NAUKA Gazeta Wyborcza

Radni zag�osowali za stopniow� likwidacj� jeden z gorzowskich podstaw�wek. "To optymalne rozwi�zanie"

Wiadomo�ci z Gorzowa

iki

Szko�a Podstawowa nr 7 w Gorzowie b�dzie wygaszana do ko�ca sierpnia 2029 r. - Wszelkie wyliczenia wskazuj�, �e zasadne jest zwi�kszenie liczby oddzia��w licealnych funkcjonuj�cych w tym samym budynku - argumentowali urz�dnicy. Takie rozwi�zanie...

26.01.2023 | 09:22

Gorz�w

nauka

ni� demograficzny

radni

Wci�� rozumiemy niekt�re gesty wykonywane przez szympansy - cho� sami ich nie u�ywamy

m�zg

Tomasz Ulanowski

Pokazuje to eksperyment przeprowadzony przez dwie badaczki ze Szkocji.

26.01.2023 | 06:00

antropologia

biologia

nauka

przyroda

Wci�� rozumiemy niekt�re gesty wykonywane przez szympansy, nawet je�li sami ich nie u�ywamy. Cho� ten na zdj�ciu - 'daj' - akurat stosujemy. A co na 'daj' odpowiada drugi szympans?

Musimy nauczy� si� �y� z tym, �e nauka nigdy nie dostarczy ostatecznych odpowiedzi

Nauka

Kasper Kalinowski

W niekt�rych dziedzinach nauki, jak np. psychologia, rozpocz�a si� rewolucja - badacze sfrustrowani tym, �e wyniki zbyt wielu bada� s� niewiarygodne, zacz�li reformowa� spos�b uprawiania nauki. O tym, jak przyspieszy� ten proces, rozmawiamy z dr....

25.01.2023 | 20:40

nauka

psychologia

�y� Lepiej. Psychologia Codziennie

Maj� do�� s�uchania, �e ch�opcy s� lepsi z matematyki i informatyki. W ramach "Girls Go Technology" przyjecha�y do Krakowa

informatyka

Olga Szpunar

Gdy zaczynaj�, chc� pracowa� w bran�y beauty. Potem zmieniaj� zdanie i my�l� o �cis�ych kierunkach na studiach. 35 uczennic ze szk� �rednich z Bolkowa, Jawora i Legnicy przyjecha�o do Krakowa na szkolenia w ramach programu " Girls Go Technology".

25.01.2023 | 06:21

licea

nauka

szko�y

technika

Dlaczego wieloryby to takie olbrzymy? Naukowcy namierzyli cztery geny

zwierz�ta

Tomasz Ulanowski

Gen�w wpl�tanych w wielko�� wieloryb�w na pewno jest wi�cej, ale od czego� trzeba zacz��.

25.01.2023 | 06:00

antropocen

biologia

genetyka

nauka

Szczepionki donosowe mog� powstrzyma� koronawirusa, zanim przedostanie si� do p�uc

Nauka

Michael W. Russell University at Buffalo

Pierwszy kontakt wirusa z uk�adem odporno�ciowym prawdopodobnie odbywa si� na powierzchni nosa, ust i gard�a. To w tym miejscu mog�yby dzia�a� nowe szczepionki.

24.01.2023 | 20:00

COVID-19

nauka

pandemia koronawirusa

szczepienia na covid

Szczepionki donosowe mog� powstrzyma� COVID-19 zanim przedostanie si� do p�uc (zdj�cie ilustracyjne)

Co zagra�a trzmielom? Zmiany klimatu i pestycydy

ekocyd

Tomasz Ulanowski

Mowa o �yj�cych (jeszcze) w USA trzmielach zachodnich, ale podobne zagro�enia czyhaj� tak�e na inne owady. Ich wsp�lnym mianownikiem jest nasza cywilizacja.

24.01.2023 | 15:00

antropocen

nauka

owady

przyroda

Trzmiel zachodni (Bombus occidentalis) na wyce ptasiej w zachodniej Kanadzie

W wieku czterech lat wst�pi� do Mensy. I co z tego?

Nauka

Kasper Kalinowski

Czteroletni Teddy Hobbs nauczy� si� czyta� w siedmiu j�zykach, w tym w mandary�skim - graj�c na swoim tablecie. Zosta� najm�odszym cz�onkiem Mensy w Wielkiej Brytanii.

24.01.2023 | 12:05

inteligencja

nauka

psychologia

Te kikutnice maj� niezwyk�e zdolno�ci regeneracji utraconych cz�ci cia�a

zwierz�ta

Tomasz Ulanowski

Odrastaj� im nie tylko utracone ko�czyny.

