NAUKA Gazeta Wyborcza

Wiosenne meteory ju� s� widoczne. Jak je wypatrzy�?

Nauka

Kamil Deresz

Zbli�aj�ce si� tygodnie to czas coraz cieplejszych nocy. To r�wnie� zach�ta do tego, aby spojrze� w niebo pe�ne gwiazd. W�r�d nich pojawi� si� obiekty, kt�re z gwiazdami ��czy tylko nazwa, a w rzeczywisto�ci nimi nie s�.
21.04.2023 | 18:05

gastronomia

meteory

nauka

wiosna
"The New York Times": Czy mo�na oddzieli� inteligencj� od cia�a?

Nauka

Oliver Whang

Niekt�rzy badacze kwestionuj�, czy sztuczna inteligencja mo�e by� naprawd� inteligentna bez posiadania cia�a, kt�re mog�oby wchodzi� w interakcje i uczy� si� na podstawie �wiata fizycznego.
21.04.2023 | 14:35

nauka

sztuczna inteligencja
Bydgoski naukowiec z tytu�em Profesora Honorowego Narodowego Uniwersytetu w Po�tawie

nauka

Agata Szczygielska-Jakubowska

Narodowy Uniwersytet Pedagogiczny nada� prof. dr. hab. Lechowi Witkowskiemu tytu� profesora honorowego. Prof. Witkowski wsp�pracowa� m.in. z Uniwersytetem Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy, obecnie zwi�zany jest z Akademi� Pomorsk� w S�upsku oraz z...
21.04.2023 | 09:00

uczelnie

Ukraina
Ciep�y weekend, a p�niej powr�t ch�odu

prognoza pogody

Krzysztof Drozdowski

Tej wiosny pogoda nas nie rozpieszcza. Wprawdzie w weekend przyjdzie oczekiwane od dawna ocieplenie, ale nie potrwa d�ugo. Ju� w poniedzia�ek si� och�odzi, a w �rod� miejscami mo�emy nawet zobaczy� �nieg.
21.04.2023 | 08:57

nauka

pogoda

wiosna
Czy utrwalenie si� nowego nawyku trwa 21 dni?

prawda czy mit

Margit Kossobudzka

Nawyki mog� mie� ogromne konsekwencje dla naszego zdrowia i dobrego samopoczucia, bo automatyzm �agodzi psychiczne obci��enie zwi�zane z podejmowaniem setek drobnych decyzji w ci�gu dnia.
21.04.2023 | 06:25

fitness

nauka

sztuka �ycia

trening
S�onie morskie to �piochy? Kiedy poluj�, �pi� ledwie po dwie godziny na dob�. I to pod wod�

zwierz�ta

Tomasz Ulanowski

W niewielkiej potrzebie snu dor�wnuj� wi�c dotychczasowym rekordzistom w�r�d ssak�w - s�oniom. Tak wynika z bada�, kt�rych wyniki publikuje najnowsze wydanie tygodnika "Science".
21.04.2023 | 06:05

biologia

nauka

ocean

zdrowie
ChatGPT napisze za student�w referat? W Katowicach opracowano rekomendacje dla uczelni, jak korzysta� z AI

sztuczna inteligencja

Magdalena Warchala-Kope�

- Nad rekomendacjami powinni�my wci�� dyskutowa�, ale przede wszystkim powinni�my je wdro�y�, najlepiej jeszcze przed sesj� egzaminacyjn� - powiedzia� prof. Dariusz Szostek w czwartek (20 kwietnia) podczas konferencji #AIChallenger na U� w...
20.04.2023 | 19:35

ChatGPT

edukacja

nauka

studia
"The New York Times": Sk�d mam wiedzie�, czy jestem uzale�niony od marihuany?

