II RP

• "Polska musi wyjść z wojny celnej śmiertelnie ranna", pisały sto lat temu niemieckie gazety

  wojna celna

  Tomasz Nałęcz

  W 1925 roku zamiast armat Niemcy użyły wobec Polski ceł. Paradoksalnie naszej gospodarce to pomogło.

  20.03.2025 | 05:53

  Donald Trump

  II RP

  Władysław Grabski

  

• Konopczyński pytał: Jeżeli Piłsudski był wielkością, a Polska małością - to jaka będzie nasza przyszłość?

  II RP

  Stefan Niesiołowski

  Niemcy twierdzili, że Polska miała jednego wielkiego człowieka, Marszałka, który do wojny by nie dopuścił.

  07.03.2025 | 20:26

  endecja

  II wojna światowa

  Józef Piłsudski

  Roman Dmowski

  

• Tomasz Nałęcz: Dmowski jak Putin nie widział w Ukraińcach narodu godnego własnego państwa

  Ale Historia

  Tomasz Nałęcz

  W 1921 roku za sprawą endeków Polska razem z Rosją dokonała rozbioru Ukrainy.

  25.02.2025 | 05:46

  endecja

  II RP

  Józef Piłsudski

  Roman Dmowski

  

• Przeciw uchwalonemu sto lat temu konkordatowi najmocniej knuli biskupi. Ale papież ich usadził

  II RP

  Tomasz Nałęcz

  Sto lat temu Polska podpisała konkordat z Watykanem. Protestowali przeciw niemu biskupi, chodziło im o pieniądze.

  07.02.2025 | 05:58

  konkordat

  Kościół

  papież

  Watykan

  

• W opinii historyków ten rok był bardzo udany. Choć spadły na Polskę plagi i kataklizmy

  II RP

  Tomasz Nałęcz

  Pod premierem Władysławem Grabskim wilcze doły kopali zarówno endecy, jak i piłsudczycy. A mimo to przeprowadził udane reformy.

  31.12.2024 | 19:14

  endecja

  Józef Piłsudski

  nowy rok

  powódź

  

• Kiedy usłyszałem, że Karpowicz wziął na warsztat losy Żwirki i Wigury, spiąłem się niemiłosiernie

  książki

  Krzysztof Siwczyk

  To zdanie Karpowicza brzmi skandalicznie w czasach panoszącego się wszędzie i całkowicie usankcjonowanego narcyzmu.

  13.12.2024 | 06:17

  Ignacy Karpowicz

  II RP

  literatura

  recenzja

  

• 2 grudnia. Polska jako państwo dobrobytu - plan Eugeniusza Kwiatkowskiego [KALENDARIUM]

  kalendarium

  irk

  Ogłoszenie amerykańskiej polityki izolacjonizmu i debiut Mieczysławy Ćwiklińskiej. Co jeszcze wydarzyło się 2 grudnia?

  02.12.2024 | 05:50

  Eugeniusz Kwiatkowski

  ii rp

  kalendarium

  Polska

  

• Mizogin, megaloman, antysemita. Mógł zostać drugim Miłoszem

  literatura

  Paweł Bem

  Skąd mu się brały te młodzieńcze uprzedzenia? Nie z domu, z którym przecież wojował. Zapewne zewsząd, z klimatu towarzyskiego. A jednak - wspominał Miłosz - "ten brawurowy kawalarz łączył fikanie koziołków wierszem i prozą z miłością do prawdy"....

  22.11.2024 | 04:00

  antysemityzm

  faszyzm

  II RP

  II wojna światowa

  

• 30 października. Pochwycony Nat Turner - przywódca powstania niewolników w Ameryce [KALENDARIUM]

  kalendarium

  irk

  Pogrzeb Chopina i manifest październikowy Mikołaja II. Co jeszcze wydarzyło się 30 października?

  30.10.2024 | 05:50

  Chopin

  II RP

  kalendarium

  niewolnictwo

  

• Ile przed wojną kosztowało w Polsce utrzymanie samochodu?

  Motoryzacja

  Bartosz Gondek

  Przed II Wojną Światową posiadanie w Polsce własnego samochodu było - podobnie jak w wielu innych krajach Europy, wyznacznikiem wysokiego statusu majątkowego jego właściciela

  02.10.2024 | 12:20

  Bartosz Gondek

  historia

  II RP

  motoryzacja

  

• Najskuteczniejszy rząd II RP nie miał większości parlamentarnej

  II RP

  Tomasz Nałęcz

  Rząd Władysława Grabskiego reformował kraj, choć oficjalnie nie reprezentował żadnej partii.

