KOMUNIZM Gazeta Wyborcza

60. rocznica Wydarze� Zielonog�rskich: "Cztery kamienie, cztery lata". Muzeum zaprasza na wystaw�

Wiadomo�ci z Zielonej G�ry

Artur �ukasiewicz

To pierwsza wystawa po d�u�szej przerwie spowodowanej epidemi� koronawirusa. Wernisa�u nie b�dzie, zwiedzamy w maskach i zachowuj�c dystans do innych.

27.05.2020 | 06:59

komunizm

Muzeum w Zielonej G�rze

PRL

wydarzenia zielonog�rskie

Fa�szerze i komedia wyborcza. Tak si� robi�o wybory w PRL

Ale Historia

J�zef Krzyk

Rz�d pozbawiony kontroli, maj�cy w r�ku pras�, administracj�, policj� i fundusze pa�stwowe, dysponuj�cy bogatym arsena�em �rodk�w nacisku politycznego i gospodarczego wygra ka�de wybory - komentowa� w 1947 r. wybory do Sejmu Ustawodawczego...

18.05.2020 | 06:00

Edward Gierek

komunizm

prl

PZPR

Wybory do Sejmu 26 pa�dziernika 1952 r. G�osuje operator Polskiej Kroniki Filmowej Karol Szczeci�ski. W tle god�o Polski i portrety prezydenta Boles�awa Bieruta oraz sowieckiego marsza�ka Polski Konstantego Rokossowskiego

Dlaczego m�j ojciec wola� siedzie� w kuchni, gdy upada� re�im

Magazyn �wi�teczny

Martin M. Szimeczka

Moja generacja dorasta�a w okresie najtwardszej "normalizacji", i to j� ukszta�towa�o. Naszym spoiwem jest cynizm i nieufno�� do wszelkich idei, nie m�wi�c ju� o jakich� idea�ach.

16.05.2020 | 05:56

Czechos�owacja

komunizm

Vaclav Havel

Milan Szimeczka, filozof, w czasach Czechos�owacji dysydent, rok 1990

Doktor Bohadlo i jemu podobni. Roi si� nam od nich, pomagaj�cych, gdzie si� da, i ratuj�cych, co si� da

felietony

Pawe� Smole�ski

Spisane b�d� wasze czyny i rozmowy, a potem? Szlag was trafi!

06.04.2020 | 05:55

Czechy

Josef Skvorecky

komunizm

literatura czeska

Rz�dz�cy w p�nym PRL-u to nie "komuni�ci", ale "w�a�ciciele Polski Ludowej"

Ale Historia

Maciej Stasi�ski

Rz�dz�cy PRL dygnitarze coraz mniej byli komunistami dbaj�cymi o czysto�� doktryny i ustroju, a coraz bardziej lud�mi w�adzy pilnuj�cymi jej bez wzgl�du na ideologiczn� tre��

02.03.2020 | 05:58

komunizm

ksi��ki

prl

PZPR

Partyjna wierchuszka idzie w pochodzie pierwszomajowym w 1982 r. Od prawej: gen. Czes�aw Kiszczak, gen. Miros�aw Milewski, Stefan Olszowski, Toman Malinowski (szef Zjednoczonego Stronnictwa Ludowego), Stanis�aw Kocio�ek, gen. Wojciech Jaruzelski, Henryk Jab�o�ski, Edward Kowalczyk (szef Stronnictwa Demokratycznego) i Stanis�aw Gucwa (ZSL)

Nastoletni "wykl�ci" chcieli walczy� z komun�. Zwykle ko�czy�o si� to tragicznie

felietony

Anna Machcewicz

Ostatni� generacj�, kt�ra pad�a ofiar� mitu �o�nierzy wykl�tych i zap�aci�a za to straszn� cen�, by�o pokolenie tzw. konspiracji m�odzie�owej, cho� nie wiem, czy gromkim piewcom bezgranicznego bohaterstwa dostatecznie znane.