24.01.2023 | 06:00

biologia

nauka

zdrowie

Ca�kowicie zregenerowana kikutnica z gatunku Pycnogonum litorale, kt�r� naukowcy mocno wcze�niej pokaleczyli

Ci��a to genetyczne pole bitwy - jak konflikty interes�w gen�w mamy i taty wp�ywaj� na jej przebieg?

Nauka

Jessica D. Ayers [Boise State University]

Mimo �e ci�� kojarzymy ze wsp�prac� mi�dzy tym, co pochodzi od przysz�ej matki, oraz tym od przysz�ego ojca, w rzeczywisto�ci mamy do czynienia z nieustannym konfliktem mi�dzy genami rodzic�w.

23.01.2023 | 18:03

ci��a

nauka

Go�oled� i inne zjawiska zwi�zane z marzn�cym deszczem

Nauka

Krzysztof Drozdowski

Go�oled� jest jednym z tak zwanych osad�w atmosferycznych, czyli form lodu lub wody powstaj�cych dopiero na powierzchni ziemi z pary wodnej lub kropli wody.

23.01.2023 | 15:11

go�oled�

nauka

pogoda

zjawiska pogodowe

Medytuj�ce jelita drog� do szcz�liwego i zdrowego �ycia?

styl �ycia

Paulina Mozolewska

Medytacja �agodzi stres i poprawia samopoczucie. Co jeszcze daje nam daje? Naukowcy przebadali to w�r�d tybeta�skich mnich�w buddyjskich.

23.01.2023 | 10:37

jelita

medytacja

mikrobiota

nauka

7 rzeczy, kt�rych nie wiedzieli�my tydzie� temu

Nauka

Paulina Mozolewska

O tym, co na l�dzie, we wszechoceanie, w powietrzu i we wn�trzu ludzkiego cia�a. Oto najwa�niejsze odkrycia naukowe ubieg�ego tygodnia.

23.01.2023 | 06:00

nauka

zdrowie

Kylee Gray, stra�niczka z Departamentu �rodowiska i Nauki Queensland, trzyma ropuch� olbrzymi� znalezion� w pobli�u Airlie Beach w Australii.

"Um�wi� si� z Tob�, je�li jeste� muzykiem". Muzykalno�� zwi�ksza atrakcyjno�� obu p�ci

psychologia

Kasper Kalinowski

Eksperyment austriackich psycholo�ek wskazuje na korzy�ci p�yn�ce ze �mudnych trening�w gry na instrumencie.

22.01.2023 | 19:30

muzyka

nauka

relacje i zwi�zki

sztuka �ycia

Europejskie Miasto Nauki 2024. Ekspertka z Holandii: Katowice powinny promowa� nauk� poprzez sztuk� i kultur�

Katowice

Magdalena Warchala-Kope�

Tytu� Europejskiego Miasta Nauki mo�e by� akceleratorem dla rozwoju Katowic. Mo�ecie zaistnie� na europejskiej arenie, sta� si� wzorem dla innych - m�wi Meta Knol, dyrektorka Europejskiego Miasta Nauki Lejda 2022

22.01.2023 | 19:30

nauka

Projekt parkingu w Strefie Kultury wed�ug ARPA Jerzego Gurawskiego oraz SKI Studio B�a�eja Szurkowskiego.

Liceali�ci: Szko�a nie uczy, jak si� uczy�. Od ma�ego jeste�my ofiarami polityki strachu

edukacja

Karolina Kozakiewicz

Ju� od ma�ego w szkole dzieci traktowane s� jako ofiary polityki strachu - z�a odpowied� czyni ci� gorszym, czego rezultatem jest wycofanie si� ucznia - opowiadaj� wroc�awscy liceali�ci i dziel� si� sposobami na efektywn� nauk�.

22.01.2023 | 16:02

nauka

szko�y

uczniowie

Wroclaw.Wyborcza.pl poleca

Wroc�awscy liceali�ci z XIII oraz XIV LO wzi�li udzia� w olimpiadzie 'Zwolnieni z teorii'

Na nogach, jak zwierz�. Dlaczego warto dzi� wyj�� na spacer

zwierz�ta

Tomasz Ulanowski

Rodzaj Homo zacz�� ewoluowa�, kiedy kilka milion�w lat temu zmiany klimatu przerzedzi�y tropikalne lasy Afryki i trzeba by�o przetrwa� na sawannie. Ewolucja wyrze�bi�a ludzi w wytrzyma�o�ciowych chodziarzy.

