ii rp

• Osuszenie mokradeł na Polesiu miało wiele zalet i poważną wadę: groziło katastrofą ekologiczną

  nagroda moczarskiego

  Igor Rakowski-Kłos

  Sanacja i endecja zgadzały się, że trzeba zagospodarować Polesie. Wzorem miały być faszystowskie Włochy, które osuszły Błota Pontyjskie

  09.12.2023 | 14:00

  II RP

  katastrofa ekologiczna

  książki

  mokradła

  

• Najgorętsza jesień II RP. I nie chodzi o klimat

  wojna domowa

  Tomasz Nałęcz

  Bieda w domach, krew na ulicach. Jesienią 1923 r. Polska stanęła u progu wojny domowej.

  30.11.2023 | 06:00

  1923

  II RP

  jesień

  Kraków

  

• Polesie nie mogło być drugą Gdynią

  nagroda moczarskiego

  Andrzej Wielowieyski

  "Pińskie błota" zdobyły Nagrodę Historyczną m.st. Warszawy im. Kazimierza Moczarskiego. Dla mnie szczególnie ważne są jeszcze dwie nominowane książki.

  28.11.2023 | 22:30

  Gdynia

  II RP

  III RP

  Krzysztof Kozłowski

  

• Katastrofa ekologiczna w II RP. Nagroda Moczarskiego dla Sławomira Łotysza za "Pińskie błota"

  książki

  Igor Rakowski-Kłos

  Prof. Sławomir Łotysz to laureat Nagrody Historycznej m.st. Warszawy im. Kazimierza Moczarskiego. W niedzielę wieczorem w Bibliotece Narodowej w Warszawie nagroda została przyznana po raz 15.

  26.11.2023 | 20:50

  II RP

  katastrofa ekologiczna

  nagroda moczarskiego

  Polesie

  

• 100 lat temu prezydent Polski wysłał depeszę do prezydenta USA. Było to możliwe dzięki centrali, która była dumą II RP

  historia

  Michał Wojtczuk

  To była największa radiokomunikacyjna inwestycja II Rzeczpospolitej. Dzięki niej prezydent Polski Stanisław Wojciechowski równo 100 lat temu wysłał pierwszy bezpośredni telegram za ocean, do prezydenta USA Calvina Coolidge'a. Przy okazji budowy...

  17.11.2023 | 20:20

  Bemowo

  II RP

  varsaviana

  

• "Halo, tu mówi Polska!". Największe osiągnięcie technologiczne II RP

  Ale Historia

  Przemysław Urbańczyk, Jarosław Chrapek

  Sto lat temu rozpoczęła pracę najnowocześniejsza w Europie stacja nadawcza. Prawdopodobnie za pośrednictwem Radiostacji Babice świat dowiedział się o wybuchu II wojny światowej.

  17.11.2023 | 06:00

  II RP

  Radiostacja Babice

  Stare Babice

  Transatlantycka Centrala Radiotelegraficzna

  

• Niepodległość już jest. Mamy wszystko, czego zazdrościliśmy innym: łapownictwo, afery i majątki

  Święto Niepodległości

  Tomasz Nałęcz

  Bohater "Romansu Teresy Hennert" Zofii Nałkowskiej: "Niepodległość już jest. Są i granice. Mamy wszystko to, co jest gdzie indziej, czegośmy innym zazdrościli. Jest łapownictwo rodzime, prywata, protekcja, wielkie afery, wielkie majątki, interes,...

  10.11.2023 | 06:00

  11 listopada 1918

  II RP

  

• "Niech podpisze albo niech ustąpi". A Piłsudski nie podpisał i nie ustąpił

  II RP

  Józef Krzyk

  "Niech podpisze albo niech ustąpi" - krzyczał z balkonu jednego z warszawskich budynków endecki publicysta Stanisław Stroński. Okrzyk podchwycił tłum.

  10.11.2023 | 06:00

  Józef Piłsudski

  Stanisław Stroński

  

• Pierwszy pogrom kielecki. Ofiary obwinione, sprawcy bezkarni, milczenie powszechne

  11 listopada 1918

  Bogdan Białek

  W Kielcach na rynku przed magistratem na oczach prezydenta miasta zabito jednego Żyda i zraniono wielu. Radni Polacy odmówili interwencji. Po pogromie zapadło wieloletnie milczenie.

  10.11.2023 | 06:00

  II RP

  Kielce

  pogrom kielecki

  

• Polska wybuchła niepodległością. Wreszcie wolni od pijawek, złodziei i rabusiów

  11 listopada 1918

  Beata Maciejewska

  - Kto tych krótkich dni nie przeżył, kto nie szalał z radości w tym czasie wraz z całym narodem, ten nie dozna w swoim życiu najwyższej radości - pisał Jędrzej Moraczewski o odzyskaniu niepodległości

  10.11.2023 | 06:00

  II RP

  Święto Niepodległości

  

• W spadku po II RP pozostały dwa odmienne style sprawowania prezydentury

  II RP

  Tomasz Nałęcz

  "Tyle znacy co Ignacy, a Ignacy g...o znacy" - tak drwiono z prezydenta Ignacego Mościckiego.

