II RP Gazeta Wyborcza

2 grudnia. Polska jako pa�stwo dobrobytu - plan Eugeniusza Kwiatkowskiego [KALENDARIUM]

kalendarium

irk

Og�oszenie ameryka�skiej polityki izolacjonizmu i debiut Mieczys�awy �wikli�skiej. Co jeszcze wydarzy�o si� 2 grudnia?
02.12.2024 | 05:50

Eugeniusz Kwiatkowski

ii rp

kalendarium

Polska
Mizogin, megaloman, antysemita. M�g� zosta� drugim Mi�oszem

literatura

Pawe� Bem

Sk�d mu si� bra�y te m�odzie�cze uprzedzenia? Nie z domu, z kt�rym przecie� wojowa�. Zapewne zewsz�d, z klimatu towarzyskiego. A jednak - wspomina� Mi�osz - "ten brawurowy kawalarz ��czy� fikanie kozio�k�w wierszem i proz� z mi�o�ci� do prawdy"....
22.11.2024 | 04:00

antysemityzm

faszyzm

II RP

II wojna �wiatowa
30 pa�dziernika. Pochwycony Nat Turner - przyw�dca powstania niewolnik�w w Ameryce [KALENDARIUM]

kalendarium

irk

Pogrzeb Chopina i manifest pa�dziernikowy Miko�aja II. Co jeszcze wydarzy�o si� 30 pa�dziernika?
30.10.2024 | 05:50

Chopin

II RP

kalendarium

niewolnictwo
Ile przed wojn� kosztowa�o w Polsce utrzymanie samochodu?

Motoryzacja

Bartosz Gondek

Przed II Wojn� �wiatow� posiadanie w Polsce w�asnego samochodu by�o - podobnie jak w wielu innych krajach Europy, wyznacznikiem wysokiego statusu maj�tkowego jego w�a�ciciela
02.10.2024 | 12:20

Bartosz Gondek

historia

II RP

motoryzacja
Najskuteczniejszy rz�d II RP nie mia� wi�kszo�ci parlamentarnej

II RP

Tomasz Na��cz

Rz�d W�adys�awa Grabskiego reformowa� kraj, cho� oficjalnie nie reprezentowa� �adnej partii.
24.07.2024 | 09:05

koalicja 15 pa�dziernika

Koalicja Obywatelska

sejm

W�adys�aw Grabski
Im bardziej robotnicy, �ydzi i Ukrai�cy nie chcieli na nich g�osowa�, tym bardziej upierali si� przy swoim

Wolna Sobota

Jan Kofman

"Polska jest wi�zieniem dla Ukrai�c�w, Bia�orusin�w, �yd�w, Niemc�w, dla robotnik�w i ch�op�w". Nowe spojrzenie na polskich komunist�w. Adam Michnik poleca
05.07.2024 | 04:00

Andrzej Friszke

II RP

J�zef Stalin

komuni�ci
"�ydzi s� mile widziani na wydziale lekarskim, ale jako obiekty �wicze� w prosektorium"

Wolna Sobota

Anna Wolff-Pow�ska

"Moi pracowici studenci s� na froncie, a co pozosta�o, to polscy �ydzi, kt�rych widok przyprawia o wymioty". Po I wojnie �wiatowej antysemityzm rozkwita� od Rumunii przez W�gry po Polsk� na uniwersytetach Europy �rodkowej. "Adam MIchnik poleca".
01.06.2024 | 04:00

antysemityzm

II RP

rumunia

studenci
Dokonuj�c zamachu majowego, Pi�sudski mia� plan: budow� Polski dla wszystkich obywateli. Naprawd�!

zamach majowy

W�odzimierz M�drzecki

Jednak stworzy� system, w kt�rym w�adz� zyska�a kasta jego nominat�w, kompletnie nienadaj�cych si� do samodzielnego rz�dzenia.
10.05.2024 | 07:16

dwudziestolecie mi�dzywojenne

II RP

J�zef Pi�sudski

sanacja
Pierwszy w historii prezes NBP by� uosobieniem niezale�no�ci, Glapi�ski to symbol s�u�alstwa

