BIOLOGIA Gazeta Wyborcza

Wiosn� nie tylko wam chce si� ta�czy�. Poznajcie w�sika zieloniaczka

kocham owady!

Mateusz Sowi�ski

W�sikowate (Adelidae) to rodzina ma�ych motyli, kt�ra w Polsce liczy ok. 30 gatunk�w.
20.04.2024 | 17:00

biologia

nauka

owady

przyroda
Japo�czycy w du�ej mierze pochodz� od Chi�czyk�w - potwierdzaj� genetycy

Japonia

Tomasz Ulanowski

Na dziedzictwo genetyczne dzisiejszych Japo�czyk�w sk�ada si� imigracja trzech odr�bnych lud�w. A tak�e spu�cizna neandertalczyk�w i denisowian.
18.04.2024 | 06:00

antropologia

archeologia

biologia

genetyka
Jak g��boko si�gaj� korzenie systemu "walki lub ucieczki"? Wa�ne badanie o stresie

biologia

Margit Kossobudzka

Uk�ad wsp�czulny dzia�a g��wnie w sytuacjach stresowych. Jest on jedn� z dw�ch g��wnych cz�ci autonomicznego uk�adu nerwowego, odpowiedzialn� przede wszystkim za mobilizacj�. Jak powsta�?
17.04.2024 | 19:16

nauka

neurologia

uk�ad nerwowy

zwierz�ta
Jeste� osob� lewor�czn�? Zdecydowa�y o tym pewne bia�ka

lewor�czno��

Margit Kossobudzka

Sk�d bierze si� u ludzi lewor�czno��? Domy�lamy si�, �e w gr� wchodzi jaki� czynnik genetyczny. I s�usznie. Ale jaki?
10.04.2024 | 06:18

biologia

genetyka

kom�rka

nauka
Rado�� w sercu, motyle w brzuchu? Tak dzia�a na nas muzyka - dowodz� naukowcy

muzyka

Tomasz Ulanowski

W pi�mie "iScience" uczeni z Japonii i Wielkiej Brytanii wyja�niaj�, dlaczego dobra muzyka nas -niemal dos�ownie - porywa i unosi.
04.04.2024 | 17:00

biologia

chemia

Co czuj�

nauka
Narodziny �ycia na Ziemi. Naukowcy coraz bli�ej rozwi�zania wielkiej tajemnicy

�ycie

Tomasz Ulanowski

Uczeni z Niemiec potwierdzili eksperymentalnie, �e �yciu pomog�a gor�ca woda przep�ywaj�ca przez ska�y.
03.04.2024 | 18:14

biologia

chemia

nauka

przyroda
S�ynny badacz umys�u: O�miornice ewoluowa�y w innych warunkach ni� ludzie, ale ecstasy dzia�a na nie podobnie

Wolna Sobota

Kasper Kalinowski

Prof. Peter Godfrey-Smith, ewolucjonista: To b��d, analizowa� �ycie umys�owe zwierz�t tylko w kontek�cie znanych nam gatunk�w, jak psy, koty czy naczelne
29.03.2024 | 05:00

antropologia

biologia

ewolucja

m�zg
Dlaczego si� starzejemy? Naukowcy stawiaj� kolejn� hipotez�

staro��

Tomasz Ulanowski

Podobno wszystko przez epigenetyk�, czyli zmiany zachodz�ce w ekspresji naszych gen�w.
22.03.2024 | 06:00

biologia

nauka

przyroda

starzenie si�
Oto jak samce zaczarowuj� samice. Jedna z zagadek ptasiego �piewu rozszyfrowana

ptaki

Tomasz Ulanowski

Ws�uchajcie si� sami, mo�e i wy to us�yszycie?
20.03.2024 | 20:15

biologia

nauka

przyroda

wiosna
Du�e samce, ma�e samice? W�r�d ssak�w to wcale nie regu�a

zwierz�ta

Tomasz Ulanowski

Wskazuj� na to zaskakuj�ce badania, kt�rych wyniki opublikowa�o pismo "Nature Communications".
15.03.2024 | 19:00

biologia

nauka

przyroda

p�e�
Biolo�ka: Nanoplastik sprawia, �e szybciej si� starzejemy

polscy naukowcy donosz�

Prof. Bo�ena Bukowska

Boimy si� mikroplastiku, kt�ry poch�aniamy razem z jedzeniem. Ale jeszcze mniejsze cz�stki - o rozmiarze nanometr�w - szkodz� nam najbardziej. Zmieniaj� np. dzia�anie kom�rek odporno�ciowych.
14.03.2024 | 13:03

biologia

plastik

zanieczyszczenie �rodowiska

zdrowie
Ziemi�rkowate - te wkurzaj�ce muszki na parapecie

kocham owady!

