NAUKA Gazeta Wyborcza

Studia filologiczne. Co� wi�cej ni� tylko intensywna nauka j�zyka obcego

Uniwersytet Jagiello�ski

S�awomir Szyma�ski

- Kszta�cimy zawodowc�w, specjalist�w od precyzyjnej i �wiadomej komunikacji mi�dzykulturowej - m�wi dr Gabriel Borowski, zast�pca dyrektora Instytutu Filologii Roma�skiej ds. dydaktyki z Zak�adu Filologii Portugalskiej i Przek�adoznawstwa...
19.04.2022 | 15:33

j�zyki obce

nauka

studia
"The New York Times": Czy 30 minut aktywno�ci fizycznej dziennie wystarczy?

aktywno�� fizyczna

Gretchen Reynolds

Dla ka�dego, kto interesuje si� zwi�zkiem mi�dzy �wiczeniami a d�u�szym �yciem, jednym z najbardziej pal�cych pyta� jest to, ile naprawd� ich potrzebujemy, aby zachowa� zdrowie. Czy 30 minut dziennie rzeczywi�cie wystarczy?
19.04.2022 | 15:05

fitness

nauka

zdrowie
Naukowcy odm�odzili ludzkie kom�rki sk�ry o blisko 30 lat. Na razie jedynie w laboratorium

Nauka

Paulina Mozolewska

Starzenie, czyli stopniowe zmniejszanie si� sprawno�ci organizmu, prowadzi do dysfunkcji tkanek i rozwoju wielu chor�b. Proces ten wi��e si� z zaburzeniami genetycznymi i epigenetycznymi, kt�re odpowiadaj� za w��czanie i wy��czanie poszczeg�lnych...
19.04.2022 | 11:15

nauka

sk�ra

starzenie

zdrowie
Zajrzyjmy do w�asnej g�owy. Jak my�limy - s�owami czy obrazami?

S��wka. Magazyn o j�zyku

Irena Cie�li�ska

Jest 7.42, szczotkujesz z�by w �azience. Co masz w g�owie? Szmaragdowy kolor pasty do z�b�w, sukienk�, kt�r� chcesz za�o�y�, czy strach przed zbli�aj�cym si� spotkaniem? O pi�ciu rodzajach my�lenia.
19.04.2022 | 09:56

jak my�limy

j�zyk polski

nauka

pod�wiadomo��
7 rzeczy, kt�rych nie wiedzieli�my tydzie� temu

Nauka

Kasper Kalinowski

Zawi�o�ci wyznaczania �wi�t liturgicznych, szympansy, kt�re rozpoznaj� czaszki towarzyszy, dlaczego wielu palaczy nie umiera na raka p�uc, psylocybina w leczeniu depresji czy dziwne sceny z bitew czo�gowych w Ukrainie. Zapraszamy na przegl�d...
18.04.2022 | 13:34

nauka

zdrowie
Naukowcy z Gda�ska chc� zahamowa� namna�anie koronawirusa

nauka

Ilona Godlewska

Naukowcy z Politechniki Gda�skiej i Gda�skiego Uniwersytetu Medycznego pracuj� nad nowymi zwi�zkami, kt�re maj� blokowa� dzia�anie enzym�w odgrywaj�cych kluczow� rol� w procesie namna�ania koronawirusa SARS-CoV-2. To pierwszy krok do otrzymania...
18.04.2022 | 07:00

COVID-19

gda�ski uniwersytet medyczny

politechnika gda�ska

SARS-CoV-2
S�odki raniuszek - idealny symbol wczesnej wiosny i Wielkanocy

Dr Betleja patrzy na ptaki

Jacek Betleja

Symbolicznym ptakiem wiosennych �wi�t Wielkanocnych jest jednodniowe piskl� kurczaka. Ma�y, ��ty, puchaty ptaszek, kt�ry cicho popiskuje. Mam inn� propozycj�.
17.04.2022 | 12:00

biologia

nauka

Wielkanoc

zwierz�ta
Rusa�ka �a�obnik - nieuchwytne pi�kno z naszych las�w

kocham owady!

