nauka

• 7 rzeczy, których nie wiedzieliśmy tydzień temu

  Nauka

  Ewa Tomkowska

  W zeszłym tygodniu w nauce pojawiła się pozytywna wiadomość o bakteriach. Naukowcy odkryli, że mogą one uratować nasze jeziora przed częścią zanieczyszczeń, jakie środowisku naturalnemu zafundował człowiek. Badacze udowodnili też, że marihuana jest...

  01.08.2022 | 07:00

  badania naukowe

  nauka

  naukowcy odkryli

  odkrycia

  

• Kot jest w Polsce tak samo "obcy" i "inwazyjny" jak każdy z nas

  zwierzęta

  Tomasz Ulanowski

  Idea inwazyjności gatunków to nie prawo przyrody. Jej uznaniowość można więc kwestionować. A nawet należy - podobnie jak inne kulturowe wymysły.

  31.07.2022 | 12:00

  antropocen

  biologia

  ekocyd

  koty

  

• Rozwiązana zagadka mumii z Warszawy, która miała być w ciąży. Sensacyjna teoria się nie obroniła

  Muzeum Narodowe

  Aleksander Sławiński

  W kwietniu zeszłego roku naukowy świat obiegła informacja, że jedna z mumii eksponowanych w Muzeum Narodowym w Warszawie to kobieta z 7-miesięcznym płodem. Nowe badania przyniosły zaskakujące wyniki.

  30.07.2022 | 19:09

  archeologia

  mumia

  nauka

  UW

  

• Mamy pełnię lata. To czas na intensywne karmienie ciała witaminami i minerałami

  zdrowie

  Margit Kossobudzka

  Witaminy pełnią w naszym ciele funkcję regulacyjną, są biokatalizatorami - wspomagają reakcje chemiczne lub umożliwiają ich zachodzenie - niezbędnymi do tego, by nasze komórki mogły prawidłowo funkcjonować.

  29.07.2022 | 19:59

  dieta

  minerały

  nauka

  poradniki Wyborczej

  

• Jak to możliwe, że koty, będące wielkimi samotnikami, potrafią się dogadać, a nawet przytulić?

  zwierzęta

  Tomasz Ulanowski

  Fizjologiczną zagadkę tego fenomenu rozpracowali naukowcy z Japonii.

  29.07.2022 | 19:55

  antropologia

  biologia

  kot

  nauka

  

• Czy po obaleniu "teorii serotoninowej" stosowanie leków przeciwdepresyjnych ma sens? Psychiatra tłumaczy

  zdrowie psychiczne

  Margit Kossobudzka

  Człowiek w depresji jest zamknięty, ma "mózg w klatce". Serotonina go otwiera. Te leki zwiększają neuroplastyczność mózgu, odpowiedź na otoczenie. Dają możliwość zmiany i ucieczki z klatki, ale jej nie gwarantują - mówi dr n. med. Sławomir Murawiec.

  29.07.2022 | 18:00

  depresja

  nauka

  poradnik zdrowie

  poradniki Wyborczej

  

• Dużo solisz? Jedz więcej bananów, jogurtów, ryb i pomidorów - radzą naukowcy

  dieta

  Margit Kossobudzka

  Potas zawarty w tych produktach pomaga zachować zdrowe serce, przy tym kobiety odnoszą z takiej diety większe korzyści niż mężczyźni. Ale niezależnie od płci wszyscy powinniśmy traktować priorytetowo świeżą, nieprzetworzoną żywność.

  29.07.2022 | 16:37

  kobiety

  nadciśnienie tętnicze

  nauka

  serce

  

• Prof. Elżanowski ostro o naukowcach z PAN: Atak na kota to już nawet nie paranauka. To pomylone doktrynerstwo

  przyroda

  Andrzej Elżanowski

  W Europie koty nie są ani obce, ani inwazyjne - ani faktycznie, ani prawnie. Polskie Towarzystwo Etyczne wzywa do respektowania tej oczywistości.