Tylko Zdrowie

Dana G. Smith

Prawie sze�� procent ameryka�skich nastolatk�w i doros�ych cierpi na zaburzenia zwi�zane z u�ywaniem konopi indyjskich.
20.04.2023 | 17:36

legalizacja marihuany

marihuana

nauka

uzale�nienia
�piew wodniczki jest bardziej z�o�ony, ni� s�dzono

Dr Betleja patrzy na ptaki

Jacek Betleja

Polscy badacze ptasich g�os�w wzi�li na tapet, a raczej na ekran monitora �piew samca wodniczki. To rzadki gatunek, w kt�rym obie p�cie s� rozwi�z�e, nie ma ojcowskiej opieki nad potomstwem ani dymorfizmu p�ciowego.
20.04.2023 | 16:05

nauka

ptaki
Raport o ociepleniu klimatu w Europie w 2022 r.: mieli�my najgor�tsze lato i prawie najgor�tszy rok

antropocen

Tomasz Ulanowski

W ubieg�ym roku Europ� targa�y upa�y, susze i rekordowe po�ary. Alpy straci�y najwi�cej lodu w historii pomiar�w - podaj� naukowcy z unijnej s�u�by klimatycznej Copernicus.
20.04.2023 | 08:00

globalne ocieplenie

klimat

nauka

przyroda
NASA wys�a�a myszy na ISS, aby zbada� skutki d�ugiego przebywania w kosmosie - wyniki eksperymentu

Nauka

Paulina Mozolewska

G�sto�� ko�ci astronaut�w - zar�wno ludzi, jak i gryzoni - zmniejsza si� w przestrzeni kosmicznej. Znacz�c� rol� mo�e odgrywa� mikrobiom - wskazuj� badania na myszach przebywaj�cych na Mi�dzynarodowej Stacji Kosmicznej (ISS).
20.04.2023 | 06:05

kosmos

mi�dzynarodowa stacja kosmiczna

NASA

nauka
Rozmiar ma znaczenie. Najwi�ksze zwierz�ta wcale nie poruszaj� si� najszybciej

zwierz�ta

Tomasz Ulanowski

A rekordy pr�dko�ci przemieszczania si� nale�� do �redniak�w.
19.04.2023 | 17:15

antropocen

ekocyd

nauka

przyroda
Miliony gatunk�w b�d� musia�y si� przenie��, �eby odnale�� nowe domy

Nauka

Rob Dunn

Zadomawianie si� stanie si� jednym z najistotniejszych zjawisk w ekologii w nadchodz�cych stuleciach, a nawet tysi�cleciach. W miar� jak zwrotnikowe klimaty si� ocieplaj�, tropikalne gatunki b�d� musia�y przenosi� si� wy�ej, w ch�odniejsze miejsca,...
19.04.2023 | 15:54

antropocen

nauka

zmiany klimatu
Ro�liny jednak potrafi� wydawa� d�wi�ki. Najg�o�niej "m�wi�" o swoim cierpieniu

Nauka

Paulina Mozolewska

Ju� w 2019 r. naukowcy z Uniwersytetu Telawiwskiego sugerowali, �e ro�liny mog� wydawa� d�wi�ki.
19.04.2023 | 06:05

nauka

ro�liny

�rodowisko
Morskie lasy wodorost�w s� warte 500 mld dol. rocznie

antropocen

Tomasz Ulanowski

To warto�� us�ug ekosystemowych, kt�re lasy wodorost�w co roku wy�wiadczaj� naszej cywilizacji - wyliczaj� naukowcy.
18.04.2023 | 18:05

biologia

ekocyd

nauka

ocean
Wielka Pacyficzna Plama �mieci t�tni �yciem

antropocen

Tomasz Ulanowski

Zamieszkuj�ce j� bezkr�gowce pochodz� przede wszystkim z przybrze�nych w�d p�nocno-zachodniego Pacyfiku - dowodz� naukowcy.
18.04.2023 | 13:35

nauka

ocean

ochrona �rodowiska

plastik
Biomarker choroby Parkinsona - nowe badania daj� nadziej�

Nauka

Paulina Mozolewska

Biomarker choroby to w�a�ciwo��, kt�ra pozwala odr�ni� osob� chor� od zdrowej. Najlepiej, aby mo�na j� by�o �atwo zbada� i aby zmienia�a si� wraz z post�pem lub cofaniem si� choroby.
18.04.2023 | 06:05

choroba parkinsona

demencja

nauka

zdrowie
Starship nie polecia�. Start najpot�niejszej rakiety w dziejach w ostatniej chwili zosta� wstrzymany

