HERSTORIA Gazeta Wyborcza

Si�aczka o si�aczce. Niezwyk�a historia bibliotekarki z M�odzianowa

czytelnictwo

Wojciech Szot

- Niebywa�y zalew rynku wydawniczego toksycznymi tytu�ami to �wie�a sprawa - m�wi Marta Wiktoria Trojanowska, bibliotekarka, autorka ksi��ki "Si�aczka z M�odzianowa. O bibliotekarce Stanis�awie Bisikiewicz".
20.11.2024 | 05:00

artyku�

biblioteka

HERstoria

Radom
Z kury domowej awansowa�a na szefow� koncernu medialnego i sta�a si� najpot�niejsz� kobiet� Ameryki

Praca

Mariusz Nowik

Przejmuj�c po m�u stery "The Washington Post", by�a gospodyni domowa sta�a si� wzorem dla wielu niedocenianych w pracy, s�abo op�acanych kobiet. A z czasem tak�e problemem dla ameryka�skich polityk�w. Demaskowa�a ich k�amstwa, przyczyni�a si� te�...
16.11.2024 | 19:43

HERstoria

historia

media

polityka
Po��czy�o ich marzenie o wolnej Polsce. Ale gdy Pi�sudski wyzna� Oli mi�o��, by� �onaty. Wybuch� skandal

Portrety kobiet

Paula Szewczyk

Nie wszyscy pochwalali ich zwi�zek. Szczeg�lnie ci, kt�rzy znali �on� Pi�sudskiego, Mari�. On m�wi� o ich relacji "tragiczny tr�jk�t", ona konsekwentnie a� do swojej �mierci odmawia�a mu rozwodu.
11.11.2024 | 09:24

Aleksandra Pi�sudska

HERstoria

historia

kobiety
Doros�ym synom wysy�a�a bielizn�, haftowa�a na niej monogram. Ale o c�rce pisa�a: "lepiej, �eby j� �mier� zabra�a"

HERstoria

Dorota Kara�

Po �mierci poetki rodzina wymaza�a z jej �ycia nie tylko Dul�biank�, ale tak�e ka�dy �lad po c�rce. Nie zachowa� si� ani jeden list do Heleny. Rozmowa z Magdalen� Grzeba�kowsk�, autork� ksi��ki "Dezorientacja. Biografia Marii Konopnickiej"
09.11.2024 | 06:00

emancypacja

feministki

Maria Konopnicka

sufra�ystki
Nie by�oby Kamali bez Shyamali. Matka pokaza�a jej, �e kobieta musi mie� pasj�, a nie musi mie� m�a

Spo�ecze�stwo

Natalia Waloch

Shyamala Harris �ama�a normy jak ga��zki: wysz�a za m�� z mi�o�ci, zosta�a naukowczyni�, do pracy w laboratorium chodzi�a w sari.
29.10.2024 | 16:51

c�rka

HERstoria

Kamala Harris

matka
Braki w wiedzy medycznej uzupe�nia�a intuicj�. Pracowa�a jako nadworna lekarka haremu

Praca

Mariusz Nowik

Regin� Salome� z Rusieckich Pilsztynow� s�awa cz�sto wyprzedza�a. Gdy jecha�a do Sofii przez g�ry i wpad�a w r�ce rozb�jnika, ten mia� krzykn��: "Znam ci� dobrze, �e� pani doktorka!", cho� podr�owa�a konno w m�skim tureckim stroju.
14.10.2024 | 08:19

doktor

HERstoria

kobiety

lekarka
�rodowisko podwa�y�o zdobycie przez ni� szczytu. To wtedy Wanda Rutkiewicz poczu�a si� zbrukana

HERstoria

Karolina Oponowicz

"Musia�am to opowiedzie�. Ja po prostu za du�o ju� wiem: i je�li chodzi o biografi� Wandy i o to, co sama prze�y�am". Rozmowa z Eliz� Kubarsk�, re�yserk�
12.10.2024 | 05:58

alpinizm

eliza kubarska

g�ry

Wanda Rutkiewicz
Wszystkie k�amstwa Tamary. Muzeum w Lublinie odkrywa sensacyjne fakty z �ycia �empickiej

Spo�ecze�stwo

Natalia Waloch

Zdaniem dyrektorki lubelskiego Muzeum Narodowego, badania jej zespo�u sprawi�, �e biografi� najs�ynniejszej polskiej malarki trzeba b�dzie napisa� na nowo
04.10.2024 | 15:52