II RP

Tomasz Na��cz

Dzi�ki twardemu charakterowi Stanis�awa Karpi�skiego utworzony sto lat temu Bank Polski opar� si� politycznym naciskom.
12.04.2024 | 06:55

Adam Glapi�ski

finanse

NBP

pieni�dze
Cesia by�a polsk� patriotk� m�wi�c� po hebrajsku. Do pewnego momentu to nie by� problem

ksi��ki

Anna Bikont

Marzy�oby si�, by ka�de polskie miasto, kt�re straci�o swoich �ydowskich mieszka�c�w, natrafi�o na tak dociekliw� i empatyczn� badaczk� jak Agnieszka Wierzcholska, kt�ra opisa�a Tarn�w.
16.03.2024 | 06:00

hebrajski

II RP

Tarn�w

�ydzi
Przyda�by si� Polsce taki prezydent jak przed wojn�, ale na razie mo�na o tym pomarzy�

II RP

Tomasz Na��cz

Stanis�aw Wojciechowski narazi� si� pi�sudczykom, do kt�rych by�o mu najbli�ej. Dawni przyjaciele zarzucali mu, �e nie robi nic, by Marsza�ek wr�ci� do czynnej s�u�by ze swojej samotni w Sulej�wku.
15.03.2024 | 06:00

prezydent Polski

Stanis�aw Wojciechowski
Polscy komuni�ci czekali na rewolucj�. Gdyby do niej dosz�o, Moskwa przesta�aby by� centrum komunizmu

ksi��ki

Andrzej Brzeziecki

Prof. Andrzej Friszke: Nie przecz�, �e polscy komuni�ci byli narz�dziem Moskwy, ale w subiektywnym odczuciu zachowywali szlachetno�� intencji i wierzyli w mo�liwo�� stworzenia ustroju bez n�dzy
08.03.2024 | 11:00

II RP

komunizm

komuni�ci

KPP
Wielki strajk ch�opski. Rolnicy w prote�cie przestali dostarcza� jedzenie do miast

ch�opi

Witold Gadomski

Gdy wie� "wysz�a na ulic�", w�adza si� z ni� nie patyczkowa�a: uzbrojeni policjanci demolowali ch�opskie domy, wysypywali plony, a nawet dr�gami i kolbami karabin�w �amali koniom i byd�u nogi.
27.02.2024 | 13:00

II RP

strajk ch�opski
Druh Mietek i Druhna Hania. Wystawa ku pami�ci Edmunda Osma�czyka i Heleny Lehr

Wiadomo�ci Opole

Piotr Zapotoczny

W Opolu zorganizowano dzi� obchody 101. rocznicy powstania Dzielnicy I Zwi�zku Polak�w w Niemczech. Otwarto te� wystaw� pt. "Druh Mietek i Druhna Hania. Dzia�alno�� Edmunda Osma�czyka i Heleny Lehr w Zwi�zku Harcerstwa Polskiego w Niemczech w latach...
18.02.2024 | 18:49

II RP

Opole

Polacy w Niemczech

wystawa
Ch�op, kt�ry zosta� premierem. "W Polsce demokratycznej nie mo�e by� elity panuj�cej i niewolnik�w"

II RP

J�zef Krzyk

Zamiast koszuli prosta bluza bez krawata. Zamiast lakierk�w buty z cholewami. Wielu Polak�w do dzi� widzi w Wincencie Witosie wy��cznie ch�opa, a powinni widzie� m�a stanu.
19.01.2024 | 06:00

ch�opi

Polska

PSL

rocznica urodzin
100 lat temu ruszy� pierwszy wielki remont odrodzonej Polski

II RP

Tomasz Na��cz

Po expos� W�adys�awa Grabskiego wyg�oszonym w Sejmie 20 grudnia 1923 r. miliony Polak�w nowy rok wita�y z wielk� nadziej�.
29.12.2023 | 06:00

