ODKRYCIE NAUKOWE Gazeta Wyborcza

Archeolodzy odkryli miasto z epoki br�zu. Na �rodku arabskiej oazy

Nauka

Joanna Bujakiewicz

Miasto w pobli�u Mekki za�o�yli pustynni nomadzi ponad 4 tys. lat temu. To najstarszy obszar zurbanizowany w p�nocnej Arabii Saudyjskiej.
08.11.2024 | 15:26

arabia saudyjska

archeologia

cywilizacja

odkrycie naukowe
Mia� jasne w�osy i niebieskie oczy. Archeolodzy zidentyfikowali szcz�tki bohatera nordyckiej sagi

archeologia

Joanna Bujakiewicz

Naukowcy opisali jego wygl�d i pochodzenie dzi�ki badaniu DNA. To pierwszy dow�d na to, �e anonimowa posta� z XIII-wiecznego eposu istnia�a naprawd�.
29.10.2024 | 19:00

genetyka

nauka

odkrycie naukowe

saga
7 rzeczy, kt�rych nie wiedzieli�my tydzie� temu

Nauka

Aleksander Gurgul

W ostatnim tygodni dowiedzieli�my si�, �e naukowcy stworzyli map� po��cze� kom�rek nerwowych w m�zgu muszki owocowej i oszacowali liczb� ofiar �miertelnych ka�dego cyklonu tropikalnego, kt�ry przechodzi nad USA. W Polsce? Pewien arachnolog odkry�...
07.10.2024 | 12:47

badania naukowe

m�zg

Nauka

naukowcy
Pojedyncza gwiazda najbli�sza S�o�cu ma planet� - odkryli astronomowie

egzoplaneta

Tomasz Ulanowski

Mo�e te� mie� jeszcze trzy inne.
01.10.2024 | 14:00

astronomia

fizyka

kosmos

nauka
Oto ryby, kt�re nie tylko maj� nogi, ale i smakuj� nimi dno morskie

ryby

Tomasz Ulanowski

Po co? Szukaj� jedzenia.
27.09.2024 | 06:00

biologia

nauka

ocean

odkrycie naukowe
Neolityczni Skandynawowie panowali na morzu, bo mieli patent na budow� �odzi

Nauka

Joanna Bujakiewicz

Prehistoryczni Skandynawowie panowali na Ba�tyku i Morzu P�nocnym, bo wymy�lili �odzie umo�liwiaj�ce im dalekie wyprawy - sugeruj� najnowsze badania archeolog�w.
25.09.2024 | 17:44

archeologia

nauka

neolit

odkrycie naukowe
Kokain� znano w Europie ju� w XVII w. By�a w�wczas tani� u�ywk� - odkryli archeolodzy

Nauka

Joanna Bujakiewicz

Toksykolodzy natrafili na jej �lady w szcz�tkach ludzi pochowanych w XVII-wiecznym Mediolanie. Koka najpewniej by�a przywo�ona tam przez hiszpa�skich �eglarzy wracaj�cych z Ameryki.
30.08.2024 | 18:56

archeologia

Inkowie

kokaina

narkotyki
Mars. Naukowcy odkryli ocean wody

mars

Tomasz Ulanowski

Zawiera on wi�cej wody ni� pradawny marsja�ski ocean. Jest kompletnie niedost�pny i mo�e co� w nim �y�.
13.08.2024 | 06:04

biologia

kosmos

nauka

odkrycie naukowe
Nowe odkrycie ods�ania tajemnic� pochodzenia hobbit�w z Flores

odkrycie naukowe

Tomasz Ulanowski

Od znalezienia pierwszych szcz�tk�w ludzi z gatunku Homo floresiensis min�o ju� 20 lat, a do dzi� najwa�niejsze pytanie pozostawa�o bez odpowiedzi. Przynosi j� publikacja w najnowszym "Nature Communications".
06.08.2024 | 18:15

antropologia

ewolucja

nauka

przyroda
7 rzeczy, kt�rych nie wiedzieli�my tydzie� temu

7 rzeczy

Tomasz Ulanowski

Wiele odkry� naukowych ub. tygodnia dotyczy�o zwierz�t. To znaczy: zwierz�t innych ni� ludzie.
29.07.2024 | 06:00

nauka

odkrycie naukowe

przyroda

Siedem odkry�
Naukowcy odkryli hormon, kt�ry buduje mocne ko�ci

odkrycie naukowe

Margit Kossobudzka

Utrzymuje on mocne ko�ci kobiet karmi�cych piersi�, ale mo�e r�wnie� pom�c w gojeniu si� z�ama� i leczeniu osteoporozy.
10.07.2024 | 16:00

