NAUKA Gazeta Wyborcza

Pierwsze dwa lata �ycia bez cukru. Naukowcy analizuj� naturalny eksperyment

cukier

Margit Kossobudzka

Pierwsze 1000 dni od pocz�cia - od ci��y do 2. roku �ycia - to tzw. krytyczne okno. W tym czasie z�a dieta mo�e negatywnie wp�yn�� na zdrowie doros�ych.
07.11.2024 | 15:06

ci��a

dieta

nauka

zdrowie
Nierz�dne alkoholiczki, rozwi�z�e kobiety i pozbawieni ambicji, rozpasani m�czy�ni. Czym by�a eugenika?

eugenika

Elizabeth Catte

Eugenika to zbi�r przekona� naukowych i filozoficznych, kt�rych celem jest p�odzenie lepszych ludzi. Tak jak rolnik doskonali trzod� przez selektywny ch�w i ub�j, tak eugenika podej�cie rodem z farmy wprowadzi�a do sypialni.
07.11.2024 | 10:35

nauka
Trump ma misj� dla antyszczepionkowca. "Dam mu poszale� w kwestiach zdrowia, �ywno�ci i lek�w"

wybory w USA

Piotr Cie�li�ski

Co powr�t Donalda Trumpa do Bia�ego Domu oznacza dla nauki i zdrowia publicznego w USA? Naukowcy znowu maj� z�e przeczucia.
06.11.2024 | 19:15

Donald Trump

leki

nauka

ruch antyszczepionkowy
Antyszczepionkowcy, radykalni protestanci i osobowo�ci narcystyczne. Co nauka m�wi o poparciu dla Trumpa?

wybory w USA

Kasper Kalinowski

Zar�wno konserwaty�ci, jak i libera�owie postrzegaj� go jako niezwykle sadystycznego i narcystycznego, dla protestant�w jest cz�ci� "boskiego planu". Z perspektywy psychologicznej, Trump to fascynuj�ca posta�.
06.11.2024 | 16:53

Donald Trump

nauka

polityka

psychologia
Minister Wieczorek straszy�? "Znacie mnie, takie s�owa nie pad�y"

Kraj

Alicja Gardulska

- To jest gra o du�e pieni�dze - m�wi� pos�om z sejmowej komisji edukacji i nauki minister Wieczorek. By�y prezes �ukasiewicza twierdzi, �e szef resortu straszy�, �e "zniszczy jego wizerunek w mediach".
06.11.2024 | 09:59

Dariusz Wieczorek

Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wy�szego

nauka

Polska Akademia Nauk
Poparcie dla Trumpa wi��e si� z rasizmem. Przynajmniej w�r�d bia�ych Amerykanek

wybory w USA

Kasper Kalinowski

R�nicom mi�dzyp�ciowym w pogl�dach politycznych po�wi�cono wiele bada�. Na og�, pomijano jednak ras�. A jak wskazuj� najnowsze badania, na przyk�adzie poparcia dla Trumpa, ten czynnik mo�e okaza� si� kluczowy.
05.11.2024 | 14:59

Ameryka

Donald Trump

kobiety

nauka
Chiny zgromadzi�y najwi�kszy na �wiecie bank zachodnich danych genetycznych. Co nam grozi?

badania genetyczne

Kasper Kalinowski

W Polsce, �eby za�o�y� firm� zajmuj�c� si� badaniami genetycznymi, wystarczy dzia�alno�� gospodarcza. Dane, jakie zgromadzi taka firma, trafi� najprawdopodobniej do Chin. O tym, jakich regulacji prawnych potrzebuje rynek bada� genetycznych,...
04.11.2024 | 13:46