02.03.2020 | 05:55

komunizm

konspiracja

Narodowy Dzie� Pami�ci �o�nierzy Wykl�tych

Powstanie Warszawskie

By�y milicjant mia� zn�ca� si� psychicznie nad cz�onkiem 'Solidarno�ci'. Do s�du w Kro�nie trafi� akt oskar�enia

IPN

Aleksandra Ko�odziejak

J�zef W., by�y funkcjonariusz S�u�by Bezpiecze�stwa Komendy Wojew�dzkiej Milicji Obywatelskiej w Kro�nie mia� zn�ca� si� psychicznie nad Edwardem L., cz�onkiem "Solidarno�ci". Do s�du w Kro�nie trafi� prokuratorski akt oskar�enia.

26.02.2020 | 12:11

komunizm

Krosno

prl

Solidarno��

O niej m�wili: "Najpi�kniejsze dziewcz� w Warszawie". O nim - �e noc� je�dzi nago w taczce zaprz�onej w koleg�

teksty wszech czas�w

Aleksandra Klich

Gdy Ola Watowa by�a ju� staruszk�, zwierzy�a si�, �e zawsze marzy�a o odciele�nionej mi�o�ci. Poca�unku w czo�o, nie w usta. A pozwoli�a si� uwie�� 23-letniej bestii z ciemnymi, g��boko osadzonymi oczami i wysuni�t� brod�. Aleksander Wat - ta...

19.02.2020 | 07:56

komunizm

literatura

mi�o��

poezja

Ola Watowa i Aleksander Wat w Nieborowie, 1954 r.

Zombi komunizmu atakuje. Wsz�dzie tam, gdzie d��enia do dobrej zmiany napotykaj� op�r

komunizm

Beata Maciejewska

Niemieckie zombi, kt�re mia�y n�ka� mieszka�c�w jednej z dolno�l�skich wsi to harcerska dru�yna w por�wnaniu do komunistycznych zombi prze�laduj�cych premiera Morawieckiego i ca�� Polsk�.

17.01.2020 | 06:50

mateusz morawiecki

PiS

prawo i sprawiedliwo��

Wroclaw.Wyborcza.pl poleca

Spotkanie op�atkowe podkarpackiego PiS. Go�ciem premier Mateusz Morawiecki

Vaclav Havel zosta� prezydentem Czechos�owacji dzi�ki pomocy komunisty

Ale Historia

Lubosz Palata

Kierownictwo partii straszy�o swoich parlamentarzyst�w, �e w przypadku niewybrania Vaclava Havla na prezydenta Czechos�owacji musz� si� liczy� z przewrotem wojskowym dokonanym przez si�y prodemokratyczne.

30.12.2019 | 05:58

1989

Czechos�owacja

Czechy

komunizm

Zamek Praski, 29 grudnia 1989 r., nowo wybrany prezydent Czechos�owacji Vaclav Havel (1936-2011) odbiera defilad� gwardii honorowej

"Pan T.", czyli je�li dawa� cia�a, to tylko w seksie

rana vulgaris

Rados�aw Nawrot

Przeczeka� w�adz�, przez kt�r� zostaje si� zaliczonym do "gorszego sortu". Przele�e�, zamkn�� si�, nie zbiera� okruch�w z pa�skiego sto�u, nie ta�czy� i bi� braw jak ma�pa. Da si� prze�y� wewn�trzn� emigracj�?

26.12.2019 | 12:05

film

kino

komunizm

recenzja

Po prostu "wstyd by�o milcze�". 30 lat temu zmar� Andriej Sacharow, samotny dysydent i laureat Pokojowej Nagrody Nobla

Magazyn �wi�teczny

Marek Radziwon

Oto wielki fizyk radziecki rzuca wszystko, co osi�gn��, rezygnuje ze splendor�w i przywilej�w. Dla Andrieja Sacharowa aktywno�� dysydencka by�a wyborem etycznym, a nie politycznym. Rzadko i za wysok� cen� wp�ywa�a na rzeczywisto��, ale pomaga�a...

14.12.2019 | 05:56

andriej sacharow

bro� j�drowa

fizyka

komunizm

Andriej Sacharow w swoim moskiewskim mieszkaniu, rok 1973

Georgi Dimitrow: pijak, kobieciarz, pos�uszny aparatczyk Stalina.�W jego m�zgu znaleziono rt��

Ale Historia

Sylwia Siedlecka

Lew z Lipska - tak komuni�ci nazwali Georgiego Dimitrowa po procesie, kt�ry toczy� si� w tym mie�cie. W 1933 r. nazi�ci oskar�yli go o podpalenie Reichstagu, a on nie tylko sam si� wybroni�, ale zrobi� to w stylu, kt�ry zapewni� mu trwa�� pozycj� w...