  29.07.2022 | 12:28

  antropocen

  biologia

  ekocyd

  koty

  

• Najmłodszy polski profesor: Żałuję, że nie zająłem się pracą naukową wcześniej. Wszystko mogło pójść jeszcze sprawniej

  nauka

  Ada Chojnowska

  Komentarze nieprzychylne się zdarzają, ale nawet jak ktoś krzywo patrzy, raczej mi ani nie pomaga, ani nie przeszkadza - najmłodszy polski profesor Mateusz Hołda opowiada o reakcjach na jego sukces oraz o tym, czy zamierza wyjechać z Polski.

  29.07.2022 | 06:02

  chirurgia

  edukacja

  medycyna

  studia

  

• Sztuczna inteligencja AlphaFold hakuje wszystkie znane białka. To największy przełom po odczytaniu ludzkiego genomu!

  sztuczna inteligencja

  Paulina Mozolewska

  Rok temu sztuczna inteligencja firmy DeepMind - AlphaFold przewidziała strukturę prawie wszystkich ludzkich białek. Dziś twórcy technologii prezentują kolejny przełom.

  28.07.2022 | 18:22

  białka

  Google

  google

  nauka

  

• Botaniczka i poetka prof. Urszula Zajączkowska: Gatunek "inwazyjny" to niekoniecznie samo zło

  przyroda

  Tomasz Ulanowski

  Zgodnie z ideą inwazyjności gatunków Ziemia jest naturalnie pocięta granicami, które dają narodom władzę nad przyrodą. Więc kiedy pojawia się "obcy", należy go wyciąć - ironizuje uczona.

  28.07.2022 | 12:22

  antropocen

  biologia

  nauka

  rośliny

  

• Ludzie korzystali z mleka innych zwierząt tysiące lat przed tym, zanim mogli je strawić

  przyroda

  Tomasz Ulanowski

  Jak to się stało, że przez ostatnie 11,5 tys. lat organizmy dorosłych ludzi "nauczyły się" trawić laktozę, czyli cukier obecny w mleku? W najnowszym "Nature" naukowcy stawiają ciekawą hipotezę.

  27.07.2022 | 17:00

  antropocen

  antropologia

  biologia

  ewolucja

  

• Marihuana jest dziś znacznie mocniejsza niż kiedyś. Naukowcy zbadali, co z tego wynika

  Nauka

  Paulina Mozolewska

  Konopie używane w latach siedemdziesiątych miały niższą zawartość THC niż współczesna "trawka".

  27.07.2022 | 06:09

  marihuana

  narkotyki

  nauka

  używki

  

• Wreszcie dobra wiadomość. Bakterie żyjące w europejskich jeziorach zjadają plastik

  antropocen

  Tomasz Ulanowski

  Te bakterie mogą więc uratować nasze jeziora choć przed częścią zanieczyszczeń, jakie środowisku naturalnemu zafundował człowiek.

  26.07.2022 | 17:20

  biologia

  mikroplastik

  nauka

  plastik

  

• Efekt Mozarta to mit, ale przy odpowiedniej muzyce nauka lepiej wchodzi do głowy

  Nauka

  Kasper Kalinowski

  Słuchanie Mozarta nie uczyni cię geniuszem, ale odpowiednia muzyka może zwiększyć zdolności poznawcze i poprawić pamięć.

  26.07.2022 | 11:08

  muzyka

  nauka

  psychologia

  

• Dlaczego Polacy fałszowali daty urodzenia swych dzieci? Naukowiec ze Szczecina zbadał zagadkowe anomalie demograficzne

  demografia

  Aleksander Stanuch

  Jeszcze w latach 60. XX wieku ludzie w Polsce podawali w urzędach nieprawdziwe daty urodzenia swoich dzieci. Z jakich powodów? Przez 10 lat to zjawisko badał profesor Jacek Cypryjański z Uniwersytetu Szczecińskiego.