Nauka

Piotr Cie�li�ski

Wygl�da jak gigantyczne cygaro. Starship jest najnowszym dzieckiem firmy SpaceX, kt�rej w�a�cicielem jest ameryka�ski miliarder Elon Musk. Wielko��, ud�wig i pot�ga tej rakiety robi� wra�enie. Dzisiejszy dziewiczy lot tej rakiety zosta� wstrzymany...
17.04.2023 | 13:23

Elon Musk

NASA

nauka

starship
7 rzeczy, kt�rych nie wiedzieli�my tydzie� temu

Nauka

Kasper Kalinowski

Kiedy konie zacz�y towarzyszy� Indianom, gigantyczna czarna dziura p�dzi przez kosmos, nowe odkrycia na temat upakowania DNA, w jakim stopniu geny kontroluj� wzrost, wp�yw plotek na sukcesy w �yciu. Zapraszamy na przegl�d naukowych doniesie� z...
17.04.2023 | 08:49

nauka
Choroba Alzheimera: przyczyn� mog� by� problemy z zaopatrzeniem m�zgu w energi�

Nauka

Afshan Malik (King's College London)

Naukowcy od dziesi�cioleci pr�buj� zrozumie� przyczyny demencji i choroby Alzheimera. Jednym z powod�w, dla kt�rych nie mamy skutecznego leku na demencj�, jest z�o�ono�� ludzkiego m�zgu, a tak�e samej choroby.
16.04.2023 | 17:34

choroba alzheimera

demencja

m�zg

nauka
"Czy pszczo�y umiej� liczy� i czy s� tak inteligentne jak ludzie?". Dzieci pytaj� Jane Goodall o �ycie zwierz�t

Spo�ecze�stwo

Anna Wo�niak

Jane Goodall, brytyjska naukowczyni, kt�ra przez lata bada�a szympansy w ich naturalnym �rodowisku, postanowi�a odpowiedzie� na pytania dzieci.
16.04.2023 | 13:50

dzieci

Jane Goodall

nauka

pszczo�y
Rafy koralowe wymieraj�. I jest to r�wnie� nasza wina

zwierz�ta

Tomasz Ulanowski

Zmniejsza si� populacja ponad po�owy gatunk�w zwierz�t zamieszkuj�cych ekosystemy raf koralowych u wybrze�y Australii.
16.04.2023 | 12:44

antropocen

biologia

ekocyd

globalne ocieplenie
Czy "fotobudka" zdiagnozuje raka sk�ry? W grupie projektowej naukowiec UWM

UWM

Robert Robaszewski

Skaner sk�adaj�cy si� z systemu kamer i sensor�w g��bi ma by� kompaktowy, tak aby mo�na go by�o wykorzysta� w ka�dej przychodni.
15.04.2023 | 07:00

czerniak

nauka

Olsztyn

Politechnika ��dzka
Za nasz wzrost odpowiadaj� geny reguluj�ce twardnienie tkanki chrz�stnej - twierdz� naukowcy

genetyka

Tomasz Ulanowski

Publikacja na ten temat ukaza�a si� w najnowszym wydaniu pisma "Cell Genomics".
14.04.2023 | 17:00

biologia

nauka

przyroda

wzrost
Granie w ping-ponga z robotem aktywuje inne regiony m�zgu ni� rozgrywka z cz�owiekiem

