NAUKA Gazeta Wyborcza

Pope�niamy ekocyd i liczymy na ekocud

antropocen

Tomasz Ulanowski

Porozumienie o ochronie przyrody, dopiero co podpisane w Montrealu, ju� okrzykni�to historycznym. Czy s�usznie? W�tpi�. Oto sze�� powod�w.
20.12.2022 | 13:42

ekocyd

globalne ocieplenie

nauka

ochrona �rodowiska
Dwie szczepionki na RSV przesz�y badania kliniczne i czekaj� na rejestracj�. S� bardzo potrzebne

szczepienia

Margit Kossobudzka

Wirusa RSV odkryto ju� w 1956 r. i od tamtego czasu naukowcy staraj� si� stworzy� przeciwko niemu szczepionk�. Wreszcie si� to uda�o.
20.12.2022 | 10:07

nauka

szczepienia dzieci

wirus rsv

zdrowie
Jako jedyny z Bydgoszczy otrzyma� nagrod� od premiera. Napisa� rozpraw� o opiece po zawale serca

Collegium Medicum w Bydgoszczy

Aleksandra Lewi�ska

�ukasz Pietrzykowski z Collegium Medicum UMK z nagrod� Prezesa Rady Ministr�w. Premier wyr�ni� jego rozpraw� doktorsk�.
19.12.2022 | 14:30

nagrody

nauka

premier
Zapomnijcie o bia�ych �wi�tach. Ociepla si�, �nieg sp�ynie, b�dzie �lizgawica

pogoda

Tomasz Ulanowski

Uwaga, IMGW ostrzega - nadchodzi sm�tny ni� "Franciszka", a wraz z nim ocieplenie, opady marzn�cego deszczu i wiatr.
19.12.2022 | 11:37

Bo�e Narodzenie

nauka

prognoza pogody

�wi�ta
Powietrze w metrze jest koszmarnie zanieczyszczone, bardziej od tego na ulicach

antropocen

Tomasz Ulanowski

Naukowcy zbadali powietrze w metrze w Londynie. Najpewniej podobnie brudne jest ono tak�e w innych systemach miejskiej kolei podziemnej.
19.12.2022 | 07:58

nauka

ochrona �rodowiska

smog

zanieczyszczenie powietrza
7 rzeczy, kt�rych nie wiedzieli�my tydzie� temu

Nauka

Piotr Cie�li�ski

Najwa�niejsze odkrycia ubieg�ego tygodnia: naszyjnik chrze�cija�skiej kap�anki, megatsunami na Marsie, pr�g zap�onu w reakcjach fuzji termoj�drowej, nowy gatunek kawy i przyja�� u makak�w. Sprawd�cie, co wydarzy�o si� w ostatnim tygodniu w �wiecie...
19.12.2022 | 06:00

nauka
Francja i Argentyna b�d� dzi� pe�ne kortyzolu, a przypadek pomaga w strzelaniu bramek

Nauka

Kasper Kalinowski

Nauka pozwala przewidzie� zmiany hormonalne, jakie wyst�pi� podczas dzisiejszego meczu Argentyny z Francj�. Przedstawiamy r�wnie� naukowe sposoby na strzelenie bramki oraz argumenty za zainteresowaniem si� futbolem (mimo �e po�owa bramek to zas�uga...
18.12.2022 | 10:00

Euro 2020

nauka

pi�ka no�na

psychologia
Topik - paj�czy nurek

Nauka

Mateusz Sowi�ski

Topik (Argyroneta aquatica) to jedyny gatunek paj�ka, kt�ry sp�dza ca�e �ycie pod wod�. Mimo to, pod wzgl�dem wygl�du nie r�ni si� wcale od gatunk�w, kt�re �yj� na l�dzie.
17.12.2022 | 12:00

kocham owady!

nauka
Je�li kto� ma wolne 15 mln z�, to sta� go na najdro�sz� terapi� �wiata

terapia genowa

Margit Kossobudzka

Ameryka�ska Agencja ds. �ywno�ci i Lek�w (FDA) zatwierdzi�a pierwsz� terapi� genow� hemofilii B z genetycznym zaburzeniem krzepni�cia krwi. Koszt? 3,5 mln dol.
17.12.2022 | 10:00

hemofilia

leczenie

nauka

zdrowie
"Science" typuje 10 naukowych prze�om�w roku 2022

Nauka

Piotr Cie�li�ski

Tygodnik "Science" wybra� najwa�niejsze wydarzenia naukowe roku 2022. Na pierwszym miejscu listy znalaz� si� nowy kosmiczny teleskop im. Jamesa Webba. Mia� siln� konkurencj�.
16.12.2022 | 11:05