Mateusz Sowi�ski

Pojedynczo nie sprawiaj� k�opotu, ale w grupie bywaj� niezno�ne i mog� wyrz�dza� szkody.
09.03.2024 | 10:42

biologia

zwierz�ta
RNA mo�e ewoluowa�. To biologiczna sensacja

ewolucja

Margit Kossobudzka

U zarania �ycia na Ziemi, na d�ugo przed pojawieniem si� kom�rek, bia�ek i DNA, m�g� istnie� �wiat, w kt�rym kopiowa�o si� i ewoluowa�o samo RNA. Mo�e tak �ycie si� zacz�o.
06.03.2024 | 06:10

biologia

genetyka

nauka

�ycie
Dlaczego psie szczekanie jest tak irytuj�ce?

psy

Margit Kossobudzka

Ludzie ewoluowali, by by� wra�liwi na potencjalne zagro�enia w swoim otoczeniu, co skutkuje przesadn� reakcj� na stres we wsp�czesnych kontekstach, gdzie postrzegane zagro�enie nie jest bezpo�rednie.
03.03.2024 | 13:38

biologia

nauka

zwierz�ta
��tki dzieweczki - u tych wa�ek licz� si� samce ma�ych rozmiar�w

kocham owady!

Mateusz Sowi�ski

��tka dzieweczka (Coenagrion puella) jest jedn� z najpospolitszych wa�ek w Polsce. Wiele os�b na pewno o niej s�ysza�o, cho�by ze wzgl�du na niezwyk�� nazw�.
02.03.2024 | 08:58

biologia

przyroda

zwierz�ta
Naukowcy odkryli tajemnic� aromatu s�odkiej pomara�czy. Teraz chc� z niej wycisn�� jeszcze wi�cej

pomara�cze

Tomasz Ulanowski

Aromat s�odkich pomara�czy jest tworzony przez koktajl 26 zwi�zk�w chemicznych. Znamy te� jego genetyczny fundament.
01.03.2024 | 12:58

biologia

genetyka

GMO

nauka
Aorta zosta�a uznana za osobny narz�d, jak serce, p�uca czy m�zg

uk�ad kr��enia

Margit Kossobudzka

Aorta - nasza g��wna t�tnica - nie tylko roznosi tlen, ale te� ma baro- i chemoreceptory, kt�re przekazuj� informacje dotycz�ce ci�nienia krwi, jej pH oraz poziomu dwutlenku w�gla do rdzenia przed�u�onego m�zgu.
01.03.2024 | 06:00

aorta

biologia

nauka

serce
Jak stracili�my ogon. Naukowcy z USA odkryli genetyczny mechanizm

zwierz�ta

Tomasz Ulanowski

Jak si� okazuje, wraz ze strat� ogona zyskali�my sk�onno�� do chor�b uk�adu nerwowego - pisz� uczeni w najnowszym wydaniu tygodnika "Nature".
29.02.2024 | 18:50

antropologia

biologia

genetyka

ma�py
Co krew, pot i �zy mog� nam powiedzie� o zdrowiu?

cia�o

Dan Baumgardt

Nasze cia�a produkuj� wiele niezwyk�ych, czasem odstraszaj�cych wydzielin, a ich przeznaczenie nie zawsze wydaje si� do ko�ca jasne. Ale ka�da z nich ma swoj� wa�n� rol�, kt�ra cz�sto pozostaje niedoceniona.
29.02.2024 | 18:27

biologia

fizjologia

nauka

zdrowie
ChatGPT jest bardziej hojny i altruistyczny od przeci�tnego cz�owieka

sztuczna inteligencja

Tomasz Ulanowski

Tak przynajmniej wynika z eksperymentu, kt�remu naukowcy poddali sztuczn� inteligencj� i kt�rego wyniki opisuj� na �amach tygodnika "PNAS".
26.02.2024 | 13:47

antropologia

biologia

ChatGPT

nauka
10 powod�w, dla kt�rych warto si� ca�owa�

zdrowie

Irena Cie�li�ska

16 czerwca 1439 r. kr�l Henryk VI zabroni� swoim podw�adnym ca�owania si�. Mia�o to powstrzyma� szerzenie si� chor�b. Jednak ta forma pieszczoty przynosi - z medycznego punktu widzenia - znacznie wi�cej korzy�ci ni� zagro�e�
14.02.2024 | 16:16

biologia

ca�owanie

relacje

seks
Kr�taki, bo wykr�caj� esy-floresy na tafli wody

kocham owady!

