Jeśli ironia i sarkazm to dwa różne zachowania, to jakie cechy psychologiczne za nimi stoją? Nasze badanie jest jednym z pierwszych, które to analizuje.

dr Agnieszka Fanslau, psycholożka, adiunktka w Instytucie Psychologii Uniwersytetu Gdańskiego. Badaczka humoru, autoprezentacji, ironii i sarkazmu. Wykładowczyni akademicka.

_____

Julian Barnes w znakomitej powieści „Zgiełk czasu" napisał, że „sarkazm to ironia, która utraciła duszę". Odwołując się do mniej literackiej (a bardziej naukowej) definicji, można powiedzieć, że zarówno ironia, jak i sarkazm to popularne formy języka figuratywnego, a zatem przekazującego treści nie wprost, jaki stosujemy w różnorakich kontekstach. To z reguły konstruowanie wypowiedzi,  których ukryty sens jest zaprzeczeniem sensu dosłownego. Ich istotą jest zwykle pozorna pochwała, która w rzeczywistości jest wyrazem dezaprobaty. Wzajemna relacja ironii i sarkazmu ujmowana jest w badaniach na trzy sposoby:

icon/Bell Czytaj ten tekst i setki innych dzięki prenumeracie
Wybierz prenumeratę, by czytać to, co Cię ciekawi
Wyborcza.pl to zawsze sprawdzone informacje, szczere wywiady, zaskakujące reportaże i porady ekspertów w sprawach, którymi żyjemy na co dzień. Do tego magazyny o książkach, historii i teksty z mediów europejskich. 
 
Małgorzata Bujara poleca
Podobne artykuły
Więcej
    Komentarze
    Chyba jestem psychopatą. Ironii czy sarkazmu używam często, bo najlepiej uwypukla absurdy, sprzeczności, hipokryzję.
    @stefun
    Racja, niewątpliwie! Streszczenie traktuje o pewnym wycinku rzeczywistości. Pozdrawiam, Autorka
    już oceniałe(a)ś
    3
    6
    @ritaied
    I teraz jestem w kropce. Ironia to czy sarkazm...
    już oceniałe(a)ś
    15
    1
    @stefun
    Co za bełkot. Wszystkie pojęcia są zdefiniowane arbitralnie. A pieniądze w NCN na matematykę coraz mniejsze.
    już oceniałe(a)ś
    6
    9
    @ritaied
    No to, jeśli to streszczenie traktuje tylko o pewnym wycinku rzeczywistości a pomija inne aspekty tych badań i inne wnioski, to powinna Pani wytoczyć proces dziennikarzowi, który tylko na nich się skupił. Chyba, że to Pani sama jest autorką tego streszczenia. W takim przypadku muszę Panią potępić. Pozdrawiam, komentator.
    już oceniałe(a)ś
    6
    2
    @stefun
    same here. Sarkazm, czy tam ironia, dla mnie to w zasadzie to samo, w moim doświadczeniu są charakterystyczne dla inteligentnych/błyskotliwych ludzi, którzy od dzieciństwa [ -najczęściej] dostali na tyle solidnie w doopę od życia, by widzieć jego absurd. No i łatwiej znoszą ten absurd śmiejąc się z niego. Wrażliwości, także empatii, zwykle im nie brakuje, jacy tam psychopaci.
    już oceniałe(a)ś
    2
    0
    Grant Narodowego Centrum Nauki nr 2019/35/D/HS2/01005 to świetnie wydane pieniądze.
    Ot i zagadka: czy powyższe zdanie to pochwała czy "pozorna pochwała, która w rzeczywistości jest wyrazem dezaprobaty"?
    @Anteportas
    To się nazywa sarkazm.
    już oceniałe(a)ś
    1
    0
    @Anteportas
    To się fachowo malkontenctwo nazywa
    już oceniałe(a)ś
    0
    0
    co za bzdury. Co to znaczy "wysokie natężenie makiawelizmu"? A sugerowanie, że sarkazm i ironia to jakieś sadystyczne narzędzia do znęcania się nad słabszymi, to już kompletne zidiocenie. Może tak bywać, zwłaszcza wobec zakutych łbów, ale częściej jest to reakcja obronna przed przemocą słowną i głupotą. Sarkazm i ironia zakładają przede wszystkim poczucie humoru, czyli wysoki poziom inteligencji. Ciekawe, jakie to niezawodne metody naukowe doprowadziły do odkrycia tu jakichś korelacji z jakąś "ciemną triadą" (to ci aparat pojęciowy!).
    @jamci44
    W tej wypowiedzi jest właśnie owa cięmna triada, co potwierdza tezę!
    już oceniałe(a)ś
    13
    9
    @jamci44
    Najpierw może zdaj maturę, idź na jakieś studia (nie do Rydzyka), poczytaj trochę książek, a potem komentuj artykuły o nauce.
    (No i to był sarkazm czy ironia?)
    już oceniałe(a)ś
    2
    6
    Uwielbiam czytać te wszystkie artykuły o sobie. Zacznę od tego, że jestem Koziorożcem- najbardziej nudnym typem, lubię espresso - jestem psychopatą, męczy mnie atmosfera wszelkich świąt - jestem złym człowiekiem, nie lubię się opalać- jestem wampirem, lubię klnąć - jestem z ciemnej triady, itd, itd. Końca nie widać.
    @Ab1234567
    No i jeśli uwielbiasz czytać artykuły o sobie to na dodatek jesteś Narcyzem. A triady, jak wiadomo przyszły z Chin i jest to samo ZŁO.
    już oceniałe(a)ś
    6
    0
    Niby spoko, ale sarkazm jak dwa nagie miecze nie zawsze jest do walki. Może zostać użyty do czegoś innego niż obrażanie rozmówcy. Może adresować osoby trzecie, zjawiska, społeczeństwo itd. .

    To znaczy że nie szanuje rozmówcy?
    już oceniałe(a)ś
    38
    3
    Od ponad 5 lat nieudolnie walczę u siebie z sarkazmem. Tymczasem koleżanka wysnuła teorię, ze to tylko rdzenny warszawski humor
    już oceniałe(a)ś
    22
    2
    Niech sie Pani wezmie za poezje, trzeba wreszcie skonczyc z poezja.
    już oceniałe(a)ś
    27
    9
    Psycholożka: Badam, kto stosuje ironię i sarkazm

    ...doprawdy?
    @turpin
    Te nazwy są stosowane potocznie w innym znaczeniu. Ale co tam, wymyślę sobie swoje definicje i "obiektywnie" je przetestuję. Dlatego psychologia nie jest nauką.
    już oceniałe(a)ś
    3
    9
    @Jangra
    Gdyby światem rządzili matematycy, już by było po nas.
    już oceniałe(a)ś
    3
    2
    @srutututu
    A chcą rządzić?
    już oceniałe(a)ś
    2
    0