Kosmiczny Teleskop Jamesa Webba

nauka

odkrycia

science
M�czy�ni �yj� kr�cej, bo to "p�e� wysokiego ryzyka"

m�ski punkt widzenia

Kasper Kalinowski

W XXI w. testosteron, ryzykowne zachowania, u�ywki czy samotno�� wci�� skracaj� d�ugo�� ycia m�czyzn. Jak je wyd�u�y� (bez kastracji i skracania �redniej d�ugo�ci �ycia kobiet)? Przedstawiamy pi�� porad.
16.12.2022 | 06:00

biologia

ewolucja

meski punkt widzenia

nauka
Nowa nadzieja dla kawy? Naukowcy proponuj�, by�my zachwycili si� kaw� liberyjsk�

antropocen

Tomasz Ulanowski

Uprawa kawy jest powa�nie zagro�ona przez zmiany klimatu. Coffea liberica to kolejny gatunek, kt�ry wed�ug uczonych mo�e uratowa� �wiatowy rynek wart przesz�o 430 mld dol. rocznie.
15.12.2022 | 17:00

globalne ocieplenie

kawa

nauka

przyroda
Przed nami jeszcze mro�ny weekend, ale p�niej si� ociepli

prognoza pogody

Krzysztof Drozdowski

Intensywne opady �niegu si� ko�cz�. Niedu�e opady �niegu mog� jeszcze wyst�powa� w pi�tek i sobot� w g�rach oraz na po�udniowym wschodzie Polski, gdzie si�ga zachmurzenie pofalowanego frontu przebiegaj�cego na po�udnie od naszego kraju.
15.12.2022 | 16:05

nauka

opady �niegu

pogoda

�nieg
Kilka s��w do telefonu wska�e problemy kardiologiczne? Nowe badania na AGH

nauka

Ada Chojnowska

Czy g�os mo�e wskaza� na zaburzenia rytmu serca? Przygl�da si� temu naukowczyni z Akademii G�rniczo-Hutniczej, badaj�c pacjent�w z problemami kardiologicznymi. Jak si� okazuje, g�os mo�e powiedzie� o nas wi�cej, ni� si� wydaje.
15.12.2022 | 14:23

AGH

badania

kardiologia

pacjenci
Doktor Monika Gawa�ko, kardiolo�ka: Badam, komu i dlaczego nier�wno bije serce

polscy naukowcy donosz�

Monika Gawa�ko

Migotanie przedsionk�w zdarza si� u os�b w r�nym wieku. Wi�kszo�� nie wie, �e ma taki problem, a zwi�ksza on ryzyko udaru m�zgu nawet o pi�� razy. Pom�c mog� nowe technologie.
15.12.2022 | 13:39

choroby

kardiologia

nauka

serce
Realizacja politycznej agendy czy troska o zdrowie innych - co powinno kierowa� prac� polityk�w

Nauka

Paulina Mozolewska

Je�li mamy objawy aktywnej infekcji, to powinni�my zosta� w domu. Koniec, kropka. Nie rozgrzesza nas to, �e mamy w kalendarzu wa�ne g�osowanie w Sejmie.
15.12.2022 | 13:32

COVID-19

koronawirus

nauka

zdrowie
Kim s� najinteligentniejsi ludzie na �wiecie?

Nauka

�ukasz Lam�a

W przypadku os�b, kt�re umar�y, zanim powsta� pierwszy test IQ, stosuje si� rozmaite wyssane z palca metody przeliczania stopnia ich "wyj�tkowo�ci" na iloraz inteligencji. R�wnie dobrze mogliby�my spekulowa�, jaki wynik Leonardo da Vinci osi�gn��by...
15.12.2022 | 12:16

inteligencja

nauka

psychologia
Zielonog�rski teleskop �ledzi planety i g��bokie niebo na pustyni w Chile

astronomia

Artur �ukasiewicz

Romantyczne czasy, kiedy astronomowie �l�czeli nocami przy lunetach, min�y. Dzi� rano w��czamy komputery i odczytujemy dane z teleskopu, kt�ry znajduje si� 14 tys. km st�d - m�wi dr Micha� �ejmo, astronom z Uniwersytetu Zielonog�rskiego. Uczelniany...
15.12.2022 | 12:00

nauka

Uniwersytet Zielonog�rski
Nie tylko ludzie wraz z up�ywem czasu coraz staranniej dobieraj� przyjaci�

zwierz�ta

Tomasz Ulanowski

Robi� tak r�wnie� makaki kr�lewskie zamieszkuj�ce poddan� ci�g�ej inwigilacji wysepk� badawcz� Cayo Santiago.
15.12.2022 | 06:00

antropologia

biologia

m�zg

nauka
Oto naukowe Top 10 roku 2022 wed�ug tygodnika "Nature"

nauka

Tomasz Ulanowski

10 os�b, kt�re w mijaj�cym roku nada�y ton nauce, wybra�a redakcja "Nature", jednego z dw�ch najlepszych tygodnik�w naukowych �wiata.
14.12.2022 | 17:00
Ka�dy mo�e pom�c w liczeniu ptak�w - wystarczy zaanga�owa� si� w nauk� obywatelsk�

Dr Betleja patrzy na ptaki

Jacek Betleja

Ornitologia to nauka o ptakach. Opiera si� przede wszystkim na obserwacjach terenowych, ale nie unika najnowszych technologii wykorzystuj�cych sztuczn� inteligencj�.
14.12.2022 | 14:00

nauka

ptaki

zwierz�ta
W Wielkiej Brytanii trwa atak szkarlatyny. Epidemiolodzy zastanawiaj� si�, dlaczego teraz

choroby zaka�ne

Margit Kossobudzka

W wyniku zaka�enia, od wrze�nia, zmar�o 13 dzieci w wieku poni�ej 15 lat. Tylu przypadk�w szkarlatyny na Wyspach o tej porze roku nie by�o od dekad.
14.12.2022 | 06:00

dzieci

infekcje bakteryjne

nauka

Wielka Brytania
"The New York Times": �wi�teczne picie mo�e zaszkodzi� twojemu sercu

zdrowie

Dani Blum

Zesp� �wi�tecznego serca - po spo�yciu alkoholu w okresie �wi�tecznym na ostry dy�ur z migotaniem przedsionk�w lub nieregularnym rytmem serca trafiaj� nawet osoby zdrowe.
13.12.2022 | 19:00

alkohol

dieta

nauka

�wi�ta
Megatsunami na Marsie - podobne do tego, kt�re 66 mln lat temu op�yn�o Ziemi�, porywaj�c m.in. dinozaury

kosmos

Tomasz Ulanowski

Po upadku olbrzymiej planetoidy marsja�ski ocean wzburzy�a fala, kt�ra po dotarciu na l�d mog�a mie� nawet 250 m wysoko�ci.
13.12.2022 | 16:00

mars

nauka

przyroda
Ostatni w tym roku Salon Opolskiej Nauki ju� dzisiaj. Porozmawiajmy o �l�skich noblistach

Wiadomo�ci Opole

kzg

Prof. dr hab. in�. Jan Kubik b�dzie go�ciem Salonu Opolskiej Nauki, ostatniego w tym roku spotkania w ramach cyklu organizowanego przez Towarzystwo Przyjaci� Opola. Ale ju� wiadomo, �e w przysz�ym roku cykl b�dzie kontynuowany.
13.12.2022 | 11:26

kultura Opole

nauka

nobli�ci

Opole
Chemia to rodzaj gry atom�w, kt�ra trwa od miliard�w lat

Nauka

Robert M. Hazen

Gdyby wszystkie atomy by�y jednakowo zadowolone ze swojego wyj�ciowego przydzia�u elektron�w, nie by�oby powodu do zmian konfiguracji i dzielenia si� nimi, wi�zania chemiczne nie musia�yby powstawa�, a w konsekwencji droga do naszej niezwykle...
13.12.2022 | 11:00

chemia

nauka

w�giel
Orion wyl�dowa�, a z nim detektory krakowskich naukowc�w. Teraz zbadaj�, czy cz�owiek jest w kosmosie bezpieczny

kosmos

Ada Chojnowska

Zohar i Helga - tak nazywaj� si� fantomy, kt�re w�a�nie wr�ci�y na Ziemi� z misji wok� Ksi�yca. Ka�dy wyposa�ony w kilkaset detektor�w stworzonych przez krakowskich naukowc�w, kt�rzy teraz sprawdz�, jak wp�yn�o na nie promieniowanie kosmiczne.
13.12.2022 | 06:22

Ksi�yc

NASA

nauka

odkrycia
Witamina D poprawia funkcjonowanie m�zgu? Nowe badanie

m�zg

Paulina Mozolewska

Od listopada do kwietnia rzadko mamy okazj� wystawi� cia�o na s�o�ce, a badania wskazuj�, �e brak kontaktu z promieniami s�onecznymi nie s�u�y zdrowiu. Naukowcy pr�buj� sprawdzi�, jak na niedobory witaminy D reaguj� nasze m�zgi.
13.12.2022 | 06:00

demencja

nauka

poradniki Wyborczej

witamina d
To jeszcze nie koniec �nie�yc. Przed nami bia�y tydzie�

prognoza pogody

Krzysztof Drozdowski

Intensywne opady �niegu w niedziel� i poniedzia�kowe przedpo�udnie sprawi�y, �e niemal ca�a Polska pokryta jest �niegiem.
12.12.2022 | 15:00

nauka

opady �niegu

pogoda

�nieg
7 rzeczy, kt�rych nie wiedzieli�my tydzie� temu

nauka

Paulina Mozolewska

W minionym tygodniu dowiedzieli�my si� czego� nowego o poch�wku �wi�tego Miko�aja, genach zwi�zanych z uzale�nieniem od alkoholu i nikotyny oraz charakterze ps�w. Poznali�my r�wnie� mo�liwe zastosowanie dobrze znanych ju� lek�w.
12.12.2022 | 06:00
"The New York Times": Dlaczego m�czyznom tak trudno zdoby� bliskich przyjaci�?

