NAUKA Gazeta Wyborcza

Tu b�d� wystawy, tam laboratoria. Prace przy budowie Ma�opolskiego Centrum Nauki Cogiteon widziane z drona

Cogiteon

Wojciech Kobia�ka

Ma�opolskie Centrum Nauki Cogiteon nabiera kszta�t�w. Post�py prac budowlanych mo�na prze�ledzi� na filmie, wykonanym z drona.

30.06.2022 | 14:06

inwestycje w Krakowie

Ma�opolskie Centrum Nauki Cogiteon

nauka

Jest pierwszy oficjalny przypadek osoby zaka�onej COVID-19 od kota

SARS-CoV-2

Margit Kossobudzka

Naukowcy z Tajlandii ustalili, �e kot zakazi� wirusem SARS-CoV-2 chirurga weterynarii. To dodaje te czworonogi do listy zwierz�t, kt�re mog� przenosi� wirusa na ludzi.

30.06.2022 | 13:55

COVID-19

koronawirus

nauka

zdrowie

Jula to 6-letnia kotka. Ma wspania�y charakter, ale musi si� otworzy�, poniewa� w pierwszym kontakcie bardzo si� boi.

Dr n. med. Halina Protasiewicz-Fa�dowska: Tworz� innowacyjny program dla pacjent�w po operacji stawu biodrowego

polscy naukowcy donosz�

Halina Protasiewicz- Fa�dowska

Pacjenci po endoprotezoplastyce biodra w Polsce na pomoc czekaj� zbyt d�ugo, a to nie uwzgl�dnia ich indywidualnych potrzeb. M�j projekt ma na celu to zmieni�.

30.06.2022 | 12:23

endoproteza

fizjoterapia

nauka

poradnik zdrowie

Dr n.med. Halina Protasiewicz-Fa�dowska - naukowczyni z dziedziny rehabilitacji.

"Letnia mi�o�� waln�a jak grom"? To przez promienie s�oneczne

Nauka

Kasper Kalinowski

Promienie s�oneczne sprawiaj�, �e przedstawiciele obu p�ci staj� si� bardziej nami�tni. Wszystko przez aktywacj� hormon�w.

30.06.2022 | 06:15

ewolucja

lato

mi�o��

nauka

Ospa ma�pia w przeciwie�stwie do koronawirusa jest wirusem DNA - jakie to ma znaczenie

choroby zaka�ne

Naomi Forrester-Soto (Keele University)

Ospa ma�pia znalaz�a si� na radarze wszystkich po tym, jak w ci�gu zaledwie kilku tygodni liczba zachorowa� na t� chorob� wzros�a z kilku przypadk�w poza obszarem endemicznym do ponad 1600.

29.06.2022 | 17:25

choroby

ma�pia ospa

nauka

zdrowie

Targi to promocja polskiej nauki w �wiecie, a wynalazcy nie mog� zamyka� si� w laboratoriach

targi

Magdalena Warchala-Kope�

- Nowe produkty napotykaj� cz�sto op�r, gdy� burz� status quo, stanowi� zagro�enie dla konkurencji - m�wi Barbara Haller, prezeska firmy Eurobusiness-Haller.

29.06.2022 | 16:52

nauka

m�wi Barbara Haller, prezeska firmy Eurobusiness-Haller.

Czym i jak nape�nia� "zbiornik mi�o�ci"? Psychologowie znale�li klucz do trwa�ego i udanego zwi�zku

Nauka

Kasper Kalinowski

Niemal wszyscy u�ywamy czu�ych s��wek i pieszczotliwych zdrobnie� wobec tych, kt�rych kochamy. Ale jak wskazuj� nowe badania, nale�y to robi� umiej�tnie.

