KOLONIALIZM Gazeta Wyborcza

Reparacje za niewolnictwo. By�e kolonie domagaj� si� dyskusji, Wielka Brytania nie chce o tym s�ysze�

kolonializm

Maria Kruczkowska

Kwoty liczone s� w bilionach dolar�w. Uczestnicy szczytu by�ych brytyjskich kolonii przygotowali plan naprawczy, w kt�rym znalaz�y si� m.in. formalne przeprosiny za niewolnictwo oraz umorzenie d�ug�w.
29.10.2024 | 06:00

kr�l Karol III

niewolnictwo

Wielka Brytania
Kr�l Gezo wraca do Dahomeju. Nagrodzony Z�otym Nied�wiedziem dokument Mati Diop, ju� w kinach

Kultura

Paulina Reiter

"Wychowa�em si� na bajkach i filmach Disneya, znam Avatara, ale nigdy nie widzia�em �adnej kresk�wki o naszych kr�lach. Nie wiedzia�em, �e pos�gi zosta�y wywiezione" - m�wi student z Beninu
26.10.2024 | 06:00

Berlinale

film

kolonializm

Mati Diop
Wielka Brytania odda Mauritiusowi cz�� zamorskiego terytorium

Wielka Brytania

Marcelina Szumer-Brysz

Chodzi o strategicznie po�o�ony archipelag Czagos, obejmuj�cy oko�o 60 wysp po�o�onych na Oceanie Indyjskim.
03.10.2024 | 19:17

kolonializm

Mauritius

Ocean Indyjski

USA
Meksyk czeka na przeprosiny. Nie zaprosi� kr�la Hiszpanii na inauguracj� nowej prezydentki

Meksyk

Maciej Stasi�ski

Ani kr�l, ani premier Hiszpanii nie pojad� na inauguracj� prezydent Meksyku. Bo Meksyk nie chce zaprosi� kr�la Filipa VI, p�ki ten nie przeprosi za podb�j kraju sprzed 500 lat.
28.09.2024 | 16:18

ameryka p�nocna

Ameryka �aci�ska

Hiszpania

kolonializm
Lhakpa Szerp� w ko�cu uznano za kobiet�, kt�ra zdoby�a Everest najwi�cej razy, bo a� dziesi��. Ale co z tego?

Wolna Sobota

Piotr Trybalski

Zamkni�cie takiej g�ry jak Everest, kt�ra przynosi tak wiele korzy�ci gospodarczych ca�emu regionowi, nie by�oby czym� dobrym
12.07.2024 | 05:00

bernadette mcdonald

himalaizm

k2

kolonializm
Tutejsi: otw�rzmy kolejny sklep z drogimi gad�etami przy marinie. Ja: otw�rzmy ksi�garni�

Wolna Sobota

Jakub Kibitlewski

Uciekinierzy z korpo i bohema przyje�d�aj� na t� wysp� dziesi�tkami, osiedlaj� si�, a do mnie maj� pretensje, �e przyci�gam turyst�w
17.05.2024 | 05:00

Grecja

kolonializm

ksi��ki

leonard cohen
Zagadka �mierci sekretarza generalnego ONZ. Poszlaki m�wi� o ataku na samolot

ONZ

Robert Stefanicki

�wiadkowie widzieli b�ysk, a potem "Albertina" Daga Hammarskj�lda spad�a do lasu.
26.04.2024 | 07:54

Afryka

Belgia

katastrofa

kolonializm
Zamiast si� buntowa� przeciwko bia�ym, wykorzysta� Niemc�w do umocnienia swojej w�adzy

Wolna Sobota

Przemys�aw Urba�czyk

Nam Rwanda kojarzy si� z ludob�jstwem Tutsi. Rwandyjczycy woleliby kojarzy� si� �wiatu tak, jak przez stulecia
26.04.2024 | 05:00

Afryka

kolonializm

krowy

podr�e
Uchod�cy, przemoc i sztuka. Co papie� Franciszek zobaczy na weneckim Biennale?

