NAUKA Gazeta Wyborcza

Przekraska sosn�wka to w Polsce nowy owad. Czy naprawd� jest taka straszna, jak j� maluj�?

owady

Mateusz Sowi�ski

Zacz�o si� od wpisu na Facebooku Regionalnej Dyrekcji Las�w Pa�stwowych w Szczecinie, kt�ra, rzecz jasna, uzna�a przybysza za szkodnika. Niekt�re portale internetowe podchwyci�y temat i te� zacz�y przekrask� straszy�. Sprawdzamy, czy faktycznie...
04.08.2023 | 14:00

antropocen

lasy

nauka

przyroda
Licealista Micha� Lipiec i sze�� olimpijskich medali. "Chc� zmieni� �wiat na lepsze"

licea

Olga Szpunar

Micha� Lipiec, ucze� V LO w Krakowie, w jednym miesi�cu odni�s� sukces w trzech olimpiadach mi�dzynarodowych. Niezwykle zdolny, niezwykle skromny. - Jak posz�o? - pytali go rodzice po ka�dym olimpijskim starcie. - Mo�e by� - odpowiada�. A potem...
04.08.2023 | 06:33

chemia

fizyka

matematyka

m�odzie�
Kom�rki nerwowe w okr�nicy. To one informuj� m�zg o b�lu brzucha

uk�ad pokarmowy

Paulina Mozolewska

Naukowcy poznali anatomi�, fizjologi� i funkcj� pi�ciu typ�w kom�rek unerwiaj�cych jelito grube. Te odkrycia mog� pom�c w leczeniu problem�w �o��dkowo-jelitowych.
04.08.2023 | 06:00

jelita

jelito grube

m�zg

nauka
Ran� trzeba wietrzy�, aby si� szybciej goi�a?

prawda czy mit

Margit Kossobudzka

Opatrunek chroni ran� przed niekorzystnymi czynnikami zewn�trznymi oraz utrzymuje odpowiednie warunki w ranie, np. temperatur�, wilgotno��.
04.08.2023 | 06:00

nauka

rany

zdrowie
Wsp�cze�ni "alchemicy" i ich suplementy diety. Oto pigu�ka wiedzy o "nowych" zio�ach, glonach i witaminach

suplementy

Katarzyna Staszak

Zamiast reklam z cierpieniem i b�lem u�miechni�te twarze. Zamiast produkcji gara�owej jawne dane o surowcach. Nowe suplementy diety to wiedza o ro�linach sprzedawana w atrakcyjnej formie.
03.08.2023 | 13:50

dieta

nauka

witaminy

zdrowie
W niekt�rych rejonach Polski mo�e spa�� tyle deszczu, ile zwykle spada w dwa miesi�ce

pogoda

Krzysztof Drozdowski

Uwaga: prognozy pogody na weekend s� bardzo niepokoj�ce. B�dzie pada� a� do wtorku.
03.08.2023 | 12:20

antropocen

globalne ocieplenie

nauka

prognoza pogody
Ziemia jest obecnie rekordowo gor�ca. Wkraczamy w nieznane

antropocen

Tomasz Ulanowski

Temperatury w XXI w. bij� na g�ow� te z okresu tzw. �redniowiecznej anomalii klimatycznej - podliczaj� naukowcy w "Nature", odczytuj�c dane klimatyczne zapisane w... s�ojach sosen zwyczajnych.
03.08.2023 | 10:56

globalne ocieplenie

klimat

nauka

przyroda
Chorzy na Alzheimera nadal s� w stanie stawia� na swoim i by� przekonuj�cy