sztuczna inteligencja

Kasper Kalinowski

Nowe technologie wspomagaj� trening sportowc�w. Najnowsze badanie wskazuje jednak, �e nie zast�pi� rozgrywek z drugim cz�owiekiem.
14.04.2023 | 13:55

m�zg

nauka

nowe technologie

sport
Wcze�niaki w inkubatorach s� nara�one na uszkodzenie s�uchu - potrzebujemy nowoczesnego sprz�tu

wcze�niak

Paulina Mozolewska

Oddzia�y intensywnej opieki medycznej noworodka to ha�a�liwe miejsca. Badania wskazuj�, �e niedos�uch jest wykrywany u dzieci urodzonych przedwcze�nie cz�ciej ni� u urodzonych o czasie.
14.04.2023 | 11:26

ha�as

nauka

s�uch

zdrowie
Nowe urz�dzenie mo�e szybko sprawdzi�, czy masz zawa� serca - wystarczy za�o�y� je na nadgarstek

choroby serca

David C Gaze [University of Westminster ]

Naukowcy opracowali urz�dzenie, kt�re mo�e zrewolucjonizowa� podej�cie do diagnozy ataku serca. Nie wymaga ono pobierania krwi (obecna metoda), a urz�dzenie zak�ada si� na nadgarstek.
14.04.2023 | 08:35

atak serca

choroby

nauka

zdrowie
Dlaczego nied�wiedzie nie maj� kleszczy? I czy to odkrycie nam pomo�e?

nauka

Ada Chojnowska

Po co nied�wiedziom czochranie si� o drzewa, dlaczego chodz� jak kowboje i co mo�na wyczyta� z zapachu ich �ap - wszystko to bada�a dr Agnieszka Sergiel. Teraz odkry�a, dlaczego kleszcze nie lubi� nied�wiedziej sier�ci.
14.04.2023 | 06:22

kleszcze

nied�wiedzie

przyroda

zoologia
Prognoza pogody. Deszczowy weekend, od poniedzia�ku s�onecznie, ale niezbyt ciep�o

prognoza pogody

Krzysztof Drozdowski

W tej chwili nad naszym krajem trwa zmaganie powietrza atlantyckiego p�yn�cego z zachodu i tego p�yn�cego ze wschodu. W tych zmaganiach jest remis. Co to oznacza dla kolejnych dni w pogodzie?
13.04.2023 | 15:48

nauka

pogoda

wiosna

zjawiska atmosferyczne
Chemiczka: Badam, jak niszczymy gleb� utrzymuj�c� nas przy �yciu

polscy naukowcy donosz�

Prof. Monika Jakubus

Metale ci�kie, ksenobiotyki, plastik - to nimi zanieczyszczamy gleb�. Jednocze�nie tracimy jej materi� organiczn�.
13.04.2023 | 15:06

antropocen

gleba

nauka

ochrona �rodowiska
Misja JUICE rozpocz�ta. ESA zbada "soki" Jowisza i jego trzech majestatycznych ksi�yc�w

Jowisz

Tomasz Ulanowski

Sonda JUICE wystartowa�a z kosmodromu w Kourou w Gujanie Francuskiej.
13.04.2023 | 12:00

kosmos

nauka

Uk�ad S�oneczny

�ycie
Szczepienia dla doros�ych. Na co warto si� zaszczepi� po 18. roku �ycia?

szczepienia

Margit Kossobudzka

Szczepienia doros�ych s� tak samo wa�ne jak szczepienia dzieci. W przypadku wielu chor�b zaka�nych nieuodpornieni doro�li s� nara�eni na zachorowania i powik�ania w wi�kszym stopniu ni� dzieci.
13.04.2023 | 11:42

nauka

poradniki Wyborczej

profilaktyka

zdrowie
Plotki wp�ywaj� na to, kto osi�ga sukces. W wielkomiejskich biurowcach i na afryka�skiej sawannie