29.06.2022 | 15:34

mi�o��

nauka

psychologia

relacje i zwi�zki

Konkurs Europejskiego O�rodka Rozwoju Gospodarki. Polska Ambasadorka Innowacyjno�ci

wynalazki

Magdalena Warchala-Kope�

Dr in�. Magdalena Letun-��tka, naukowczyni i mened�erka z Politechniki �l�skiej, otrzyma�a presti�owy tytu� polskiego Ambasadora Innowacyjno�ci 2022. To ona odpowiada za transfer nowoczesnych technologii z uczelni do przedsi�biorstw

29.06.2022 | 09:56

konkurs

nauka

Odkryto kolejny sekret raka - ch�tniej tworzy przerzuty w nocy, gdy �pimy

rak

Margit Kossobudzka

Zegar dobowy cz�owieka jest kontrolowany przez r�ne geny, na podstawie kt�rych tworzone s� okre�lone cz�steczki w 24-godzinnym harmonogramie. Wi�kszo�� badaczy my�la�a, �e zmutowane kom�rki rakowe nie b�d� si� dostosowywa� do takiego harmonogramu....

29.06.2022 | 06:00

geny

nauka

onkologia

sen

Radiolog analizuj�cego wyniki mammografii 49-letniej kobiety z zaawansowan� postaci� raka

Zmiany klimatyczne maj� coraz wi�kszy wp�yw na menu restauracji

Tylko Zdrowie

William W. Cheung (University of British Columbia)

Jakie owoce morza b�dziemy jedli w przysz�o�ci?

28.06.2022 | 17:00

dieta

nauka

owoce morza

ryby

Czujnik snu. �wiecznik uratuje niemowl� i dziadka

wynalazki

Magdalena Warchala-Kope�

Naukowcy z sosnowieckiego Instytutu Informatyki Uniwersytetu �l�skiego stworzyli system monitorowania snu niemowl�t i os�b chorych. To nie tylko urz�dzenie, kt�re mo�e uratowa� �ycie, ale przy okazji elegancki gad�et, mog�cy s�u�y� jako lampka nocna...

28.06.2022 | 16:48

nauka

Uniwersytet �l�ski

Szukali z�ota, a znale�li szcz�tki m�odego mamuta. Odkrycie w Kanadzie

Nauka

Paulina Mozolewska

Samica w momencie �mierci mia�a zaledwie miesi�c. Szcz�tki zachowa�y si� w niemal idealnym stanie.

28.06.2022 | 11:11

Kanada

mamut

nauka

odkrycia

To najlepiej zachowany zmumifikowany mamut w�ochaty znaleziony w Ameryce P�nocnej - m�wi� eksperci.

Pojutrze znowu we�miesz? Jak sztuczna inteligencja pomaga uzale�nionym wyj�� z na�ogu

na�ogi

Anita Karwowska

- Dzi�ki technologii jeste�my w stanie powiedzie�, kiedy osoba uzale�niona ponownie si�gnie po amfetamin�, kokain�, alkohol czy pornografi� - m�wi tw�rca Na�ogometru

28.06.2022 | 06:00

narkotyki

nauka

sztuczna inteligencja

uzale�nienie

Woda nie wybacza b��d�w - Polska przoduje w Europie w liczbach utoni��

zdrowie

Margit Kossobudzka

Upa�y zalewaj� Polsk�, a to dopiero pocz�tek lata. Szukamy cienia i ch�odu. Oczywi�cie najlepiej nad wod�.

27.06.2022 | 21:08

choroby serca

nauka

udar

zawa�

"The New York Times": Jak latem unikn�� paskudnych zarazk�w w basenie?

Tylko Zdrowie

Melinda Wenner Moyer

P�ywanie w niekt�rych zbiornikach wodnych wi��e si� z wi�kszym ryzykiem. Podstawowa zasada brzmi: je�li woda wygl�da na m�tn�, nie p�ywaj w niej.

27.06.2022 | 17:30

lato

nauka

patogeny

p�ywanie

Naukowiec z Politechniki Bydgoskiej ze stypendium francuskiego rz�du

nauka

kad

Bourses du Gouvernement Fran�ais przyznawane jest wybranym naukowcom z Polski. W tym roku zdoby�y je 104 osoby. W�r�d nich jest przedstawiciel Politechniki Bydgoskiej.

27.06.2022 | 11:51

Politechnika Bydgoska

Fr�d�ric Billet, ambasador Francji w Polsce podczas spotkania w laureatami stypendi�w rz�du francuskiego

Domowe sposoby na upa�

upa�

Wojciech Moskal

Wysoka temperatura mo�e si� sta� naprawd� powa�nym zagro�eniem zdrowia. Najbardziej nara�one s� osoby starsze i ma�e dzieci.