  24.07.2024 | 09:05

  koalicja 15 października

  Koalicja Obywatelska

  sejm

  Władysław Grabski

  

• Im bardziej robotnicy, Żydzi i Ukraińcy nie chcieli na nich głosować, tym bardziej upierali się przy swoim

  Wolna Sobota

  Jan Kofman

  "Polska jest więzieniem dla Ukraińców, Białorusinów, Żydów, Niemców, dla robotników i chłopów". Nowe spojrzenie na polskich komunistów. Adam Michnik poleca

  05.07.2024 | 04:00

  Andrzej Friszke

  II RP

  Józef Stalin

  komuniści

  

• "Żydzi są mile widziani na wydziale lekarskim, ale jako obiekty ćwiczeń w prosektorium"

  Wolna Sobota

  Anna Wolff-Powęska

  "Moi pracowici studenci są na froncie, a co pozostało, to polscy Żydzi, których widok przyprawia o wymioty". Po I wojnie światowej antysemityzm rozkwitał od Rumunii przez Węgry po Polskę na uniwersytetach Europy Środkowej. "Adam MIchnik poleca".

  01.06.2024 | 04:00

  antysemityzm

  II RP

  rumunia

  studenci

  

• Dokonując zamachu majowego, Piłsudski miał plan: budowę Polski dla wszystkich obywateli. Naprawdę!

  zamach majowy

  Włodzimierz Mędrzecki

  Jednak stworzył system, w którym władzę zyskała kasta jego nominatów, kompletnie nienadających się do samodzielnego rządzenia.

  10.05.2024 | 07:16

  dwudziestolecie międzywojenne

  II RP

  Józef Piłsudski

  sanacja

  

• Pierwszy w historii prezes NBP był uosobieniem niezależności, Glapiński to symbol służalstwa

  II RP

  Tomasz Nałęcz

  Dzięki twardemu charakterowi Stanisława Karpińskiego utworzony sto lat temu Bank Polski oparł się politycznym naciskom.

  12.04.2024 | 06:55

  Adam Glapiński

  finanse

  NBP

  pieniądze

  

• Cesia była polską patriotką mówiącą po hebrajsku. Do pewnego momentu to nie był problem

  książki

  Anna Bikont

  Marzyłoby się, by każde polskie miasto, które straciło swoich żydowskich mieszkańców, natrafiło na tak dociekliwą i empatyczną badaczkę jak Agnieszka Wierzcholska, która opisała Tarnów.

  16.03.2024 | 06:00

  hebrajski

  II RP

  Tarnów

  Żydzi

  

• Przydałby się Polsce taki prezydent jak przed wojną, ale na razie można o tym pomarzyć

  II RP

  Tomasz Nałęcz

  Stanisław Wojciechowski naraził się piłsudczykom, do których było mu najbliżej. Dawni przyjaciele zarzucali mu, że nie robi nic, by Marszałek wrócił do czynnej służby ze swojej samotni w Sulejówku.

  15.03.2024 | 06:00

  prezydent Polski

  Stanisław Wojciechowski

  

• Polscy komuniści czekali na rewolucję. Gdyby do niej doszło, Moskwa przestałaby być centrum komunizmu

  książki

  Andrzej Brzeziecki

  Prof. Andrzej Friszke: Nie przeczę, że polscy komuniści byli narzędziem Moskwy, ale w subiektywnym odczuciu zachowywali szlachetność intencji i wierzyli w możliwość stworzenia ustroju bez nędzy

  08.03.2024 | 11:00

  II RP

  komunizm

  komuniści

  KPP

  

• Wielki strajk chłopski. Rolnicy w proteście przestali dostarczać jedzenie do miast

  chłopi

  Witold Gadomski

  Gdy wieś "wyszła na ulicę", władza się z nią nie patyczkowała: uzbrojeni policjanci demolowali chłopskie domy, wysypywali plony, a nawet drągami i kolbami karabinów łamali koniom i bydłu nogi.

  27.02.2024 | 13:00

  II RP

  strajk chłopski

  

• Druh Mietek i Druhna Hania. Wystawa ku pamięci Edmunda Osmańczyka i Heleny Lehr

  Wiadomości Opole

  Piotr Zapotoczny

  W Opolu zorganizowano dziś obchody 101. rocznicy powstania Dzielnicy I Związku Polaków w Niemczech. Otwarto też wystawę pt. "Druh Mietek i Druhna Hania. Działalność Edmunda Osmańczyka i Heleny Lehr w Związku Harcerstwa Polskiego w Niemczech w latach...

  18.02.2024 | 18:49

  II RP

  Opole

  Polacy w Niemczech

  wystawa

  

• Chłop, który został premierem. "W Polsce demokratycznej nie może być elity panującej i niewolników"

  II RP

  Józef Krzyk

  Zamiast koszuli prosta bluza bez krawata. Zamiast lakierków buty z cholewami. Wielu Polaków do dziś widzi w Wincencie Witosie wyłącznie chłopa, a powinni widzieć męża stanu.