  25.07.2022 | 18:52

  nauka

  statystyka

  Uniwersytet Szczeciński

  

• Zmarła prof. Stanisława Bartosiewicz z wrocławskiego Uniwersytetu Ekonomicznego. Miała 102 lata

  zmarli

  Rafał Zieliński

  "Z wielkim smutkiem i żalem zawiadamiamy, że w wieku 102 lat odeszła Nestorka naszej uczelni, Prof. dr hab. dr h.c. Stanisława Bartosiewicz" - taką informację podał na swojej stronie wrocławski Uniwersytet Ekonomiczny.

  25.07.2022 | 17:09

  nauka

  uczelnie

  Uniwersytet Ekonomiczny

  Wrocław

  

• Miejskie światła zakłócają rytm życia roślin. Wydłuża się sezon pylenia

  rośliny

  Yuyu Zhou (Iowa State University)

  Światła miejskie, które są włączone przez całą noc, głęboko zakłócają fenologię roślin miejskich. Przesuwają moment otwierania pąków wiosną oraz zmianę koloru i opadanie liści jesienią.

  25.07.2022 | 15:21

  alergia

  nauka

  zdrowie

  zmiany klimatu

  

• Fizyk z Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu dostał grant na nowoczesne badania oczu

  UMK

  tog

  Dr hab. Ireneusz Grulkowski z Wydziału Fizyki, Astronomii i Informatyki Stosowanej UMK otrzymał grant na realizację badań we współpracy z naukowcami z Uniwersytetu Medycznego w Wiedniu. Projekt będzie finansowany w ramach OPUS 22+LAP/Weave z...

  25.07.2022 | 14:30

  nauka

  Toruń

  

• Nosem i jednocześnie oczami - nowe badania dowodzą, że tak psy doświadczają świata

  zwierzęta

  Margit Kossobudzka

  O tym, że psy mają doskonały węch, nie musimy czytać. Każdy, kto jest lub był kiedyś opiekunem psa, zna możliwości jego nosa. Ale naukowcy odkryli coś zaskakującego.

  24.07.2022 | 13:33

  biologia

  nauka

  przyroda

  psy

  

• Polskie Towarzystwo Etyczne: Sprzeciwiamy się piętnowaniu kotów jako inwazyjnych i obcych

  przyroda

  Andrzej Elżanowski

  Wyrażamy zdecydowany sprzeciw wobec kategoryzacji kota domowego przez Instytut Ochrony Przyrody PAN w Krakowie jako "inwazyjnego gatunku obcego".

  24.07.2022 | 11:30

  antropocen

  biologia

  ekocyd

  koty

  

• Ospa małpia. WHO ogłasza stan zagrożenia zdrowia publicznego o znaczeniu międzynarodowym

  małpia ospa

  Paulina Mozolewska

  Obecnie oficjalnie potwierdzono już ponad 16 tys. przypadków zachorowania na ospę małpią w 75 krajach na całym świecie. Zmarło pięć osób, wszystkie z nich w Afryce.

  23.07.2022 | 18:11

  epidemia

  nauka

  zdrowie

  

• "The New York Times": Jak dbać o pamięć - wskazówki neurologa

  pamięć

  Hope Reese

  Pamięć pogarsza się z wiekiem. Wielu z nas to akceptuje, jednak zdaniem dr. Richarda Restaka, neurologa i profesora w George Washington Hospital University School of Medicine and Health, problemy z pamięcią nie są nieuniknione.

  23.07.2022 | 16:00

  mózg

  nauka

  poradnik zdrowie

  poradniki Wyborczej

  

• Hurtnica pospolita - czarna mrówka spod kostki brukowej. Bać się jej czy nie?

  kocham owady!

  Mateusz Sowiński

  Latem młode królowe opuszczają mrowisko razem z samcami, aby odbyć gody. Podczas pierwszej rójki tysiące, a nawet miliony królowych z różnych kolonii wylatują w tym samym momencie.