Biennale w Wenecji

Witold Mrozek

Pierwszy raz w historii papie� odwiedzi Biennale w Wenecji. Czy podczas swojej wizyty Franciszek zobaczy te� pawilon Ukrainy? I ukrai�sk� sztuk� ofiar wojny w polskim pawilonie?
22.04.2024 | 14:34

kolonializm

papie� Franciszek

sztuka wsp�czesna

Wenecja
1 kwietnia. Niepi�mienni wodzowie Konga podpisali z Belgami umow� o oddaniu swoich ziem [KALENDARIUM]

kalendarium

irk

Pocz�tek Uniwersytetu Stefana Batorego i koniec wojny domowej w Hiszpanii. Co jeszcze wydarzy�o si� 1 kwietnia?
01.04.2024 | 05:55

Belgia

kolonializm

Kongo
"Mary Poppins" jak "W pustyni i w puszczy". Przez dyskryminuj�cy j�zyk zmieniono klasyfikacj� filmu

By� rodzicem

Zuzanna Kuffel

Chcesz pokaza� dzieciom "Mary Poppins", filmowy klasyk z 1964 roku z Julie Andrews w roli g��wnej? Brytyjscy cenzorzy filmowi zrzeszeni w British Board of Film Classification (BBFC) ponad p� wieku od jego premiery, uznali, �e ten film lepiej...
27.02.2024 | 15:07

film

kolonializm

lektury

mary poppins
Rozliczenia z kolonialn� przesz�o�ci� przetrzebi� muzea Zachodu [EL PAIS]

kolonializm

El Pais

Wiele presti�owych plac�wek zacz�o zwraca� przedmioty zrabowane podczas kolonizacji i bada pochodzenie niekt�rych kolekcji. Ale inne stawiaj� op�r.
09.02.2024 | 16:07

muzea

Nasza Europa

prasa zagraniczna
Mia� trudny charakter, pasowa� na morderc�. Ten wyrok pokazuje, jak dobrze rasizm mia� si� w Wielkiej Brytanii

Wysokie Obcasy Extra

Micha� Noga�

Trudno przewidzie�, co si� wydarzy w Wielkiej Brytanii w ci�gu najbli�szych lat, ale nale�y si� cieszy�, �e nie wykonuje si� tu ju� kary �mierci. Rozmowa z Nadif� Mohamed, somalijsko-brytyjsk� pisark�, autork� "Szcz�liwc�w"
31.01.2024 | 05:58

kolonializm

literatura

pisarka

powie��
"The New York Times": Nie ma "innej pracy". Przyczyny ub�stwa Filipin le�� w kolonializmie

Filipiny

Peter S. Goodman

Rodino Sawan zak�ada drucian� uprz�� i mocno zapiera si� stopami w b�otnist� �cie�k� biegn�c� przez sk�pan� w upale plantacj�. W ko�cu rusza do przodu, z wysi�kiem ci�gn�c �adunek: 25 ki�ci �wie�o zerwanych banan�w.
08.01.2024 | 06:01

Azja

kapitalizm

kolonializm

New York Times
Palesty�czycy, �ydzi, Arabowie. A� do ko�ca XIX w. mieszka�cy Palestyny nie zrozumieliby pytania, kim si� czuj�

Wolna Sobota

Kasper Kalinowski

Archeolodzy znale�li w Masadzie resztki niekoszernego po�ywienia, a jej obro�cy nale�eli do rozb�jniczej sekty. Te oraz inne mity za�o�ycielskie Izraelczyk�w i Palesty�czyk�w.
21.10.2023 | 04:00

Arabowie

Bliski Wsch�d

imperium osma�skie

Izrael
To seans obowi�zkowy. P�ki m�odzie� w szko�ach zbiera "staniki dla Afryki" albo stare trampki

Kultura

Zuzanna Kuffel

"Kompleks zbawcy" to dla polskiego spo�ecze�stwa seans obowi�zkowy. Bo wierni w ko�cio�ach nadal hojnie sypi� na tac� dla misjonarzy, a "bia�ych zbawc�w" wracaj�cych z woja�y do Afryki wita si� oklaskami.
03.10.2023 | 17:33