HERstoria

malarka

muzeum

obrazy
Bywa�a na imprezach z Picassem i Bretonem. Po wojnie �y�a w zapluskwionej garsonierze

Portrety kobiet

Justyna Grochal

Alicja Halicka by�a jedn� z pierwszych kobiet tworz�cych w nurcie kubizmu, cho� p�niej zmieni�a kierunek, by� mo�e w wyniku sprzeciwu zazdrosnego m�a
14.09.2024 | 06:00

Alicja Halicka

artyku�

HERstoria

Justyna Grochal
Brud z obozu koncentracyjnego zmywa z siebie w wannie Hitlera. Po wojnie ko�czy z fotografi� na zawsze

Portrety kobiet

Natalia Waloch

W St. Malo fotografuje u�ycie napalmu, w Pary�u ogolone kochanki hitlerowc�w, w Dachau stosy ko�ci i krematoryjne piece. Zdj�cia wysy�a do "Vogue'a". Ca�a prawda o Lee Miller.
12.09.2024 | 06:00

Adolf Hitler

fotografia

HERstoria

II wojna �wiatowa
Maria Montessori sta�a si� autorytetem w dziedzinie pedagogiki. Ale w�asnego syna odda�a na wychowanie

Portrety kobiet

Dominika Wantuch

Maria Montessori przekona�a �wiat, �e ka�de dziecko jest inne i powinno si� rozwija� zgodnie z indywidualnymi mo�liwo�ciami. Na prze�omie XIX i XX wieku to brzmia�o rewolucyjnie. Dzi� lista os�b kszta�conych jej metod� jest imponuj�ca, a znajduj�...
02.09.2024 | 05:57

dzieci�stwo

edukacja

HERstoria

szko�a
Rdzenne koszykarki z Fort Shaw. Mia�y by� "�ywym eksponatem", sta�y si� sportow� sensacj�

HERstoria

Aleksander Gurgul

W szko�ach z internatem pr�bowano je "ucywilizowa�". Nie da�y si� i ogra�y ca�y koszykarski �wiat
18.08.2024 | 16:08

ekofeminizm

koszyk�wka

Tylko na Wyborcza.pl

USA
El�bieta Zawacka. Bezwzgl�dna agentka wywiadu, jedyna kobieta w�r�d cichociemnych

Praca

Mariusz Nowik

- Kobiece wojsko w�a�ciwie nie by�o wojskiem, nie mia�o �adnych praw ustawowych - wyja�nia�a. - Dzia�a�a tylko jedna ustawa, w kt�rej by�o powiedziane, �e kobiety mog� by� ochotniczkami Pomocniczej S�u�by Wojskowej. Ja, magister matematyki,...
11.08.2024 | 08:36

cichociemni

El�bieta Zawacka

HERstoria

II wojna �wiatowa
Da�a Polkom rodzi� po ludzku w XIX w. Ale jako kobieta do grona lekarzy musia�a wej�� przez harem

Teksty dobre na lato

Natalia Waloch

Choroba zabija kobiety dziesi�tkami, lekarze nie maj� poj�cia, sk�d si� bierze i jak j� leczy�, Warszaw� ogarnia panika, ci�arne na por�d szykuj� si� jak na �mier�. I wtedy wkracza ona
27.07.2024 | 06:00

ci��a

HERstoria

por�d

Rodzi� po ludzku
98-letnia fizyczka wyr�niona i doceniona za odkrycie sprzed prawie o�miu dekad

Spo�ecze�stwo

Zuzanna Kuffel

W 1949 roku opisa�a swoje prze�omowe odkrycie w "Nature" i innym czasopi�mie naukowym. Potem za�o�y�a rodzin� i zrezygnowa�a z kariery naukowej. Teraz Uniwersytet Bristolski przyzna� Rosemary Fowler tytu� doktora honoris causa.
23.07.2024 | 16:48

cz�stki elementarne

fizyka

HERstoria

nauka
P�aka�a, �egnaj�c na lotnisku psa, a zaraz potem czu�a si� wolna. Poj�a, �e nie powinna mie� dzieci

