NAUKA Gazeta Wyborcza

"Szukamy dziwacznego, nowego typu gwiazdy, kt�rego nigdy wcze�niej nie widziano, ale mamy dobre przeczucia!"

Nauka

Emily Levesque

Niewiele brakowa�o, a nikt nie zwr�ci�by uwag� na jedn� z obserwowanych gwiazd. Gwiazd�, kt�r� zamiast fuzji j�drowej utrzymywa�yby przy �yciu zjawiska kwantowe - zwiastun przysz�o�ci.
05.10.2023 | 10:00

astronomia

kosmos

loty w kosmos

nauka
Jak prawid�owo stosowa� probiotyki

probiotyki

Margit Kossobudzka

Podczas stosowania probiotyk�w pope�niamy wiele b��d�w. Jak stosowa� je m�drze i skutecznie? Czy musimy bra� je podczas posi�ku? I jak d�ugo?
05.10.2023 | 06:21

artyku�

mikrobiom

mikrobiota

nauka
Naukowcy: coraz wi�cej p�az�w wymiera. Cho� o tym, �e s� �miertelnie zagro�one, wiemy od dawna

antropocen

Tomasz Ulanowski

Tak wynika z wielkiego �wiatowego badania dobrostanu p�az�w, kt�rego wyniki publikuje najnowsze "Nature".
05.10.2023 | 06:05

ekocyd

nauka

przyroda

zwierz�ta
Dr hab. Wiktor Lewandowski: Tegoroczna nagroda to uk�on w kierunku nanotechnologii. Mo�e odmieni� produkcj� telewizor�w, medycyn� czy fotowoltaik�

Nauka

dr hab. Wiktor Lewandowski, prof. UW

04.10.2023 | 13:53

chemia

Nagroda Nobla

nauka
Nagroda Nobla z chemii. Sylwetki trzech laureat�w

Nagroda Nobla

Tomasz Ulanowski

Tegorocznych noblist�w z chemii ��czy praca w USA. Dzieli pochodzenie.
04.10.2023 | 12:49

chemia

nanotechnologia

nauka

technologie
Chemiczna Nagroda Nobla za kropki kwantowe i kolorow� nanotechnologi�

Nagroda Nobla

Piotr Cie�li�ski, Margit Kossobudzka

Tegoroczn� Nagrod� Nobla z chemii otrzymuj� Moungi Bawendi, Louis Brus i Aleksiej Iwanowicz Jekimow (w komunikacie noblowskim: Alexei I. Ekimov) za "odkrycie i syntez� kwantowych kropek".
04.10.2023 | 12:01

chemia

fizyka kwantowa

nauka
Bogata lista kandydat�w do chemicznego Nobla - przewidywania ekspert�w

Nagroda Nobla

Margit Kossobudzka

W poniedzia�ek eksperci trafnie przewidzieli, kto dostanie tegoroczn� Nagrod� Nobla z medycyny lub fizjologii. Wczoraj posz�o im gorzej z fizyk�. Czy trafnie przewidz� Nobla z chemii?
04.10.2023 | 06:05

biologia

chemia

nauka
Inauguracja na Politechnice Krakowskiej z Janem Lubomirskim-Lanckoro�skim. Opowiada� o... in�ynierii w do�wiadczeniach rodu ksi��t

Wiadomo�ci z Krakowa

Ada Chojnowska

Prosz� nie traktowa� tego jak chwalenie si� rodzin�, ale troch� traktuj� si� jako kustosza naszej historii rodzinnej, a przy okazji te� historii Polski - m�wi� na inauguracji roku na PK Jan Lubomirski-Lanckoro�ski. Wiceminister edukacji przyznawa� z...
03.10.2023 | 18:15

inauguracja roku akademickiego

jan lubomirski-lanckoro�ski

nauka

Politechnika Krakowska
Zachowania homoseksualne wi�� i �agodz� ryzyko konflikt�w

homoseksualno��

Tomasz Ulanowski

Tak przynajmniej twierdz� naukowcy, autorzy publikacji, kt�ra ukazuje si� w najnowszym wydaniu tygodnika "Nature Communications".
03.10.2023 | 17:00