25.11.2019 | 06:00

Bu�garia

J�zef Stalin

komunizm

terror komunistyczny

Georgi Dimitrow (1882-1949), sekretarz generalny Kominternu, z J�zefem Stalinem w 1936 r. w Moskwie

Bernard Guetta: Komunizm zabi� si� sam. Ale Gorbaczow�nie by� uczniem czarnoksi�nika

komunizm

Bernard Guetta

Gorbaczow wiedzia� dok�adnie, co ryzykuje, ale wiedzia� r�wnie�, �e nie mia� wyboru. Albo uda mu si� zorganizowa� pokojowe przej�cie w kierunku demokracji i gospodarki rynkowej, albo wszystko zamieni si� w krwawy chaos, czego nie chcia�

09.11.2019 | 12:00

mur berli�ski

nrd

transformacja

Przyw�dcy ZSRR i NRD Michai� Gorbaczow i Erich Honecker w Berlinie Wschodnim, 27 maja 1987 r.

Joachim Schaak, "�o�nierz wykl�ty", kt�ry chcia� powrotu Mazur do Niemiec

felietony

Grzegorz Motyka

O Joachimie Schaaku, za�o�ycielu Mazurskich Si� Wyzwole�czych, powsta�o kilka ksi��ek. Po wojnie przedstawiano go jako by�ego cz�onka SS i niebezpiecznego szpiega. W rzeczywisto�ci w momencie zako�czenia wojny mia� niespe�na 15 lat.

04.11.2019 | 05:57

II wojna �wiatowa

komunizm

Mazury

Niemcy

Francuzi nie wierzyli w istnienie �agr�w nawet naocznym �wiadkom

Ale Historia

Maciej Janowski

Francuscy komuni�ci patrzyli na stalinowski Zwi�zek Radziecki przez pryzmat rewolucji francuskiej. Okrucie�stwa stalinizmu mia�yby by� niezb�dn� cen�, tak jak terror jakobi�ski, za budow� nowego spo�ecze�stwa.

28.10.2019 | 05:55

Francja

Jerzy Giedroyc

J�zef Czapski

komunizm

Polacy wywiezieni po wybuchu II wojny �wiatowej do wschodnich republik ZSRR buduj� tartak w osadzie w tajdze. Cz�� polskich wi�ni�w osadzonych w obozach Gu�agu opu�ci�a Zwi�zek Radziecki z armi� Andersa, ale bardzo wielu si� to nie uda�o. Cz�� z nich wst�pi�a p�niej do armii tworzonej pod egid� polskich komunist�w i pe�n� kontrol� Sowiet�w w Sielcach nad Ok�.

Czy Polska by�aby bogata jak Niemcy i Francja, gdyby nie by�o komunizmu?

Ale Historia

Marcin Pi�tkowski

A gdyby Polska pozosta�a kapitalistyczna po 1945 roku? Nowy rz�d demokratyczny musia�by przy wdra�aniu swojego programu stawi� czo�o takim samym lub nawet wi�kszym wyzwaniom ni� komuni�ci.

23.10.2019 | 06:01

bogactwo w Polsce

kapitalizm

komunizm

Nazi�ci czy Niemcy? Bolszewicy czy Rosjanie? Po latach zmieni�em zdanie, kto by� wrogiem Polak�w

felietony

Maciej Janowski

Re�im hitlerowski czy niemiecki? Zbrodnie komunistyczne czy rosyjskie?

21.10.2019 | 06:01

adolf hitler

komunizm

nacjonalizm

nazizm

Benito Mussolini i Adolf Hitler w Monachium czerwcu 1940

Ma�gorzata Rejmer nominowana do Nagrody Literackiej "Nike" 2019

Strefa czytania i ogl�dania

Ma�gorzata Rejmer o nominowanym do Nagrody Literackiej Nike 2019 reporta�u "B�oto s�odsze ni� mi�d. G�osy komunistycznej Albanii ": "Mam poczucie, �e to by�o s�odsze ni� mi�d, wraz z ka�dym kolejnym bohaterem, kt�ry dopowiada� mi ten obraz...