hormony

nauka

osteoporoza

szkielet
Oto najstarszy kopiec termit�w - budowany od 34 tys. lat

odkrycie naukowe

Tomasz Ulanowski

Naukowcy z Republiki Po�udniowej Afryki odkryli go przypadkowo. I pobili dotychczasowy rekord znanego nauce wieku termitier o... 30 tys. lat.
09.07.2024 | 11:56

nauka

owady

przyroda

termity
Piosenki naprawd� staj� si� coraz bardziej proste - naukowcy to pomierzyli

pop

Tomasz Ulanowski

W pi�mie "Scientific Reports" badacze analizuj� ewolucj� muzyki pop zachodz�c� od po�owy XX w. Dostrzegaj� te� kilka prawdziwie rewolucyjnych lat dla tej muzyki.
04.07.2024 | 17:00

kultura

muzyka

m�zg

nauka
7 rzeczy, kt�rych nie wiedzieli�my tydzie� temu

nauka

Kasper Kalinowski

Jak r�ni� si� preferencja zapachowe �owc�w-zbieraczy od wsp�czesnych mieszka�c�w Zachodu? Czy ostatnie mamuty z wyspy Wrangla by�y skazane na �mier�? Jak neandertalczycy opiekowali si� chorymi na zesp� Downa? Zapraszam na przegl�d najciekawszych...
01.07.2024 | 06:05

7 rzeczy

odkrycie naukowe

Siedem odkry�
Jaki kolor powinny mie� filakterie noszone przez �yd�w na czole? Naukowcy wywracaj� talmudyczn� tradycj�

Nauka

Joanna Bujakiewicz

Izraelscy i brytyjscy naukowcy zbadali staro�ytne filakterie. Okazuje si�, �e nie by�y takie, jak tego wymaga od ponad 1,5 tys. lat prawo �ydowskie.
20.06.2024 | 12:00

archeologia

Izrael

odkrycie naukowe

�ydzi
7 rzeczy, kt�rych nie wiedzieli�my tydzie� temu

odkrycia

Aleksander Gurgul

Alkohol pity w samolocie szkodzi zdrowiu, dzieci ufaj� bardziej robotom ni� ludziom, �mier� pierwszego cz�owieka zara�onego ptasi� gryp� i wiemy ju� prawdopodobnie, dlaczego orki zatapiaj� jachty. Ubieg�y tydzie� obfitowa� w interesuj�ce, ale i...
10.06.2024 | 06:01

badania naukowe

nauka

naukowcy

odkrycie naukowe
7 rzeczy, kt�rych nie wiedzieli�my tydzie� temu

nauka

Tomasz Ulanowski

Seks, przemoc, altruizm, kosmos i cywilizacja. W ub. tygodniu naukowcy uraczyli nas odkryciami poruszaj�cymi czu�e struny cz�owiecze�stwa.
03.06.2024 | 06:00

odkrycie naukowe
Kosmiczny Teleskop Webba sfotografowa� najstarsz� i najdalsz� galaktyk�

Kosmiczny Teleskop Jamesa Webba

Tomasz Ulanowski

Najstarsz� i najdalsz� nam znan�. Jej �wiat�o wyruszy�o do nas ledwie 290 mln lat po Wielkim Wybuchu.
31.05.2024 | 10:00

galaktyka

kosmos

nauka

odkrycie naukowe
Archeolog: Znale�li�my dow�d na to, �e Hunowie byli w "Polsce", zanim Attyla podbi� Europ�

polscy naukowcy donosz�

Jakub M. Niebylski

W Czulicach pod Krakowem odkryli�my wsp�lny gr�b dw�ch ch�opc�w z IV/V w. n.e. Jeden z nich by� Europejczykiem, a drugi Hunem.
30.05.2024 | 17:00

archeologia

historia

nauka

odkrycie naukowe
Dlaczego bywamy monogamiczni - naukowcy namierzyli nowy hormon przywi�zania

hormony

Tomasz Ulanowski

Co prawda, sprawdzili dzia�anie tego hormonu tylko u pewnych myszak�w. Ale my r�wnie� go posiadamy.
15.05.2024 | 18:05

mi�o��

monogamia

m�zg

odkrycie naukowe
Geolog: Znale�li�my w Polsce �lad po uderzeniu meteorytu wielkiego jak ten, kt�ry zg�adzi� dinozaury