Mateusz Sowi�ski

Kwiecie� to czas motyli. Na kt�re warto zwr�ci� uwag�?
16.04.2022 | 09:55

biologia

nauka

zwierz�ta
Koronawirus w skr�cie. Polski rz�d chowa g�ow� w piasek, w Chinach rz�dz�cy zamkn�li ludzi w domach

COVID-19

Paulina Mozolewska

Jak wygl�da sytuacja epidemiczna w Polsce? Nie wiadomo. Polacy nie maj� dost�pu do darmowych test�w, wi�c statystyki s� zupe�nie zaburzone. Wiadomo jednak, �e wariant omikron XE pojawia si� w coraz wi�kszej liczbie kraj�w.
15.04.2022 | 18:00

koronawirus

nauka

pandemia koronawirusa

szczepionka na koronawirusa
WHO: COVID-19 ci�gle gro�ny. Chro�my osoby starsze i schorowane!

COVID-19

Jacek Kubiak

�wiatowa Organizacja Zdrowia ostrzega, �e koronawirus SARS-CoV-2 ci�gle masowo zabija i �e jest za wcze�nie na rezygnacj� z obostrze�.
15.04.2022 | 17:00

nauka

pandemia koronawirusa

szczepienia

zdrowie
Nadlatuje olbrzymia kometa. Najwi�ksza z dot�d poznanych

kosmos

Piotr Cie�li�ski

Kosmiczny Teleskop Hubble'a przyjrza� si� lec�cej w naszym kierunku komecie Bernardinelliego-Bernsteina, kt�r� dostrze�ono nieco ponad p� roku temu. Okazuje si�, �e jest ogromna. Naukowcy oceniaj� �rednic� jej j�dra na co najmniej 120 km.
15.04.2022 | 16:00

astronomia

kometa

kosmiczny teleskop hubble'a

nauka
Co maj� wsp�lnego: por�d w m�odym wieku, wczesna menopauza, brak dzieci, du�o dzieci? Wi�� si� z wy�szym ryzykiem demencji

zdrowie psychiczne

Paulina Mozolewska

Niekt�re dane wskazuj�, �e demencja cz�ciej dotyka kobiety. Ryzyko rozwoju ot�pienia ro�nie wraz z wiekiem, mo�na by wi�c s�dzi�, �e kobiety choruj� cz�ciej, poniewa� d�u�ej �yj�. Nie ma jednak co do tego pewno�ci.
15.04.2022 | 14:00

demencja

menopauza

nauka

zdrowie
Pogoda w Wielkanoc. Przydadz� si� czapki i szaliki

Wielkanoc

Krzysztof Drozdowski

Wielkanoc b�dzie w tym roku ch�odna. Jednak czeka nas te� sporo s�o�ca.
15.04.2022 | 10:43

nauka

pogoda

prognoza pogody
Naukowcy otworzyli sarkofag za�o�yciela Zakonu Trupiej Czaszki. "Wyborcza" by�a przy tym

Ole�nica

Beata Maciejewska

Spocz�� w trumnie odziany jak na bal, w jedwabie i koronki, kt�re przetrwa�y ponad trzysta lat. Ale pier�cienia z trupi� czaszk� na jego lewej r�ce nie by�o. Kto� ju� wcze�niej otworzy� sarkofag ksi�cia ole�nickiego Sylwiusza Nimroda.
15.04.2022 | 06:11

Beata Maciejewska

historia

nauka

Tylko na Wyborcza.pl
Nauka od kuchni. Jak poda� jedzenie, �eby smakowa�o

Wielkanoc

Katarzyna Staszak

Kiedy sa�atka wygl�da�a na lepsz�? Na jakich talerzach zjadamy wi�cej? I jak dzia�a pornografia ��tkowa? Naukowcy dowodz�, �e jemy tak�e oczami i uszami.
15.04.2022 | 06:00

dieta

nauka

zdrowie
Geniusz i diabe�ek. "Zamieszka� ze mn� Giacomo" - notuje 38-letni Leonardo da Vinci