02.10.2019 | 09:24

Albania

komunizm

ma�gorzata rejmer

Nagroda Literacka Nike

Zabi� j� pr�d? Zosta�a otruta? Bu�garzy wci�� zastanawiaj� si�, jak zmar�a c�rka ich dyktatora

felietony

Pawe� Smole�ski

�yciorys Ludmi�y �iwkowej jest r�wnie zagadkowy jak jej �mier�, o kt�r� do dzi� spieraj� si� Bu�garzy.

30.09.2019 | 05:55

Bu�garia

J�zef Stalin

komunizm

ksi��ki

Ludmi�a �iwkowa (po prawej) z Elen� Ceausescu

Ko�akowski: O solidarno�ci z�ma�ej litery pisanej

Wolna Sobota

Leszek Ko�akowski

Gdyby ludzie nie buntowali si� nieustannie przeciwko tradycji, �yliby�my nadal w jaskiniach. Ale gdyby bunt przeciw tradycji sta� si� kiedy� totalny, b�dziemy znowu �yli w jaskiniach

10.08.2019 | 05:50

chrze�cija�stwo

hitleryzm

komunizm

Leszek Ko�akowski

Powstaniec warszawski: "Nale�� do tego gorszego sortu i jestem z tego dumny". Janusz Preyss wyja�nia, dlaczego teraz wa�� si� losy Polski

Wideo Gazety Wyborczej

Marcin Warszawski

Janusz Preyss walczy� w powstaniu warszawskim jako kanonier w Harcerskiej Baterii Artylerii Przeciwlotniczej "�bik". By� wi�niem obozu w Lamsdorfie. W rozmowie z Marcinem Warszawskim opowiada, jak wygl�da�a codzienno�� wojennego piek�a, dlaczego -...

01.08.2019 | 09:23

Armia Krajowa

II wojna �wiatowa

komunizm

PiS

Powstaniec warszawski: "Nale�� do tego gorszego sortu i jestem dumny z tego". Janusz Preyss wyja�nia, dlaczego teraz wa�� si� losy Polski

Wideo Gazety Wyborczej

Marcin Warszawski, zdj�cia Pawe� G�ogowski, monta� Micha� Szyszka

Janusz Preyss walczy� w Powstaniu Warszawskim jako kanonier w Harcerskiej Baterii Artylerii Przeciwlotniczej "�bik". By� wi�niem obozu w Lamsdorfie. W rozmowie z Marcinem Warszawskim opowiada, jak wygl�da�a codzienno�� wojennego piek�a, dlaczego -...

31.07.2019 | 20:44

Armia Krajowa

II wojna �wiatowa

komunizm

PiS

Jacek Karnowski: Mam nadziej�, �e starczy m�dro�ci, by�my nie kanibalizowali si� w wyborach. Wroga mamy innego

Wideo

Dorota Wysocka-Schnepf; zdj�cia: Pawe� G�ogowski; monta�: Bartosz K�ys

Ca�a rozmowa Doroty Wysockiej-Schnepf z prezydentem Sopotu do przeczytania TUTAJ.

30.07.2019 | 14:32

jacek karnowski

Jaros�aw Kaczy�ski

komunizm

LGBT

GBriefing prasowy w Warszawie przedstawiecieli organizacji samorzadowych

Jacek Karnowski: Mam nadziej�, �e starczy m�dro�ci, by�my nie kanibalizowali si� w wyborach. Wroga mamy innego

Dorota Wysocka-Schnepf

Dorota Wysocka-Schnepf rozmawia z prezydentem Sopotu Jackiem Karnowskim.

30.07.2019 | 14:04

Jaros�aw Kaczy�ski

komunizm

LGBT

PiS

Jacek Karnowski: Mam nadziej�, �e starczy m�dro�ci, by�my nie kanibalizowali si� w wyborach. Wroga mamy innego

Dorota Wysocka-Schnepf

Dorota Wysocka-Schnepf; zdj�cia: Pawe� G�ogowski; monta�: Bartosz K�ys

Ca�a rozmowa Doroty Wysockiej-Schnepf z prezydentem Sopotu do przeczytania TUTAJ.