W�adys�aw Grabski
Na tropach gdy�skich �wi�ty� motoryzacyjnych - ci�g dalszy

Motoryzacja

Bartosz Gondek

Odkrywanie gdy�skiej motoryzacji z czas�w II RP to dla wielu pasjonat�w ogromna przygoda. Dzi�ki temu po ponad 80 latach wiemy o niej ponownie coraz wi�cej. Tym razem o Chevrolecie i angielskich motocyklach.
14.12.2023 | 06:11

Automobilklub Morski

Bartosz Gondek

BSA

chevrolet
Osuszenie mokrade� na Polesiu mia�o wiele zalet i powa�n� wad�: grozi�o katastrof� ekologiczn�

Igor Rakowski-K�os

Sanacja i endecja zgadza�y si�, �e trzeba zagospodarowa� Polesie. Wzorem mia�y by� faszystowskie W�ochy, kt�re osuszy�y B�ota Pontyjskie
09.12.2023 | 14:00

II RP

katastrofa ekologiczna

ksi��ki

mokrad�a
Najgor�tsza jesie� II RP. I nie chodzi o klimat

wojna domowa

Tomasz Na��cz

Bieda w domach, krew na ulicach. Jesieni� 1923 r. Polska stan�a u progu wojny domowej.
30.11.2023 | 06:00

1923

II RP

jesie�

Krak�w
Polesie nie mog�o by� drug� Gdyni�

Andrzej Wielowieyski

"Pi�skie b�ota" zdoby�y Nagrod� Historyczn� m.st. Warszawy im. Kazimierza Moczarskiego. Dla mnie szczeg�lnie wa�ne s� jeszcze dwie nominowane ksi��ki.
28.11.2023 | 22:30

Gdynia

II RP

III RP

Krzysztof Koz�owski
Katastrofa ekologiczna w II RP. Nagroda Moczarskiego dla S�awomira �otysza za "Pi�skie b�ota"

ksi��ki

Igor Rakowski-K�os

Prof. S�awomir �otysz to laureat Nagrody Historycznej m.st. Warszawy im. Kazimierza Moczarskiego. W niedziel� wieczorem w Bibliotece Narodowej w Warszawie nagroda zosta�a przyznana po raz 15.
26.11.2023 | 20:50

II RP

katastrofa ekologiczna

Nagroda Moczarskiego

Polesie
100 lat temu prezydent Polski wys�a� depesz� do prezydenta USA. By�o to mo�liwe dzi�ki centrali, kt�ra by�a dum� II RP

historia

Micha� Wojtczuk

To by�a najwi�ksza radiokomunikacyjna inwestycja II Rzeczpospolitej. Dzi�ki niej prezydent Polski Stanis�aw Wojciechowski r�wno 100 lat temu wys�a� pierwszy bezpo�redni telegram za ocean, do prezydenta USA Calvina Coolidge'a. Przy okazji budowy...
17.11.2023 | 20:20

Bemowo

II RP

varsaviana
"Halo, tu m�wi Polska!". Najwi�ksze osi�gni�cie technologiczne II RP

Ale Historia

Przemys�aw Urba�czyk, Jaros�aw Chrapek

Sto lat temu rozpocz�a prac� najnowocze�niejsza w Europie stacja nadawcza. Prawdopodobnie za po�rednictwem Radiostacji Babice �wiat dowiedzia� si� o wybuchu II wojny �wiatowej.
17.11.2023 | 06:00

II RP

Radiostacja Babice

Stare Babice

Transatlantycka Centrala Radiotelegraficzna
Niepodleg�o�� ju� jest. Mamy wszystko, czego zazdro�cili�my innym: �apownictwo, afery i maj�tki

�wi�to Niepodleg�o�ci

Tomasz Na��cz

Bohater "Romansu Teresy Hennert" Zofii Na�kowskiej: "Niepodleg�o�� ju� jest. S� i granice. Mamy wszystko to, co jest gdzie indziej, czego�my innym zazdro�cili. Jest �apownictwo rodzime, prywata, protekcja, wielkie afery, wielkie maj�tki, interes,...
10.11.2023 | 06:00

