ZABORY Gazeta Wyborcza

"Do przyjaci� w Rosji", "Do rosyjskich przyjaci�", "Do przyjaci� Rosjan". T�umacze Mickiewicza pomijaj� s�owo "Moskale"

Rosja

Igor Bie�ow

Twierdz�c, �e "to nie jest normalny nar�d", Bart�omiej Sienkiewicz, prawnuk wielkiego polskiego pisarza, wezwa� do zastosowania odpowiedzialno�ci zbiorowej wobec wszystkich Rosjan. "Adam Michnik poleca".
15.11.2024 | 04:00

Adam Mickiewicz

carat

poezja

Puszkin
Ju� nie carski, a saski. "Bia�ystok ma k�opot z w�asnym herbem"

Bia�ystok

Maciej Cho�odowski

Przez prawie 30 lat mieszka�cy i mieszkanki Bia�egostoku przyzwyczaili si� do herbu miasta. Niewykluczone jednak, �e zostanie zmieniony, bo nawi�zuje do herbu zaborcy rosyjskiego, a - zdaniem Komisji Heraldycznej - powinien do tego, kt�ry nada� kr�l...
25.09.2024 | 17:13

herb

historia Bia�egostoku

Jan Klemens Branicki

rada miasta
Teatr jak stadion. Nastolatkowie krzycz�, gwi�d�� i rzucaj� w aktor�w przedmiotami

Teatr

Witold Mrozek

- Ch�opcy w wieku 13-17 lat mieli pot�ny wp�yw na przebieg przedstawienia. Wyra�ali swoje uwielbienie dla wybranej artystki i pr�bowali zaszkodzi� jej rywalce.
12.08.2024 | 06:00

fani

Helena Modrzejewska

Historia

Stefan �eromski
Mimo lata Traugutt mia� na sobie zimowe palto. To, w kt�rym go pojmali. Pod szubienic� by� spokojny

powstanie styczniowe

Marta Panas-Goworska, Andrzej Goworski

Skaza�c�w na stoki Cytadeli przywieziono przed 9 rano. "Na jednokonnych, drabiniastych w�zkach, u�ywanych zwykle do wywo�enia gnoju", notowa� �wiadek. 160 lat temu stracony zosta� ostatni dyktator powstania styczniowego i czterech jego towarzyszy...
04.08.2024 | 06:01

carat

Cytadela

Rosja

warszawa
"�ywi umierali". Wiersz Tadeusza R�ewicza

Wolna Sobota

Tadeusz R�ewicz

Wiersz Tadeusza R�ewicza poleca Andrzej Zagozda w 81. rocznic� powstania w getcie warszawskim
19.04.2024 | 04:00

antysemityzm

getto warszawskie

III Rzesza

rasizm
Ameryka�ski badacz uwa�a, �e wi�kszo�� Polak�w nie odczuwa�a zabor�w, stalinizmu i stanu wojennego. Nawet gdyby to by�a prawda, to co z tego?

historia Polski

Maciej Janowski

Wzmo�enie konflikt�w etnicznych w Polsce sz�o z g�ry - od nacjonalistycznie nastawionych inteligent�w. Niemniej nie da si� utrzyma� tezy, �e konflikt wynika wy��cznie z przej�cia si� biednych mas truj�c� ideologi� inteligencji.
16.09.2023 | 06:30

ko�ci� katolicki

ksi��ki

Polacy

stalinizm
"W�adys�aw Lech Terlecki pisarz zapomniany". Wiersz Tomasza �ubie�skiego

Wolna Sobota

Tomasz �ubie�ski

Wiersz Tomasza �ubie�skiego poleca Andrzej Zagozda.
21.01.2023 | 04:10

historia

literatura polska

poezja polska

powstanie styczniowe
Jutro pojad� do Warszawy obj�� dyktatur� - zwierza� si� Traugutt stryjecznej wnuczce Ko�ciuszki. Warto by�o?

Wolna Sobota

Tadeusz Konwicki

"Nie wiem, czy by� sens. Wiem, �e by� mus". Tadeusz Konwicki o powstaniu styczniowym w cyklu "Adam Michnik poleca"
21.01.2023 | 04:00

literatura polska

powstanie styczniowe

represje

rewolta
To szlachta i ziemia�stwo by�y ostoj� czynnego patriotyzmu. Czy to si� komu� podoba, czy nie

Wolna Sobota

Szcz�sny Janowicz

Wyspia�ski podkochiwa� si� w ciotce przysz�ej �ony Kazimierza Or�osia. Po tym zauroczeniu pozosta� jej portret. Adam Michnik poleca opowie�� o rodzinie Mackiewicz�w i Or�osi�w.
23.07.2022 | 05:55

historia

J�zef Pi�sudski

powstanie listopadowe

powstanie styczniowe
Ziemowit Szczerek: Przez ca�e �ycie szukam wytrychu, �eby t� Polsk� �rodkow� oswoi�

Wolna Sobota

Ziemowit Szczerek

Stary warsztat, kt�ry sukcesy odnosi�, harataj�c polonezy i bite ople, a teraz opuszczone rampy, �ciany i kana�y porasta wrzeszcz�ca ziele�
20.08.2021 | 09:57

Sieradz

zabory

��d�
Bombowe cnoty niewie�cie. O dziewczynach, kt�re genera�a chcia�y wysadzi� w powietrze