Tylko Zdrowie

Dasha Kiper

Wi�kszo�� uwa�a, �e skoro choroba Alzheimera zak��ca zdolno�ci poznawcze i funkcje wykonawcze, to upo�ledza rozum. Z ca�� pewno�ci� tak jest, ale to nie znaczy, �e ofiary s� bezsilne. Nadal s� zdolne stawia� na swoim, sprawia�, by�my im wierzyli,...
03.08.2023 | 06:00

alzheimer

demencja

m�zg

nauka
Oto wieloryb ci�szy od p�etwala b��kitnego, uwa�anego za najwi�ksze zwierz�, jakie kiedykolwiek �y�o

zwierz�ta

Tomasz Ulanowski

Nowo poznany przez naukowc�w gatunek - Perucetus colossus - zachowa� si� w 18 kawa�kach. �y� 39 mln lat temu i m�g� wa�y� nawet 340 ton.
02.08.2023 | 17:00

nauka

ocean

przyroda

ssaki
Sk�d si� wzi�y j�zyki indoeuropejskie, w tym polski? Naukowcy rozwi�zuj� zagadk�

archeologia

Tomasz Ulanowski

Publikacja, kt�ra ukaza�a si� w ostatnim "Science", godzi zwolennik�w dw�ch przeciwstawnych hipotez - o rolniczym b�d� pastersko-stepowym pochodzeniu j�zyk�w indoeuropejskich. Praindoeuropejskie korzenie maj� mie� blisko 8,1 tys. lat.
02.08.2023 | 12:00

antropologia

genetyka

j�zyk polski

j�zykoznawstwo
Wygl�d Barbie to ewolucyjna pora�ka, a jej r�owy �wiat to percepcyjny absurd

Nauka

Kasper Kalinowski

Brak miejsca na narz�dy wewn�trzne, z�amane kostki i szyja, kt�r� nie mo�na porusza�. To tylko niekt�re z problem�w, z jakimi w realnym �wiecie musia�aby si� mierzy� lalka Barbie. Innym jest jej psychologiczny wp�yw na dziewczynki.
02.08.2023 | 06:00

antropologia

atrakcyjno��

barbie

ewolucja
Naukowcy odkryli ruiny legendarnego teatru Nerona. Ich zdaniem to stamt�d cesarz podziwia� po�ar Rzymu

Nauka

Miko�aj Marcysiak

Jest to teatr, w kt�rym sam Neron �wiczy� swoje poetyckie i �piewacze wyst�py.
01.08.2023 | 17:00

archeologia

nauka

rzym

staro�ytno��
IMGW ostrzega: id� burze i gwa�towne opady deszczu

pogoda

Tomasz Ulanowski

Ostrze�enia IMGW przed burzami i opadami deszczu zosta�y wydane dla p�nocno-zachodnich i po�udniowo-wschodnich rejon�w Polski. Ale pada� b�dzie dzi� w�a�ciwie wsz�dzie.
01.08.2023 | 11:09

nauka

prognoza pogody
Naukowcy po�askotali szczury i... znale�li w ich m�zgach o�rodek �miechu i zabawy

m�zg

Tomasz Ulanowski

Tak, nie tylko ludzie maj� �askotki i nie tylko my si� �miejemy.
01.08.2023 | 06:00

nauka

przyroda

zabawa

zwierz�ta
Alkohol wywo�uje wi�cej chor�b ni� my�leli�my - wskazuje du�e badanie

Tylko Zdrowie

Paulina Mozolewska

Nie ma bezpiecznej dawki alkoholu.
31.07.2023 | 17:42

alkohol

nauka

uzale�nienia

zdrowie
Jak powstaje tr�ba powietrzna?

Nauka

Krzysztof Drozdowski

W ostatnich dniach w wielu miejscach powstawa�y tr�by powietrzne.
31.07.2023 | 17:00

nauka

pogoda

tr�ba powietrzna

zjawiska atmosferyczne
Polska nauka, czyli punktoza. "Niewa�ne, co badam, tylko gdzie publikuj�"

nauka

Zbigniew Pastuszak

- Prawo do decydowania o rozwoju kapita�u intelektualnego pa�stwa nabywaj� jednostki, kt�re - jak bakterie - najlepiej przystosowa�y si� do �ycia w nowym otoczeniu prawno-politycznym. Instytucje przyznaj�ce �rodki na badania i rozw�j staj� si� �upem...
31.07.2023 | 14:03