Teksty dobre na lato

Natalia Waloch

Bierze ka�d� prac� w Londynie, byle by� blisko niego. Sprz�ta mu, gotuje, prasuje. Chce wsp�lnego �ycia i dzieci. Po 24 godzinach oczekiwania na jego telefon w hotelowym ��ku po�yka wszystkie proszki nasenne, jakie ma przy sobie. Z nieszcz�liwej...
20.07.2024 | 05:58

dziennikarka

HERstoria

Jan Pawe� II

Oriana Fallaci
Madeleine Vionnet zrewolucjonizowa�a �wiatow� mod�, ale �wiat pami�ta tylko jej rywalk�, Coco Chanel

Portrety kobiet

Dominika Wantuch

Zostawi�a po sobie nie tylko bias cut, ale te� urlopy macierzy�skie, przerwy kawowe i ide� praw autorskich
05.07.2024 | 08:02

artystka

Dominika Wantuch

HERstoria

moda
Dla mi�o�ci zrobi�aby wszystko. Odwa�y�a si� nawet stawi� czo�a wyznawcom kultu Bachusa

Fragmenty ksi��ek

Emma Southon

W czasach rzymskiej republiki kobiety musia�y wda� si� w jaki� szczeg�lnie spektakularny kryzys polityczny, aby zosta�y zapami�tane. Hispala Fecenia zlikwidowa�a kult Bachusa
22.06.2024 | 06:00

artyku�

Bachanalia

HERstoria

Imperium Rzymskie
Hiszpanki poprawiaj� Wikipedi�: "Za ma�o w niej kobiet"

Spo�ecze�stwo

Natalia Waloch

Kobiet dotyczy tylko jedna pi�ta tre�ci w najpopularniejszej internetowej encyklopedii �wiata. Ale im wi�cej wikipedystek, tym wi�cej w niej herstorii
19.06.2024 | 16:02

HERstoria

kobieta

wikipedia
Rodzina kr�lewska nauki. Irena Curie zosta�a namaszczona przez kr�low� matk�, by kontynuowa� rodowe dzie�o

Portrety kobiet

Karolina Gogol

Ich rodzina by�a czym� na kszta�t rodziny monarszej francuskiej nauki. Irena Curie w przeciwie�stwie do matki nie dba�a o image - nie obchodzi�y j� plotki, �e Joliot pr�buje si� w�eni� w rodzin� dla kariery
11.06.2024 | 12:00

HERstoria

Maria Sk�odowska-Curie

nauka

wojna
Latami pr�bowa�a nam�wi� ojca na malowanie. Zacz�� jako 70-latek i nie przesta� ju� do �mierci

Kultura

Paula Szewczyk

Majer Kirszenblatt chcia� ocali� �ydowski Opat�w od zapomnienia. Wiedzia�, �e po Zag�adzie nie ma wielu pami�taj�cych to, co on
01.06.2024 | 06:00

HERstoria

historia

malarstwo

Muzeum POLIN
Zmiana pieluch, sk�adanie serwet, sprz�tanie domu. Jej genialne zdj�cia powsta�y jakby od niechcenia

Portrety kobiet

Anna Theiss

Zas�yn�a zdj�ciami Warszawy. Ale robi�a te� fotografie codzienne, kt�rych warto�ci nie doceni�a
30.05.2024 | 14:53

fotografia

HERstoria

Warszawa

zdj�cia
Stworzy�a Mod� Polsk� - nada�a jej styl i mark�. Wyrzucono j� w obrzydliwy spos�b

Portrety kobiet

Violetta Szostak

Jej kolekcje budzi�y sensacj�, pachnia�y Zachodem. "Pozwolili�my, �eby ta kobieta zosta�a zapomniana"
24.05.2024 | 04:00

HERstoria

moda

Moda Polska

PRL
M�wili na ni� Jask�ka. Na ka�de por�wnanie z Ameli� Earhart reagowa�a wzruszeniem ramion

Portrety kobiet

Izabela Klementowska

1 kwietnia 1921 roku przelatuje nad Andami. "Tego nie mog�a zrobi� kobieta" - pisze prasa. Adrienne jedzie do redakcji i pokazuje dziennikarzowi kawa�ek piersi
11.05.2024 | 06:00

Amelia Earhart

HERstoria

Iza Klementowska

lotnictwo
Stella urodzi�a w trakcie powstania w getcie. M�wili: Je�li dziecko si� uratuje, przejdzie do historii

Portrety kobiet

Paula Szewczyk

Zawsze umalowana, uczesana, wsz�dzie jej by�o pe�no. Jakby obieca�a sobie, �e po Zag�adzie wykorzysta �ycie na dwie�cie procent
19.04.2024 | 06:47