27.06.2022 | 09:00

nauka

pogoda

poradniki Wyborczej

udar cieplny

7 rzeczy, kt�rych nie wiedzieli�my tydzie� temu

Nauka

Ewa Tomkowska

Naukowcy wyja�nili co robi� nu�e�ce na naszej sk�rze, wykazali, �e wa�niejsze od suplementacji jest przestrzeganie zdrowej diety, poszerzyli nasz� wiedz� o zachowaniach robot�w i potwierdzili, i� zbli�ony zapach czyni przyjaciela. Zapraszam na...

27.06.2022 | 07:00

badania naukowe

nauka

naukowcy odkryli

odkrycia

Wega�ska dieta nie taka dobra dla klimatu.

5 prostych �wicze� na lepsz� pami��

Rozw�j

Michalina Sobol

Bywa, �e czytamy jedn� stron� ju� trzeci raz, ale w g�owie i tak nic nie zostaje. Mieli�my co� zrobi�, ale nie pami�tamy co. Znajome uczucie, prawda? A co, gdyby si� okaza�o, �e m�zg mo�na tak po prostu wy�wiczy�?

27.06.2022 | 06:07

nauka

pami��

poradniki Wyborczej

stres

Pami�� mo�na �wiczy�. Pi�� prostych �wicze� na lepsz� pami��.

Katatonia - cia�o mo�e by� jak zamro�one, ale umys� pozostaje aktywny

Tylko Zdrowie

Jonathan Rogers

Co si� dzieje z pacjentami, kt�rzy wpadaj� w stan katatonii?

26.06.2022 | 20:00

katatonia

nauka

zdrowie

zdrowie psychiczne

Ranking polskich uczelni. Jak wypad� Uniwersytet Zielonog�rski?

uczelnie

�uk

Lubuskich uczelni tradycyjnie nie ma w czo��wce rankingu "Perspektyw'. Uniwersytet Zielonog�rski odnotowa� jednak awans o kilka miejsc, a uczelnia w Gorzowie nie spad�a na ostatnie.

26.06.2022 | 10:30

edukacja

nauka

ranking

ranking perspektyw

Dlaczego obcy ludzie si� zaprzyja�niaj�? Bo pachn� podobnie

zwierz�ta

Tomasz Ulanowski

To nie �art. Naukowcy potwierdzili w�a�nie, �e to zbli�ony zapach czyni przyjaciela.

25.06.2022 | 08:00

antropologia

biologia

chemia

m�zg

Ludzie nadaj� odkurzaczom robotom imiona, nie chc� ich wymienia� na nowe. Opowiadaj� o nich, jak o zwierz�tach

M�ska ko�c�wka

Artur Zaborski

Nie twierdz�, �e roomb nie traktujemy jak niewolnik�w, ale gdy nam posprz�taj�, to kojarzy nam si� to z tym, �e kto� o nas zadba� jak niegdy� mama czy niania. Rozmowa z Kogonad�, re�yserem filmu "Yang".

25.06.2022 | 05:07

film

nauka

nowe technologie

odkurzacze

Najwi�ksza bakteria �wiata (widzialna go�ym okiem) doczeka�a si� publikacji w "Science"

przyroda

Tomasz Ulanowski

O odkryciu najwi�kszej bakterii �wiata pisali�my ju� w marcu. Teraz potwierdza je �wiat naukowy.

24.06.2022 | 12:23

bakterie

biologia

ekocyd

mikroorganizmy

Najwi�ksza dot�d odkryta bakteria �wiata Thiomargarita magnifica dorasta do a� centymetra d�ugo�ci

Globalne ocieplenie przekroczy 1,5 st. C ju� w tej dekadzie. Niestety, to nie wszystko

antropocen

Tomasz Ulanowski

Najnowsze wydanie tygodnika "Science" po�wi�ca seri� artyku��w wywo�anym przez ludzko�� zmianom klimatu i katastrofie ekologicznej antropocenu.