22.01.2023 | 12:00

antropocen

antropologia

dieta

nauka

Naukowcy odkryli pi�t� achillesow� nowotworu m�zgu. Jego kom�rki pulsuj� jak serce

m�zg

Margit Kossobudzka

Glejak wielopostaciowy jest bardzo agresywnym guzem m�zgu i dos�ownie tyka inaczej ni� zdrowy m�zg. Przypomina to spos�b, w jaki kurczy si� serce - odkryli niemieccy naukowcy.

21.01.2023 | 08:00

guzy m�zgu

nauka

onkologia

zdrowie

Widzisz na niebie 250 gwiazd? Za kilkana�cie lat zobaczysz ich mniej ni� setk�

antropocen

Tomasz Ulanowski

Niebo jest coraz mocniej zanieczyszczone sztucznym �wiat�em. A poziom �wietlnego smogu ro�nie o wiele szybciej, ni� si� obawiali�my - alarmuj� naukowcy w najnowszym "Science".

20.01.2023 | 19:41

kosmos

nauka

ochrona �rodowiska

przyroda

Widzialno�� Drogi Mlecznej na niebie, kt�re jest w r�nym stopniu zanieczyszczone sztucznym �wiat�em. Po lewej doskonale ciemna noc (dla por�wnania), po�rodku noc na przedmie�ciach, a po prawej - noc w metropolii

Nie jeste� szcz�liwy? To zacznij by�

zdrowie

Margit Kossobudzka

Ca�kiem jasnych wskaz�wek dostarczaj� nam cztery pokolenia ludzi, 80 lat bada� i ponad 200 naukowych prac opartych na tych badaniach. Mowa o Harvard Study of Adult Development. Najd�u�szym i dog��bnym badaniu doros�ego �ycia, jakie kiedykolwiek...

20.01.2023 | 16:39

d�ugowieczno��

nauka

zdrowie psychiczne

�y� Lepiej. Psychologia Codziennie

Co robi� pary, kt�re s� ze sob� szcz�liwe? Pi�� wa�nych wskaz�wek

Aga, ropucha rekordowo olbrzymia, schwytana w Australii

biologia

Tomasz Ulanowski

Wa�y�a a� 2,7 kg, tyle co niejeden piesek - z tych, kt�re nosi si� na r�kach. Cho� nie szczeka�a, to by�a jednak jadowita. Dlaczego piszemy o niej w czasie przesz�ym?

20.01.2023 | 11:32

antropocen

nauka

ochrona przyrody

ochrona �rodowiska

Uzbrojone misie, par�wki, pokemony, Madonna i Robert Mak�owicz. �wiat niesporczak�w oczami krakowskiego naukowca

biologia

Ada Chojnowska

Prze�y�y dziesi�tki milion�w lat, by�y w kosmosie, przetrwa�y ekstremalne eksperymenty naukowc�w, wci�� jednak kryj� wiele tajemnic. O niesporczakach opowiada dr Daniel Stec, kt�ry jeden z odkrytych przez siebie gatunk�w nazwa� na cze�� Roberta...

20.01.2023 | 06:00

nauka

niesporczaki

Polska Akademia Nauk

Robert Mak�owicz

Po z�amaniu aspiryna zamiast zastrzyku z heparyn�? Naukowcy udowadniaj�, �e to mo�liwe

Tylko Zdrowie

Paulina Mozolewska

Pacjenci po z�amaniu, kt�rzy wymagaj� d�u�szego unieruchomienia, maj� zwi�kszone ryzyko zakrzepicy i zatoru p�ucnego. Jak mog� si� chroni� przed powik�aniami?

19.01.2023 | 17:00

nauka

zdrowie

Nowe spojrzenie na pierwsze dzieci z edytowanymi genami

The Conversation

G. Owen Schaefer [National University of Singapore]

He Jiankui zastosowa� metod� CRISPR do zmiany genu CCR5 w ludzkich embrionach w celu nadania im odporno�ci na HIV. Naukowiec trafi� do wi�zienia, a eksperyment wywo�a� burz� i rodzi wiele w�tpliwo�ci etycznych.

19.01.2023 | 06:30

choroby genetyczne

dna

genom

geny

Cieplej ni� obecnie nie by�o na Grenlandii od co najmniej tysi�ca lat

antropocen

Tomasz Ulanowski

Alarmuj� w najnowszym "Nature" naukowcy z Danii i Niemiec.