Mateusz Sowi�ski

Powierzchnia wody t�tni �yciem. Mo�na na niej spotka� mn�stwo ma�ych stawonog�w, kt�re dzi�ki swojej lekko�ci i kilku ciekawym przystosowaniom ewolucyjnym sun� po wodzie niczym motor�wki.
03.02.2024 | 14:31

biologia

nauka

owady

przyroda
Naukowcy odkryli now� form� �ycia - obelisk. Tylko czy to naprawd� �ycie?

biologia

Margit Kossobudzka

Obeliski s� kawa�kiem RNA i zasiedlaj� bakterie �yj�ce w naszych ustach oraz jelitach.
01.02.2024 | 16:08

bakterie

nauka

przyroda

wirusy
Nasi niepozorni przodkowie sprzed 1,6 mld lat. Skamieliny prastarych wielokom�rkowych eukariot�w

biologia

Tomasz Ulanowski

W p�nocnych Chinach odkryli je naukowcy z Chi�skiej Akademii Nauk i Harvardu.
31.01.2024 | 06:14

nauka

przyroda

ro�liny

zwierz�ta
Spotka�em skoczka zielonego, kt�ry chcia� zje�� moje d�insy

kocham owady!

Mateusz Sowi�ski

Wiele lat temu mia�em do�� nietypow� przygod� ze skoczkiem zielonym. Spotka�em go na polance przy ma�ym jeziorku, gdzie po�o�y�em si�, aby odpocz�� po kilku godzinach spaceru.
27.01.2024 | 12:23

biologia

natura

przyroda
Naukowcy otwieraj� furtk� dla kawy GMO. Kiedy jej si� napijemy?

kawa

Tomasz Ulanowski

Najnowsze wydanie pisma 'Nature Communications' publikuje zapis struktury genetycznej kawy arabiki.
23.01.2024 | 19:00

biologia

GMO

nauka

przyroda
Zagro�ony wymarciem ry� iberyjski wcale nie jest "czysty rasowo". To wa�ne dla jego ochrony

antropocen

Tomasz Ulanowski

W przesz�o�ci, ju� po rozdzieleniu si� obu gatunk�w, wielokrotnie krzy�owa� si� z rysiem eurazjatyckim. Dzi�ki temu populacja rysia iberyjskiego zyska�a na zr�nicowaniu genetycznym - pisz� naukowcy.
20.01.2024 | 09:00

biologia

ekocyd

koty

nauka
Paj�ki boj� si� ciebie bardziej ni� ty ich

zwierz�ta

Sara Goodacre

Paj�ki rozwin�y strategie, kt�re pozwalaj� im �y� na ca�ym �wiecie. Jednak jedyn� rzecz�, kt�ra wydaje si� im umyka�, jest zdolno�� przekonania do siebie napotkanych ludzi.
16.01.2024 | 15:15

biologia

nauka

The Conversation

zdrowie
Oto najstarsze skamieliny podwodnych las�w

antropocen

Tomasz Ulanowski

Na Pacyfiku lasy wodorost�w rosn� od co najmniej 32 mln lat - pisz� naukowcy w najnowszym wydaniu tygodnika "PNAS". Ale punktem zwrotnym by�o dla nich och�odzenie klimatu sprzed 14 mln lat.
16.01.2024 | 12:25

biologia

glony

nauka

ocean
Mia�a trzy metry wzrostu i by�a najwi�ksz� ma�p� cz�ekokszta�tn� w dziejach. Dlaczego wymar�a?

