TERESA KRUSZONA Gazeta Wyborcza

Mecz nosi� "znamiona pora�ki", debat� "spostponowano" na kwiecie�. Prostoto, wr��!

S��wka. Magazyn o j�zyku

Teresa Kruszona

Debata na temat aborcji zosta�a "spostponowana" na 11 kwietnia - to informacja z telewizji. Co jej autor mia� na my�li?
26.03.2024 | 10:00

anglicyzmy

anglicyzmy w j�zyku polskim

j�zyk polski

Pogotowie j�zykowe
"Ewo!", "Aniu!", "c�reczko!" - kto jeszcze tak m�wi? Przypominamy o wo�aczu

S��wka. Magazyn o j�zyku

Teresa Kruszona

Nie tak dawno w przypadku nazwisk kobiet stosowano tak�e wo�acz z ko�c�wk� "-o", np. "pani Wi�niewsko!".
11.03.2024 | 11:43

j�zyk polski

odmiana nazwisk

Pogotowie j�zykowe

s��wka
"Personalizowane kr�wki". Potworek j�zykowy czy przydatny imies��w?

S��wka. Magazyn o j�zyku

Teresa Kruszona

Jedno s�owo zapo�yczone z angielskiego wystarczy na opisanie tego, do czego w polszczy�nie potrzeba kilku s��w.
12.02.2024 | 18:00

j�zyk polski

personalizowany

Pogotowie j�zykowe

s��wka
"Kobieta po 50-�tce", "50-tka", "40-ste urodziny". Moda na dziwne ko�c�wki

S��wka. Magazyn o j�zyku

Teresa Kruszona

Ulica 3-ego Maja? O godzinie 20-tej? Nie. Ulica 3 Maja, o godzinie 20 - tak.
01.02.2024 | 06:45

j�zyk polski

liczebniki

liczebniki g��wne

liczebniki porz�dkowe
"Daj mi znaka", �e "masz smaka" na "torta". Wyra�enia, kt�re budz� skrajne emocje

Pogotowie j�zykowe

Teresa Kruszona

Przypomina mi si� tekst piosenki "Daj mi znak, male�ki znak". Czy brzmia�by dobrze w formie: "Daj mi znaka, male�kiego znaka"?
23.01.2024 | 15:47

b��dy j�zykowe

j�zyk polski

odmiana rzeczownik�w

s��wka
Miko�aj i miko�aj. Kiedy to imi� zapisujemy wielk�, a kiedy ma�� liter�?

miko�ajki

Teresa Kruszona

Kiedy piszemy w "Wyborczej" o miko�ajkach i �wi�tych miko�ajach, czytelnicy oburzaj� si�, �e ma�ymi literami, �e nie szanujemy tradycji, a nawet �wi�to�ci. Szanujemy. I tradycj�, i �wi�to�ci. I zasady ortografii.
06.12.2023 | 06:00

j�zyk polski

Pogotowie j�zykowe

sylwester

s��wka
"Podwoi" i "podwoj�w". Kogo dzi� obchodzi, czy s�owo brzmi dostojnie? Czytelnika "S��wek"!

Pogotowie j�zykowe

Teresa Kruszona

Jak jest �adniej, bardziej majestatycznie: otwarcie podwoi czy otwarcie podwoj�w? - pyta Czytelnik.
04.12.2023 | 14:00

j�zyk polski

Listy do S��wek

odmiana rzeczownik�w

s��wka
Gdy premier "formu�uje" nowy rz�d, to poloni�ci p�acz�. O mylonych s�owach

Pogotowie j�zykowe

Teresa Kruszona

O ile "adoptowa�" i "adaptowa�" myli nam si� coraz rzadziej, o tyle "formowa�" i "formu�owa�" - cz�sto. Zw�aszcza ostatnio.
20.11.2023 | 06:46

homonimy

j�zyk polski

paronimy

rz�d Donalda Tuska
"Mecz�w" i "koc�w" brzmi dziwnie, tak jak "klusk�w". Prawda czy fa�sz?