Nauka

Catherine Pearson

Ameryka�scy m�czy�ni utkn�li w "recesji przyja�ni". Oto jak si� z niej wydosta�.
11.12.2022 | 15:40

nauka

przyja��

psychologia
Politechnika �l�ska uruchomi�a supernowoczesne laboratorium. Pos�u�y do bada� archeologicznych i na temat zmian klimatu

Gliwice

Magdalena Warchala-Kope�

Centrum Metod Izotopowych CEMIZ, nowe laboratorium Politechniki �l�skiej, to drugie takie laboratorium w Polsce. Zosta�o wyposa�one w najnowocze�niejsze na �wiecie urz�dzenia i aparatur�.
11.12.2022 | 14:15

nauka

Politechnika �l�ska
Nasza planeta umiera? Mo�e, ale Ziemia jeszcze po�yje. Co z tego, �e bez nas

ekocyd

Tomasz Ulanowski

Fakt, �e �adna cywilizacja przesz�o�ci nie przetrwa�a, nie powinien napawa� nas z�udn� nadziej�. Dlaczego my mieliby�my da� rad�?
11.12.2022 | 12:00

antropocen

biologia

nauka

przyroda
Gdy kobieta pi�k� kopie. "Co to jest, pewnie lesbijka"

Uniwersytet Zielonog�rski

Piotr Bakselerowicz

Wojna w Ukrainie, �e�ski futbol, pandemia, kryzys migracyjny i �wiat mody wobec Strajku Kobiet - takie tematy wybrali lubuscy liceali�ci. I nie do szkolnych rozprawek, a artyku��w naukowych, kt�re ukaza�y si� zbiorczo w ksi��ce "M�ody politolog".
11.12.2022 | 07:18

nauka

pi�ka no�na

politolog

studenci
"Posika� si� ze szcz�cia". Co nauka m�wi o kobiecym wytrysku?

Nauka

Kasper Kalinowski

Do 2011 r. wszystkie p�yny wydzielane przez panie w czasie orgazmu by�y okre�lane jako ejakulacja. Ta wiedza nie jest ju� aktualna.
10.12.2022 | 15:15

biologia

ejakulacja

nauka

seks
Jedzcie b�onnik, ludzie! Jest dobry dla waszych dobrych bakterii

dieta

Tomasz Ulanowski

To wiadomo od dawna. Teraz naukowcy dowiedli, �e b�onnik w diecie matki jest te� potrzebny karmionym przez nie noworodkom i niemowl�tom. Jego brak mo�e prowadzi� do stan�w zapalnych jelit i oty�o�ci dzieci.
09.12.2022 | 18:00

macierzy�stwo

mikrobiota

nauka

poradniki Wyborczej
Kiedy dzieci zaczynaj� k�ama� i dlaczego to robi�?

Nauka

Kasper Kalinowski

Bada� to zesp� ekspert�w z Polski i Kanady. Okazuje si�, �e dzieci bardzo wcze�nie zaczynaj� mija� si� z prawd�, ale... czy to s� naprawd� k�amstwa?
09.12.2022 | 12:48

dzieci

k�amstwo

nauka

psychologia
Terier poluje, a border collie zagania. Za zachowania ps�w r�nych ras odpowiadaj� geny - twierdz� naukowcy

zwierz�ta

Tomasz Ulanowski

Najnowsza publikacja ukazuj�ca si� w pi�mie "Cell" zaprzecza wi�c tezom z niedawnego badania, kt�rego wyniki ukaza�y si� w "Science".
08.12.2022 | 17:00

antropologia

biologia

m�zg

nauka
Znane leki obni�aj� ryzyko najbardziej �miertelnego rodzaju udaru m�zgu

zdrowie

Paulina Mozolewska

Na �wiecie co sze�� sekund jedna osoba umiera z powodu udaru. Nowe du�skie badanie sugeruje, jak mo�na zmniejszy� to �miertelne �niwo.
08.12.2022 | 12:48

m�zg

nauka

statyny

udar
Naukowcy znale�li niemal 4 tys. gen�w odpowiedzialnych za uzale�nienie od alkoholu i nikotyny

genetyka

Tomasz Ulanowski

To dopiero pocz�tek bada� genetycznych fundament�w, na kt�rych ka�dy z nas buduje swoje �ycie.
08.12.2022 | 09:24

alkohol

m�zg

nauka

papierosy

Poprzednia 55 56 57 58 59 ... Nast�pna