polscy naukowcy donoszą

• Archeolog: W Cyrenajce odkryliśmy malowidła przypominające te z Pompejów

  polscy naukowcy donoszą

  Dr Piotr Jaworski

  Nasze dotychczasowe odkrycia w Ptolemais wzbudziły sensację w świecie archeologii. Dołączyliśmy do elitarnego grona zagranicznych misji badających starożytne dziedzictwo tego miasta.

  05.12.2024 | 19:00

  archeologia

  Libia

  nauka

  odkrycia naukowe

  

• Historyk: Chyba wiem, skąd pochodził Gall Anonim

  polscy naukowcy donoszą

  Prof. Tomasz Jasiński

  W komedii "Poszukiwany, poszukiwana" badano, jaka jest zawartość cukru w cukrze. Ja badałem, ile jest Galla w Gallu Anonimie. Uważam, że słynny kronikarz pochodził z Chorwacji.

  29.11.2024 | 15:00

  biblioteka

  historia

  książki

  nauka

  

• Psycholog zwierzęcy: Badam ciekawość i zabawę u zwierząt

  polscy naukowcy donoszą

  Prof. Wojciech Pisula

  Najbardziej ciekawskie są oczywiście naczelne - z człowiekiem na czele - ale też walenie, psowate, kotowate i niektóre ptaki, jak krukowate czy papugi. Natomiast wśród bezkręgowców wyróżniają się ośmiornice.

  14.11.2024 | 12:56

  psychologia

  sztuka życia

  zoopsycholog

  zwierzęta

  

• Geoekolożka: Badam regenerację lasów na terenach porolnych. To praca od rana do nocy, spałam czasami w samochodzie

  polscy naukowcy donoszą

  Zofia Jabs-Sobocińska

  W Karpatach Wschodnich jest wiele lasów na terenach porolnych, które dziś świetnie się regenerują i zasługują na ochronę.

  31.10.2024 | 12:44

  Bieszczady

  lasy

  Puszcza Karpacka

  tereny porolne

  

• Polacy i "ich" przyroda. Uważamy się za jej gospodarzy, ale kłócimy się o wartości

  polscy naukowcy donoszą

  Dr Agnieszka Olszańska, Dr Agata Pietrzyk-Kaszyńska

  Albo chcemy ją chronić, albo eksploatować. Pogląd, że jesteśmy jej częścią, jest w Polsce radykalny. Dwie naukowczynie z PAN zbadały, czym jest dla nas przyroda.

  24.10.2024 | 09:39

  antropocen

  nauka

  ochrona przyrody

  przyroda

  

• Geograf: Odkrywam w Beskidach ludzkie ślady niczym zaginione miasta Majów

  polscy naukowcy donoszą

  dr Michał Sobala

  W ciągu ostatnich lat przemierzałem górskie drogi i bezdroża, zanurzałem się w archiwach, analizowałem stare mapy i zdjęcia lotnicze, korzystałem z możliwości, jakie daje obecnie technologia lotniczego skaningu laserowego.

  17.10.2024 | 10:00

  badania naukowe

  Beskidy

  geografia

  

• Inżynierka: Chcę stworzyć roślinny bioplastik. Przyjazny dla środowiska

  polscy naukowcy donoszą

  Prof. Sandra Paszkiewicz

  Pracujemy nad tworzywem, którego składowe nie będą pochodziły z ropy naftowej, ale z kukurydzy.

  21.09.2024 | 12:30

  kukurydza

  nauka

  plastik

  tworzywa sztuczne

  

• Ekolog krajobrazu: Otuliny parków narodowych są pod coraz większą presją zabudowy

  polscy naukowcy donoszą

  dr Michał Jakiel

  Z moich analiz wynika, że czasami presja urbanizacyjna w otulinie parków narodowych jest większa niż na innych terenach w gminie.