30.07.2019 | 11:02

jacek karnowski

Jaros�aw Kaczy�ski

komunizm

LGBT

Julia Przy��bska w komunistycznej m�odzie��wce. Prezydentowi to nie przeszkadza?

Justyna Dobrosz-Oracz

Justyna Dobrosz-Oracz; zdj�cia: Wojciech Wojda; monta�: Bartosz K�ys

Prezes Trybuna�u Konstytucyjnego Julia Przy��bska w czasach studenckich by�a zwi�zana z Socjalistycznym Zwi�zkiem Student�w Polskich, co zatai�a w swoim biogramie. Tak wynika z akt IPN-u. Czy prezydentowi Dudzie, kt�ry na froncie walki z s�dziami...

07.07.2019 | 15:29

Andrzej Duda

julia przy��bska

komunizm

socjalizm

Ronald Reagan nie wierzy� w teori� ewolucji, ci�� wydatki na o�wiat�, a Polacy go kochali

Ale Historia

Pawe� Smole�ski

Socjalistyczne re�imy w przeciwie�stwie do spo�ecze�stw nie znosi�y Ronalda Reagana. Gdy propaganda PRL biadoli�a o wy�cigu zbroje�, Polacy zacierali r�ce.

01.07.2019 | 05:58

komunizm

Ronald Reagan

USA

wy�cig zbroje�

"Wreszcie b�dzie wolno��". Polacy o prze�omie 1989 roku

Wideo Gazety Wyborczej

Realizacja: Piotr W�jcik/Picture Doc, Justyna Pobiedzi�ska

Z okazji trzydziestej rocznicy cz�ciowo wolnych wybor�w do Sejmu i ca�kowicie wolnych do Senatu, kt�re mia�y miejsce 4 czerwca 1989 roku, przypominamy materia� Piotra W�jcika z 1 czerwca 2016 roku. - 4 czerwca to by� milowy krok do wolno�ci - m�wi...

03.06.2019 | 14:06

4 czerwca 1989

demokracja

komunizm

polska

Wolno��, otwarte granice, nowe mo�liwo�ci. Jak zmieni�o si� Twoje �ycie po 4 czerwca 1989? [SONDA]

Wideo Gazety Wyborczej

Anna Kiedrzynek; Zdj�cia i monta�: Piotr W�jcik/Picture Doc

Z okazji trzydziestej rocznicy cz�ciowo wolnych wybor�w do Sejmu i ca�kowicie wolnych do Senatu, kt�re mia�y miejsce 4 czerwca 1989 roku, przypominamy materia� Piotra W�jcika z 2 czerwca 2016 roku.- Przesta�em si� ba� m�wi� to, co my�l� - tak dzie�...

03.06.2019 | 14:04

4 czerwca 1989

komunizm

Solidarno��

wolno��

W�odzimierz Goldkorn: Komunizm by� dla wielu �yd�w zwi�zany z ch�ci� wyrwania si� z zat�ch�ych �cian sztetla

Wolna Sobota

W�odzimierz Goldkorn

Ch�opcy i dziewczyny z �ydowskiej ulicy garn�li si� do komunizmu niekoniecznie dlatego, �e kochali Stalina. Oni potrzebowali i pragn�li opowie�ci o braterstwie.

01.06.2019 | 05:52

komunizm

stalinizm

Wybory 4 czerwca 1989 r. drugim Cudem nad Wis��. Wa��sa wo�a�: "Zamie�cie kosy na g�osy"

felietony

Tomasz Na��cz

Trzydzie�ci lat temu trwa�a w naszym kraju najwa�niejsza w jego dziejach kampania wyborcza. By�a mo�liwa dzi�ki sukcesowi reprezentant�w "Solidarno�ci" w negocjacjach prowadzonych przy Okr�g�ym Stole z przedstawicielami sprawuj�cej dyktatorskie...