  13.10.2023 | 06:00

  Ignacy Mościcki

  Stanisław Wojciechowski

  

• Po co prawa wyborcze, nie wystarczą kółka różańcowe? Episkopat nie chciał równouprawnienia kobiet

  Katarzyna Wężyk

  Nikt Polkom nie dał prawa wyborczego: same go zażądały. A potem dopilnowały, by młode państwo polskie zapisało je w konstytucji - mówi Olga Wiechnik, dziennikarka, publicystka, autorka książek "Posełki. Osiem pierwszych kobiet" i "Platerówki? Boże...

  09.10.2023 | 05:58

  feminatywy

  II RP

  Józef Piłsudski

  Katarzyna Wężyk

  

• Korfanty zagrażał Piłsudskiemu, więc Polacy mieli uwierzyć, że jest niemieckim agentem

  Górny Śląsk

  Tomasz Nałęcz

  Pochodząca sprzed blisko stu lat próba oplucia przez rządzących Wojciecha Korfantego, najgroźniejszego przeciwnika Józefa Piłsudskiego, dziś kojarzy się jednoznacznie.

  21.09.2023 | 13:00

  II RP

  Józef Piłsudski

  Wojciech Korfanty

  

• To nie knowania Kaczyńskiego podzieliły Polaków, tylko ich postawy w obliczu modernizacji

  Wolna Sobota

  Jarosław Bratkiewicz

  W PRL ludności interioru nie doskwierał brak wolności, tylko podejrzenie, że władza dzieli niesprawiedliwie, bo za wszystkim stoi jakaś przez Boga wyklęta żydokomuna. "Adam MIchnik poleca".

  09.09.2023 | 04:00

  II RP

  modernizacja

  Niemcy

  Prawo i Sprawiedliwość

  

• Przed wybuchem wojny były dwie Polski: metropolia kartelowo-urzędnicza i szara kolonia chłopska

  II RP

  Ignacy Matuszewski

  Przed wybuchem wojny istniały dwa światy żyjące na różnych poziomach: świat urzędniczo-miejski, gdzie 50-groszówkę dawało się stróżowi za otwarcie bramy - i pełne bezczynnych rąk pola, gdzie za pół złotego można było mieć cały dzień roboczy.

  01.09.2023 | 12:00

  II wojna światowa

  

• Wojna polsko-bolszewicka. Rok 1920: Polaków bój o wszystko

  wojna polsko-bolszewicka

  Adam Leszczyński

  Kiedy Józef Piłsudski wprowadził szefa Sztabu Generalnego gen. Tadeusza Rozwadowskiego w plan ofensywy znad Wieprza, ten momentalnie go zrozumiał. Lecz gdy Rozwadowski tłumaczył go potem Francuzom, ci uznali, że nie można go zrealizować. Okazało się...

  15.08.2023 | 06:00

  bitwa warszawska

  historia polski

  ii rp

  józef piłsudski

  

• Lepiej rządził Wiedeń uroczych ludzi niż Warszawa dyletantów

  II RP

  Józef Krzyk

  Określenie "wiedeńska mentalność" w II Rzeczypospolitej najpierw było inwektywą, ale potem stopniowo stawało się powodem do dumy.

  11.08.2023 | 17:30

  arystokracja

  Austria

  austro-węgry

  Galicja

  

• Po wojnie z bolszewikami Piłsudski musiał stoczyć jeszcze jedną

  II RP

  Tomasz Nałęcz

  Wydawałoby się, że z tak zabagnioną hipoteką Józef Piłsudski nie miał czego szukać na polu dziejowej zasługi.

  11.08.2023 | 14:00

  Józef Piłsudski

  polityka historyczna

  

• Większość Żydów w II RP miała dwie drogi. Tą drugą był komunizm

  Ale Historia

  Andrzej Brzeziecki, Stanisław Brejdygant

  Stanisław Brejdygant: W latach 30. dla kogoś ambitnego droga do roli polskiego patrioty była zamknięta. Andrzej Brzeziecki: Stanisław Brejdygant niechcący umacnia stereotyp żydokomuny.

  07.07.2023 | 06:00

  II RP

  komunizm

  syjonizm

  Żydzi

  

• Układ II RP. Nie trzeba znać prawa, trzeba mieć znajomych

  Ale Historia

  Andrzej Brzeziecki

  W II RP władzę przejęli ludzie przekonani o tym, że skoro oni wygrali dla Polski niepodległość, to mają wyłączne prawo, aby decydować o tym, w jaki sposób ocalić ją dla przyszłych pokoleń. Powstał system pozbawiony naturalnych mechanizmów...