  19.01.2024 | 06:00

  chłopi

  Polska

  PSL

  rocznica urodzin

  

• 100 lat temu ruszył pierwszy wielki remont odrodzonej Polski

  II RP

  Tomasz Nałęcz

  Po exposé Władysława Grabskiego wygłoszonym w Sejmie 20 grudnia 1923 r. miliony Polaków nowy rok witały z wielką nadzieją.

  29.12.2023 | 06:00

  Władysław Grabski

  

• Na tropach gdyńskich świątyń motoryzacyjnych - ciąg dalszy

  Motoryzacja

  Bartosz Gondek

  Odkrywanie gdyńskiej motoryzacji z czasów II RP to dla wielu pasjonatów ogromna przygoda. Dzięki temu po ponad 80 latach wiemy o niej ponownie coraz więcej. Tym razem o Chevrolecie i angielskich motocyklach.

  14.12.2023 | 06:11

  Automobilklub Morski

  Bartosz Gondek

  BSA

  chevrolet

  

• Osuszenie mokradeł na Polesiu miało wiele zalet i poważną wadę: groziło katastrofą ekologiczną

  Igor Rakowski-Kłos

  Sanacja i endecja zgadzały się, że trzeba zagospodarować Polesie. Wzorem miały być faszystowskie Włochy, które osuszyły Błota Pontyjskie

  09.12.2023 | 14:00

  II RP

  katastrofa ekologiczna

  książki

  mokradła

  

• Najgorętsza jesień II RP. I nie chodzi o klimat

  wojna domowa

  Tomasz Nałęcz

  Bieda w domach, krew na ulicach. Jesienią 1923 r. Polska stanęła u progu wojny domowej.

  30.11.2023 | 06:00

  1923

  II RP

  jesień

  Kraków

  

• Polesie nie mogło być drugą Gdynią

  Andrzej Wielowieyski

  "Pińskie błota" zdobyły Nagrodę Historyczną m.st. Warszawy im. Kazimierza Moczarskiego. Dla mnie szczególnie ważne są jeszcze dwie nominowane książki.

  28.11.2023 | 22:30

  Gdynia

  II RP

  III RP

  Krzysztof Kozłowski

  

• Katastrofa ekologiczna w II RP. Nagroda Moczarskiego dla Sławomira Łotysza za "Pińskie błota"

  książki

  Igor Rakowski-Kłos

  Prof. Sławomir Łotysz to laureat Nagrody Historycznej m.st. Warszawy im. Kazimierza Moczarskiego. W niedzielę wieczorem w Bibliotece Narodowej w Warszawie nagroda została przyznana po raz 15.

  26.11.2023 | 20:50

  II RP

  katastrofa ekologiczna

  Nagroda Moczarskiego

  Polesie

  

• 100 lat temu prezydent Polski wysłał depeszę do prezydenta USA. Było to możliwe dzięki centrali, która była dumą II RP

  historia

  Michał Wojtczuk

  To była największa radiokomunikacyjna inwestycja II Rzeczpospolitej. Dzięki niej prezydent Polski Stanisław Wojciechowski równo 100 lat temu wysłał pierwszy bezpośredni telegram za ocean, do prezydenta USA Calvina Coolidge'a. Przy okazji budowy...

  17.11.2023 | 20:20

  Bemowo

  II RP

  varsaviana

  

• "Halo, tu mówi Polska!". Największe osiągnięcie technologiczne II RP

  Ale Historia

  Przemysław Urbańczyk,  Jarosław Chrapek

  Sto lat temu rozpoczęła pracę najnowocześniejsza w Europie stacja nadawcza. Prawdopodobnie za pośrednictwem Radiostacji Babice świat dowiedział się o wybuchu II wojny światowej.

  17.11.2023 | 06:00

  II RP

  Radiostacja Babice

  Stare Babice

  Transatlantycka Centrala Radiotelegraficzna

  

• Niepodległość już jest. Mamy wszystko, czego zazdrościliśmy innym: łapownictwo, afery i majątki

  Święto Niepodległości

  Tomasz Nałęcz

  Bohater "Romansu Teresy Hennert" Zofii Nałkowskiej: "Niepodległość już jest. Są i granice. Mamy wszystko to, co jest gdzie indziej, czegośmy innym zazdrościli. Jest łapownictwo rodzime, prywata, protekcja, wielkie afery, wielkie majątki, interes,...

  10.11.2023 | 06:00

  11 listopada 1918

  II RP

  

• "Niech podpisze albo niech ustąpi". A Piłsudski nie podpisał i nie ustąpił

  II RP

  Józef Krzyk

  "Niech podpisze albo niech ustąpi" - krzyczał z balkonu jednego z warszawskich budynków endecki publicysta Stanisław Stroński. Okrzyk podchwycił tłum.