  12.09.2024 | 10:05

  ochrona przyrody

  Parki Narodowe

  suburbanizacja

  Tylko na Wyborcza.pl

  

• Biolog: Badam życie na lodowcach i gonię króliczka

  polscy naukowcy donoszą

  Dr hab. Krzysztof Zawierucha

  Wierzby mają tu wysokość długopisu. Można spotkać organizmy, które żyją tylko i wyłącznie na lodzie. Ale nawet lodowce nie są wolne od metali ciężkich, mikroplastiku i radioizotopów. W lodowcach zapisany jest nasz konsumpcjonizm i globalizacja.

  23.08.2024 | 12:18

  Arktyka

  klimat

  lodowce

  nauka

  

• Botaniczka leśna: Dlaczego głaszczę pokrzywę i przeprowadzam inne eksperymenty

  polscy naukowcy donoszą

  Prof. Urszula Zajączkowska

  Moja praca naukowa jest bardzo powolna - zgodna z tempem życia roślin. Dlatego przydaje się w niej filmowanie poklatkowe.

  15.08.2024 | 10:11

  antropocen

  biologia

  lasy

  nauka

  

• Immunodietetyczka: Badam, jak wykorzystać dietę w leczeniu chorób

  polscy naukowcy donoszą

  Dr Joanna Michalina Jurek

  Czułam złość. Wkładałam całą energię w rozwój terapii onkologicznej, a gdy moja rodzina zachorowała, nie mogłam nic zrobić. Postanowiła zająć się czymś, na co mogę mieć większy wpływ.

  08.08.2024 | 14:23

  dieta

  dietetyka

  jedzenie

  nauka

  

• Biolog: Sprawdzam, czy "Seksmisja" jest możliwa, czyli badam hibernację

  polscy naukowcy donoszą

  Dr hab. Wojciech Pokrzywa

  Hibernacja kojarzy się z science fiction i podróżami kosmicznymi. Żeby jednak możliwe było "zamrożenie" człowieka musimy więcej wiedzieć, jak hibernacja działa na poziomie komórek.

  02.08.2024 | 13:02

  biologia

  hibernacja

  komórki

  nauka

  

• Naukowcy z UJ: Tajne mapy wojskowe z XIX w. pomogły nam namierzyć cenne stare lasy

  polscy naukowcy donoszą

  Dr Dominik Kaim, Dr Ewa Grabska-Szwagrzyk

  Porównując stare i nowe mapy, wyliczyliśmy, że tzw. lasy trwałe obejmują 39 proc. wszystkich lasów rosnących w polskich Karpatach.

  25.07.2024 | 19:00

  kartografia

  Klimat i Środowisko

  lasy

  Lasy Państwowe

  

• Biolożka: Wytniemy wierzby i róże pomarszczone, przywrócimy nadbałtyckim wydmom ich rodzimy wygląd

  polscy naukowcy donoszą

  Dr Magdalena Lazarus

  Wiem, że wycinka drzew na wybrzeżu jest czymś kontrowersyjnym, ale dla siedlisk wydmowych usunięcie części drzew (nie wszystkich!) jest ważne z punktu widzenia przyrodniczego.

  18.07.2024 | 06:02

  Bałtyk

  Mierzeja Wiślana

  Morze Bałtyckie

  Półwysep Helski

  

• Biolog: Dzik jest dziś elementem miejskiego ekosystemu. Nie da się tych zwierząt całkowicie usunąć

  polscy naukowcy donoszą

  dr hab. Jakub Gryz

  To, czy dzik w mieście jest problemem, czy nie, w dużej mierze zależy od tego, czy chcemy widzieć w nim kłopot, czy raczej współmieszkańca.

  11.07.2024 | 18:31

  dziki

  przyroda

  stolica

  Warszawa

  

• Biolodzy: Stworzyliśmy atlas komórek serca. To droga do nowych terapii

  polscy naukowcy donoszą

  Dr Karim Abu Nahia, dr Cecilia Lanny Winata

  Danio pręgowany nie jest złotą rybką, ale potrafi spełniać życzenia. Dzięki niemu poznaliśmy sekrety rozwoju serca, co może mieć znaczenie dla zdrowia ludzi.