  07.07.2023 | 06:00

  II RP

  Józef Piłsudski

  Tylko na Wyborcza.pl

  zamach majowy

  

• Polakom się udało, bo mieli takiego wielkiego Litwina

  książki

  Agnieszka Stawiarska

  Józef Piłsudski o Polakach w chwilach złości mawiał "oni".

  23.06.2023 | 16:30

  II RP

  Józef Piłsudski

  Litwa

  

• Szkoła bez siedziby i podręczników. W ławkach siedzieli obrońcy Lwowa, powstańcy śląscy i wielkopolscy

  II RP

  Beata Maciejewska

  Do Szkoły Morskiej w Tczewie uczniowie przyjechali z trzech zaborów i ze świata. Podobnie jak ich wykładowcy, więc na akademiach można było usłyszeć zaskakujące mowy patriotyczne.

  16.06.2023 | 06:00

  

• W czerwcu opozycja zapowiedziała zwycięstwo. We wrześniu jej liderzy już siedzieli

  II RP

  Andrzej Brzeziecki

  To był zamach na państwo prawa. Los 30 milionów ludzi leżał w rękach jednego człowieka. A największą ofiarą późniejszego procesu brzeskiego okazał się wymiar sprawiedliwości, któremu przetrącono kręgosłup.

  09.06.2023 | 12:00

  proces brzeski

  

• Chjena podniosła łeb. Inspiratorzy zabójstwa prezydenta sięgnęli po władzę w Polsce

  II RP

  Tomasz Nałęcz

  Urzeczony ponownym premierostwem Wincenty Witos porzucił zahamowania moralne i zawarł sojusz z inspiratorami mordu w Zachęcie.

  26.05.2023 | 06:00

  Gabriel Narutowicz

  prezydent Polski

  

• Sąd Najwyższy ostatecznie uniewinnił Wincentego Witosa i innych skazanych w procesie brzeskim

  II RP

  Jakub Wencel, Łukasz Woźnicki

  Po 90 latach Sąd Najwyższy uniewinnił Wincentego Witosa i dziewięciu historycznych liderów Polskiej Partii Socjalistycznej i Polskiego Stronnictwa Ludowego, którzy w latach 1932-33 zostali skazani w tzw. procesie brzeskim.

  25.05.2023 | 15:56

  Józef Piłsudski

  PPS

  proces brzeski

  PSL

  

• Dwa spojrzenia na zamach majowy. Bunt przeciw władzy czy zwycięstwo przewagi moralnej?

  II RP

  Mirosław Maciorowski

  Władysław Konopczyński uważał zamach majowy za rokosz. Władysław Pobóg-Malinowski podchodził do niego ze zrozumieniem, jak do czegoś nieuchronnego.

  12.05.2023 | 06:00

  dwugłos

  Józef Piłsudski

  zamach majowy

  

• Wojciech Korfanty poprowadził Śląsk do zwycięskich powstań, by potem stać się wrogiem ludu

  II RP

  Józef Krzyk

  Wojciech Korfanty, niezniszczalny wróg wszystkich. 150. rocznica urodzin polskiego przywódcy narodowego Górnego Śląska.

  20.04.2023 | 16:55

  powstania śląskie

  Tylko na Wyborcza.pl

  Wojciech Korfanty

  śląsk

  

• Sukces dyplomatyczny miał być plastrem na kłopoty wewnętrzne II RP

  polityka zagraniczna

  Tomasz Nałęcz

  Wszystkie karty znakomicie rozegrał minister Aleksander Skrzyński, załatwiając to, z czym przez dwa lata nie radzili sobie poprzedni szefowie MSZ.

  17.03.2023 | 19:00

  dyplomacja

  II RP

  

• "Wprowadzają komunizm! Wszyscy zdrajcy tak zginą". Morderstwo w urzędzie miasta

  Tylko na Wyborcza.pl

  Przemysław J. Łaski

  Kiedy urzędnik Kazimierz Stępień otworzył drzwi do gabinetu prezydenta Piotrkowa, usłyszał: - Uciekaj pan! Gdy je zamknął, z drugiej strony padł strzał.

  17.03.2023 | 16:30

  II RP

  Piotrków Trybunalski

  

• Ministerstwo mądrych kroków. Zapomniany sukces polskiej dyplomacji

  granice polski

  Jan Pisuliński

  15 marca 1923 r. Rada Ambasadorów uznała wschodnie granice Polski. Prasa francuska na ogół wyrażała radość, a brytyjska narzekała, że Litwinów i Ukraińców pozostawiono na łasce Polaków.