11 listopada 1918

II RP
"Niech podpisze albo niech ust�pi". A Pi�sudski nie podpisa� i nie ust�pi�

II RP

J�zef Krzyk

"Niech podpisze albo niech ust�pi" - krzycza� z balkonu jednego z warszawskich budynk�w endecki publicysta Stanis�aw Stro�ski. Okrzyk podchwyci� t�um.
10.11.2023 | 06:00

J�zef Pi�sudski

Stanis�aw Stro�ski
Pierwszy pogrom kielecki. Ofiary obwinione, sprawcy bezkarni, milczenie powszechne

11 listopada 1918

Bogdan Bia�ek

W Kielcach na rynku przed magistratem na oczach prezydenta miasta zabito jednego �yda i zraniono wielu. Radni Polacy odm�wili interwencji. Po pogromie zapad�o wieloletnie milczenie.
10.11.2023 | 06:00

II RP

Kielce

pogrom kielecki
Polska wybuch�a niepodleg�o�ci�. Wreszcie wolni od pijawek, z�odziei i rabusi�w

11 listopada 1918

Beata Maciejewska

- Kto tych kr�tkich dni nie prze�y�, kto nie szala� z rado�ci w tym czasie wraz z ca�ym narodem, ten nie dozna w swoim �yciu najwy�szej rado�ci - pisa� J�drzej Moraczewski o odzyskaniu niepodleg�o�ci
10.11.2023 | 06:00

II RP

�wi�to Niepodleg�o�ci
W spadku po II RP pozosta�y dwa odmienne style sprawowania prezydentury

II RP

Tomasz Na��cz

"Tyle znacy co Ignacy, a Ignacy g...o znacy" - tak drwiono z prezydenta Ignacego Mo�cickiego.
13.10.2023 | 06:00

Ignacy Mo�cicki

Stanis�aw Wojciechowski
Po co prawa wyborcze, nie wystarcz� k�ka r�a�cowe? Episkopat nie chcia� r�wnouprawnienia kobiet

Katarzyna W�yk

Nikt Polkom nie da� prawa wyborczego: same go za��da�y. A potem dopilnowa�y, by m�ode pa�stwo polskie zapisa�o je w konstytucji - m�wi Olga Wiechnik, dziennikarka, publicystka, autorka ksi��ek "Pose�ki. Osiem pierwszych kobiet" i "Plater�wki? Bo�e...
09.10.2023 | 05:58

feminatywy

II RP

J�zef Pi�sudski

Katarzyna W�yk
Korfanty zagra�a� Pi�sudskiemu, wi�c Polacy mieli uwierzy�, �e jest niemieckim agentem

G�rny �l�sk

Tomasz Na��cz

Pochodz�ca sprzed blisko stu lat pr�ba oplucia przez rz�dz�cych Wojciecha Korfantego, najgro�niejszego przeciwnika J�zefa Pi�sudskiego, dzi� kojarzy si� jednoznacznie.
21.09.2023 | 13:00

II RP

J�zef Pi�sudski

Wojciech Korfanty
To nie knowania Kaczy�skiego podzieli�y Polak�w, tylko ich postawy w obliczu modernizacji

Wolna Sobota

Jaros�aw Bratkiewicz

W PRL ludno�ci interioru nie doskwiera� brak wolno�ci, tylko podejrzenie, �e w�adza dzieli niesprawiedliwie, bo za wszystkim stoi jaka� przez Boga wykl�ta �ydokomuna. "Adam MIchnik poleca".
09.09.2023 | 04:00

II RP

modernizacja

Niemcy

Prawo i Sprawiedliwo��
Przed wybuchem wojny by�y dwie Polski: metropolia kartelowo-urz�dnicza i szara kolonia ch�opska

II RP

Ignacy Matuszewski

Przed wybuchem wojny istnia�y dwa �wiaty �yj�ce na r�nych poziomach: �wiat urz�dniczo-miejski, gdzie 50-grosz�wk� dawa�o si� str�owi za otwarcie bramy - i pe�ne bezczynnych r�k pola, gdzie za p� z�otego mo�na by�o mie� ca�y dzie� roboczy.
01.09.2023 | 12:00