HERstoria

Holocaust

Paula Szewczyk

powstanie w getcie warszawskim
Stanis�awa Walasiewicz pobi�a ponad sto rekord�w w bieganiu. Dlaczego chciano jej je odebra�

25 lat Wysokich Obcas�w

Claudia Snochowska-Gonzalez, Tomasz Kuzia

By�a najszybsz� kobiet� �wiata, ale po �mierci sta�a si� obiektem kpin.
08.04.2024 | 21:18

bieganie

HERstoria

kobiety w sporcie

olimpiada
Jane Austen nie by�a rozwa�na, tylko z�o�liwa. Do ko�ca �ycia dzieli�a pok�j z siostr�

Portrety kobiet

Katarzyna W�yk

Dla romantyk�w by�a zbyt prozaiczna, dla wiktorian za ma�o sentymentalna. Virginia Woolf pisa�a, �e nie chcia�aby si� znale�� z ni� sama w pokoju. Jane Austen - bezlitosna satyryczka swojej epoki
31.03.2024 | 10:13

duma i uprzedzenie

HERstoria

jane austen

ksi��ki
Nauczyciel ostrzega� jej matk�: "Taki talent to katastrofa". Matka: "Jestem gotowa na to niebezpiecze�stwo"

Portrety kobiet

Justyna Grochal

Berthe Morisot by�a jedyn� kobiet�, kt�rej prace trafi�y na pierwsz� wystaw� impresjonist�w. Jednak jej nazwisko i dorobek na d�ugo znikn�y z przekaz�w o historii sztuki. M�wi�a: "Wiem, �e jestem warta tyle samo, co oni".
30.03.2024 | 05:59

Berthe Morisot

HERstoria

impresjonizm

Justyna Grochal
Ojciec t�umaczy� Inge, �e nauka doprowadzi j� do szale�stwa. A jej talent i intuicj� por�wnywano do czarnej magii

HERstoria

Aleksandra Koz�owska

Obali�a pogl�d, �e wewn�trzne j�dro Ziemi jest p�ynne. Wcze�niej, wbrew opinii, �e kobiety s� na to zbyt s�abe i nerwowe, studiowa�a nauki �cis�e. Jej kariera by�a jak g�rski szlak - trudna i wyboista. "Nigdy nie dowiesz si�, z iloma...
23.03.2024 | 06:00

Dania

fizyka

naukowczynie
Dziewczynka, a bazgrze jak kura pazurem! Zawstydzanie to spos�b na okie�znanie dziewczynek w szkole

silna jak dziewczynka

Magdalena Warchala-Kope�

Dziewczynki nie musz� by� mocne z matematyki, za to musz� by� pos�uszne, a na uroczysto�ci maj� zak�ada� sp�dniczki. Szko�a trenuje dziewczynki do stereotypowych r�l.
21.03.2024 | 06:00

artyku�

edukacja

emancypacja

feminizm
W szkolnych ksi��kach prawie nie ma kobiet. Dlatego powsta� podr�cznik do herstorii

edukacja

Magdalena Warchala-Kope�

Dlaczego w szkolnych podr�cznikach nie ma wzmianek o Eugenii Zeyland, wybitnej mi�dzywojennej mikrobiolo�ce ani o szybowniczce Wandzie Modlibowskiej? - zastanawia�y si� naukowczynie i dzia�aczki spo�eczne. Dlatego same napisa�y podr�cznik do...
08.03.2024 | 11:12

HERstoria

kobiety

ksi��ki

podr�czniki
Dama na rowerze? W rozkroku?! Bigoci mdleli, ona peda�owa�a jak diablica i wygrywa�a z m�czyznami

Portrety kobiet

Natalia Waloch

W czasach, gdy uwa�ano, �e jazda na rowerze szkodzi kobietom, a wszelki rozkrok jest nieprzyzwoity, pierwsza polska kolarka peda�owa�a, ile wlezie, zadziwiaj�c Europ�
24.02.2024 | 06:00

emancypacja

HERstoria

kolarstwo
"Ja j� wychowa�am, ja broni�am przed gwa�tami". Niani trudno by�o uratowan� z Zag�ady dziewczynk� po wojnie odda� matce