homoseksualizm

nauka

przyroda

zachowania seksualne
�wiczenia mog�, ale nie musz� pom�c w utracie wagi - oto dowody naukowc�w

odchudzanie

Donald M. Lamkin

Szacuje si�, �e w 2023 r. �wiatowy przemys� fitness wygeneruje przychody przekraczaj�ce 80 mld dolar�w. Dlaczego mia�oby by� inaczej, w ko�cu istnieje wiele doskona�ych powod�w do �wicze�. Tylko czy jednym z nich jest odchudzanie?
03.10.2023 | 16:35

aktywno�� fizyczna

fitness

nauka

styl �ycia
Dr hab. Demkowicz-Dobrza�ski: Przeszli�my do poziomu pomiaru zjawisk rz�du kilkudziesi�ciu attosekund

Nauka

Kasper Kalinowski

Tegoroczny Nobel nagrodzi� narz�dzie, kt�re umo�liwia obserwacje zjawisk przebiegaj�cych w skali czasowej jednej miliardowej jednej miliardowej sekundy. W przysz�o�ci mo�e zrewolucjonizowa� chemi� oraz przyspieszy� powstanie komputer�w optycznych.
03.10.2023 | 14:04

fizyka

Nagroda Nobla

nauka
Nobel z fizyki. Sylwetki laureat�w

Nagroda Nobla

Tomasz Ulanowski

Ca�a tr�jka to naukowcy z Europy, kt�rych praca "wygna�a" z ich rodzimych kraj�w.
03.10.2023 | 12:58

fizyka

fizyka kwantowa

nauka
"The New York Times": Ukraina ma d�ug� tradycj� matematyczn�

Nauka

Siobhan Roberts

Matematycy zebrali si� w Kijowie i Warszawie, aby utworzy� nowe centrum i "otworzy� lub ponownie otworzy� ukrai�sk� nauk� na �wiat".
02.10.2023 | 19:05

matematyka

nauka

Ukraina

wojna w Ukrainie
UWM pokaza� budynek Wydzia�u Nauk Spo�ecznych oraz Prawa i Administracji [FOTO]

UWM

Robert Robaszewski

Uniwersytet Warmi�sko-Mazurski rozpocz�� nowy rok akademicki. Ceremoni� inauguracyjn� przy�mi�o otwarcie inwestycji, kt�r� uczelnia budowa�a trzy lata.
02.10.2023 | 17:00

edukacja

inwestycje

nauka

Olsztyn
Nobel z medycyny za szczepionki mRNA przeciw covid. Polacy wybrali chorowanie

szczepionka mRNA

Tomasz Ulanowski

Szkoda, �e Polacy masowo postanowili tych szczepionek nie przyjmowa�.
02.10.2023 | 15:24

COVID-19

Nagroda Nobla

nauka

pandemia koronawirusa
Polski naukowiec te� m�g� dosta� tego Nobla

Nagroda Nobla

prof. Maria Anna Ciemerych-Litwinienko

Wielu z nas nosi w sobie odkrycia, kt�re mog�yby zdoby� Nagrod� Nobla. Nobel z fizjologii lub medycyny ma szans� prze�o�y� si� na �ycie ludzi, ale tym razem nast�pi�o to wyj�tkowo szybko.
02.10.2023 | 14:34

medycyna

nauka

Nobel

szczepienia na covid
Nobel z medycyny za szczepionki mRNA. Sylwetki obojga laureat�w

Nagroda Nobla

Tomasz Ulanowski

Wie�� niesie, �e spotkali si� przy kserokopiarce na Uniwersytecie Pensylwanii w Filadelfii. Najpierw si� spierali, kto ma kserowa� pierwszy. Potem po��czy�o ich gderanie na brak finansowania bada� nad RNA. By� rok 1997.
02.10.2023 | 13:19