Biznes Lubelski

Szko�y Wy�sze w Lublinie
Bezkonkurencyjna rybitwa popielata jest odporna na kryzys klimatyczny

Nauka

Jacek Betleja

W ci�gu 30 lat �ycia rybitwa pokonuje odleg�o�� ponad 2 milion�w kilometr�w. �aden inny ptak nie mo�e si� r�wna� z t� niewielk� rybitw�.
31.07.2023 | 13:00

Dr Betleja patrzy na ptaki

klimat

nauka

ptaki
Gdzie b�d� si� uczy� studenci medycyny z Kalisza? Uniwersytet ma chrapk� na Wojew�dzki Szpital Zespolony

zdrowie

Janusz Jaros

Urz�d marsza�kowski nie odda szpitala Uniwersytetowi Kaliskiemu. W szpitalu mieli kszta�ci� si� studenci kierunku lekarskiego - nowo otwieranego w raczkuj�cej kaliskiej uczelni. Jej rektorem jest Andrzej Wojty�a, by�y senator PiS.
31.07.2023 | 07:00

edukacja

lekarze

nauka

studenci
7 rzeczy, kt�rych nie wiedzieli�my tydzie� temu

Nauka

Paulina Mozolewska

Korea�czycy odkryli nadprzewodnik, kt�ry mo�e zmieni� wszystko. Nie ma w tej chwili bardziej gor�cego tematu w dziedzinie fizyki skondensowanej materii na �wiecie, a materia� wydaje si� do�� atwy do syntezowania. Ale to nie wszytskie naukowe...
31.07.2023 | 06:00

energia

nauka

zdrowie
Terapie kom�rkami macierzystymi. Czy mog� by� niebezpieczne?

Nauka

Darius Widera (University of Reading)

Na �wiecie powsta�y ju� tysi�ce nieuczciwych klinik, kt�re oferuj� terapie kom�rkami macierzystymi na niemal wszystkie choroby, od autyzmu po pora�enie m�zgowe.
30.07.2023 | 18:00

choroba

kom�rki macierzyste

nauka

zdrowie
Czy na Uniwersytecie Opolskim uprawiamy gorsz� lub lepsz� nauk� ni� na Warszawskim lub Jagiello�skim?

Wolna Sobota

Kamil Minkner

Polska nauka tak si� umi�dzynarodowi�a, �e a� strach u�ywa� j�zyka polskiego czy publikowa� w pracach zbiorowych. Nie chodzi o to, �eby faworyzowa� regionalne uczelnie. Chodzi o to, �eby ich nie defaworyzowa� tylko dlatego, �e s� regionalne
28.07.2023 | 06:00

granty

harvard

Narodowe Centrum Nauki

nauka
Narz�pik ko�ski - napastliwy krewniak strzy�ak�w

Nauka

Mateusz Sowi�ski

Narz�pik na pierwszy rzut oka wygl�da jak jeden ze strzy�ak�w i cz�sto bywa z nimi mylony.
29.07.2023 | 12:00

kocham owady!

lasy

nauka

owady
Czy chodzenie to te� trening?

prawda czy mit

Margit Kossobudzka

Chodzenie, podobnie jak bieg, to najbardziej naturalna aktywno�� cz�owieka. Dla wielu z nas jednak zbyt zwyk�a, by mo�na j� by�o zaliczy� do treningu. Czy oby na pewno?
29.07.2023 | 08:00

chodzenie

fitness

nauka

sztuka �ycia
Akademia Ignatianum zmienia si� w uniwersytet. Katolicka uczelnia z Krakowa z coraz lepszymi wynikami ewaluacji

uczelnie

Ada Chojnowska

Ju� nie akademia, a uniwersytet - pochwali�a si� zmian� nazwy Akademia Ignatianum w Krakowie. Prowadzona przez jezuit�w uczelnia tak� mo�liwo�� zyska�a dzi�ki lepszym wynikom uzyskanym w ostatniej ewaluacji.
28.07.2023 | 18:32