Chiny

firma

geny

nauka
Historyczka z Uniwersytetu �l�skiego by�a konsultantk� przy "Koronie kr�l�w". Na koniec zagra�a Barbar�

serial

Magdalena Warchala-Kope�

- Zadzwoni� do mnie drugi re�yser z pytaniem, gdzie rycerze wieczorem chowali zbroje. W pierwszej chwili chcia�am odpowiedzie�, �e sk�adali je w kostk� i wk�adali pod poduszk� - m�wi prof. Bo�ena Czwojdrak z Uniwersytetu �l�skiego, konsultantka...
04.11.2024 | 06:57

historia

korona kr�l�w

Korona kr�l�w. Jagiellonowie

nauka
7 rzeczy, kt�rych nie wiedzieli�my tydzie� temu

Nauka

Ewa Tomkowska

Naukowcy zidentyfikowali szcz�tki bohatera nordyckiej sagi, wyliczyli te�, �e niekontrolowany rozw�j AI oznacza tysi�ckrotne zwi�kszenie ilo�ci e-�mieci i sprawdzili, jak nas zmieni�a pandemia COVID. Zapraszam na przegl�d ostatnich odkry� naukowych.
04.11.2024 | 06:00

7 rzeczy

archeologia

nauka

naukowcy odkryli
Sk�d si� wzi�o byd�o domowe? Naukowcy ju� wiedz�

antropologia

Tomasz Ulanowski

Genetyczne tropy prowadz� do Azji Po�udniowo-Zachodniej. Tej samej, w kt�rej narodzi�o si� rolnictwo.
02.11.2024 | 11:36

archeologia

byd�o

genetyka

nauka
Nauka fascynuje, a naukowcy s� dzi� jak gwiazdy rocka

nauka

Przemys�aw Jedlecki

�wiat si� zmienia w�a�nie dlatego, �e mamy odkrycia naukowe. Nie ma rozwoju technologicznego bez nich.
02.11.2024 | 11:15

Katowice

�l�ski Festiwal Nauki
Podr�e po cmentarzach i zagadka cia�a Evity Per�n. W tle zab�jstwo ci�arnej �ony i nekrofilskie zap�dy

cmentarze

Mariana Enriquez

Pewnej nocy argenty�ski wojskowy us�ysza� ha�asy w domu i stwierdzi�, �e to pr�ba odbicia cia�a Evy Per�n. Wystrzeli� ca�y magazynek. Jego ci�arna �ona zmar�a na miejscu. Historia zw�ok Per�n to temat na kilka powie�ci.
01.11.2024 | 20:37

evita peron

halloween

historia

nauka
Jak nas zmieni�a pandemia COVID? Sp�dzamy du�o wi�cej czasu w domu

zdrowie psychiczne

Tomasz Ulanowski

Tak jest przynajmniej w USA, gdzie zwi�zan� z pandemi� rewolucj� kulturow� zbadali naukowcy.
01.11.2024 | 06:00

antropologia

COVID-19

nauka

pandemia koronawirusa
Porozmawiaj ze Sk�odowsk�. Dzi�ki AI awatar naukowczyni odpowie na pytania jej w�asnym g�osem

Spo�ecze�stwo

Edyta Bry�a

"Sk�odowska", awatar stworzony przez naukowc�w, nie wie jeszcze, jaki mamy rok. �yje w przesz�o�ci i z niej do nas przemawia. Ale jeszcze si� poduczy i skomentuje wsp�czesny �wiat. A to dopiero pocz�tek.
01.11.2024 | 05:16

artyku�

nauka

Sk�odowskiej-Curie

sztuczna inteligencja
Jak z odkry� naukowych narodzi� si� Frankenstein? Czyli oblicze XVIII i XIX-wiecznej nauki

Frankenstein

Kasper Kalinowski

Zw�oki by�y drogim dobrem, a badania nad elektryczno�ci� sprawi�y, �e w Europie w pewnym momencie zabrak�o... �ab. O XVIII i XIX wiecznej nauce rozmawiamy z chemiczk�, Kathryn Harkup.
31.10.2024 | 20:40

halloween

historia

nauka
Sk�d si� wzi�� w�giel w Uk�adzie S�onecznym?