Pogotowie j�zykowe

Teresa Kruszona

Z jakiego� powodu ko�c�wka -�w jest nielubiana albo u�ywana z wahaniem.
23.10.2023 | 23:56

j�zyk polski

klusek czy kluska?

odmiana rzeczownik�w

s��wka
Zjem zup� z "dyni", ale placki z "cukinii". Jak si� w tym po�apa�?

Pogotowie j�zykowe

Teresa Kruszona

M�wimy cuki�ja, ale dy�a i nia�a - to ma wp�yw na ich odmian�. Co z innymi rzeczownikami zako�czonymi na -ia?
04.10.2023 | 22:00

cukinia

dynia

j�zyk polski

odmiana rzeczownik�w
Znalaz�em "grzyba", ale "wys�a�em SMS". O kaprysach biernika

Pogotowie j�zykowe

Teresa Kruszona

Zjad�em prawdziwka czy prawdziwek? Grzybiarze si� o to k��c�. A przy okazji o odmian� s�owa "laptop".
17.09.2023 | 13:00

biernik

grzyby

j�zyk polski

prawdziwki
Pogotowie j�zykowe. Z Ziobr�, z Ziobrem, a mo�e z Ziobro?

j�zyk polski

Teresa Kruszona

Jednym z najcz�ciej zadawanych pyta� na temat poprawnej polszczyzny jest to dotycz�ce odmiany nazwisk.
10.09.2023 | 18:00

odmiana nazwisk

Pogotowie j�zykowe

s��wka

Teresa Kruszona
"Przez ostatnie kilkana�cie lat" czy "przez ostatnich kilkana�cie lat?" Jak jest poprawnie?

Pogotowie j�zykowe

Teresa Kruszona

K�opoty z konstrukcjami liczebnikowymi pojawiaj� najcz�ciej w�wczas, gdy musimy ich u�y� z przymiotnikiem
20.10.2022 | 08:55

j�zyk polski

liczebniki

przymiotniki

s��wka
Pogotowie j�zykowe. Razem i osobno, czyli "przynajmniej", ale "co najmniej"

S��wka. Magazyn o j�zyku

Teresa Kruszona

Dlaczego "co najmniej" pisze si� rozdzielnie, a "przynajmniej" ��cznie? Oba s�owa maj� podobne znaczenie, jednak ich pisownia jest r�na - pyta Czytelniczka.
07.06.2022 | 01:45

j�zyk polski

pogotowie j�zykowe

razem czy osobno

s��wka
Ukrai�scy biowojownicy i rosyjska propaganda. A "rzekomy" to na pewno nie "prawdopodobny"

Pogotowie j�zykowe

Teresa Kruszona

B�agam, nie u�ywajmy nagminnie s�owa "rzekomy" w niew�a�ciwy spos�b (zamiast "prawdopodobny", "domniemany"), np. "Ponad 7 tysi�cy rzekomych zbrodni wojennych pope�nionych przez wojska rosyjskie w Ukrainie" - apeluje Czytelnik.
10.05.2022 | 23:58

biowojownicy

fake news

j�zyk polski

s��wka
�yczenia wielkanocne. Jak piszemy i odmieniamy "Wielkanoc", jak "�migus-dyngus"

S��wka. Magazyn o j�zyku

Teresa Kruszona

Z listu Czytelnika: Wielkanoc piszemy du�� liter�, to jasne - bo to �wi�to. A Wielka Noc? Czy to te� oficjalna nazwa �wi�ta?
12.04.2022 | 22:14

j�zyk polski

Pogotowie j�zykowe

s��wka

Teresa Kruszona
S�onogorzki, ale flaga bia�o-czerwona. O smakach, kolorach i przymiotnikach z�o�onych