Portrety kobiet

Paula Szewczyk

Po selekcjach i obozach c�rka pr�bowa�a z matk� rozmawia�, ale ta m�wi�a tylko: "Nie m�cz mnie". �e wszystko p�onie w Krysi g�owie, zrozumie� mog�a tylko niania, Oja, ale Oi ju� nie by�o
10.02.2024 | 06:00

architekt

HERstoria

Holocaust

Muzeum POLIN
Greta Garbo. Nie robi�a operacji plastycznych, nie u�ywa�a nawet kremu nawil�aj�cego. Wola�a znikn��

Katarzyna W�yk

Szwedzki sfinks. Najpi�kniejsza. Albo, po prostu, Garbo - nawet imi� by�o niepotrzebne. Przez 16 lat kr�lowa�a na ekranach kin. Znikn�a z nich b�yskawicznie, nieodwracalnie i bez s�owa wyja�nienia.
26.01.2024 | 05:58

aktorka

Greta Garbo

HERstoria

hollywood
Jej malarstwo t�umaczy si� tym, �e jako nastolatka zosta�a zgwa�cona. Co malowa�a?

Fragmenty ksi��ek

Marta Motyl

Na obrazie malarka nada�a Holofernesowi twarz Tassiego, natomiast Judycie w�asn�. A w trakcie przes�uchania przyzna�a, �e po gwa�cie chcia�a zabi� sprawc�.
09.01.2024 | 13:26

artemisia gentileschi

gwa�t

HERstoria

malarstwo
Krzyki torturowanych mia�y u�mierza� jej migreny. Podobno ofiarami najcz�ciej pada�y m�ode s�u��ce

HERstoria

Katarzyna W�yk

Podobno ma na koncie najd�u�sz� list� ofiar w historii: �aden m�ski seryjny morderca nie mia�by startu do El�biety Batory. Mia�a by� czarownic�, wampirzyc� i kobiet� tak op�tan� strachem przed utrat� urody, �e by�a gotowa zrobi� wszystko, by j�...
06.01.2024 | 10:00

El�bieta Batory

Katarzyna W�yk

W�gry
"Kiepura pyskiem, Konopacka dyskiem". Za pierwszy medal dla wolnej Polski kraj czci j� jak bogini�

Portrety kobiet

Natalia Waloch

Halina Konopacka zdobywa pierwsze olimpijskie z�oto dla wolnej Polski. Medal jest "mocarstwowym stanowiskiem Polski w sporcie mi�dzynarodowym", ona sama zostaje bogini� Najja�niejszej RP
30.12.2023 | 16:13

HERstoria

igrzyska olimpijskie

kobieta

niepodleg�o��
Barcelona zmienia nazwy ulic. �wi�t� Agat�, Magdalen� i R�� zast�pi� ich imienniczki feministki

Spo�ecze�stwo

Zuzanna Kuffel

Barcelona sekularyzuje nazwy ulic, a zarazem stara si� bardziej upami�tnia� kobiety. �wi�te Agat�, Magdalen� i R�� w planie miasta zast�pi� ich imienniczki feministki - Agata Badia i Puigrodon, Magdalena E. Blanc oraz Rosa Puigrodon Pla.
05.12.2023 | 15:01

barcelona

dziewica

feministki

HERstoria
Trendsetterka, zakupoholiczka, cesarzowa: J�zefina Bonaparte

HERstoria

Katarzyna W�yk

Imigrantka z Martyniki, utrzymanka arystokrat�w, postrewolucyjna it-girl, cesarzowa Francuz�w i mi�o�� ycia Napoleona Bonaparte. J�zefina de Beauharnais podbi�a Francj�, maj�c do dyspozycji wy��cznie tupet, urok osobisty i bezbrze�ny pragmatyzm.
05.12.2023 | 11:30

J�zefina

Katarzyna W�yk

Napoleon

rewolucja
Kobiece historie w telewizji i serii podcast�w. Wszystko, by wybudowa� Muzeum Historii Kobiet

Spo�ecze�stwo

Sandra Zakrzewska

Przez najbli�szy rok telewizja History Channel b�dzie opowiada� historie inspiruj�cych kobiet, kt�re na sta�e zapisa�y si� w polskiej historii - by�y agentkami, olimpijkami czy antropolo�kami. Wszystko po to, by ruszy� z budow� pierwszego w Polsce...
11.10.2023 | 11:37

artyku�

HERstoria

kobiety

muzeum

1 2 3 ... Nast�pna