polscy naukowcy donosz�

Prof. Marek Narkiewicz

Struktura ma �rednic� blisko 200 km i jest jedn� z najwi�kszych na Ziemi. Do uderzenia, kt�re zmieni�o ca�� planet�, a dzisiejszej Polsce zostawi�o blizn�, dosz�o prawdopodobnie 1,6-1,8 mld lat temu.
25.04.2024 | 06:00

geologia

meteoryt

nauka

odkrycie naukowe
Niezwyk�e odkrycie w "Science". Oto glon, kt�ry sam pobiera azot z atmosfery

odkrycie naukowe

Tomasz Ulanowski

Naukowcy z USA, Tajwanu i Japonii nakryli przyrod� na procesie, kt�ry wed�ug dotychczasowej wiedzy o historii �ycia na Ziemi przytrafi� si� ledwie kilka razy!
12.04.2024 | 13:03

antropocen

bakterie

globalne ocieplenie

nauka
Jakie bakterie by�y gro�ne dla ludzi 6 tys. lat temu?

Nauka

Joanna Bujakiewicz

Zatrucia spowodowane ska�onym jedzeniem oraz kontakty ze zwierz�tami domowymi by�y najcz�stsz� przyczyn� ci�kich chor�b bakteryjnych u zbieraczy-�owc�w i neolitycznych rolnik�w.
25.03.2024 | 08:24

archeologia

neolit

odkrycie naukowe

prehistoria
�ycie i �mier� Cz�owieka z Vittrup. Badacze odtworzyli losy m�czyzny sprzed 5 tys. lat

Nauka

Joanna Bujakiewicz

Urodzi� si� na p�nocy Skandynawii. Jego zmaltretowane szcz�tki znaleziono w du�skich bagnach ponad sto lat temu. Ale dopiero teraz archeolodzy zbadali przesz�o�� Cz�owieka z Vittrup.
28.02.2024 | 06:05

archeologia

Dania

mezolift

neolit
7 rzeczy, kt�rych nie wiedzieli�my tydzie� temu

7 rzeczy

Tomasz Ulanowski

W ub. tygodniu nauk� zdominowa�y doniesienia dotycz�ce Kosmosu i �ycia na Ziemi. A wy�ej podpisanym wstrz�sn�� eksperyment ze sztuczn� inteligencj�, na kt�ry pozwolili sobie naukowcy.
05.02.2024 | 06:00

nauka

odkrycie naukowe

Siedem odkry�

zdrowie
Archeolodzy zbadali hiszpa�skie wychodki i poznali przyczyn� epidemii w XVII w.

archeologia

Joanna Bujakiewicz

W szambach z XVI-XVIII w. naukowcy znale�li paso�yty, kt�re infekowa�y populacj� hiszpa�skiej Grenady.
22.01.2024 | 16:19

Grenada

Hiszpania

infekcje

odkrycie naukowe
Mieszka�cy najstarszych europejskich miast byli wegetarianami

archeologia

Joanna Bujakiewicz

Niemieccy naukowcy odtworzyli diet� ludzi �yj�cych w neolitycznych metropoliach na obszarach dzisiejszej Ukrainy i Mo�dawii.
05.01.2024 | 18:00

dieta

dieta paleo

odkrycie naukowe

ro�liny str�czkowe
Archeolodzy odtworzyli historie �ycia mieszka�c�w �redniowiecznego Cambridge

Nauka

Joanna Bujakiewicz

Na podstawie bada� szkielet�w naukowcy zrekonstruowali szczeg�y z �ycia, stan zdrowia, a nawet wygl�d os�b pochowanych na cmentarzu przy szpitalu charytatywnym.
13.12.2023 | 06:05

archeologia

odkrycie naukowe

Uniwersytet Cambridge

�redniowiecze
By�a pierwsz� astronomk� w Anglii. Dwa wieki p�niej wci�� nie jest rozpoznawana

The Conversation

Kris Pardo [USC Dornsife College of Letter]

Mimo znacz�cych odkry� wi�kszo�� zas�ug przypisano jej bratu, a jej posta� nie doczeka�a si� nale�nego uznania.
31.08.2023 | 13:42

astronomia

historia

nauka

odkrycie naukowe
Grot z kosmosu. Odkrycie szwajcarskich naukowc�w

archeologia

Joanna Bujakiewicz

Wykuty oko�o trzy tysi�ce lat temu grot strza�y - dzi� znajduj�cy si� w zbiorach Muzeum Historycznego w Bernie - zosta� wykonany z �elaza pochodz�cego spoza Ziemi.
04.08.2023 | 10:08

deszcz meteoryt�w

kosmos

meteoryt

odkrycie naukowe
Co robi� Homo heidelbergensis nad jeziorem w Dolnej Saksonii, czyli jeden dzie� z �ycia pradawnej rodziny