Leonardo da Vinci

Walter Isaacson

Fragment biografii Leonarda da Vinci (1452-1519): jednego z najwi�kszych malarzy wszech czas�w, wynalazcy i odkrywcy, by� mo�e najwszechstronniej utalentowanej osoby w dziejach.
15.04.2022 | 00:01

biografia

ksi��ka

nauka

Walter Isaacson
Ukrai�cy ucz� si� polskiego. S�owa "d�wig", "g�" czy "nied�wied�" s� najtrudniejsze

wojna w Ukrainie

Anna Malinowska

Na tej lekcji nikt nie ha�asowa�, wszyscy pilnie notowali i powtarzali. Najwi�cej trudno�ci przysporzy�y takie s�owa, jak "d�wig", "g�" czy "nied�wied�". W czwartek w Zamku Sieleckim w Sosnowcu rozpocz�to kurs j�zyka polskiego dla Ukrai�c�w.
14.04.2022 | 20:41

j�zyk polski

Katowice

nauka

Sosnowiec
Antoni Kr�likowski choruje na SM - stwardnienie rozsiane. Co to za choroba?

stwardnienie rozsiane

Paulina Mozolewska

"Wszystko zacz�o si� od tego, �e w 2016 r. zosta�em zaproszony do udzia�u w programie rozrywkowym i nagle na scenie co� wysz�o gdzie� z trzewi, przez gard�o i do m�zgu. Nagle mia�em parali� ca�ej lewej strony twarzy" - powiedzia� Kr�likowski w...
14.04.2022 | 18:11

antek kr�likowski

nauka

zdrowie
Trzy dziwne sceny z czo�gowych bitew w Ukrainie. Wyja�niamy

wojna w Ukrainie

Piotr Cie�li�ski

Na wojennych zdj�ciach z Ukrainy widzimy prawdziwy pogrom czo�g�w. Wielu z nich odpadaj� wie�yczki, niekt�re maj� dziwne baldachimy z pr�t�w i k�townik�w, a jeszcze inne b�yskawicznie koroduj� i pokrywaj� si� rdz�. O co tu chodzi?
14.04.2022 | 17:02

czo�gi

nauka
Hamlet w buszu. Szympansy rozpoznaj� czaszki towarzyszy

zwierz�ta

Kasper Kalinowski

Szympansy przejawiaj� wiele zachowa�, kt�re w ludzkich kategoriach mo�na okre�li� mianem �a�oby. Potrafi� r�wnie� rozpoznawa� czaszki przedstawicieli w�asnego gatunku. Zupe�nie jak ludzie i s�onie.
14.04.2022 | 16:00

antropologia

biologia

nauka
Prof. Anna Dr��kowska, archeolog i konserwator: Badam krypty. S� fascynuj�ce

polscy naukowcy donosz�

Anna Dr��kowska

Przebada�am ponad 30 krypt grobowych wraz z poch�wkami. Ka�dy taki projekt to dla mnie wyj�tkowe do�wiadczenie i przygoda naukowa.
14.04.2022 | 13:46

archeologia

nauka
Naukowe imperium Przemys�awa Czarnka. Olsztyn chce si� przed nim obroni�

UWM

Tomasz Kurs

Czy parlamentarzy�ci opozycji obroni� Olsztyn przed ministrem Przemys�awem Czarnkiem, kt�ry chce tworzy� Akademi� Kopernika�sk�? Ich zdaniem jedn� z "ofiar" tego og�lnopolskiego projektu b�dzie wydzia� lekarski UWM.
14.04.2022 | 13:00

edukacja

Janusz Cicho�

Micha� Wypij

nauka
Putin. Psychologia destrukcyjnego przyw�dztwa. Jak sobie z ni� poradzi�

wojna w Ukrainie

Magnus Linden [Lund University], George R. Wilkes [King's College London ]