  23.07.2022 | 13:00

  biologia

  nauka

  owady

  przyroda

  

• To, czy zachorujemy na demencję, zależy m.in. od siły naszych mięśni

  mózg

  Joanna Bujakiewicz

  Sarkopenia, czyli utrata masy mięśniowej, może być zwiastunem wystąpienia zaburzeń poznawczych w późniejszym wieku - wynika z najnowszych badań.

  22.07.2022 | 18:00

  demencja

  fitness

  mięśnie

  nauka

  

• Na ile motyl jest motylem? Naukowcy odkryli, że w owadzim DNA jest mnóstwo genów bakterii

  przyroda

  Margit Kossobudzka

  Setki mln lat temu mikroorganizmy mogły dać owadom przewagę ewolucyjną, przekazując im geny, które na trwałe zadomowiły się w ich DNA.

  22.07.2022 | 17:00

  biologia

  entomologia

  mikrobiologia

  nauka

  

• Chińczycy i Amerykanie znaleźli półprzewodnik marzeń. Zdetronizuje krzem?

  elektronika

  Piotr Cieśliński

  To arsenek boru, na który dotychczas nikt nie zwracał uwagi. Niesłusznie, bo znacznie lepiej niż krzem nadaje się do elektroniki, laserów czy fotowoltaiki - dowodzą wyniki badań opublikowane w "Science". Jest tylko jeden problem.

  22.07.2022 | 16:00

  fizyka

  krzem

  nauka

  półprzewodnik

  

• Naukowcy zajrzeli do uszu, by sprawdzić, kiedy prassaki stały się stałocieplne. I wywołali spór

  zwierzęta

  Margit Kossobudzka

  Bycie paleontologiem wymaga umiejętności prowadzenia niekończących się dysput. Ta toczy się o to, kiedy przodkowie ssaków nabyli zdolność kontroli temperatury organizmu. Jest nowe odkrycie - i nowa sprzeczka.

  22.07.2022 | 13:52

  biologia

  nauka

  paleontologia

  przyroda

  

• IMGW ostrzega przed upałem. "Hiszpański pióropusz" i rekordy gorąca w Europie. Byle do niedzieli

  pogoda

  Krzysztof Drozdowski

  Fala upału przechodząca przez Europę w ostatnich paru tygodniach jest wyjątkowa z wielu względów. Chodzi nie tylko o same wartości temperatury, ale też o zasięg zjawiska, czas jego trwania i skutki dla objętych nim krajów.

  22.07.2022 | 10:20

  antropocen

  globalne ocieplenie

  nauka

  prognoza pogody

  

• Mężczyźni żyją krócej niż kobiety - nowe badania wskazują ważną przyczynę

  nauka

  Paulina Mozolewska

  W USA kobiety żyją średnio o pięć lat dłużej niż mężczyźni. W Polsce różnica jest jeszcze większa.

  22.07.2022 | 06:00

  choroby

  choroby serca

  chromosomy

  genetyka

  

• Tajemnicza Dama, którą zmumifikowano w ciąży, prawdopodobnie zmarła na nowotwór

  archeologia

  Mikołaj Marcysiak

  Polscy naukowcy dokonali nowych ustaleń dotyczących należącej do Uniwersytetu Warszawskiego mumii ciężarnej kobiety znalezionej w zbiorach Muzeum Narodowego w Warszawie. Zmumifikowana w Egipcie nieco ponad 2 tys. lat temu kobieta mogła chorować na...

  21.07.2022 | 19:00

  mumia

  nauka

  

• "The New York Times": Czy czekolada naprawdę jest zdrowa?

  dieta

  Alice Callahan

  Badania sugerują, że kakao może być korzystne dla zdrowia. Nie jest jednak jasne, jak przekłada się to na zbawienny wpływ tabliczki czekolady.