24.06.2022 | 07:00

ekocyd

globalne ocieplenie

nauka

przyroda

Globalne ocieplenie przekroczy 1,5 St. C ju� w tej dekadzie. Na zdj�ciu: topniej�cy lodowiec

Roboty okazuj� si� pe�ne rasizmu i uprzedze�

Nauka

Kasper Kalinowski

Sztuczna inteligencja bardzo cz�sto opiera si� na aktywno�ci u�ytkownik�w w internecie. Zdaniem cz�ci ekspert�w takie rozwi�zanie mo�e przyczyni� si� do projektowania robot�w, kt�re b�d� powiela� ludzkie stereotypy.

23.06.2022 | 14:53

nauka

nowe technologie

roboty

Zapach noworodka powoduje, �e ojcowie �agodniej�

nauka

Kasper Kalinowski

W przypadku ludzi obie p�cie odmiennie reaguj� na substancje zawarte w sk�rze noworodk�w. Z perspektywy ewolucyjnej ma to sens.

23.06.2022 | 10:00

ewolucja

m�zg

noworodek

Sw�dzi ci� twarz? To �yj�ce na niej roztocza zaczynaj� wyczynia� nocne brewerie

zwierz�ta

Tomasz Ulanowski

Naukowcy poddali analizie DNA i anatomi� nu�e�ca ludzkiego - gatunku roztocza �yj�cego wy��cznie na ludzkiej sk�rze. Jak twierdz�, na naszych oczach (prawie dos�ownie!) ewoluuje on od paso�yta do organizmu symbiotycznego.

23.06.2022 | 06:00

antropologia

biologia

nauka

przyroda

Nu�eniec ludzki - gatunek roztocza (paj�czaka), kt�ry �yje tylko na naszej sk�rze

Suplementy to zazwyczaj pieni�dze wyrzucone w b�oto

Nauka

Katarzyna Staszak

Nie ma dowod�w, �e �ykanie witamin i minera��w chroni przed chorobami serca oraz rakiem - wynika z nowych bada�.

22.06.2022 | 17:36

dieta

nauka

poradnik zdrowie

poradniki Wyborczej

Suplementy to zazwyczaj pieni�dze wyrzucone w b�oto

Dziewi�� warzyw, kt�re s� zdrowsze po ugotowaniu

Tylko Zdrowie

Laura Brown (Teesside University)

Diety polegaj�ce na jedzeniu surowych produkt�w to ca�kiem nowy trend. Zalicza si� do niego r�wnie� surowy weganizm.

22.06.2022 | 16:00

dieta

gotowanie

nauka

warzywa

W przypadku szparag�w ich obr�bka termiczna sprawia, �e �atwiej przyswajalne staj� si� witaminy A, B9, C i E

UJ ju� nie jest najlepsz� uczelni� w Polsce. Ranking Perspektyw 2022

uczelnie

Dominika Wantuch

Uniwersytet Warszawski najlepsz� uczelni� w Polsce - wynika z rankingu Perspektyw 2022. Uniwersytet Jagiello�ski zaj�� drugie miejsce, w czo��wce jest te� Akademia G�rniczo- Hutnicza.

22.06.2022 | 14:51

AGH

edukacja

nauka

ranking

Kampus UJ. Wydzia� Fizyki , Astronomii i Informatyki Stosowanej

Dixit, Talizman i Scrabble pomagaj� leczy� mg�� covidow�. Naukowiec z U� pracuje nad plansz�wk�, kt�ra zrobi to jeszcze lepiej

koronawirus

Magdalena Warchala-Kope�

Wiele os�b, kt�re chorowa�y na COVID-19, skar�y si� na mg�� m�zgow�, czyli zaburzenia koncentracji, pami�ci i dezorientacj�. Dr Tomasz Kopczy�ski z Uniwersytetu �l�skiego uwa�a, �e lekarstwem na ich dolegliwo�ci mog� by� gry planszowe.