  04.07.2024 | 06:05

  badania naukowe

  kardiologia

  nauka

  naukowcy odkryli

  

• Antropolog fizyczna: Znaleźliśmy szczątki pierwszego neandertalczyka w Polsce

  polscy naukowcy donoszą

  dr Wioletta Nowaczewska

  To zadziwiające, jak wiele można wyczytać z jednego zęba. Na przykład wiemy, że "nasz" neandertalczyk używał... wykałaczki.

  20.06.2024 | 16:52

  antropologia

  archeologia

  ewolucja

  homo sapiens

  

• Naukowcy uczą AI rozpoznawać drzewa. Wielki projekt cyfrowego mapowania lasów w Polsce

  polscy naukowcy donoszą

  Prof. Krzysztof Stereńczak

  Projekt "Cyfrowy Las" ma pomóc nie tylko w lepszej gospodarce leśnej, ale i ochronie przyrody. Brzmi jak science fiction? Polscy badacze z IDEAS NCBR, ze wsparciem sztucznej inteligencji przenoszą lasy do chmury złożonej z milionów cyfrowych...

  13.06.2024 | 12:10

  lasy

  Lasy Państwowe

  leśnictwo

  leśnicy

  

• Immunolog: Sprawdzam, jak zmobilizować odporność do walki z chorobami

  polscy naukowcy donoszą

  Dr n. med. Mieszko Wilk

  Polska jest jedynym krajem w Unii Europejskiej, który nie wycofał starych szczepionek przeciwko krztuścowi. Okazuje się, że ta decyzja ma pozytywne skutki.

  06.06.2024 | 13:06

  artykuł

  krztusiec

  nauka

  odporność

  

• Archeolog: Znaleźliśmy dowód na to, że Hunowie byli w "Polsce", zanim Attyla podbił Europę

  polscy naukowcy donoszą

  Jakub M. Niebylski

  W Czulicach pod Krakowem odkryliśmy wspólny grób dwóch chłopców z IV/V w. n.e. Jeden z nich był Europejczykiem, a drugi Hunem.

  30.05.2024 | 17:00

  archeologia

  historia

  nauka

  odkrycie naukowe

  

• "Badałyśmy dzieci z boreliozą. Te z miasta chorują częściej"

  polscy naukowcy donoszą

  Dr n. med. Agnieszka Myszkowska-Torz, Dr inż. Anna Wierzbicka

  Im więcej w okolicy drzew liściastych, tym więcej kleszczy. Na boreliozę częściej chorują chłopcy. Możliwe, że spędzają więcej czasu na dworze.

  23.05.2024 | 08:55

  borelioza

  choroby odkleszczowe

  kleszcze

  kleszcze u dzieci

  

• Socjolog: Badam, co Polacy sądzą o szczepieniach

  polscy naukowcy donoszą

  Prof. Tomasz Sobierajski

  Zapytaliśmy Polaków: Czy zaszczepiłabyś się/zaszczepiłbyś się, jeśli byłaby skuteczna szczepionka przeciwko nowotworom? Aż 85 proc. badanych odpowiedziało, że tak. Szczepionka jest, ale korzysta z niej garstka osób.

  09.05.2024 | 17:50

  hpv

  nauka

  nowotwór

  rak

  

• Geolog: Znaleźliśmy w Polsce ślad po uderzeniu meteorytu wielkiego jak ten, który zgładził dinozaury

  polscy naukowcy donoszą

  Prof. Marek Narkiewicz

  Struktura ma średnicę blisko 200 km i jest jedną z największych na Ziemi. Do uderzenia, które zmieniło całą planetę, a dzisiejszej Polsce zostawiło bliznę, doszło prawdopodobnie 1,6-1,8 mld lat temu.

  25.04.2024 | 06:00

  geologia

  meteoryt

  nauka

  odkrycie naukowe

  

• Fizyk kwantowy: Badam, co się dzieje we wnętrzu czarnych dziur

  polscy naukowcy donoszą

  Prof. Paweł Caputa

  Chcemy zrozumieć, co jest łatwe, a co trudne w świecie kwantowym oraz jak mogą wyglądać prawa fizyki we wnętrzach czarnych dziur.

