BIOLOGIA Gazeta Wyborcza

Kr�tka historia o tym, jak mieszka�cy p�nocnej Syberii podbili Ameryk�

nauka

Tomasz Ulanowski

Ta opowie�� jest mo�liwa tylko dzi�ki rewolucji genetycznej, kt�ra w ostatniej dekadzie przeora�a archeologi�.
16.06.2021 | 17:49

archeologia

biologia

genetyka
Niekt�re rybitwy to tajemnicze ptaki. Do tego ornitologiczna sensacja w Gliwicach

Nauka

Jacek Betleja

S�ynne ��ki w Zajkach nad Biebrz� s� w tym roku zalane, czego mo�na by�o si� spodziewa� po �nie�nej zimie i do�� deszczowej wio�nie. Taka sytuacja nie zdarza si� corocznie, szczeg�lnie w czasie, kiedy ocieplenie klimatu zaczyna si� objawia� u nas...
14.06.2021 | 09:47

biologia

nauka

ptaki

Rybitwy
Plemniki w Kosmosie radz� sobie znakomicie - twierdz� naukowcy z Japonii

kosmos

Tomasz Ulanowski

Dowodzi tego ich eksperyment na mysich plemnikach, kt�re w formie zliofilizowanej przebywa�y na niskiej orbicie oko�oziemskiej przez blisko sze�� lat, a potem sp�odzi�y zdrowe potomstwo.
11.06.2021 | 20:00

biologia

nauka

zwierz�ta
Kryzys klimatyczny? Nie, katastrofa ekologiczna - podkre�laj� klimatolodzy i biolodzy

ekocyd

Tomasz Ulanowski

Jak z niej wyj��? Teoretycznie to proste. Najwy�szy czas na renaturalizacj� Ziemi - wzywaj� naukowcy z Mi�dzyrz�dowego Panelu ds. Zmian Klimatu (IPCC) i Mi�dzyrz�dowej Platformy ds. Bior�norodno�ci i Ekosystem�w (IPBES). Bez dziczy cz�owiek nie...
10.06.2021 | 15:00

antropocen

biologia

globalne ocieplenie

Klimat i �rodowisko
Poznajcie aseksualnego wrotka, kt�ry prze�y� zamro�ony 24 tys. lat

zwierz�ta

Tomasz Ulanowski

Naukowcy wydobyli go (a w zasadzie j�) z syberyjskiej wieloletniej zmarzliny, rozmrozili i z podziwem patrzyli, jak o�ywa i... wydaje potomstwo.
08.06.2021 | 19:00

biologia

globalne ocieplenie

nauka
Kr�tka historia jednego zdj�cia. O bocianie, kt�ry �wiata nie widzia� [WAJRAK]

kr�tka historia jednego zdj�cia

Adam Wajrak

Bocian wystartowa� z pobliskiej ��ki i obra� kurs na gniazdo. Szczerze m�wi�c, nie wiem, jak radzi� sobie z obraniem kierunku. Solidny wieche� siana, kt�ry ni�s� w dziobie, musia� mu przys�ania� �wiat.
06.06.2021 | 17:00

Adam Wajrak

biologia

nauka

zwierz�ta
Idzie upa�, dajmy zwierzakom pi�

zwierz�ta

Tomasz Ulanowski

Nie zapominajmy o tym, �e inne zwierz�ta te� musz� pi�.
06.06.2021 | 10:00

biologia

nauka
Kocham owady! Oto prawdziwe oblicze �wierszczy

kocham owady!

Mateusz Sowi�ski

�wierszcze niby ka�dy zna. Nie wszyscy jednak wiedz�, jak naprawd� wygl�daj�. Cz�sto mylimy je z pasikonikami i chocia� razem nale�� do rz�du prostoskrzyd�ych, to wygl�daj� zupe�nie inaczej.
05.06.2021 | 17:00

biologia

nauka

owady

zwierz�ta
Absurd naszych sn�w ma sens. Jest nowa hipoteza, kt�ra t�umaczy, dlaczego �nimy

Nauka

Kasper Kalinowski

Sny, a nawet samo zjawisko snu, pozostaj� zagadk� dla naukowc�w. Najnowsza hipoteza czerpie z do�wiadcze� tw�rc�w sztucznej inteligencji.
30.05.2021 | 13:57

biologia

nauka

neurobiologia

psychologia
Kolejny dow�d na agresj� Homo sapiens. Toczy� wojny nawet przed rewolucj� rolnicz�, kiedy nie bardzo by�o o co

antropologia

Tomasz Ulanowski

Niby nic w tym dziwnego, cz�owiek jest, jaki jest, ale w�a�nie uzyskali�my kolejn� naukow� piecz�� certyfikuj�c� wrodzon� agresj� naszego gatunku.
28.05.2021 | 06:30