Teresa Kruszona

Jak napisa� "granatowoczarne" czy "granatowo-czarne niebo"? Podobno mo�e by� tak i tak - pyta Czytelniczka.
27.03.2022 | 23:50

j�zyk polski

Pogotowie j�zykowe

przymiotniki

s��wka
Narracja i salon. Siedem zbyt modnych s��w

Teresa Kruszona

Czytelnik napisa�: "Razi mnie nadu�ywanie s�owa narracja. Cz�sto pada ono z ust go�ci stacji radiowych i telewizyjnych. A dlaczego nie: przekaz, przes�anie, program, za�o�enie, opinia itp., w zale�no�ci od kontekstu wypowiedzi?".
13.03.2022 | 23:00

j�zyk polski

Pogotowie j�zykowe

s��wka

Teresa Kruszona
Pogotowie j�zykowe. Rzecz o rzeczy

S��wka. Magazyn o j�zyku

Teresa Kruszona

Czytelnik napisa�: S�owo wytrych: "rzecz", cz�sto w odniesieniu do czego� niematerialnego lub istoty �ywej. Np. "Pan m�wi do ukochanej: Jeste� najlepsz� rzecz� w moim �yciu"; "Zwr�c� uwag� na pewn� rzecz - pan g�osowa� za t� ustaw�". A dlaczego nie...
27.02.2022 | 20:00

j�zyk polski

Pogotowie j�zykowe

s��wka

Teresa Kruszona
Pogotowie j�zykowe. Czy "osoba" mo�e by� samotna? Bez przymiotnika? Liczebnika?

S��wka. Magazyn o j�zyku

Teresa Kruszona

"Osoby przychodz�", "osoby kupuj�". Przyk�ady brzmi� jak cytaty z pewnego serialu: "A dlaczego osoba zak��ca moj� r�wnowag� od rana?"
10.02.2022 | 06:00

j�zyk polski

osoba

Pogotowie j�zykowe

s��wka
Pogotowie j�zykowe. O�mioklasista tak, pi�cioklasista - nie

S��wka. Magazyn o j�zyku

Teresa Kruszona

Z listu Czytelniczki: Regularnie u�ywam s�owa "�smoklasi�ci", podobnie jest "pierwszoklasi�ci". Rozumiem, �e skoro dziennikarz u�ywa s�owa "o�mioklasi�ci", to s� r�wnie� "czteroklasi�ci", "dwuklasi�ci", "jednoklasi�ci"?
26.01.2022 | 01:00

j�zyk polski

Pogotowie j�zykowe

s�ownik j�zyka polskiego

s��wka
"Nie mam jasno�ci w temacie Marioli". Jedena�cie wyra�e�, kt�re irytuj� nas najbardziej. Wybierz najgorsze (SONDA�)

S��wka. Magazyn o j�zyku

Teresa Kruszona

Te pytanie, rubensowskie kszta�ty, pok�j w tapecie. Kt�ry b��d albo popularny zwrot uwa�asz za najgorszy? Zag�osuj
10.01.2022 | 06:00

b��dy j�zykowe

j�zyk polski

Pogotowie j�zykowe

sonda� S��wek
W �yczeniach noworocznych ortografia powinna ust�pi� zwyczajowi

Teresa Kruszona

Czy to prawda, �e je�li komu� wy�l� �yczenia "Szcz�liwego Nowego Roku", to �ycz� mu szcz�cia tylko na jeden dzie�, czyli 1 stycznia?" - pyta Czytelnik.
22.12.2021 | 21:18

jak sk�ada� �yczenia

j�zyk polski

Pogotowie j�zykowe

s��wka
Pogotowie j�zykowe. Tylko i wy��cznie - przecie� to bez sensu! A mo�e nie?

S��wka. Magazyn o j�zyku

Teresa Kruszona

Z listu Czytelniczki: Nagminnie s�ysz� w telewizji zwrot: "tylko i wy��cznie". Bardzo mnie to razi, m�wi� tak nie tylko politycy, ale te� dziennikarze, od kt�rych wymagam poprawnej polszczyzny. Czy mog�aby Pani napisa�, �e to b��d, tautologia?".
20.12.2021 | 10:04

j�zyk polski

pleonazmy

Pogotowie j�zykowe

s��wka
Pogotowie j�zykowe. Skoro czasowniki lubi� "si�", to jak jest poprawnie: "pyta�" czy "pyta� si�"?