Nauka

Kasper Kalinowski

Plotkowali�my przez ca�� histori� ludzko�ci. Wsp�cze�nie r�wnie� pomaga to w �yciu codziennym lub otrzymaniu awansu.
13.04.2023 | 09:22

antropologia

nauka

plotki

poradniki Wyborczej
DNA wci�� zaskakuje - nowe badania wskazuj�, �e jego cz�� jest upakowana inaczej, ni� s�dzili�my

genetyka

Paulina Mozolewska

Gdyby�my wyci�gn�li ludzkie DNA z pojedynczej kom�rki, otrzymaliby�my cieniutki sznurek o d�ugo�ci oko�o dw�ch metr�w. Jak to wi�c mo�liwe, �e taka du�a cz�steczka mie�ci si� we wn�trzu kom�rki?
12.04.2023 | 16:29

biologia

dna

nauka

przyroda
Pi�kne "pawie" ogony tej �my maj� tylko jeden cel - twierdz� naukowcy

zwierz�ta

Tomasz Ulanowski

I tym celem wcale nie jest mi�osny pokaz mocy maj�cy nabra� samice.
12.04.2023 | 14:07

biologia

nauka

owady

przyroda
Sezon na kleszcze ju� w pe�ni. Ekspertka radzi, jak chroni� si� przed borelioz� i odkleszczowym zapaleniem m�zgu

kleszcze

Paulina Mozolewska, Alicja Gadomska

Idealna zbroja ochronna przeciwko kleszczom? Szczepienie, odpowiedni ubi�r i czujne oko. Naszym codziennym nawykiem powinno sta� si� ogl�danie swojego cia�a w poszukiwaniu kleszczy.
12.04.2023 | 08:39

borelioza

choroby odkleszczowe

nauka

odkleszczowe zapalenie m�zgu
Oto s�o�, kt�ry sam nauczy� si� obierania banan�w przed zjedzeniem

zwierz�ta

Tomasz Ulanowski

Na dodatek obiera tylko te maj�ce zbr�zowia�� sk�rk�. Te niedojrza�e b�d� w ��tej sk�rce zjada w ca�o�ci - jak robi� to "normalne" s�onie.
12.04.2023 | 08:15

biologia

m�zg

nauka

przyroda
Prof. Andrzej Szl�k: Wiedza obecnych student�w stanie si� bezu�yteczna w ci�gu kilku lub kilkunastu lat

edukacja

Magdalena Warchala-Kope�

- Postawili�my sobie za cel kompleksow� przebudow� w zasadzie ca�ej gospodarki do roku 2050. Nigdy wcze�niej przed gospodark� �wiatow� nie sta�o tak wielkie wyzwanie - m�wi prof. Andrzej Szl�k, specjalista w zakresie energetyki i transformacji...
12.04.2023 | 08:05

Gliwice

gospodarka

kryzys klimatyczny

nauka
Tylko nasze bociany maj� czerwone dzioby. 7 odkry�, o kt�rych nie wiedzieli�my tydzie� temu

nauka

Margit Kossobudzka

Nowe informacje na temat COVID-19, kosmiczne misje, niezwyk�e zdj�cia i tajniki zwierz�cych zachowa� - co w minionym tygodniu pokazali nam uczeni.
10.04.2023 | 14:13

COVID-19

kosmos

przyroda

zdrowie
M�ody Kopernik w Lidzbarku Warmi�skim. Tam sformu�owa� wiekopomne tezy

Lidzbark Warmi�ski

Robert Robaszewski

- To u nas s�ynny astronom sformu�owa� to, co potem na prawie 30 lat od�o�y�, czyli napisanie epokowego "De revolutionibus orbium coelestium" - m�wi Ma�gorzata Jackiewicz-Garniec, kierowniczka Muzeum Warmi�skiego w Lidzbarku Warmi�skim.
10.04.2023 | 11:12

historia

Magazyn Olsztyn

Miko�aj Kopernik

nauka

Poprzednia 44 45 46 47 48 ... Nast�pna