  18.04.2024 | 11:56

  artykuł

  fizyka

  fizyka kwantowa

  granty

  

• Neurofarmakolożka: Sprawdzam, czy ruch chroni mózg przed stresem

  polscy naukowcy donoszą

  Dr hab. Marta Nowacka-Chmielewska

  Niezdrowe jedzenie i stres kojarzymy z nadwagą i chorobami serca. O mózgu w tym kontekście nie myślimy. A zalewają go substancje zapalne odpowiedzialne za demencję czy depresję.

  11.04.2024 | 13:24

  mózg

  nauka

  spacer

  sport

  

• Biolożka: Badam, dlaczego kobiety i mężczyźni mają inne blizny

  polscy naukowcy donoszą

  Prof. Barbara Gawrońska-Kozak

  U niektórych zwierząt skóra często goi się bez blizn. U ludzi taka regeneracja zdarza się tylko w życiu płodowym, a także... u osób starszych. Jeśli zrozumiemy, dlaczego tak się dzieje, będziemy mogli lepiej pomagać poparzonym i innym pacjentom z...

  05.04.2024 | 18:19

  blizny

  dermatologia

  kobieta

  kolagen

  

• Biolog: Badam, w jakim stanie są polskie rzeki

  polscy naukowcy donoszą

  Dr Przemysław Nawrocki

  Najwyżej 10 proc. polskich rzek spełnia wszystkie kryteria rzeki swobodnie płynącej.

  28.03.2024 | 16:05

  antropocen

  ekocyd

  nauka

  ochrona środowiska

  

• Prof. Artur Różański, archeolog: Na zamku w Poznaniu odkryliśmy najstarszą w Polsce królewską kuchnię

  polscy naukowcy donoszą

  Prof. Artur Różański

  Kuchnia przetrwała, bo miejsce, w którym się znajdowała, zostało zasypane 300 lat temu. Dla archeologa to wymarzona sytuacja.

  21.03.2024 | 18:00

  archeologia

  odkrycie

  średniowiecze

  

• Biolożka: Nanoplastik sprawia, że szybciej się starzejemy

  polscy naukowcy donoszą

  Prof. Bożena Bukowska

  Boimy się mikroplastiku, który pochłaniamy razem z jedzeniem. Ale jeszcze mniejsze cząstki - o rozmiarze nanometrów - szkodzą nam najbardziej. Zmieniają np. działanie komórek odpornościowych.

  14.03.2024 | 13:03

  biologia

  plastik

  zanieczyszczenie środowiska

  zdrowie

  

• Biochemik: Dokonaliśmy przełomu w badaniach mRNA. To odkrycie zmienia wszystko

  polscy naukowcy donoszą

  Prof. dr hab. Jacek Jemielity

  Nie lubię pochopnie mówić o naukowym przełomie, ale tym razem używam tych słów z premedytacją. To jest także jedno z najważniejszych dokonań w mojej karierze.

  14.03.2024 | 06:10

  choroby

  genetyka

  szczepionka mRNA

  zdrowie

  

• Chirurżka onkologiczna: Operujemy teraz tak, aby uchronić czucie w piersi

  polscy naukowcy donoszą

  Prof. Agnieszka Kołacińska-Wow

  Na świecie żyje prawie osiem milionów kobiet, u których zdiagnozowano raka piersi w ciągu ostatnich pięciu lat. My, chirurdzy onkologiczni, ratujemy przede wszystkim zdrowie i życie pacjentek, ale zależy nam też na jakości ich życia.

  07.03.2024 | 06:09

  chirurgia

  nauka

  onkologia

  rak piersi

  

• Psycholog: Badam świadomość. To tajemnica, której pełne zrozumienie wciąż przekracza nasze możliwości poznania

  polscy naukowcy donoszą

  prof. Michał Wierzchoń

  Zajmuję się zjawiskiem, którego prawdopodobnie nie uda mi się w pełni zrozumieć do końca mojej kariery naukowej.Tymi badaniami nie sposób się znudzić.