S��wka. Magazyn o j�zyku

Teresa Kruszona

Czy zdanie: "Zapyta�em si� Karola, czy...", jest poprawne, czy pope�niam kardynalny b��d? - pyta Czytelniczka
29.11.2021 | 21:14

j�zyk polski

Listy do S��wek

Pogotowie j�zykowe

s��wka
Pogotowie j�zykowe. Wiemy swoje, ale czy wiemy, kiedy "swoje" zast�puje "nasze"?

S��wka. Magazyn o j�zyku

Teresa Kruszona

Cz�sto, zw�aszcza w tekstach prasowych, spotykam zaimek "sw�j", kt�ry moim zdaniem w wielu miejscach jest zb�dny, bo z tre�ci wynika, czyja dana rzecz jest, np. "Wzi�� swoj� teczk� i wyszed� z domu"; "Szed� ze swoj� �on� pod r�k�". Czy mo�na tu...
28.09.2021 | 22:00

j�zyk polski

Listy do S��wek

Pogotowie j�zykowe

s��wka
Pogotowie j�zykowe. "Si�"... ani na pocz�tku, ani na ko�cu zdania. Z jednym wyj�tkiem

S��wka. Magazyn o j�zyku

Teresa Kruszona

Z listu Czytelnika: Mam wielk� pro�b�: czy mog�aby Pani zwr�ci� uwag� redaktorom, �eby nie tolerowali w tekstach u�ywania czasownika "dopytywa�" bez zaimka zwrotnego "si�".
13.09.2021 | 22:00

daleko od szosy

j�zyk polski

Listy do S��wek

Pogotowie j�zykowe
K�osi�ska, Bralczyk, Kopali�ski, Markowski. S�owniki i poradniki j�zykowe, kt�re trzeba mie�

S��wka. Magazyn o j�zyku

Teresa Kruszona

Na rynku najr�niejszych s�ownik�w i poradnik�w j�zykowych (papierowych i online) jest bez liku - ortograficznych, poprawno�ciowych, frazeologicznych. Ale co wybra�, z czego korzysta�? - pytaj� Czytelnicy.
01.09.2021 | 00:04

1 wrze�nia

edukacja

j�zyk polski

Kopali�ski
Pogotowie j�zykowe. Ryzyk-fizyk, czyli o braku liczby mnogiej

S��wka. Magazyn o j�zyku

Teresa Kruszona

Czy to prawda, �e s�owo benzyna nie ma liczby mnogiej? Nie mog� powiedzie�: tych benzyn?! - pyta wzburzony Czytelnik.
24.08.2021 | 02:00

gramatyka

j�zyk polski

nazwy w�asne

Pogotowie j�zykowe
Dokona� napisania tekstu? Nie! Lepiej po prostu napisa�

Felietony

Teresa Kruszona

Nie chc� si� zn�ca� nad stylem urz�dowym, nad tym nieszcz�snym "Odpowiadaj�c na Pani pismo, uprzejmie informuj�, i�...". Jednak styl urz�dowy bardzo �atwo przenika do polszczyzny og�lnej, do tekst�w prasowych. I je psuje.
27.07.2021 | 06:00

j�zyk polski

s��wka

Teresa Kruszona
Czym si� szczepimy? AstraZenec� czy astr�zenec�? A COVID? COVID-u czy COVID-a?