COVID-19

nauka

pandemia koronawirusa

szczepionka mRNA
By�y rektor UW: Innowacje? Je�li uczelnie walcz� o przetrwanie do nast�pnego grantu, nie my�l� o przysz�o�ci

nowy rok akademicki

Alicja Gardulska

Je�eli instytucje, kt�re zajmuj� si� finansowaniem nauki, nie b�d� niezale�ne, to zamiast chroni� autonomi� uczelni i wolno�� bada� naukowych, b�d� j� ogranicza�y. B�d� narz�dziem kontrolowania nauki przez polityk� - m�wi prof. Marcin Pa�ys.
02.10.2023 | 11:49

Marcin Pa�ys

nauka

Przemys�aw Czarnek

szkolnictwo wy�sze
Nagroda Nobla z medycyny za szczepionki mRNA, kt�re ocali�y miliony ludzi przed ci�kim zachorowaniem i �mierci� z powodu COVID-19!

Nagroda Nobla

Margit Kossobudzka

Tego Nobla mamy w sobie - przyznano go za technologi� stoj�c� za stworzeniem szczepionek, kt�re pozwoli�y pokona� pandemi� COVID-19. Tegoroczni zwyci�zcy, Katalin Karik� i Drew Weissman, podziel� si� blisko milionem dolar�w.
02.10.2023 | 11:49

medycyna

nauka

nobel

zdrowie
Zaczyna si� tydzie� noblowski. Kogo z dziedziny medycyny lub fizjologii obstawiaj� naukowcy?

Nagroda Nobla

Margit Kossobudzka

Jak zauwa�a dziennik "The New York Times", w ci�gu ostatniej dekady nagroda medyczna wielokrotnie wraca�a do badaczy nauk podstawowych. Czy i tym razem tak b�dzie?
02.10.2023 | 06:30

medycyna

nauka

zdrowie
7 rzeczy, kt�rych nie wiedzieli�my tydzie� temu

Nauka

Kasper Kalinowski

Jak u�y�niali gleb� mieszka�cy Amazonii i jak� rol� w rolnictwie odgrywaj� d�d�ownice, powielone chromosomy w niekt�rych kom�rkach (co nie jest z�e), implant, kt�ry pozwoli osobom sparali�owanym na poruszanie r�kami, rekordowo d�ugi pobyt w kosmosie...
02.10.2023 | 06:05

nauka

zdrowie
M�zg nie jest potrzebny do nauki. Uczenie si� liczy co najmniej 500 mln lat?

Nauka

Kasper Kalinowski

Meduza Tripedalia cystophora, kt�ra nie posiada m�zgu, ale jedynie rozproszony uk�ad nerwowy, mo�e zmienia� zachowanie na podstawie wcze�niejszych do�wiadcze�.
01.10.2023 | 17:13

biologia

ewolucja

meduzy

nauka
Szczotecznica szarawka. Przypomina szczotk� i jest najpi�kniejsz� g�sienic� w Polsce

kocham owady!

Mateusz Sowi�ski

Wiele ludzi uwa�a, �e motyle s� pi�kne, natomiast ich g�sienice s� brzydkie i nieciekawe. Nie zawsze jest to jednak prawda. U cz�ci gatunk�w to w�a�nie g�sienice mog� si� pochwali� niesamowitymi barwami, natomiast doros�e motyle robi� wszystko, aby...
30.09.2023 | 17:15

nauka

owady
Ostatnia superpe�nia. Ksi�yc b�dzie �wieci� 13 proc. ja�niej ni� zwykle.