Nauka

Miko�aj Marcysiak

Archeolodzy zbadali skamienia�e odciski bosych st�p, kt�re 300 tys. lat temu na terenie dzisiejszych Niemiec zostawi�a grupa naszych ewolucyjnych kuzyn�w.
31.05.2023 | 11:35

archeologia

odkrycie naukowe

paleobiologia

paleontologia
Archeolog: Odkryli�my w Sudanie malowid�a, kt�re nie maj� analogii w �wiecie chrze�cija�skim

polscy naukowcy donosz�

dr hab. Artur Ob�uski

Wraz z suda�sk� spo�eczno�ci� i administracj� opracowali�my plan rozwoju regionu Starej Dongoli. Taka wsp�praca jest nowo�ci� w badaniach archeologicznych. Ale te� konieczno�ci�.
25.05.2023 | 13:16

archeologia

chrze�cija�stwo

odkrycie naukowe

Sudan
Badacze zeskanowali wrak "Titanica" w 3D. Wida� ka�dy szczeg�

Nauka

Miko�aj Marcysiak

S�ynny liniowiec tak wyra�nie prezentowa� si� w 1912 r., zanim zderzy� si� z dryfuj�c� g�r� lodow� i poszed� na dno wraz z 1500 osobami na pok�adzie.
22.05.2023 | 08:07

3d

archeologia podwodna

odkrycie naukowe

Titanic
Szokuj�ce odkrycie archeologiczne w Anglii. Grzebie� z ludzkiej czaszki

archeologia

Miko�aj Marcysiak

Amulet czy przedmiot codziennego u�ytku? Do czego s�u�y� fragment ludzkiej g�owy wykopany w okolicach Cambridge.
14.03.2023 | 06:00

amulety

odkrycie naukowe

symbolika

wierzenia
Trzy przyjaci�ki z Australii dokona�y niezwyk�ego odkrycia. To kamie� milowy w paleontologii - uwa�aj� naukowcy

paleontologia

Miko�aj Marcysiak

Poszukiwaczki skamielin natrafi�y w ziemi na doskonale zachowany szkielet elasmozaura - ogromnych rozmiar�w gada morskiego sprzed 100 mln lat.
28.12.2022 | 12:34

nauka

odkrycie naukowe
�wi�ty Miko�aj pochodzi� z Turcji. Naukowcy znale�li miejsce jego poch�wku

Nauka

Miko�aj Marcysiak

Gr�b zlokalizowano pod mozaikow� posadzk� ko�cio�a w miejscowo�ci Demre. Zgodnie z oczekiwaniami jest pusty.
06.12.2022 | 06:00

archeologia

odkrycie naukowe

�w. Miko�aj
Tatua� bez b�lu? Naukowcy znale�li spos�b

Nauka

Paulina Mozolewska

Tw�rcy bezkrwawej techniki tatua�u uwa�aj�, �e mo�e mie� zastosowanie w medycynie, weterynarii oraz kosmetyce.
15.09.2022 | 14:35

medycyna

nauka

odkrycie naukowe

tatua�e
Skradziono blok skalny ze �ladem dinozaura z terenu kopalni w Borkowicach. Jeden z najbardziej okaza�ych

dinozaury

Ma�gorzata Rusek

Nie wiadomo, w jaki spos�b sprawcy odkuli z wi�kszego bloku p�yt� ze �ladem i kiedy dosz�o do kradzie�y. Sprawa wysz�a na jaw, bo kto� zamie�ci� zdj�cie w internecie z pytaniem o warto�� skamieliny
13.07.2022 | 12:47

Lasy Pa�stwowe

odkrycie naukowe

Pa�stwowy Instytut Geologiczny

prokuratura radom
Dro�d�e "zjadaj�ce" plastiki. Naukowcy z Uniwersytetu Przyrodniczego we Wroc�awiu pomog� planecie

ekologia

MAG

Dzi�ki odnalezieniu mikroorganizm�w rozk�adaj�cych plastik i sklonowaniu produkowanych przez nie enzym�w do dro�d�ak�w projekt dr. Piotra Biniarza z UPWr mo�e by� ratunkiem dla planety ton�cej w plastikowych �mieciach.
26.09.2021 | 11:07

Klimat i �rodowisko

odkrycie naukowe

plastik

Uniwersytet Przyrodniczy we Wroc�awiu