20.05.2019 | 07:15

komunizm

okr�g�y st�

PZPR

solidarno��

Dolores Ib�rruri pierwsza zawo�a�a: "No pasar�n!". Przez ca�e �ycie by�a dono�nym g�osem feministycznej i komunistycznej rewolucji

Ale Historia

Maciej Stasi�ski

Komunizm dla Dolores Ib�rruri by� spraw� wiary i zast�pi� jej �arliwy katolicyzm. Do �mierci by�a gotowa za niego cierpie� i ponosi� najwy�sze ofiary. By�a jednym z najwa�niejszych symboli zako�czonej 80 lat temu wojny domowej w Hiszpanii.

13.05.2019 | 08:15

feminizm

Francisco Franco

Hiszpania

komunizm

Dolores Ib�rruri w�r�d swoich zwolennik�w na zdj�ciu z 1936 r. wykonanym na pocz�tku wojny domowej w Hiszpanii

Ilu Polak�w jest w IPN?

Opinie

Dawid Warszawski

Wiceszef Instytutu Pami�ci Narodowej prowadzi badania historyczno-rasowe.

03.03.2019 | 18:13

antysemityzm

IPN

komunizm

�ydzi

Zast�pca Prezesa IPN dr hab. Krzysztof Szwagrzyk

Niech rocznica wybor�w 4 czerwca 1989 b�dzie �wi�tem pa�stwowym

Opinie

Bogdan Klich

Upami�tnijmy t� rocznic� wielkiego polskiego sukcesu, kt�ry zainspirowa� miliony ludzi w ca�ym bloku wschodnim (ale nie ustanawiajmy dnia wolnego od pracy).

28.02.2019 | 19:12

4 czerwca 1989

komunizm

Solidarno��

�wi�to pa�stwowe

1989, Warszawa, tramwaj z reklam� wyborcz�.

Broni� ksi�dza Jerzego [JAN OLSZEWSKI NA PROCESIE TORU�SKIM, 1985]

Magazyn �wi�teczny

Jan Olszewski

Mo�e nieodleg�y jest ju� czas, gdy m�cze�ska �mier� ksi�dza Jerzego Popie�uszki, jego kap�a�skie zas�ugi i ludzkie s�abo�ci, od kt�rych nikt nie jest wolny, zostan� sprawiedliwie ocenione w innym, w�a�ciwszym ni� ten procesie

09.02.2019 | 05:50

adwokat

Jan Olszewski

Jerzy Popie�uszko

komunizm

Proces toru�ski,1985 r . Mecenas Krzysztof Piesiewicz i mecenas Jan Olszewski.

Dziewi�� piekielnych kr�g�w komunizmu. "Systemy totalitarne maj� na sumieniu nie tylko ludzkie �ycie, ale tak�e zatarcie pami�ci o ofiarach"

komunizm

Beata Maciejewska

W rocznic� stanu wojennego w Centrum Historii "Zajezdnia" we Wroc�awiu widzowie przejd� przez dziewi�� piekielnych kr�g�w - jak u Dantego. Nie b�dzie to mi�y spacer.

13.12.2018 | 09:35

Centrum Historii Zajezdnia

historia

kultura

Nagroda Moczarskiego 2018 - nominacje. "Komunizm po polsku" Niko�aja Iwanowa: Skomunizowa� Polsk� to czyste szale�stwo

Ale Historia

Igor Rakowski-K�os

"Skomunizowa� Polsk� to czyste szale�stwo" - mia� powiedzie� Winston Churchill. A jednak si� uda�o - i to nie bez udzia�u Polak�w.

03.12.2018 | 05:50

komunizm

ksi��ki

Czym by� komunizm? Instytut Goethego zaprasza na wyk�ad i dyskusj�

instytut goethego

kab

Dlaczego marksizm, socjalizm i komunizm posz�y w stron� totalitaryzmu i okaza�y si� fiaskiem? Instytut Goethego spogl�da w przesz�o�� i wraca do dyskusji.

14.11.2018 | 22:00

komunizm

Kapitalistyczna Rosja na pomoc komunistycznej Kubie

Kuba

Maciej Stasi�ski

Kilkaset nowych samochod�w �ada je�dzi od niedawna po wyspie. Rosja, jak kiedy� ZSRR, ratuje komunistyczny skansen.

01.11.2018 | 05:50

komunizm

Rosja

samochody