Nauka

Kamil Deresz

Dzisiaj kolejna pe�nia Ksi�yca. W tradycji ameryka�skiej nazywana jest "pe�ni� �niwiarzy"
29.09.2023 | 15:35

astronomia

ksi�yc

nauka
D�d�ownice u�y�niaj� gleb�. Zawdzi�czamy im jedn� kromk� z ka�dego bochenka chleba

zwierz�ta

Margit Kossobudzka

W dzie� przebywaj� w glebie, a w nocy wci�gaj� do swoich norek �ywe lub martwe szcz�tki ro�linne. Efeketem ich pracy s� wi�ksze plony zb� i ro�lin str�czkowych. O ile wi�ksze?
29.09.2023 | 13:46

biologia

ekologia

nauka

przyroda
Frank Rubio sp�dzi� rekordowy rok w kosmosie. Teraz dobior� si� do niego naukowcy

kosmos

Margit Kossobudzka

W �rod�, po 371 dniach, Ameryka�ska Agencja Kosmiczna og�osi�a, �e ich astronauta Frank Rubio z sukcesem wr�ci� na Ziemi�.
28.09.2023 | 18:26

fizjologia

iss

nauka

zdrowie
"The New York Times": COVID-19 mo�e zak��ca� sen. Oto, jak sobie pom�c

Nauka

Dani Blum

Wielu z nas rozpoznaje ju� charakterystyczne objawy zaka�enia COVID-19: b�l gard�a, zatkany nos, uporczywy kaszel i przyt�aczaj�ce uczucie zm�czenia. Ale w szczytowym momencie choroby, a nawet tygodniach i miesi�cach po zaka�eniu, niekt�rzy ludzie...
28.09.2023 | 16:05

bezsenno��

COVID-19

koronawirus

nauka
Psycholo�ka: Badam, kto stosuje ironi� i sarkazm

polscy naukowcy donosz�

dr Agnieszka Fanslau

Je�li ironia i sarkazm to dwa r�ne zachowania, to jakie cechy psychologiczne za nimi stoj�? Nasze badanie jest jednym z pierwszych, kt�re to analizuje.
28.09.2023 | 15:05

ironia

j�zyk

nauka

poradnik psychologiczny
Archeolodzy boj� si� otworzy� grobowiec pierwszego cesarza Chin Qin Shi Huanga, s�ynnego w�adcy armii terakotowej

archeologia

Margit Kossobudzka

Cesarz Qin, nieprzerwanie fascynuje i interesuje ludzi, zw�aszcza po odkryciu w 1974 r. armii terakotowej chroni�cej jego mauzoleum. Grobowiec znajduje si� w Lintong, 30 km na p�nocny wsch�d od dzisiejszego Xi'an, ale wci�� pozostaje nieotwarty.
28.09.2023 | 06:00

Chiny

nauka
Oparty na sztucznej inteligencji implant pozwoli osobom sparali�owanym na poruszanie r�kami?

Nauka

Kasper Kalinowski

W Szwajcarii przeprowadzono pierwsz� operacj� wszczepienia do m�zgu sparali�owanego pacjenta implantu, kt�ry przywr�ci� mu cz�ciow� sprawno�� w ruchu ramion oraz d�oni. To prze�omowe odkrycie.
27.09.2023 | 19:00

implant

m�zg

nauka
"Pensje w nauce zmuszaj� do bezdzietno�ci". Humani�ci przywi�zali si� linami w budynku ministerstwa finans�w

protest

Alicja Gardulska

Nie chcemy wybiera� mi�dzy nauk� a rodzin� - m�wi� naukowcy z Komitetu Kryzysowego Humanistyki Polskiej. Protestuj�, przypi�ci linami, w holu Ministerstwa Finans�w.
27.09.2023 | 11:01

Komitet Kryzysowy Humanistyki Polskiej

nauka

uczelnie
Dziwactwa w �wiecie DNA. Dlaczego niekt�re kom�rki maj� powielone chromosomy i nie jest to wcale z�e?

genetyka

Margit Kossobudzka

Czy kom�rki poliploidalne s� nienormalne? A mo�e to jeden z g��wnych mechanizm�w �yciowych pozwalaj�cych radzi� sobie ze stresem, chorobami i wrogim �rodowiskiem?
27.09.2023 | 06:00

biologia

genom

nauka

rak
Mieszka�cy staro�ytnej Amazonii wytwarzali "czarnoziem". To spos�b, kt�ry mo�e pom�c w walce ze zmianami klimatu