  05.03.2024 | 15:45

  mózg

  nauka

  psychologia

  sztuka życia

  

• Biolożka molekularna: Można nie pić, a i tak mieć alkohol w wątrobie. Sprawdzam, dlaczego tak się dzieje

  polscy naukowcy donoszą

  Dr Aleksandra Kołodziejczyk

  U niektórych osób mikrobom jelitowy produkuje alkohol. To mikrodawki, ale docierają do wątroby każdego dnia. Czy ma to wpływ na marskość wątroby?

  22.02.2024 | 12:11

  alkohol

  dieta

  jelita

  mikrobiom

  

• Chemik: Badam, jak światło ucisza "Krzyk" Muncha

  polscy naukowcy donoszą

  Dr hab. Tomasz Łojewski

  W dziedzinie mikrofedometrii Polska nie ma obecnie na świecie konkurencji.

  15.02.2024 | 07:00

  chemia

  historia

  nauka

  sztuka

  

• Neuropsycholog: Oswajam astronautów z samotnością w kosmosie. Mam na to sposób

  polscy naukowcy donoszą

  Dr hab. Marcin Dornowski

  W październiku leci w kosmos polski astronauta. Mój zespół przygotował jeden z eksperymentów, które Polak będzie mógł przeprowadzić na pokładzie Międzynarodowej Stacji Kosmicznej.

  08.02.2024 | 14:16

  Co czuję

  Europejska Agencja Kosmiczna

  kosmos

  neuronauki

  

• Archeozoolożka: Wyruszam do Tanzanii szukać źródeł ludzkości. To będzie praca detektywa

  polscy naukowcy donoszą

  Dr hab. Marta Osypińska

  Jestem archeozoolożką. W centrum moich zainteresowań są zwierzęta i relacje człowiek - zwierzę, zwłaszcza na terenie Afryki. Badam, jak funkcjonowali ludzie i otaczające ich zwierzęta przed setkami i tysiącami lat.

  02.02.2024 | 10:33

  Afryka

  archeologia

  nauka

  odkrycia naukowe

  

• Biolożka molekularna: Komórki są jak miasta. Badam, skąd biorą energię i jak usuwają odpady

  polscy naukowcy donoszą

  Prof. Marta Miączyńska

  Niektóre komórki rakowe umierają, bo nie mają wystarczająco dużo pożywienia. A inne, silniejsze, zaczynają zjadać szczątki swoich sąsiadów.

  18.01.2024 | 15:45

  badania

  badania naukowe

  komórki

  naukowcy

  

• Antropolog biologiczny: Badanie atrakcyjności fizycznej, czyli o trudnym żywocie naukowca

  polscy naukowcy donoszą

  prof. Bogusław Pawłowski

  Codzienna praca naukowca nie jest nieustającym pasmem sukcesów. Najwięcej mówią o tym badania prowadzone przez nasz zespół, które w ostatnich latach nie dały spektakularnych wyników - co nie oznacza, że były bezwartościowe.

  11.01.2024 | 15:35

  antropologia

  atrakcyjność

  biologia

  ewolucja

  

• Chemiczka: Próbuję użyć kofeiny do ochrony drewna i środowiska

  polscy naukowcy donoszą

  Dr Patrycja Kwaśniewska-Sip

  Przeciętnemu człowiekowi kofeina kojarzy się z kawą i codzienną dawką energii. Dla mnie jest przedmiotem badań naukowych: chcę ją wykorzystać jako środek do konserwacji drewna. Choć nie ukrywam, w pracy też pomaga mi kawa.

  04.01.2024 | 13:32

  drewno

  ekologia

  kofeina

  zanieczyszczenie środowiska

  

• Psycholog: Jedna na pięć osób w Polsce ma objawy zespołu stresu pourazowego (PTSD)

  polscy naukowcy donoszą

  Dr hab. Marcin Rzeszutek

  Polacy mają bardzo wysoki poziom PTSD. Przyczyną może być nieprzepracowana, transgeneracyjna trauma jeszcze z czasów II wojny światowej.

  28.12.2023 | 10:58

  psychologia

  ptsd

  stres

  wojna