biologia

nauka
"Daj nam sw�j but, a powiemy ci, gdzie mieszkasz". Naukowcy stworzyli atlas miejskich mikrob�w

zdrowie

Tomasz Ulanowski

Jestem z miasta, to wida�, s�ycha� i czu�. Nie tylko ka�dy z nas ma sw�j unikalny mikrobiom - zestaw gatunk�w mikroorganizm�w zasiedlaj�cych nasz organizm. Jak dowodz� naukowcy, swoje wyj�tkowe mikrobiomy maj� nawet poszczeg�lne miasta.
27.05.2021 | 18:11

biologia

mikrobiom

mikrobiota

nauka
Dlaczego biali s� mniej skoczni ni� czarni? Nie chodzi tylko o mi�nie - odkryli naukowcy

biologia

Tomasz Ulanowski

Brakuje nam bowiem wariantu genetycznego zapewniaj�cego sztywne �ci�gna. Wariantu obecnego u ludzi z dziedzictwem genetycznym pochodz�cym z Afryki Zachodniej.
26.05.2021 | 17:02

ewolucja

genetyka

nauka

sport
150 lat. Tyle cz�owiek m�g�by �y�, gdyby �y� m�drze - ustalili naukowcy

zdrowie

Tomasz Ulanowski

Naukowcy z Singapuru, USA i Rosji opracowali now� miar� starzenia si� ludzkiego organizmu. By� mo�e w przysz�o�ci wystarczy odda� kropl� krwi do badania, �eby�my si� dowiedzieli, ile naprawd� mamy lat?
25.05.2021 | 17:00

biologia

nauka
Sk�d si� wzi�� przepyszny arbuz zwyczajny? Naukowcy wreszcie wiedz�

antropocen

Tomasz Ulanowski

Cho� trudno w to uwierzy�, dot�d nie znali�my dok�adnego rejonu geograficznego, w kt�rym udomowiono arbuzy! Ale w�a�nie naukowcy natrafili na jego dzikiego przodka.
25.05.2021 | 07:26

biologia

nauka
Jak to mo�liwe, �e sz�ste wymieranie wywo�uje co najwy�ej ziewni�cie? Nie ma przecie� ucieczki

Ksi��ki

Ma�gorzata Szczurek

Popatrz na �wiat jak termit. To pomo�e uratowa� nasz� planet� - twierdzi najpopularniejszy filozof Francji
24.05.2021 | 14:22

biologia

filozofia

klimat

kryzys klimatyczny
Najwi�cej lata wr�bli - naukowcy policzyli ptaki na �wiecie

zwierz�ta

Tomasz Ulanowski

Na ca�ym �wiecie �yje ok. 50 mld ptak�w. To szacunki, kt�re badacze z Uniwersytetu Nowej Po�udniowej Walii w Sydney publikuj� w najnowszym wydaniu tygodnika "PNAS". Jak podkre�laj�, nie byliby w stanie dokona� oblicze�, gdyby nie rosn�ca popularno��...
18.05.2021 | 06:00

biologia

nauka

ptaki
Maj to najbardziej ptasi miesi�c w Polsce i w �rodkowej Europie

wielki rok ptasiarza

Jacek Betleja

Ornitolodzy marz�, by ten miesi�c trwa� 12 tygodni, wtedy mogliby nasyci� si� ptakami na ca�y rok. A tak musz� si� spieszy� i zaplanowane miejsca odwiedzi� w ci�gu czterech tygodni.
17.05.2021 | 12:19

biologia

nauka

ptaki

zwierz�ta
Naukowcy odkryli o�rodek ciekawo�ci w m�zgu. W tajemniczej "warstwie niepewnej"

m�zg

Tomasz Ulanowski

Publikacja w najnowszym "Science" przybli�a nas do odpowiedzi na jedno z najwa�niejszych pyta� o neurologiczne �r�d�a ciekawskiej natury cz�owieka i innych zwierz�t.
14.05.2021 | 06:40

biologia

nauka

neurobiologia
Mama w koronie. Polscy naukowcy badaj� wp�yw pandemii na kobiety w ci��y i ich dzieci