uk�ad s�oneczny

Margit Kossobudzka

W�giel to pierwiastek, z kt�rego zbudowane jest �ycie. Ten na Ziemi prawdopodobnie pochodzi z wielopier�cieniowych w�glowodor�w aromatycznych, kt�re kojarz� si� nam z trucizn�.
31.10.2024 | 06:00

chemia

gwiazdy

komety

kosmos
Lepiej by� samotnikiem czy �y� w grupie? Nauka jest w tej sprawie jednoznaczna

samotno��

Robert Jurszo

By si� tego dowiedzie�, badacze przyjrzeli si� ponad 100 gatunkom, w tym naszemu.
30.10.2024 | 19:00

d�ugo�� ycia

nauka

spo�ecze�stwo

sztuka �ycia
Wulkaniczna zima w triasie pomog�a dinozaurom podbi� �wiat

dinozaury

Margit Kossobudzka

Blisko 201 mln lat temu ziemskiemu �yciu przytrafi�a si� zag�ada. Wymar�o trzy czwarte wszystkich gatunk�w.
30.10.2024 | 14:00

geologia

klimat

nauka

wielkie wymieranie
Biotechnologia za 100 mln dolar�w w Skawinie. Zwiedzili�my fabryk�, kt�ra mo�e wyprodukowa� 36 mln dawek prze�omowych szczepionek mRNA

biotechnologia

Ma�gorzata Skowro�ska

Tradycyjna farmacja ju� si� sko�czy�a. Teraz ca�y �wiat szuka terapii i lekarstw w technologii mRNA, tej samej, kt�ra ratowa�a �ycie podczas pandemii koronawirusa. Biotechnologiczny wy�cig trwa.
30.10.2024 | 11:14

biznes

Krak�w

nauka

Skawina
Alkohol. Inne zwierz�ta pij� go regularnie - twierdz� naukowcy

alkohol

Tomasz Ulanowski

Alkohol pije wi�kszo�� zwierz�t �ywi�cych si� owocami i nektarem.
30.10.2024 | 10:06

nauka

owady

przyroda

ptaki
Polskie Noble 2024. Za syntez� bia�ek, perowskity, kryszta�y czasowe i studia nad chasydyzmem

Polskie Noble

Piotr Cie�li�ski

Fundacja na rzecz Nauki Polskiej og�osi�a laureat�w nagrody uznawanej za najwa�niejsze wyr�nienie naukowe w naszym kraju, potocznie zwanej polskim Noblem. W tym roku jej laureatami zostali: dr hab. Sebastian Glatt, prof. Janusz Lewi�ski, prof....
30.10.2024 | 06:04

bia�ka

chasydzi

fundacja na rzecz nauki polskiej

kryszta�y czasowe
Mia� jasne w�osy i niebieskie oczy. Archeolodzy zidentyfikowali szcz�tki bohatera nordyckiej sagi

archeologia

Joanna Bujakiewicz

Naukowcy opisali jego wygl�d i pochodzenie dzi�ki badaniu DNA. To pierwszy dow�d na to, �e anonimowa posta� z XIII-wiecznego eposu istnia�a naprawd�.
29.10.2024 | 19:00

genetyka

nauka

odkrycie naukowe

saga
Sztuczna inteligencja za�mieci �wiat jak g�upia

sztuczna inteligencja

Tomasz Ulanowski

Niekontrolowany rozw�j AI oznacza tysi�ckrotne zwi�kszenie ilo�ci e-�mieci. Takie wyliczenia przedstawiaj� naukowcy.
29.10.2024 | 16:00

nauka

nowe technologie

odpady

zanieczyszczenie �rodowiska
Jak zosta� seksist�? Wystarczy pierwszy rok ma��e�stwa