Afryka

kolonializm

misje zagraniczne

Stany Zjednoczone
W propagandowym obrazie by�o to atrakcyjne miejsce pracy z opiek� lekarsk�, sto��wk� i przedszkolem

Ale Historia

Anna Machcewicz

Okr�ty w Stoczni Cesarskiej w Gda�sku mia�y pom�c Niemcom w zdobyciu i utrzymaniu zamorskich posiad�o�ci. Ju� w�wczas powstawa�y zwi�zki zawodowe i protestowa�y przeciwko z�ym warunkom pracy.
16.09.2023 | 07:30

kolonializm

PRL

Solidarno��

stocznia gda�ska
Politolog orientalista: Wzdrygam si�, kiedy s�ysz� "pislam", "katotaliban" i por�wnania polskiej prawicy do szariatu

Wolna Sobota

Mateusz Mazzini

Polscy intelektuali�ci m�wi�: "Rosja to wi�zienie narod�w i si� rozpadnie". Ale jak ma si� rozpa��, skoro mniejszo�ci to kilka, mo�e kilkana�cie procent? I nie ma co liczy�, �e Rosja z prezydentem Nawalnym to b�dzie druga Szwecja
04.08.2023 | 06:00

Azja

Czeczeni

kolonializm

Rosja
Kr�l Karol III jest potomkiem w�a�ciciela niewolnik�w. Wielka Brytania to imperium powsta�e na krzywdzie

kolonializm

Robert Stefanicki

Lewicowy "Guardian": pot�ga Wielkiej Brytanii zosta�a zbudowana na niewolnictwie i kolonializmie. Prawicowy "Telegraph": to kapitalizm, a nie niewolnictwo, uczyni� j� bogat�.
28.07.2023 | 06:00

kapitalizm

kr�l Karol III

niewolnictwo

Wielka Brytania
"Kij flegmatycznego Anglika przyprowadza ich do porz�dku". Co Polacy 100 lat temu my�leli o Afryce

Ksi��ki

Grzegorz �y�

W 1890 roku czasopismo "Missye Katolickie" odnotowa�o sensacj�: "Jakie� by�o zdziwienie Krakowian, gdy ujrzano Murzyna przy o�tarzu w ko�ciele �w. Barbary, gdy przenaj�wi�tsz� ofiar� sprawowa�. Murzyn, o kt�rym my�lano, �e chyba do niskich pos�ug...
22.07.2023 | 04:34

Afryka

Czytelnia Wyborczej

kolonializm

kolonie
��daj�c od Niemiec reparacji za II wojn�, dajemy Litwie prawo do roszcze� wobec Polski za okupacj� Wile�szczyzny

Wolna Sobota

Jarek Gryz

Nigeryjski przyw�dca za��da� odszkodowania za lata kolonialnego wyzysku. Brytyjski dyplomata: "Absolutnie si� zgadzam. Natychmiast, jak tylko my dostaniemy od Rzymian"
21.07.2023 | 10:58

historia

Izrael

kolonializm

kultura woke
"The New York Times": Kr�l Holandii przeprasza za niewolnictwo. Gest wyj�tkowy w Europie - ale "jakie� 160 lat za p�no"

kolonializm

Claire Moses

Holandia formalnie znios�a niewolnictwo w swoich koloniach w 1863 r., ale dopiero niedawno zacz�a na serio m�wi� o swoim udziale w tym procederze.
06.07.2023 | 13:04

Holandia

niewolnictwo

prasa zagraniczna
Brytyjska rodzina kr�lewska odmawia oddania szcz�tk�w uprowadzonego ksi�cia etiopskiego

Wielka Brytania

Robert Stefanicki

Pa�ac Buckingham odrzuci� pro�b� Etiopii o zwrot szcz�tk�w ch�opca pochowanego w zamku Windsor w XIX wieku, t�umacz�c, �e ekshumacja naruszy�aby miejsca spoczynku innych pochowanych tam os�b.
24.05.2023 | 13:14