II wojna �wiatowa
Wojna polsko-bolszewicka. Rok 1920: Polak�w b�j o wszystko

wojna polsko-bolszewicka

Adam Leszczy�ski

Kiedy J�zef Pi�sudski wprowadzi� szefa Sztabu Generalnego gen. Tadeusza Rozwadowskiego w plan ofensywy znad Wieprza, ten momentalnie go zrozumia�. Lecz gdy Rozwadowski t�umaczy� go potem Francuzom, ci uznali, �e nie mo�na go zrealizowa�. Okaza�o si�...
15.08.2023 | 06:00

bitwa warszawska

historia polski

ii rp

j�zef pi�sudski
Lepiej rz�dzi� Wiede� uroczych ludzi ni� Warszawa dyletant�w

II RP

J�zef Krzyk

Okre�lenie "wiede�ska mentalno��" w II Rzeczypospolitej najpierw by�o inwektyw�, ale potem stopniowo stawa�o si� powodem do dumy.
11.08.2023 | 17:30

arystokracja

Austria

austro-w�gry

Galicja
Po wojnie z bolszewikami Pi�sudski musia� stoczy� jeszcze jedn�

II RP

Tomasz Na��cz

Wydawa�oby si�, �e z tak zabagnion� hipotek� J�zef Pi�sudski nie mia� czego szuka� na polu dziejowej zas�ugi.
11.08.2023 | 14:00

J�zef Pi�sudski

polityka historyczna
Wi�kszo�� yd�w w II RP mia�a dwie drogi. T� drug� by� komunizm

Ale Historia

Andrzej Brzeziecki, Stanis�aw Brejdygant

Stanis�aw Brejdygant: W latach 30. dla kogo� ambitnego droga do roli polskiego patrioty by�a zamkni�ta. Andrzej Brzeziecki: Stanis�aw Brejdygant niechc�cy umacnia stereotyp �ydokomuny.
07.07.2023 | 06:00

II RP

komunizm

syjonizm

�ydzi
Uk�ad II RP. Nie trzeba zna� prawa, trzeba mie� znajomych

Ale Historia

Andrzej Brzeziecki

W II RP w�adz� przej�li ludzie przekonani o tym, �e skoro oni wygrali dla Polski niepodleg�o��, to maj� wy��czne prawo, aby decydowa� o tym, w jaki spos�b ocali� j� dla przysz�ych pokole�. Powsta� system pozbawiony naturalnych mechanizm�w...
07.07.2023 | 06:00

II RP

J�zef Pi�sudski

Tylko na Wyborcza.pl

zamach majowy
Polakom si� uda�o, bo mieli takiego wielkiego Litwina

ksi��ki

Agnieszka Stawiarska

J�zef Pi�sudski o Polakach w chwilach z�o�ci mawia� "oni".
23.06.2023 | 16:30

II RP

J�zef Pi�sudski

Litwa
Szko�a bez siedziby i podr�cznik�w. W �awkach siedzieli obro�cy Lwowa, powsta�cy �l�scy i wielkopolscy

II RP

Beata Maciejewska

Do Szko�y Morskiej w Tczewie uczniowie przyjechali z trzech zabor�w i ze �wiata. Podobnie jak ich wyk�adowcy, wi�c na akademiach mo�na by�o us�ysze� zaskakuj�ce mowy patriotyczne.
16.06.2023 | 06:00
W czerwcu opozycja zapowiedzia�a zwyci�stwo. We wrze�niu jej liderzy ju� siedzieli

II RP

Andrzej Brzeziecki

To by� zamach na pa�stwo prawa. Los 30 milion�w ludzi le�a� w r�kach jednego cz�owieka. A najwi�ksz� ofiar� p�niejszego procesu brzeskiego okaza� si� wymiar sprawiedliwo�ci, kt�remu przetr�cono kr�gos�up.
09.06.2023 | 12:00

proces brzeski

1 2 3 ... Nast�pna