  10.11.2023 | 06:00

  Józef Piłsudski

  Stanisław Stroński

  

• Pierwszy pogrom kielecki. Ofiary obwinione, sprawcy bezkarni, milczenie powszechne

  11 listopada 1918

  Bogdan Białek

  W Kielcach na rynku przed magistratem na oczach prezydenta miasta zabito jednego Żyda i zraniono wielu. Radni Polacy odmówili interwencji. Po pogromie zapadło wieloletnie milczenie.

  10.11.2023 | 06:00

  II RP

  Kielce

  pogrom kielecki

  

• Polska wybuchła niepodległością. Wreszcie wolni od pijawek, złodziei i rabusiów

  11 listopada 1918

  Beata Maciejewska

  - Kto tych krótkich dni nie przeżył, kto nie szalał z radości w tym czasie wraz z całym narodem, ten nie dozna w swoim życiu najwyższej radości - pisał Jędrzej Moraczewski o odzyskaniu niepodległości

  10.11.2023 | 06:00

  II RP

  Święto Niepodległości

  

• W spadku po II RP pozostały dwa odmienne style sprawowania prezydentury

  II RP

  Tomasz Nałęcz

  "Tyle znacy co Ignacy, a Ignacy g...o znacy" - tak drwiono z prezydenta Ignacego Mościckiego.

  13.10.2023 | 06:00

  Ignacy Mościcki

  Stanisław Wojciechowski

  

• Po co prawa wyborcze, nie wystarczą kółka różańcowe? Episkopat nie chciał równouprawnienia kobiet

  Katarzyna Wężyk

  Nikt Polkom nie dał prawa wyborczego: same go zażądały. A potem dopilnowały, by młode państwo polskie zapisało je w konstytucji - mówi Olga Wiechnik, dziennikarka, publicystka, autorka książek "Posełki. Osiem pierwszych kobiet" i "Platerówki? Boże...

  09.10.2023 | 05:58

  feminatywy

  II RP

  Józef Piłsudski

  Katarzyna Wężyk

  

• Korfanty zagrażał Piłsudskiemu, więc Polacy mieli uwierzyć, że jest niemieckim agentem

  Górny Śląsk

  Tomasz Nałęcz

  Pochodząca sprzed blisko stu lat próba oplucia przez rządzących Wojciecha Korfantego, najgroźniejszego przeciwnika Józefa Piłsudskiego, dziś kojarzy się jednoznacznie.

  21.09.2023 | 13:00

  II RP

  Józef Piłsudski

  Wojciech Korfanty

  

• To nie knowania Kaczyńskiego podzieliły Polaków, tylko ich postawy w obliczu modernizacji

  Wolna Sobota

  Jarosław Bratkiewicz

  W PRL ludności interioru nie doskwierał brak wolności, tylko podejrzenie, że władza dzieli niesprawiedliwie, bo za wszystkim stoi jakaś przez Boga wyklęta żydokomuna. "Adam MIchnik poleca".

  09.09.2023 | 04:00

  II RP

  modernizacja

  Niemcy

  Prawo i Sprawiedliwość

  

• Przed wybuchem wojny były dwie Polski: metropolia kartelowo-urzędnicza i szara kolonia chłopska

  II RP

  Ignacy Matuszewski

  Przed wybuchem wojny istniały dwa światy żyjące na różnych poziomach: świat urzędniczo-miejski, gdzie 50-groszówkę dawało się stróżowi za otwarcie bramy - i pełne bezczynnych rąk pola, gdzie za pół złotego można było mieć cały dzień roboczy.

  01.09.2023 | 12:00

  II wojna światowa

  

• Wojna polsko-bolszewicka. Rok 1920: Polaków bój o wszystko

  wojna polsko-bolszewicka

  Adam Leszczyński

  Kiedy Józef Piłsudski wprowadził szefa Sztabu Generalnego gen. Tadeusza Rozwadowskiego w plan ofensywy znad Wieprza, ten momentalnie go zrozumiał. Lecz gdy Rozwadowski tłumaczył go potem Francuzom, ci uznali, że nie można go zrealizować. Okazało się...

  15.08.2023 | 06:00

  bitwa warszawska

  historia polski

  ii rp

  józef piłsudski

  

• Lepiej rządził Wiedeń uroczych ludzi niż Warszawa dyletantów

  II RP

  Józef Krzyk

  Określenie "wiedeńska mentalność" w II Rzeczypospolitej najpierw było inwektywą, ale potem stopniowo stawało się powodem do dumy.

  11.08.2023 | 17:30

  arystokracja

  Austria

  austro-węgry

  Galicja