W przypadku Putina nie mo�emy liczy� na skruch�, wyrzuty sumienia czy ch�� dialogu. Jednak cechy ciemnej triady osobowo�ci, kt�re s� widoczne w jego dzia�aniach, daj� wskaz�wki, jak nale�y traktowa� rosyjskiego przyw�dc�.
14.04.2022 | 10:44

nauka

psychologia

psychopata

W�adimir Putin
Po pierwsze, nie marnuj. Wielkanocna sa�atka jarzynowa pierwsza p�jdzie do kosza

Wielkanoc

Katarzyna Staszak

Sa�atka jarzynowa, pieczywo, szynka, owoce i warzywa najcz�ciej l�duj� w �mietniku. W czasie �wi�t wyrzucamy nawet trzy razy wi�cej jedzenia ni� zwykle.
14.04.2022 | 10:10

dieta

nauka

zdrowie
Sztuczna inteligencja ma uchroni� gracza przed szponami hazardu. Pracuj� nad tym naukowcy z Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach

Katowice

Magdalena Warchala-Kope�

Grupa STS, jeden z najwi�kszych bukmacher�w w Europie �rodkowej, rozpocz�a wsp�prac� z Uniwersytetem Ekonomicznym w Katowicach. Efektem ma by� algorytm typuj�cy graczy zagro�onych uzale�nieniem od hazardu.
14.04.2022 | 07:43

nauka

Uniwersytet Ekonomiczny
Omikron XE. Nowy, bardzo zaka�ny wariant koronawirusa

COVID-19

Jacek Kubiak

WHO ocenia, �e ujawniony 19 stycznia wariant genetyczny XE koronawirusa SARS-CoV-2 jest o 10 proc. bardziej zaka�ny od klasycznego wariantu omikron.
14.04.2022 | 05:00

koronawirus

nauka

omikron

pandemia koronawirusa
Intensywna terapia powsta�a, by uratowa� dwunastolatk� chor� na polio

nauka

Matt Morgan

Nie by�o respiratora, wi�c studenci medycyny siadali na zamian� przy ��ku Vivi i przez ca�� dob� siedem dni w tygodniu �ciskali torb� tocz�c� powietrze do jej tchawicy.
13.04.2022 | 19:00

zdrowie
Podniebne pokazy ptak�w. Dlaczego niekt�re ptaki tworz� widowiskowe murmuracje

ptaki

Tom Langen (Clarkson University)

Stado tysi�cy szpak�w tworz�cych mas� pulsuj�c� r�nymi kszta�tami to szmery lub murmuracja. Czemu zawdzi�czamy ten niesamowity widok?
13.04.2022 | 14:00

biologia

nauka

zwierz�ta
Jaka b�dzie pogoda w Wielkanoc

Wielkanoc

Tomasz Ulanowski

IMGW prognozuje, �e Wielkanoc b�dzie raczej ch�odna.
13.04.2022 | 11:22

nauka

pogoda

prognoza pogody
Astronomia ko�cielna. Dlaczego Wielkanoc prawos�awna wypada tydzie� p�niej od tej w chrze�cija�stwie zachodnim?

Wielkanoc

Piotr Cie�li�ski

Wbrew pozorom w tym roku nie jest to bardzo wielka wina kalendarza julia�skiego, kt�rym pos�uguje si� Cerkiew.
13.04.2022 | 05:00

astronomia

cerkiew

Ko�ci�

nauka
Psylocybina skuteczniejsza w leczeniu depresji ni� leki? Poprawia komunikacj� w m�zgu

zdrowie psychiczne

Paulina Mozolewska

Psylocybina to organiczny zwi�zek chemiczny o w�a�ciwo�ciach psychodelicznych, kt�ry wyst�puje w wielu gatunkach grzyb�w halucynogennych.
12.04.2022 | 19:00

depresja

grzybki halucynogenne

nauka

poradniki Wyborczej
Wa�y 100 kg, jest z betonu i p�ywa. Kajak student�w Politechniki Krakowskiej przeszed� pierwszy test na wodzie