Nauka

Kasper Kalinowski

Psychologowie i biolodzy z Uniwersytetu Jagiello�skiego w Krakowie oraz Instytutu Immunologii PAN we Wroc�awiu rozpocz�li unikatowy projekt pt. "Mama w koronie". Zapraszaj� do niego wszystkie mamy spodziewaj�ce si� dziecka.
13.05.2021 | 14:02

biologia

ci��a

macierzy�stwo

nauka
Dlaczego m�czy�ni �yj� kr�cej od kobiet. Naukowcy ju� wiedz�

zdrowie

Tomasz Ulanowski

To tylko statystyka, ale ka�dy mo�e w niej znale�� co�, co pomo�e mu po�y� d�u�ej (i zdrowiej).
11.05.2021 | 06:40

biologia

COVID-19

nauka
Wiosna to najlepszy czas na podgl�danie owad�w

zwierz�ta

Tomasz Ulanowski

No dobra, w zasadzie ka�da pora roku do tego si� nadaje, mo�e z wyj�tkiem zimy, ale wiosn� owady podgl�da si� najrado�niej.
09.05.2021 | 18:00

biologia

nauka
Uwa�aj z okrzykami rado�ci - mo�esz kogo� przerazi�

antropologia

Kasper Kalinowski

Wnioski p�yn�ce z pierwszej analizy odczytywania emocji na podstawie akustycznych w�a�ciwo�ci krzyku s� zaskakuj�ce. Jeste�my w tym dobrzy, ale wyj�tkiem s� okrzyki rado�ci, kt�re cz�sto interpretujemy jako wyraz strachu.
06.05.2021 | 06:00

biologia

emocje

ewolucja

nauka
Tw�j wniosek do banku ma marne szanse, je�li jest rozpatrywany w po�udnie

nauka

Tomasz Ulanowski

A najwi�ksz� szans� na pozytywn� decyzj� ma rano i po po�udniu. To nie �art. Wskazuj� na to badania psycholog�w z Cambridge. Podobnie jest zreszt� w przypadku pr�b o... warunkowe zwolnienie z wi�zienia.
05.05.2021 | 11:59

antropologia

biologia

psychologia
Kazirodztwo jest w�r�d zwierz�t powszechne - dowodz� etolodzy ze Szwecji

zwierz�ta

Tomasz Ulanowski

Wywracaj� tym samym dotychczasowy naukowy paradygmat, wed�ug kt�rego zwierz�ta, w tym ludzie, unikaj� tzw. chowu wsobnego.
05.05.2021 | 06:00

biologia

nauka
Czas apokalipsy. Zag�ady gatunk�w to norma. Ale po raz pierwszy rozp�ta� j� jeden z nich

ekocyd

Wojciech Miko�uszko

Je�li przyjmiemy geologiczn� skal� czasu, to katastrofalne erupcje wulkaniczne czy upadki planetoid s� nieuchronne - twierdz� prof. Grzegorz Racki i prof. Marcin Machalski. Obecnie r�wnie niszczycielski jak superwulkany czy gigantyczne meteoryty...
04.05.2021 | 19:00

antropocen

biologia

geologia

nauka
Jest czapla z�otawa! To dopiero 23. stwierdzenie tego gatunku w Polsce

wielki rok ptasiarza

Jacek Betleja

Na mojej li�cie najmilszych, najbardziej ulubionych ptak�w czaple zajmuj� to samo miejsce co mewy.
03.05.2021 | 18:00

biologia

nauka

zwierz�ta
Stra�nicy czasu kom�rek - dlaczego s�o� jest wi�kszy od myszy

zegar biologiczny

Margit Kossobudzka

Biolodzy odkrywaj�, jak male�cy stra�nicy czasu w naszych kom�rkach mog� regulowa� wielko�� cia�a, d�ugo�� ycia i starzenie si�.
29.04.2021 | 16:54

biologia

embriologia

nauka
Niesamowite odkrycie w Szkocji. Skamielina sprzed miliarda lat. To pierwsze zwierz�?

biologia

Tomasz Ulanowski

Naukowcy znale�li skamienia�o�ci mikroskopijnych wielokom�rkowych organizm�w zbudowanych z dw�ch typ�w kom�rek. Maj� miliard lat i s� najstarszymi tego rodzaju, na jakie dot�d natrafiono.
29.04.2021 | 06:00

nauka

zwierz�ta
Spojrzenie przyci�ga uwag�. Wtedy czas p�ynie szybciej

Nauka

Kasper Kalinowski

Czasem kontakt wzrokowy m�wi wi�cej ni� same s�owa, one zreszt� wyewoluowa�y p�niej. Dzi�ki pracy szwajcarskich psycholog�w wiemy, �e spojrzenie drugiej osoby zmienia percepcj� czasu, kt�ry up�ywa szybciej, gdy kto� na nas patrzy.
28.04.2021 | 16:05

biologia

ewolucja

nauka

percepcja
Ile tyranozaur�w tak naprawd� chodzi�o po Ziemi? Uczeni maj� now� metod� oblicze�

dinozaury

Margit Kossobudzka

Jego skamieliny znajdowane s� do dzi� w Ameryce P�nocnej i Kanadzie. Jednak takie znaleziska nie oddaj� tego, jak cz�sty to by� gatunek.
27.04.2021 | 14:04