18.01.2023 | 18:32

globalne ocieplenie

Grenlandia

klimat

nauka

We wrze�niu 2022 r. Grenlandia zanotowa�a rekordowo wysokie temperatury. �rednia miesi�czna temperatura w �rodkowej cz�ci wyspy by�a a� o 8 st. C wy�sza od przeci�tnego wrze�nia z lat 1991-2020

Naukowcy potwierdzili, �e szczepienie przeciwko COVID-19 w czasie ci��y chroni matk� i p��d

koronawirus

Paulina Mozolewska

Koronawirus zwi�ksza ryzyko �mierci u ci�arnych i wi��e si� z powa�nymi chorobami u matek i noworodk�w.

18.01.2023 | 13:49

COVID-19

nauka

pandemia koronawirusa

szczepienia na covid

"The New York Times": Jak najlepiej pocieszy� kogo�, kto jest smutny

�y� Lepiej. Psychologia Codziennie

Melinda Wenner Moyer

Niewielka, ale wci�� rosn�ca liczba bada� wskazuje, �e jeden z najpot�niejszych sposob�w wspierania innych jest r�wnie� najprostszy. Tym sposobem jest rozmowa.

18.01.2023 | 06:00

Blue Monday 2023

Co czuj�

nauka

poradniki Wyborczej

Jak najlepiej pocieszy� kogo�, kto jest smutny? Niewielka, ale wci�� rosn�ca liczba bada� wskazuje, �e jeden z najpot�niejszych sposob�w wspierania innych jest r�wnie� najprostszy. Tym sposobem jest rozmowa.

Niemal dwie trzecie gatunk�w rekin�w i p�aszczek na rafach koralowych jest zagro�one wymarciem

antropocen

Tomasz Ulanowski

Du�e drapie�niki znalaz�y si� na rafie. Tak wynika z bada�, kt�rych wyniki publikuje najnowsze wydanie pisma "Nature Communications".

17.01.2023 | 20:51

ekocyd

globalne ocieplenie

nauka

ochrona �rodowiska

Masz postanowienie, by wi�cej �wiczy�? Podpowiadamy pi�� sposob�w na unikni�cie kontuzji

Tylko Zdrowie

Lewis Macgregor (University of Stirling)

Rozpocz�cie �wicze� nie jest �atwe. Trzeba nie tylko znale�� czas na treningi, ale te� przezwyci�y� obawy przed potencjaln� kontuzj� lub b�lem. Jak si� przygotowa� do trening�w?

17.01.2023 | 17:43

aktywno�� fizyczna

fitness

nauka

poradniki Wyborczej

Czeka nas powr�t zimy? Jakiej tam zimy

pogoda

Tomasz Ulanowski

W najbli�szym tygodniu tylko nocami b�dziemy mogli liczy� na marne kilka stopni mrozu.

17.01.2023 | 06:30

globalne ocieplenie

klimat

nauka

prognoza pogody

Powr�t zimy? Wolne �arty. Prognozowane �rednie temperatury maksymalne w ci�gu najbli�szych pi�ciu dni

7 rzeczy, kt�rych nie wiedzieli�my tydzie� temu

Nauka

Ewa Tomkowska

Naukowcy podsumowali globalne ocieplenie (za nami osiem najgor�tszych lat w historii pomiar�w), podali najbardziej inteligentne rasy ps�w, zach�cili do jedzenia owad�w i przypomnieli, �e jako�� plemnik�w spada z dekady na dekad�. Zapraszam na...

16.01.2023 | 06:30

badania naukowe

nauka

naukowcy odkryli

odkrycia

Czy zim� warto chroni� czworonogi przed kleszczami?

Nauka

Paulina Mozolewska

Wielu w�a�cicieli zwierz�t rezygnuje zim� z profilaktyki przeciw kleszczom.

15.01.2023 | 19:00

czworonogi

kleszcze

nauka

poradniki Wyborczej

Kleszcze potrafi� przetrwa� nawet sine mrozy.

Ranking Perspektyw 2023. Cztery toru�skie licea w pierwszej dziesi�tce najlepszych w wojew�dztwie

Wiadomo�ci z Torunia

Paulina B�aszkiewicz

Uniwersyteckie Liceum Og�lnokszta�c�ce w Toruniu to czwarte najlepsze liceum w Polsce i czwarta szko�a olimpijska w kraju. To najlepsza szko�a w wojew�dztwie kujawsko-pomorskim. Tak wynika z najnowszego rankingu Perspektyw.