edukacja

Jezuici

Ko�ci�

Krak�w
Pad� absolutny rekord �wiata w fotografii na odleg�o��. "Spogl�damy poza horyzont, chodzi o zaskakuj�ce obserwacje"

fotografia

Joanna Dzikowska

Pobity niedawno rekord �wiata w dalekich obserwacjach zbli�a nas do granicy tego, co mo�na zobaczy� na Ziemi ludzkim okiem. Ale - jak m�wi polski rekordzista - nie chodzi tylko o rekordy, mo�na zrobi� zaskakuj�c� obserwacj� na znacznie kr�tszym...
28.07.2023 | 06:01

Andy

Argentyna

astronomia

G�ry
Za co lubimy �niadania w hotelach

�niadanie

Katarzyna Staszak

�niadanie musi pasowa� ameryka�skim tajnym agentom, biznesmenom z Azji i dzieciom. By� wega�skie i klasyczne. Decyduje o ocenie hotelu, zauwa�a je te� Google.
28.07.2023 | 06:00

dieta

nauka

zdrowie
G�owa �mi ci� kilka dni? To mog� by� napi�ciowe b�le

zdrowie

Paulina Mozolewska

Podczas napi�ciowego b�lu g�owy ma si� wra�enie, �e g�owa jest uciskana przez imad�o albo za ciasn� opask�. Co mo�na z takim b�lem zrobi� t�umaczy prof. Konrad Rejdak, prezes Polskiego Towarzystwa Neurologicznego.
28.07.2023 | 06:00

b�l g�owy

choroby

m�zg

nauka
Neurofizjolog: Szukam nowych terapii, kt�re przywr�c� pacjentom wzrok

polscy naukowcy donosz�

Dr Andrzej Foik

Aby coraz lepiej leczy� te choroby, musimy dowiedzie� si� jak najwi�cej o ca�ym uk�adzie wzrokowym - w jaki spos�b odbieramy sygna� i przetwarzamy go.
27.07.2023 | 15:00

choroby

m�zg

nauka

wzrok
Polka jedn� z najlepszych uczennic na �wiecie. Ma 19 lat i dwa wynalazki na koncie

nieustraszona w pracy

Zuzanna Kuffel

Oliwia Raniszewska, tegoroczna maturzystka, znalaz�a si� w�r�d 50 najlepszych uczni�w i uczennic na �wiecie. M�oda naukowczyni ma szans� na zdobycie 100 tys. dolar�w. To ju� trzecia edycja Global Student Prize i trzecia polska uczennica, kt�r�...
26.07.2023 | 12:34

choroby sk�ry

edukacja

nauka

uczniowie
Na uczelniach nie ma dyskryminacji? Kobiety zamiast prowadzi� badania rezerwuj� sale i t�umacz� dokumenty

uczelnie

Alicja Gardulska

Nad badaniami pracuj� w weekendy i podczas urlop�w. S� przeci��one pracami administracyjnymi i zaj�ciami, kt�rych nie chc� ich starsi koledzy. Na ka�dym etapie kariery staraj� si� wpasowa� w m�ski porz�dek.
26.07.2023 | 06:00

kobiety

nauka

szkolnictwo wy�sze
"New York Times": Czy hormonalna terapia menopauzalna zwi�ksza ryzyko demencji?

menopauza

Alisha Haridasani Gupta

Podobnie jak w przypadku ka�dego leczenia terapia hormonalna ma r�wnie� skutki uboczne. Nale�y je por�wna� z korzy�ciami.
25.07.2023 | 09:41

nauka

zdrowie
Naukowcy o nowej li�cie punktowanych czasopism ministra Czarnka. "Chyba to wszystko rzuc�, sytuacja schizofreniczna"

nauka

Ada Chojnowska

Uznany naukowiec trafia na dywanik z poleceniem szukania czasopisma na �cianie wschodniej, dziekan zastanawia si�, czy dba� o rozw�j naukowy pracownik�w czy o punkty, badacz nauk �cis�ych rozwa�a publikacj� o papie�u. To efekty kolejnej aktualizacji...
24.07.2023 | 17:01