ma��e�stwo

Kasper Kalinowski

Ma��e�stwo jest dobre dla zdrowia i wyd�u�a �ycie. Ale jego pocz�tki bywaj� trudne. W pierwszym roku po �lubie nie tylko zrzucamy r�owe okulary, ale - jak dowodz� najnowsze badania - stajemy si� seksistami.
29.10.2024 | 14:00

nauka

psychologia

seksizm

zdrowie psychiczne
Rekordowe �owy soko�a. �aden ptak nie zapolowa� wy�ej

ptaki

Robert Jurszo

A przynajmniej nic nam o tym nie wiadomo. Jego ofiar� pad�a siewnica, kt�ra trzy kilometry nad powierzchni� Ziemi mog�a szuka�... bezpiecze�stwa.
29.10.2024 | 10:02

migracja

nauka

przyroda

soko�y w�drowne
Biegle obs�uguj� smartfony, nie znaj� obs�ugi komputera. Smutna prawda o m�odzie�y

nauka

Konrad Wojciechowski

Informatyka w szkole bazuje na archaicznych metodach pracy i przestarza�ych podr�cznikach. - Przywykli�my do takiego systemu pracy. Czas si� otrz�sn�� - m�wi ekspert.
29.10.2024 | 08:28

artyku�

edukacja

informatyka

szko�a
Nied�wiedzie polarne zaczynaj� mie� problemy z... chodzeniem. Przez globalne ocieplenie

nied�wiedzie

Robert Jurszo

Zaobserwowali to naukowcy badaj�cy te wielkie arktyczne drapie�niki. Nied�wiedzie sta�y si� te� bardziej podatne na paso�yty wywo�uj�ce m.in. toksoplazmoz�.
28.10.2024 | 19:00

Arktyka

globalne ocieplenie

Klimat i �rodowisko

nauka
IMGW ostrzega przed mg�ami. Sk�d si� bior� w s�oneczne dni?

mg�a

Krzysztof Drozdowski

To mg�y radiacyjne. Wyja�niamy genez� ich powstawania.
28.10.2024 | 13:59

nauka

pogoda

przyroda

zjawiska atmosferyczne
7 rzeczy, kt�rych nie wiedzieli�my tydzie� temu

nauka

Tomasz Ulanowski

Kot w kszta�cie garnka, niezwyk�a odporno�� niesporczak�w, szerszenie, kt�re nie upijaj� si� nawet 80-procentowym alkoholem i inne zagadki przyrody - wszystkie w ub. tygodniu rozwik�ali naukowcy
28.10.2024 | 09:39

fizyka

matematyka

przyroda

zwierz�ta
Koty naprawd� s� z "p�ynnego metalu"

koty

Ewa Tomkowska

W mediach spo�eczno�ciowych jest mn�stwo zdj�� i film�w pokazuj�cych koty wciskaj�ce si� w w�skie szczeliny i przybieraj�ce kszta�t najr�niejszych naczy�, np. garnka. Teraz w�gierski naukowiec potwierdza to, co wszyscy opiekunowie kot�w wiedzieli...
27.10.2024 | 12:00

nauka

naukowcy odkryli

przyroda

pude�ka
Mucha stajenna. Uwa�aj, �eby nie po�kn�� jej larw!

kocham owady!

Mateusz Sowi�ski

Larwy muchy stajennej czasem zadomawiaj� si� w ludzkich jelitach.
26.10.2024 | 12:59

nauka

owady

przyroda

zwierz�ta
Prognoza pogody. S�o�ce, ale uwaga na mg�y

prognoza pogody

Krzysztof Drozdowski

Przed nami kolejny tydzie� z wy�ow�, pi�kn� pogod�.
25.10.2024 | 14:22

mg�a

nauka

pogoda
Margaret Hamilton, genialna informatyczka, kt�ra wys�a�a m�czyzn na Ksi�yc