15.01.2023 | 16:09

edukacja

nauka

ranking perspektyw

Toru�

Blue Monday to najbardziej przygn�biaj�cy dzie� roku. Do diab�a z nim

Piotr Cie�li�ski

Co roku o tej porze w mojej skrzynce pocztowej l�duj� maile od r�nych coach�w, terapeut�w, ekspert�w motywacyjnych, specjalit�w od PR, kt�re przestrzegaj� przed Blue Monday, najbardziej przygn�biaj�cym, depresyjnym, czarnym poniedzia�kiem dla...

15.01.2023 | 11:38

Blue Monday 2023

nauka

poradniki Wyborczej

pseudonauka

Blue Monday, najbardziej depresyjny dzie� w roku?

Wszyscy m�wi�, �e wybrzydzasz? Badania wskazuj�, �e to mo�e by� wina twojego DNA

genetyka

Nicola Pirastu (The University of Edinburgh)

Problem oty�o�ci narasta od ostatnich 40 lat. I dzieje si� tak pomimo popularno�ci r�nego rodzaju diet od low carb, paleo czy diety polegaj�cej na spo�ywaniu lod�w.

14.01.2023 | 15:04

nauka

The Conversation

zdrowie

Po raz kolejny okaza�o si�, �e spo�ywanie bardzo smacznych pokarm�w wi�za�o si� z powi�kszeniem obj�to�ci� obszar�w m�zgu zaanga�owanych w odczuwanie przyjemno�ci z jedzenia

Nauka jest nudna? Podczas Nocy Biolog�w to by�o niemo�liwe [GALERIA ZDJ��]

Wiadomo�ci z Olsztyna

Robert Robaszewski

Na UWM w Olsztynie przygotowano ponad 70 wyk�ad�w, warsztat�w, gier, wystaw czy pokaz�w popularyzuj�cych nauki biologiczne i przyrodnicze.

14.01.2023 | 13:00

biologia

dzieci

edukacja

nauka

Noc Biolog�w 2023 na Uniwersytecie Warmi�sko-Mazurskim.

Podszy� si� pod ptasie odchody czy uschni�ty li��? Dla rusa�ki ceik to �aden problem

kocham owady!

Mateusz Sowi�ski

Tak jak wiele innych rusa�ek samce ceik�w s� terytorialne i cz�sto si� obserwuje, jak co i rusz przeganiaj� rywali ze swoich rewir�w. Samice s� g��wnie zainteresowane sk�adaniem jaj.

14.01.2023 | 12:57

nauka

owady

przyroda

zwierz�ta

Rusa�ka ceik to �redniej wielko�ci motyl. Rozpi�to�� jej skrzyde� dochodzi do 5 cm. Brzegi jej skrzyde� s� charakterystycznie postrz�pione, co jeszcze bardziej j� upodabnia do ma�ego, uschni�tego li�cia.

Umowny wy�cig kobiet i m�czyzn nigdy nie by� r�wny, bo panowie dostali fory ju� na starcie

Felietony

Joanna Wr�y�ska

Cho� wys�ali�my cz�owieka na Ksi�yc, umiemy magazynowa� energi� s�oneczn� i zast�pi� mi�snego kotleta sojowym, tak �eby prawie nie by�o r�nicy w smaku, niekt�rzy wci�� g��boko wierz� w to, �e m�zgi kobiet s� mniejsze ni� m�czyzn

14.01.2023 | 06:00

feminizm

kobiety

m�czy�ni

nauka

Umowny wy�cig kobiet i m�czyzn nigdy nie by� r�wny, bo panowie dostali fory ju� na starcie.

��d� m�zgiem Polski. W EC1 odb�d� si� najwi�ksze obrady filozoficzne

filozofia

Robert Grze�kowiak

Takiego wydarzenia w �odzi jeszcze nie by�o. Setna rocznica najwi�kszej konferencji filozoficznej w Polsce przyci�gnie do EC1 my�licieli z kraju i zza oceanu.

13.01.2023 | 17:06

EC1

konferencja

nauka

Uniwersytet ��dzki

W najbli�szych dniach �niegu nie wida�. Zima tylko w g�rach

prognoza pogody

Krzysztof Drozdowski

W nadchodz�cym tygodniu niewielkie och�odzenie, ale nadal nie wida� prawdziwej zimy, kt�ra wycofa�a si� w g�ry i tam pozostanie.

13.01.2023 | 15:14

nauka

pogoda

zjawiska atmosferyczne

zjawiska pogodowe

Przebieg pr�du strumieniowego na p�kuli p�nocnej 12 stycznia 2023 r.