Nauka

Kasper Kalinowski

Mimo �e dorzecze Amazonki s�ynie z las�w tropikalnych, to gleby s� tam zaskakuj�co nieurodzajne. Aby wy�ywi� znaczn� populacj�, rdzenni mieszka�cy wzbogacali ziemi�, tworz�c "terra preta", co po portugalsku oznacza "czarn� ziemi�". To doskona�y...
26.09.2023 | 19:00

Amazonia

antropologia

nauka
"The New York Times": Jak dym z po�ar�w wp�ywa na ptaki?

zwierz�ta

Emily Anthes

Wszystkie stworzenia oddychaj�ce powietrzem s� podatne na dym. Ptaki s� szczeg�lnie bezbronne, poniewa� maj� niezwykle wydajny uk�ad oddechowy, kt�rego zadaniem jest dostarczanie wystarczaj�cej ilo�ci tlenu, aby umo�liwi� im lot.
26.09.2023 | 15:30

biologia

nauka

po�ary

ptaki
Spodek wielko�ci zmywarki wyl�dowa� na pustyni. W nim pozaziemska materia

Nauka

Kamil Deresz

Sonda dostarczy�a na Ziemi� kapsu�k� z pr�bk� asteroidy Bennu - jej podr� na Ziemi� trwa�a dwa lata.
26.09.2023 | 13:00

asteroida bennu

kosmos

nauka

planetoida
S�o�ce poboczne - gdy na niebie jest wi�cej ni� jedno S�o�ce

Nauka

Krzysztof Drozdowski

Istnieje zjawisko optyczne w atmosferze, dzi�ki kt�remu mo�emy czasem zaobserwowa� �wietlne plamy przypominaj�ce jedno lub dwa "dodatkowe" s�o�ca.
25.09.2023 | 15:30

nauka

pogoda

s�o�ce

zjawiska atmosferyczne
Objawy wielu chor�b mo�na wyczyta� z d�oni. Podpowiadamy, na co zwr�ci� uwag�

Tylko Zdrowie

Adam Taylor [Lancaster University ]

Twoje r�ce wiele m�wi� o stanie twojego zdrowia. Wiedzia� ju� o tym Hipokrates - ojciec wsp�czesnej medycyny.
25.09.2023 | 13:00

choroby

d�onie

nauka

paznokcie
7 rzeczy, kt�rych nie wiedzieli�my tydzie� temu

Nauka

Paulina Mozolewska

Naukowcy sprawdzili, jak e-papierosy bez nikotyny wp�ywaj� na nasze zdrowie, gdzie najlepiej szuka� r�owych diament�w i czy cz�owiek jest jedynym oty�ym naczelnym. W minionym tygodniu odkryto tak�e najstarsz� drewnian� konstrukcja �wiata, a to...
25.09.2023 | 06:00

nauka

naukowcy odkryli

zdrowie
Czy jeden lek mo�e leczy� dwie g��wne przyczyny zgon�w w USA - nowotwory oraz choroby uk�adu kr��enia?

Nauka

Bryan Smith [Michigan State University]

Badania sugeruj�, �e terapie przeznaczone do leczenia nowotwor�w mog� tak�e pom�c w leczeniu mia�d�ycy i na odwr�t.
24.09.2023 | 14:59

Choroby uk�adu kr��enia

nauka

zdrowie
Nieustraszony �owca pasikonik�w. Parali�uje je jadem, by larwy mog�y posili� si� jeszcze �yj�c� ofiar�

kocham owady!

Mateusz Sowi�ski

N�k �wierszczojad (Sphex funerarius) to jedna wi�kszych b�onk�wek �yj�cych w naszym kraju.
23.09.2023 | 12:00

nauka

owady

Poprzednia 31 32 33 34 35 ... Nast�pna