22.06.2022 | 07:41

COVID-19

Gliwice

Katowice

nauka

Prototyp gry logicznej opracowany przez naukowc�w Uniwersytetu �l�skiego

Czy w szkole potrzebne s� stopnie? Takie oceny nie pomagaj� dzieciom w nauce, tylko je demotywuj�

Szkolak

Magdalena Wojciechowska

"Ocena wyra�ona cyfr� jest zewn�trznym motywatorem. Ja natomiast staram si� wspiera� wewn�trzn� motywacj� uczni�w i uczennic, bo uczenie si� jest naturaln� potrzeb� ka�dego cz�owieka". O ocenianiu bez cyferek opowiadaj� dwie nauczycielki i...

22.06.2022 | 05:03

motywacja

nauczyciele

nauka

oceny

Oto prosty test, kt�ry oceni ryzyko �mierci os�b w wieku 51+

zdrowie

Tomasz Ulanowski

Spr�buj usta� na jednej nodze przez 10 sekund. Tak� pr�b� powinni wymusza� na nas lekarze - przekonuj� naukowcy.

22.06.2022 | 05:00

aktywno�� fizyczna

nauka

poradnik zdrowie

poradniki Wyborczej

"Ch�opcy ju� tak maj�" - patriarchalne przekonania odchodz� w przesz�o��

Nauka

David Buss

Patriarchat upada - jego instytucje, normy spo�eczne oraz przejawy niew�a�ciwych mechanizm�w dobierania si� w pary, kt�re da�y pocz�tek m�skiej przewadze, odchodz� w przesz�o��.

21.06.2022 | 20:00

ewolucja

nauka

psychologia

seks

Krzywdzenie obcych mo�e by� przyjemno�ci�. Tak dzia�a ludzki m�zg

Nauka

Kasper Kalinowski

Dlaczego tak cz�sto krzywdzimy przedstawicieli obcych grup, a cz�� z nas mo�e z tego powodu odczuwa� r�wnie� satysfakcj�? Odpowied� tkwi w aktywno�ci naszego m�zgu.

21.06.2022 | 15:00

m�zg

nauka

psychologia

Krzywdzenie obcych mo�e by� przyjemno�ci�.

"New York Times": Wp�yw strzelanin na nasze zdrowie psychiczne

Tylko Zdrowie

Christina Caron

Masowe strzelaniny sta�y si� cz�stsze w czasie pandemii, podobnie jak inne przest�pstwa z u�yciem broni palnej. Od pocz�tku tego roku w Stanach Zjednoczonych zanotowano ponad 200 masowych strzelanin.

21.06.2022 | 12:57

nauka

zdrowie

zdrowie psychiczne

Cz�onkowie spo�eczno�ci lokalnej zebrali si� w Uvalde w Teksasie, aby modli� si� za osoby dotkni�te masakr� w szkole podstawowej Robb. Przemoc z u�yciem broni mo�e mie� daleko id�ce skutki psychologiczne

Panele fotowoltaiczne, kt�re mog� produkowa� energi� w nocy. Pokazali je naukowcy z Uniwersytetu Stanforda

fotowoltaika

Zuzanna Kuffel

Wykorzystuj�c promieniowanie podczerwone Ziemi i zjawisko ch�odzenia radiacyjnego, naukowcy ze Stanfordu udowodnili, �e panele s�oneczne mog� generowa� energi� w nocy. Kluczem do tego jest r�nica temperatur mi�dzy ogniwem fotowoltaicznym a...

21.06.2022 | 06:00

energia odnawialna

nauka

panele fotowoltaiczne

Stanford

Oto dow�d na wy�szo�� matriarchatu nad patriarchatem

zwierz�ta

Tomasz Ulanowski

Przynajmniej w konkurencji "pokojowe wsp�istnienie pomi�dzy narodami".

21.06.2022 | 05:00

antropologia

biologia

nauka

Weganie nie b�d� zadowoleni. Ich dieta podgrzewa klimat mocniej, ni� my�lano

antropocen

Tomasz Ulanowski

Lubicie banany, awokado, hiszpa�ski czosnek i zimowe pomidory? Transport warzyw i owoc�w powoduje dwukrotnie wy�sz� emisj� gaz�w cieplarnianych ni� sama ich uprawa.

20.06.2022 | 17:00