Politechnika Krakowska

Ada Chojnowska

Czy kajak z betonu mo�e p�ywa�? Studenci Politechniki Krakowskiej udowadniaj�, �e jak najbardziej. Do budowy u�yli stworzonej przez siebie ekologicznej mieszanki, a w czerwcu konstrukcja b�dzie mia�a okazj� sprawdzi� si� podczas mi�dzynarodowych...
12.04.2022 | 16:14

Bagry

beton

kajaki

nauka
700-letni sarkofag odkryty pod katedr� Notre Dame w Pary�u

archeologia

Miko�aj Marcysiak

Sarkofag z XIV w. zosta� uznany przez naukowc�w za znalezisko o niezwyk�ej warto�ci.
12.04.2022 | 14:00

nauka

po�ar katedry Notre Dame
Co by� poczu� po ataku sarinem

sarin

Wojciech Orli�ski

W przypadku substancji takich jak sarin fachowcy nie m�wi� o "gazach", tylko o bojowych �rodkach truj�cych o dzia�aniu paralityczno-drgawkowym. Nie bez powodu: to nie s� gazy, to przewa�nie ciecze, czasem nawet cia�a sta�e. Dzia�anie tego �rodka...
12.04.2022 | 08:00

nauka

wojna w Ukrainie

zdrowie
Dlaczego spora cz�� palaczy nie choruje na raka p�uc

nowotw�r

Paulina Mozolewska

Palenie papieros�w zwi�ksza ryzyko nowotwor�w. A jednak cz�� palaczy nie choruje nawet po setce "paczkolat".
12.04.2022 | 05:00

nauka

onkologia 2022

papierosy

poradniki Wyborczej
10 powod�w dla kt�rych warto je�� czekolad�

czekolada

Irena Cie�li�ska

Czy jednak czekolada jest r�wnie zdrowa jak warzywa? Jedzona w umiarze - jak najbardziej.
12.04.2022 | 00:01

dieta

Meksyk

nauka

tony halik
Ax-1. Pierwsza prywatna misja w Mi�dzynarodowej Stacji Kosmicznej

kosmos

Piotr Cie�li�ski

- Nie jeste�my kosmicznymi turystami, ale prywatnymi astronautami - upieraj� si� cz�onkowie czteroosobowej misji Ax-1, kt�ra w sobot� dotar�a do Mi�dzynarodowej Stacji Kosmicznej (ISS).
11.04.2022 | 16:00

Elon Musk

iss

nasa

nauka
Pod Krakowem odby� si� rajd samochodowy. Najwyra�niej ceny benzyny s� jeszcze za niskie

antropocen

Tomasz Ulanowski

Nie potrafimy odej�� od paliw kopalnych, cho� Rosja wypowiedzia�a nam wojn�. I co, odejdziemy od nich dla naszych dzieci i wnuk�w?
11.04.2022 | 14:00

globalne ocieplenie

nauka

wojna w Ukrainie

Zmiana Klimatu
Prognoza pogody. Idzie ocieplenie, ale Wielkanoc raczej ch�odna

prognoza pogody

Tomasz Ulanowski

W czwartek ma by� nawet 20 st. C.
11.04.2022 | 10:31

nauka

pogoda

Wielkanoc
7 rzeczy, kt�rych nie wiedzieli�my tydzie� temu

nauka

Tomasz Ulanowski

Dobra wiadomo�� tygodnia: ornitolodzy potwierdzili obecno�� w Polsce bardzo rzadkiego or�a po�udniowego.
11.04.2022 | 06:00

zdrowie

Poprzednia 79 80 81 82 83 ... Nast�pna