Etiopia

kolonializm

rodzina kr�lewska
Kiedy� wszyscy byli�my rasistami, twierdzi Joanna Wasilewska, dyrektorka Muzeum Azji i Pacyfiku

muzea

Beata Janowska

Czas, by zrabowane dzie�a sztuki z kraj�w kolonialnych pokazywa� w miejscu ich powstania, a nie w British Museum czy w Niemczech. I tu pojawia si� kluczowe pytanie: komu je zwraca�?
12.05.2023 | 12:00

British Museum

kolonializm

rasizm

Tylko na Wyborcza.pl
Anne Applebaum: On w szarych pr��kach, a ja.... Moje spotkania z kr�lem Karolem

Wolna Sobota

Anne Applebaum

Kr�lowa nie musi by� przyjacielska ani przyst�pna; kr�l nie b�dzie kim�, z kim chcia�oby si� p�j�� na piwo
09.05.2023 | 14:00

Anne Applebaum

brexit

kolonializm

kr�l Karol III
Retornados wr�cili do Portugalii, chocia� nigdy z niej nie wyjechali

kolonializm

Iwona S�abuszewska-Krauze

Wkr�tce po rewolucji go�dzik�w populacja Portugalii w ci�gu kilku miesi�cy zwi�kszy�a si� o 7 proc. Dla biednego kraju by� to wstrz�s, dla "retornados", czyli powracaj�cych, jeszcze wi�kszy.
21.04.2023 | 06:00

Angola

dekolonizacja

Mozambik

Portugalia
Czy Jamajka to Ameryka �aci�ska? A Gujana Francuska? Niekt�rzy skre�laj� z listy pa�stw latynoskich nawet Brazyli�

Wolna Sobota

Mateusz Mazzini

Rozprawiamy o dekolonizacji. A co, je�li mieszkaniec Ameryki �aci�skiej m�wi mi, �e sw�j �wiat chce definiowa� za pomoc� j�zyka dawnego europejskiego okupanta?
01.04.2023 | 04:00

Ameryka �aci�ska

Argentyna

Brazylia

Buenos Aires
Czego ju� nie powie Herkules Poirot? Ksi��ki Agathy Christie bez rasistowskich okre�le�

Ksi��ki

Anna S. D�bowska

Wydawnictwo HarperCollins, wznawiaj�c dzie�a wszystkie Agathy Christie, podda�o je istotnym zmianom. Usun�o to, co zbyt drastyczne dla wsp�czesnego czytelnika.
27.03.2023 | 12:37

Agatha Christie

kolonializm

rasizm
To nie biedni walcz� z bogatymi ani obro�cy przywilej�w z lud�mi post�pu i wolno�ci. To walcz� g�upcy i nieuki z lud�mi inteligentnymi

Wolna Sobota

Jan Hartman

Jak nie pruderi�, to faszyzmem, jak nie faszyzmem, to w przebraniu queer, ale zawsze g�r� jest ten sam oportunista got�w zniszczy� ka�dego, kto wyrasta ponad jego poziom
11.03.2023 | 04:00

Cancel Culture

cenzura

Jan Hartman

kolonializm
"To jest wojna bia�ych ludzi". Dlaczego Azji i Afryki nie obchodzi Ukraina

Wolna Sobota

Robert Stefanicki

Rosyjski MSZ dysponuje kadr� dyplomat�w, kt�rzy cz�ciej ni� ich zachodni odpowiednicy biegle m�wi� w lokalnych j�zykach.
25.02.2023 | 04:00

Afryka

Ameryka �aci�ska

arabia saudyjska

Chiny
"Kraj spowity mrokiem z�ych uczynk�w". Piek�o w Australii

ksi��ki

Micha� Noga�

"Plon" uznany zosta� na Antypodach za jedn� z najwa�niejszych ksi��ek XXI wieku. Australia rozlicza si� z krwaw� przesz�o�ci�.
07.02.2023 | 05:00

Australia

kolonializm

Rdzenni mieszka�cy
Ksi��ka ksi�cia Harry'ego i serial Netflixa prowokuj� pytania o rasizm. R�wnie� samej Meghan