  21.07.2022 | 16:00

  czekolada

  kakao

  nauka

  zdrowie

  

• Ukarana za datę urodzenia i płeć. Jak genialna Maria Czaplicka nie została drugą Skłodowską

  Portrety kobiet

  Natalia Waloch

  Mróz sięga minus 60 stopni, a ona wraz ze swoim towarzyszem pakuje się w zaprzężone w renifery sanie i dawaj w drogę kilkadziesiąt kilometrów przed siebie. Podczas rejsu po Jeniseju dostaje choroby morskiej tak silnej, że pluje krwią, ale to też...

  21.07.2022 | 15:51

  HERstoria

  kobieta

  nauka

  naukowczynie

  

• Była edycja genów, będzie edycja baz. Genetycy coraz sprawniej majstrują w naszym DNA

  genetyka

  Margit Kossobudzka

  Nie robią tego po to, żeby się bawić, ale by leczyć ludzi, którym medycyna nie oferuje dziś trwałego wyleczenia. Rozpoczyna się kluczowy rok dla precyzyjnej techniki edycji genomu.

  21.07.2022 | 14:00

  biologia

  genom

  nauka

  zdrowie

  

• Ma 29 lat, został profesorem. Mateusz Hołda: "To chyba ten moment, na który czeka każdy naukowiec"

  Collegium Medicum UJ

  OS

  29-letni Mateusz Hołda został najmłodszym profesorem w historii Polski. Pracuje w Collegium Medicum Uniwersytetu Jagiellońskiego i zajmuje się architekturą układu sercowo-naczyniowego. "To chyba ten moment, na który czeka każdy naukowiec" - napisał...

  21.07.2022 | 13:55

  medycyna

  nauka

  UJ

  

• Jak zmniejszyć lęk przed matematyką i skutecznie się jej uczyć? Wymyślą to naukowcy z UJ

  matematyka

  OS

  Naukowcy z Uniwersytetu Jagiellońskiego rozpoczynają badania nad redukcją lęku przed matematyką i opracują narzędzia wspomagające uczenie się tego przedmiotu. Projekt sfinansuje resort edukacji. UJ dostał na ten cel grant w wysokości 2,5 mln zł.

  21.07.2022 | 13:16

  nauka

  UJ

  

• Latem mężczyznom łatwiej utyć - dowodzą naukowcy. Niespodziewany efekt upału

  upał

  Katarzyna Staszak

  Pod wpływem promieni słonecznych w organizmie mężczyzn rośnie poziom hormonu głodu. Dlatego jedzą oni więcej. A co z kobietami?

  21.07.2022 | 13:00

  dieta

  nauka

  poradniki Wyborczej

  promieniowanie uv

  

• Bierzesz te leki? Uważaj na słońce

  Tylko Zdrowie

  Katarzyna Staszak

  Niektóre leki sprawiają, że skóra jest bardziej wrażliwa na słońce, co grozi poparzeniem. Przez leki możliwe jest też uczulenie na słońce i trwałe przebarwienia.

  21.07.2022 | 12:51

  leki

  nauka

  poradnik zdrowie

  poradniki Wyborczej

  

• Prof. Nuria Selva Fernandez, biolożka: Wróżę z niedźwiedziego łajna. Czasem pachnie szarlotką

  polscy naukowcy donoszą

  Nuria Selva Fernandez

  Nauka to często mozolne grzebanie w g... Właśnie w ten sposób dowiedliśmy, że niedźwiedzie to bardzo sprawni ogrodnicy. Rozsiewają aż setkę gatunków roślin.

  21.07.2022 | 10:35

  antropocen

  biologia

  ekocyd

  nauka

  

• WHO zajmie się dziś małpią ospą. Jej epidemia może niepokoić

  ospa małpia

  Jacek Kubiak

  Światowa Organizacja Zdrowia będzie debatować nad obecnym stanem epidemii małpiej ospy poza Afryką i sposobami zapobiegania rozprzestrzeniania się tej choroby.

  21.07.2022 | 06:00

  małpia ospa

  nauka

  zdrowie