czasopisma naukowe

lista

Przemys�aw Czarnek

punkty
Osiem nawyk�w, kt�re wyd�u�� ci �ycie. Naukowo potwierdzone

Tylko Zdrowie

Paulina Mozolewska

List� opracowa� zesp� ameryka�skich naukowc�w. Przeprowadzona przez nich analiza wskaza�a, �e zawsze jest dobry moment na wdro�enie chocia� kilku z nich.
24.07.2023 | 15:46

aktywno�� fizyczna

dieta

nauka

sztuka �ycia
Prognoza pogody. W Polsce lato jak za dawnych czas�w. Grecja odetchnie

prognoza pogody

Tomasz Ulanowski

U nas w najbli�szym tygodniu pogoda ma by� zmienna. W Europie Po�udniowej sko�czy si� wreszcie trwaj�ca od tygodni fala upa�u.
24.07.2023 | 11:49

antropocen

globalne ocieplenie

nauka

pogoda
Kultowy Pan Samochodzik jesieni� wjedzie do Malborka

Motoryzacja

Bartosz Gondek

Kwarta� przed premier� ten pomys� na Pana Samochodzika okaza� si� hitem! Nie chodzi nam o film, kt�ry wbrew krytykom mozolnie wspina si� w rankingach ogl�dalno�ci, lecz o konferencj� naukow� "Pan Samochodzik i... - wok� fenomenu kulturowego", na...
24.07.2023 | 08:34

Bartosz Gondek

kultura

Motoryzacja na Pomorzu

muzeum zamkowe w malborku
Ponad p� mln z� z Narodowego Centrum Nauki dla prawnika z UwB

Uniwersytet w Bia�ymstoku

xp

Dr Dariusz Ku�elewski z Wydzia�u Prawa Uniwersytetu w Bia�ymstoku otrzyma� grant badawczy w konkursie OPUS 24 LAP Narodowego Centrum Nauki na realizacj� projektu pt. "Ryzyko jako zjawisko subiektywne. W��czenie kognitywistyki do koncepcji ryzyka w...
22.07.2023 | 11:01

nauka

prawo
Medyczne s�awy przyjad� do Kalisza kszta�ci� przysz�ych lekarzy. Skorzystaj� pacjenci

zdrowie

Janusz Jaros

W ci�gu dw�ch lat Wojew�dzki Szpital Zespolony w Kaliszu ma zosta� przekszta�cony w szpital kliniczny Uniwersytetu Kaliskiego. Plany uczelni popieraj� samorz�d wojew�dztwa i Ministerstwo Zdrowia.
21.07.2023 | 19:45

edukacja

lekarze

nauka

studenci
Rosyjska armia pije na pot�g�. To jeden z g��wnych powod�w wysokiej �miertelno�ci wojsk Putina na froncie

Nauka

Kasper Kalinowski

Na oficjalne przyj�cia na Kremlu zamawia si� ju� nie jedn� butelk� w�dki, ale dwie na osob� - opowiada dr hab. �ukasz Kamie�ski.
21.07.2023 | 16:47

alkohol

alkoholizm

narkomania

narkotyki
Cement, wapno, beton... Skutki b�d� op�akane. Naukowcy o nowej li�cie Czarnka

Nauka

Kasper Kalinowski, Piotr Cie�li�ski, Tomasz Ulanowski

�artuj�, �e jeste�my ju� mistrzem �wiata w teologii. Przyr�wnuj� sytuacj� do PRL, podkre�laj� utrat� znaczenia polskiej nauki na arenie mi�dzynarodowej. Ale z rezygnacj� m�wi�, �e protesty nic nie pomog�. Polscy naukowcy s� zaszokowani now� list�...
21.07.2023 | 14:50

nauka

Przemys�aw Czarnek

Poprzednia 36 37 38 39 40 ... Nast�pna