Ale Historia

Grzegorz Mazur

Propagowane przez resort edukacji i nauki "cnoty niewie�cie" w XIX w. bardzo odpowiada�y zaborcom. Na szcz�cie nie brakowa�o Polek, kt�re postawi�y na zupe�nie inne.
13.08.2021 | 16:44

J�zef Pi�sudski

Miko�aj II

PPS

Przemys�aw Czarnek
Walerian �ukasi�ski sp�dzi� 46 lat w izolacji. Rozmawia� ze sob� g��wnie o Polsce

Ale Historia

Miros�aw Maciorowski

"�ukasi�skiego przyj�� i trzyma� w twierdzy szlisselburskiej jako przest�pc� stanu jak najtajniejszym sposobem, tak i�by pr�cz komendanta nikt nie wiedzia� nawet o jego nazwisku ani te� sk�d do wi�zienia przys�any zosta�".
27.07.2020 | 06:00

COVID-19

izolacja

wolnomularstwo

zabory
Warszawie i �odzi, ogromnym o�rodkom miejskim, uda�o si� wymkn�� pozaborowym schematom

wybory prezydenckie 2020

Marek Wysta�ski

Mamy, jak m�wi� nie tylko "niekt�rzy", ale chyba ju� wi�kszo��, jednak dwie Polski - czytelnik polemizuje z prof. Andrzejem Rychardem.
13.07.2020 | 16:00

II tura wybor�w

wyborcza to wy

zabory
Najs�ynniejsi powsta�cy wielkopolscy: jeden sia� dywersj�, drugi zwia� z armii kajzera razem z samolotem

Ale Historia

Miros�aw Maciorowski

Franciszek Jach i J�zef J�czkowiak s� bohaterami "Na ca�ego", nowej powie�ci Piotra Bojarskiego.
06.07.2020 | 05:54

i wojna �wiatowa

ksi��ki

Powstanie Wielkopolskie

Wielkopolska
Pa�szczyzna. Jeszcze w XIX wieku szlachcic nie traktowa� ch�opa jak cz�owieka

Ale Historia

Beata Janowska

Szlachcic dla ch�opa by� drapie�nikiem. D�ugo traktowa� go nie jak cz�owieka, ale wy��cznie jako si�� robocz�. Zmieni�o si� to dopiero po 1831 r., kiedy sta�o si� jasne, �e bez wsi nie da si� odzyska� niepodleg�o�ci. Rozmowa z W�odzimierzem...
15.07.2019 | 05:58

ch�opi pa�szczy�niani

pa�szczyzna

zabory
Koronacja Miko�aja I na kr�la Polski: czy jedna z salw mia�a zabi� cara wraz z rodzin�?

Ale Historia

Jaros�aw Czubaty

Wed�ug niekt�rych relacji polscy spiskowcy podczas warszawskiej koronacji Miko�aja I chcieli go jedynie aresztowa� i zmusi� do przywr�cenia w Kr�lestwie Polskim wolno�ci s�owa i przestrzegania konstytucji. Jednak wed�ug innych, bardziej...
20.05.2019 | 07:30

Rosja

zabory
"Napoleo�ski amok Polak�w" Le�niewskiego. Co takiego widzieli w Napoleonie Polacy, �e masowo ruszali za nim w b�j?

Ale Historia

Miros�aw Maciorowski

Gdyby S�awomir Le�niewski, autor ksi��ki "Napoleo�ski amok Polak�w", �y� na pocz�tku XIX w., to na pewno bez wahania wskoczy�by na konika cisawego i pogalopowa�, by z Napoleonem walczy� o Polsk�. A gdyby poleg�, to z imieniem cesarza na ustach.
20.05.2019 | 07:20

Napoleon

polska

zabory
Na zachodzie uczciwo�� i punktualno��, na wschodzie lenistwo i �ap�wki. Ile w nas zosta�o z zabor�w?

Ale Historia

Andrzej Chwalba

Na zachodzie szanowano prawo, ceniono punktualno��, p�czkowa�y organizacje spo�eczne. Na wschodzie panowa�a ospa�o�� i niech�� do solidnej pracy. Z kolei w Galicji silna by�a wiara w moc pa�stwa, kt�re mia�o rozwi�zywa� wszelkie problemy.
30.01.2019 | 05:30

zabory
Konserwaty�ci postawili na z�ego konia. Doce�my to, bo wizje wolnej Polski na gruzach zaborc�w d�ugo by�y kiepsk� political fiction

felietony

Maciej Janowski

Gdyby pa�stwa centralne wygra�y, czytaliby�my dzi� o konserwatystach krakowskich jako tych, kt�rzy najlepiej odczytali znaki czasu.
19.11.2018 | 05:51

100-lecie odzyskania niepodleg�o�ci

Galicja

Krak�w

zabory
Apuchtin: matka Polka zawodzi� b�dzie nad ko�ysk� dziecka rosyjsk� piosenk�

Ale Historia

J�zef Krzyk

Aleksander Apuchtin, warszawski kurator szkolny, sta� si� dla Polak�w symbolem t�pej rusyfikacji. Irytowa� zreszt� r�wnie� Rosjan - a jeden z nich da� mu nawet w g�b�
30.04.2018 | 05:57

historia

Rosja

zabory