Wysokie Obcasy Extra

Maja Staniszewska

Kierowniczk� zespo�u tworz�cego oprogramowanie dla komputer�w pok�adowych statk�w z programu "Apollo" zosta�a maj�c 29 lat. By�a tak podekscytowana, �e czasem wraca�a do pracy w �rodku nocy, by poprawi� fragment kodu. Wkr�tce potem stworzy�a system,...
25.10.2024 | 11:10

Apollo 11

kosmos

ksi�yc

l�dowanie na ksi�ycu
Inwestorzy kieruj� si� uprzedzeniami. My�l�: zajdzie w ci��e i zajmie si� dzieckiem a nie biznesem

Praca

Iwona Dominik

Aby kobiety mog�y by� wynalazczyniami, potrzebuj� nie tylko du�ych pieni�dzy i przychylnych im zarz�d�w, ale te� elastyczno�ci zatrudnienia, wsparcia w opiece nad dzie�mi i r�wnych zarobk�w- m�wi dr Patrycja Radek, mentorka wspieraj�c� rozw�j kobiet...
25.10.2024 | 10:53

artyku�

innowacje

nauka

naukowczynie
Margit Kossobudzka nagrodzona "Z�otym Ci�nieniomierzem"

nagrody dla dziennikarzy gazety wyborczej

red

Nagrod� przyzna�o dziennikarce "Wyborczej" Polskie Towarzystwo Nadci�nienia T�tniczego.
25.10.2024 | 10:23

Margit Kossobudzka

nauka

zdrowie
Gor�czka Zachodniego Nilu - pierwszy przypadek zaka�enia w Polsce. Co to oznacza?

Gor�czka Zachodniego Nilu

Margit Kossobudzka

Do��czamy do grupy kraj�w europejskich, w kt�rych komary mog� przenosi� wirusa obecnego u rodzimych ptak�w. Trzeba zacz�� komary traktowa� jak kleszcze, czyli jak wektory chor�b - ostrzega dr Pawe� Grzesiowski, szef G��wnego Inspektoratu Sanitarnego.
25.10.2024 | 09:51

choroby zaka�ne

nauka

wirusy

zdrowie
DODA na ratunek. Zagadka odporno�ci niesporczak�w na promieniowanie rozwi�zana

niesporczaki

Tomasz Ulanowski

Niesporczaki to tak twarde zwierzaki, �e przetrwaj� do prawdziwego ko�ca �wiata - zawyrokowali ju� lata temu badacze.
25.10.2024 | 06:00

kosmos

nauka

promieniowanie

przyroda
Dla m�odej lewicy za bogaty, dla naukowc�w zbyt reformatorski. Kim jest Maciej Gdula

reforma szkolnictwa wy�szego

Arkadiusz Gruszczy�ski

Pomys�y reformy PAN i Ideas NCBR do dyskusji, realizacja kiepska, komunikacja fatalna. Czy m�ody profesor utrzyma si� w resorcie nauki?
25.10.2024 | 05:00

lewica

Maciej Gdula

nauka

NCBR
Tomasz Ulanowski z nagrod� dla "Architekta Zr�wnowa�onego Rozwoju"

nagrody dla dziennikarzy gazety wyborczej

red

Nasz dziennikarz dosta� tegoroczn� nagrod� "Architekt Zr�wnowa�onego Rozwoju" w kategorii "Klimat i �rodowisko".
24.10.2024 | 20:19

antropocen

Klimat i �rodowisko

nauka

przyroda
Polacy i "ich" przyroda. Uwa�amy si� za jej gospodarzy, ale k��cimy si� o warto�ci

polscy naukowcy donosz�

Dr Agnieszka Olsza�ska, Dr Agata Pietrzyk-Kaszy�ska

Albo chcemy j� chroni�, albo eksploatowa�. Pogl�d, �e jeste�my jej cz�ci�, jest w Polsce radykalny. Dwie naukowczynie z PAN zbada�y, czym jest dla nas przyroda.
24.10.2024 | 09:39

antropocen

nauka

ochrona przyrody

przyroda

Poprzednia 1 2 3 4 5 ... Nast�pna