ma�py

Tomasz Ulanowski

Nie zdo�a�a si� dostosowa� do zmian. Tak przynajmniej w najnowszym wydaniu tygodnika "Nature" pisz� naukowcy.
12.01.2024 | 06:05

biologia

nauka

przyroda

zwierz�ta
Antropolog biologiczny: Badanie atrakcyjno�ci fizycznej, czyli o trudnym �ywocie naukowca

polscy naukowcy donosz�

prof. Bogus�aw Paw�owski

Codzienna praca naukowca nie jest nieustaj�cym pasmem sukces�w. Najwi�cej m�wi� o tym badania prowadzone przez nasz zesp�, kt�re w ostatnich latach nie da�y spektakularnych wynik�w - co nie oznacza, �e by�y bezwarto�ciowe.
11.01.2024 | 15:35

antropologia

atrakcyjno��

biologia

ewolucja
Noc Biolog�w na UMK. Tajemnice �ycia od kom�rek do biosfery

UMK

Grzegorz Giedrys

12 stycznia na Wydziale Nauk Biologicznych i Weterynaryjnych UMK odb�dzie si� XIII og�lnopolska edycja Nocy Biolog�w. Tematem przewodnim tegorocznego spotkania b�d� "Tajemnice �ycia od kom�rek do biosfery".
10.01.2024 | 18:00

biologia

Toru�
Wysoki wzrost i stwardnienie rozsiane odziedziczyli�my po pasterzach, a cukrzyc� i alzheimera po �owcach-zbieraczach

genetyka

Tomasz Ulanowski

W najnowszym "Nature" naukowcy zabieraj� nas w g��bok� archeogenetyczn� podr� w czasie po pradawnej Europie.
10.01.2024 | 17:40

antropologia

archeologia

biologia

dna
Noc Biolog�w 2024 na UWM w Olsztynie. Blisko 70 darmowych zaj�� nie tylko dla uczni�w

nauka

Norbert Kaczan

Na niekt�re z nich w Olsztynie ju� zabrak�o miejsc.
09.01.2024 | 16:06

atrakcje Olsztyna

biologia

uczniowie

UWM
Rozmna�anie protist�w? Koniec z tym! Nauczyciele o pomy�le MEN na wyd�u�enie lekcji przyrody w podstaw�wce

edukacja

Olga Szpunar

Absurdalna, zbyt obszerna, ma�o nowoczesna - nauczyciele ostro krytykuj� podstaw� programow� do biologii w szkole podstawowej. Narzekaj�, �e nie wi��e nauki z �yciem, nie daje czasu na eksperymenty. Dlatego podoba im si� pomys� MEN, by zamiast...
08.01.2024 | 06:00

biologia

Ministerstwo Edukacji Narodowej

nauczyciele

podstawa programowa
Naukowcy wyhodowali ludzki minim�d�ek

m�zg

Tomasz Ulanowski

W stworzonej w laboratorium organoidzie rozwin�y si� najwa�niejsze neurony m�d�ku. A nawet zacz�tek rdzeniaka zarodkowego, nowotworu z�o�liwego wyst�puj�cego zwykle w tym narz�dzie i b�d�cego najcz�stszym nowotworem o�rodkowego uk�adu nerwowego u...
04.01.2024 | 17:00

biologia

nauka

zdrowie
Genetycznie rzecz bior�c, zachowania biseksualne i orientacja homoseksualna to dwie r�ne cechy - twierdz� naukowcy

homoseksualno��

Tomasz Ulanowski

Te pierwsze, jak si� okazuje, mog� by� ewolucyjnie przydatne, ale wy��cznie u m�czyzn - wi�� si� bowiem z wi�ksz� liczb� potomstwa. Tej drugiej ewolucja jest obecnie nieprzychylna.
04.01.2024 | 06:00

biologia

genetyka

nauka

poradnik psychologiczny
Oto najstarsze skamieliny fotosyntezuj�cych bakterii

fotosynteza

Tomasz Ulanowski

Maj�, bagatela, 1,75 mld lat. Naukowcy odkryli je w Australii.
03.01.2024 | 17:00

bakterie

biologia

nauka

przyroda
"The New York Times": Czy mo�na zmierzy� sw�j wiek biologiczny?

starzenie

Dana G. Smith

Nowe testy obiecuj� wskaza�, czy posiadasz kom�rki 30-latka czy 60-latka. Oto, co warto o nich naprawd� wiedzie�.
27.12.2023 | 12:00

biologia

test

wiek

wiek biologiczny
Dlaczego wymar�y jedyne psy hodowane na we�n�?

psy

Margit Kossobudzka

Naukowcy z Narodowego Muzeum Historii Naturalnej Smithsonian przeprowadzili now� analiz�, kt�ra rzuca �wiat�o na pochodzenie i genetyk� ps�w rasy Salish Wool.
19.12.2023 | 13:10

biologia

genetyka

nauka

zwierzaki

Poprzednia 1 2 3 4 5 ... Nast�pna