biologia

nauka

paleontologia
Mewy bywaj� bezczelne, a ich liczebno�� stale wzrasta

wielki rok ptasiarza

Jacek Betleja

Mewy bez w�tpienia dobrze dostosowuj� si� do zmieniaj�cych si� warunk�w. Jest ich coraz wi�cej, mo�e to zas�uga tego, �e bywaj� agresywne i bezczelne - zdarza im si� wyrwa� frytki z r�k turyst�w.
26.04.2021 | 14:00

biologia

mewy

nauka
Jak trzeba, mo�emy i szczeka�, byle uratowa� Ba�tyk. Sp�r w�r�d polskich naukowc�w i ekolog�w

ekologia

Katarzyna Karpa-�widerek, rzeczniczka Fundacji WWF Polska

Grupa naukowc�w zarzuci�a organizacjom ekologicznym, �e dbaj� g��wnie o zapewnienie �r�de� finansowania dla w�asnych dzia�a�. Dzi� prezentujemy odpowied� WWF Polska.
22.04.2021 | 16:48

Ba�tyk

biologia

nauka

ochrona przyrody
Izolacja spo�eczna dzia�a fatalnie tak�e na osy. Biedaczkom siada wzrok

zwierz�ta

Tomasz Ulanowski

Osamotnione osy klecanki przestaj� rozpoznawa� twarze swoich si�str i potomstwa. Naukowcy w�a�nie wyja�nili dlaczego.
21.04.2021 | 13:00

biologia

m�zg

nauka
Motyle wczesnej wiosny. Jakie gatunki niebawem si� pojawi�?

owady

Mateusz Sowi�ski

Rusa�ka, zorzynek i ziele�czyk. To najpi�kniejsze i najciekawsze wiosenne motyle. Gdzie mo�na je wypatrzy�?
20.04.2021 | 10:37

biologia

nauka

wiosna

Wiosna 2021
Przepi�kna mewa r�owa wci�� nas omija. Za to mewy bia�og�owe ju� wysiaduj� jaja

wielki rok ptasiarza

Jacek Betleja

Mewy �wietnie radz� sobie z mrozami i �niegiem, za to dokuczaj� im s�oneczne, bezwietrzne, wiosenne dni. Dlaczego?
19.04.2021 | 12:08

biologia

ekologia

nauka

ptaki
Wieloryby przyby�y z kosmosu? Uczeni wci�� nie znaj� ich wszystkich tajemnic

wieloryby

Wojciech Miko�uszko

- Walenie s� bardzo dziwne. Prawie jak obcy, istoty spoza Ziemi. Robi� rzeczy, kt�rych �aden inny ssak nie potrafi - m�wi dr Nick Pyenson, autor ksi��ki "Podgl�daj�c wieloryby"
13.04.2021 | 13:13

biologia

nauka

zwierz�ta
Jedna jask�ka wiosny nie czyni

wielki rok ptasiarza

Jacek Betleja

Nied�ugo b�dzie mo�na podziwia� samce jask�ki dym�wki siedz�ce na przewodach i oznajmiaj�ce trzeszcz�cym �wiergotem gotowo�� do l�g�w. Ornitologiczna wiosna w pe�ni rozkwitnie, kiedy wszystkie te ptaki zako�cz� podr� z tropikalnej Afryki.
12.04.2021 | 14:02

biologia

nauka

ornitologia

ptaki
Po pandemii COVID-19 rzucimy si� obcym w ramiona. Niech �yje przyja�� animalna!

zwierz�ta

Tomasz Ulanowski

To prawdopodobne, bo jak pokazuj� badania, katastrofy naturalne sprawiaj�, �e ci, kt�rzy je prze�yli, jednocz� si� i ruszaj� do rozbudowy swoich sieci spo�ecznych. Okazuje si�, �e to samo robi� rezusy.
08.04.2021 | 19:00

antropologia

biologia

nauka
Chcesz mie� w�asn� par� bocian�w? Sprawa nie jest prosta, ale dr Betleja podpowiada

wielki rok ptasiarza

Jacek Betleja

Bociany z pary s� zwi�zane z gniazdem, ale przylatuj� do niego z r�nych miejsc, w kt�rych osobno sp�dzi�y zim�. St�d te� zwykle nie pojawiaj� si� tego samego dnia. No i takie bocianie gniazdo ma swoje wymagania!
06.04.2021 | 19:00

biologia

nauka

zwierz�ta
Szympans �wi�t by nie wymy�li�? Nie by�bym taki pewien

zwierz�ta

Tomasz Ulanowski

Kultura wcale nie czyni cz�owieka. Zachowania, kt�re mo�na by uzna� za religijne, zauwa�ono u pewnej populacji szympans�w.
05.04.2021 | 08:51

biologia

nauka

Poprzednia 12 13 14 15 16 ... Nast�pna