  10.03.2023 | 15:00

  II RP

  Litwini

  polska dyplomacja

  Tylko na Wyborcza.pl

  

• Zasłużył się Polsce, a później zdradził wolnościowe ideały

  II RP

  Tomasz Nałęcz

  Podwileńskie Bezdany i Berezę Kartuską koło Brześcia dzieli 300 km. W historii Polski to oddalenie urasta jednak do wymiarów międzyplanetarnych.

  25.02.2023 | 13:00

  PPS

  Walery Sławek

  

• Queer katolicko-narodowy. Od kontrastów z życia Rodziewiczówny mózg może stanąć w poprzek

  Książki

  Magdalena Dubrowska

  Jeżeli nie chcemy o tym mówić, jeśli myślimy, że to okryje kogoś infamią, to znaczy, że uważamy, że homoseksualność nie jest okej. Że to powód do wstydu. Rodziewiczówna też padła ofiarą tego, że przez lata bardzo chciano zadbać o "godną",...

  17.02.2023 | 12:00

  antysemityzm

  II RP

  LGBT

  nacjonalizm

  

• Tajne zbrodnie II RP. Mordy ku chwale ojczyzny

  Ale Historia

  Jan Widacki

  Lekarze z jednej z najbardziej tajemniczych komórek przedwojennego wywiadu i kontrwywiadu dokonywali zbrodniczych eksperymentów na więźniach. Ich zwłoki potajemnie topili w przygranicznych rzekach.

  10.02.2023 | 16:15

  II RP

  Tylko na Wyborcza.pl

  zbrodnie

  

• Dlaczego po zabójstwie Narutowicza nie doszło do samosądów nad endecją?

  II RP

  Tomasz Nałęcz

  Po zabójstwie Gabriela Narutowicza część piłsudczyków parła do krwawej rozprawy z endekami.

  03.02.2023 | 06:00

  endecja

  Gabriel Narutowicz

  

• Polska, śmietnik pełen skarbów. Co nam zostało z tamtych lat?

  Ale Historia

  Andrzej Brzeziecki

  Nawet jeśli największą zasługą II RP było to, że zdołała utrwalić w głowach Polaków ideę własnego państwa, to należy się jej twórcom wdzięczność. Mimo wszystko - uważa Włodzimierz Mędrzecki.

  20.01.2023 | 12:00

  II RP

  książki

  Polska

  

• 100 lat temu zwolennik prawicy zabił prezydenta Narutowicza. "Zajścia w Warszawie były groźniejsze niż atak stronników Trumpa na Kapitol"

  Gabriel Narutowicz

  Arkadiusz Gruszczyński

  - Trzeba to jasno cały czas przypominać: zabójca pierwszego prezydenta niepodległej Polski był motywowany przez popularną i szeroko akceptowaną ideologię antysemityzmu, która była lansowana przez dużą część polskiej klasy politycznej i polskiego...

  16.12.2022 | 05:15

  Eligiusz Niewiadomski

  II RP

  Józef Piłsudski

  

• 2 grudnia. Polska jako państwo dobrobytu - plan Eugeniusza Kwiatkowskiego [KALENDARIUM]

  kalendarium

  irk

  Ogłoszenie amerykańskiej polityki izolacjonizmu i debiut Mieczysławy Ćwiklińskiej. Co jeszcze wydarzyło się 2 grudnia?

  02.12.2022 | 05:50

  ii rp

  

• Piłsudski po wyborach: "Zostawiłem to świństwo, niech się własnym smrodem udusi"

  Ale Historia

  Tomasz Nałęcz

  Józef Piłsudski nie chciał kandydować na urząd prezydenta, bo w tej roli nie mógłby demonstrować politycznych sympatii. Szykował się do wojny na śmierć i życie z endecją.

  03.11.2022 | 13:00

  endecja

  II RP

  Józef Piłsudski

  Tylko na Wyborcza.pl

  

• 30 października. Pochwycony Nat Turner - bohater zniewolonej Ameryki [KALENDARIUM]

  kalendarium

  irk

  Pogrzeb Chopina i manifest październikowy Mikołaja II. Co jeszcze wydarzyło się 30 października?

  30.10.2022 | 05:50

  Chopin

  II RP

  kalendarium

  niewolnictwo

  

• Saga rodu Skąpskich. Jeden z najciekawszych przekazów o życiu ziemiaństwa w II RP

  Ale Historia

  Tomasz Nałęcz

  Skąpscy wydzierżawili blisko 1000-hektarowy, należący do państwa, poniemiecki majątek Wielki Łęck w powiecie działdowskim, graniczącym z Prusami Wschodnimi. Przez następne 18 lat doprowadzili posiadłość do rozkwitu.

  16.09.2022 | 06:00

  II RP

  książki

  ziemiaństwo