Wolna Sobota

Maciej Jarkowiec

Narzekanie, �e ci czarni, te feministki wszystko maj� i nadal im ma�o prze�lepia kontekst historii
28.01.2023 | 04:00

Afryka

kolonializm

ksi�� harry

meghan markle
Indie i Chiny star�y si� w Himalajach

Azja

Maria Kruczkowska

Po roku przerwy dwa najwi�ksze azjatyckie mocarstwa atomowe star�y si� po raz kolejny w pi�tek w himalajskim stanie Arunachal Pradesh.
13.12.2022 | 13:45

Chiny

Himalaje

Indie

kolonializm
Kobiety na krwawej wojnie. Kino superbohaterskie ju� nie musi by� m�skie

Marvel

Dawid Dr�d�

Po �mierci kr�la w�adz� w Wakandzie przejmuj� kobiety. Czy ochroni� sw�j kraj przed pot�nym stworem? "Czarna Pantera: Wakanda w moim sercu" redefiniuje kino superbohaterskie.
11.11.2022 | 08:00

Afryka

Czarna Pantera

Hollywood

kolonializm
Autorka "Cudzego kraju". "Kiedy by�am ma�a, we Francji i Maroku ludzie nie rozmawiali o kolonizacji"

Kultura

J�drzej Dudkiewicz

"Chcia�abym lepiej zrozumie� swoj� to�samo��, sk�d pochodz�, jaka jest historia takiej osoby jak ja - w po�owie Francuzki, w po�owie Afrykanki, c�rki jednocze�nie tych, kt�rzy kolonizowali, i tych, kt�rzy byli kolonizowani". Rozmowa z Leil� Slimani,...
22.10.2022 | 06:00

Francja

kolonializm

Maroko
Mieszka�cy by�ych kolonii nie p�acz� po El�biecie II. "Zachwyca�a was, nosz�c ukradzione nam diamenty"

kolonializm

Marcelina Szumer-Brysz

Gdy ca�y �wiat zdaje si� prze�ywa� �a�ob� po �mierci El�biety II, s� miejsca i rodziny, w kt�rych w dniu pogrzebu monarchini wystrzel� korki od szampana. Afryka nie wybaczy�a koronie zbrodni z czas�w kolonialnych.
18.09.2022 | 10:51

El�bieta II

jeff bezos

kr�lowa el�bieta ii

monarchia
Na surowej, niemal bezludnej Grenlandii zbudowali katedr�, jakiej zazdro�ci�a im ca�a p�nocna Europa. Po co?

Wolna Sobota

Przemys�aw Urba�czyk

By�o ich kilkuset, g��d zagl�da� im w oczy. A mimo to postanowili zbudowa� katedr�
15.07.2022 | 15:00

Grenlandia

inuici

kolonializm

Skandynawia
"The New York Times": Najpopularniejsze romansid�o Netflixa kwestionuje mit bia�ej angielskiej arystokracji

Tylko na Wyborcza.pl

Desiree Ibekwe

Drugi sezon "Bridgerton�w", hitowej produkcji Netflixa, pokazuje losy rodziny, kt�rej przemieszczanie si� mi�dzy Angli� a Indiami odbija si� w faktach historycznych.
31.03.2022 | 16:07

Bridgertonowie

kolonializm

Netflix
Katarzyna W�yk: Jeffrey Sachs, Warufakis, Naomi Klein i "Guardian" powtarzaj� kremlowski przekaz dnia

Wolna Sobota

Katarzyna W�yk

Zachodnia lewica ujawnia sw�j stosunek do Europy �rodkowej: r�wnie postkolonialny jak u imperialist�w, kt�rych tak lubi krytykowa�.
02.03.2022 | 12:27

Guardian

Jeffrey Sachs

kolonializm

lewica
Bodyboarding, surfing, rasizm. O to by�cie Agathy Christie nie podejrzewali

Wolna Sobota

Katarzyna W�yk

Agatha Christie. Jedna z pierwszych Europejek, kt�ra opanowa�a sztuk� surfingu
11.02.2022 | 05:43

Agatha Christie

Anglia

antysemityzm

Egipt

1 2 ... Nast�pna