Teresa Kruszona

Kiedy nowe s�owa wchodz� do j�zyka, dobrze jest obserwowa�, jak rodz� si� zasady ich odmiany i pisowni
10.07.2021 | 01:48

COVID-19

j�zyk pandemii

nazwy w�asne

Pogotowie j�zykowe
Pogotowie j�zykowe. Szef nie mia� racji, czyli o niepisaniu rozdzielnie rzeczownik�w z nie

S��wka. Magazyn o j�zyku

Teresa Kruszona

Podobno najcz�stszym b��dem w pismach urz�dowych jest pisanie osobno takich wyraz�w, jak: niedostarczenie (dokument�w), niesp�acenie (raty kredytu), niestawienie si� (w s�dzie). Kiedy napisa�am w pi�mie "niewykonanie us�ugi", szef zwr�ci� mi uwag�,...
16.06.2021 | 05:05

j�zyk polski

Pogotowie j�zykowe

s��wka

Teresa Kruszona
Pogotowie j�zykowe. Niepal�cy, niechc�cy, nieoceniony. O imies�owach i ich pisowni z "nie"

S��wka. Magazyn o j�zyku

Teresa Kruszona

Niepal�cy to ten, kto w og�le nie pali, a nie pal�cy to ten, kto tylko w tej chwili nie pali? Nie wpadnij w pu�apk� imies�ow�w
25.05.2021 | 06:00

imies�owy

j�zyk polski

Pogotowie j�zykowe

s��wka
Pogotowie j�zykowe. Unikajmy pleonazm�w, ale ich tak ca�kiem nie pot�piajmy

S��wka. Magazyn o j�zyku

Teresa Kruszona

Co ��czy ci�t� ripost� z szermierk�, czyli o pleonazmach. Czasem bywaj� pomocne, a czasem zabawne
17.05.2021 | 17:06

j�zyk polski

pleonazmy

Pogotowie j�zykowe

s��wka
Klub "Wyborczej". Mistrzowie j�zyka zdaj� matur�

Strefa czytania i ogl�dania

red.

Zapraszamy do obejrzenia kolejnego spotkania w Klubie "Wyborczej". Go��mi Micha�a Nogasia byli: Katarzyna K�osi�ska - profesor UW i przewodnicz�ca Rady J�zyka Polskiego, Teresa Kruszona - najwi�kszy autorytet i ostatnia instancja dzia�u korekty...
10.05.2021 | 13:23

j�zyk polski

katarzyna k�osi�ska

Klub Gazety Wyborczej

matura
Czy dodzwoni�em si� do pana Micha�a Noga�. Debata o upadku polszczyzny

Wolna Sobota

red

Polacy lubi�, jak ich si� nie deklinuje. Czuj� si� wtedy wa�niejsi
08.05.2021 | 06:00

j�zyk polski

katarzyna k�osi�ska

Klub Gazety Wyborczej

Micha� Rusinek
Pogotowie j�zykowe. "Chcia�abym prosi�" czy "prosz�"? Jak zacz�� rozmow�

S��wka. Magazyn o j�zyku

Teresa Kruszona

Chcia�abym napisa� o "chcia�abym". I napisz�. O powerbanku te�. Teresa Kruszona odpowiada na pytania czytelnik�w.
04.05.2021 | 21:28

j�zyk polski

odmiana rzeczownik�w

Pogotowie j�zykowe

s��wka
Mistrzowie j�zyka zdaj� matur�. Zapraszamy na spotkanie w Klubie "Wyborczej"

Wideo Gazety Wyborczej

Micha� Noga�, animacje i monta�: Weronika Fabja�ska

W czwartek, 6 maja o godz. 20 w Klubie "Wyborczej" spotkaj� si� prawdziwe "pogromczynie i pogromcy byk�w": Katarzyna K�osi�ska - profesor UW i przewodnicz�ca Rady J�zyka Polskiego, Teresa Kruszona - od 1989 roku najwi�kszy autorytet i ostatnia...
29.04.2021 | 22:08

j�zyk polski

katarzyna k�osi�ska

Klub wyborczej

matura
Pogotowie j�zykowe. Na pewno naprawd� piszemy ��cznie, chyba �e...

S��wka. Magazyn o j�zyku

Teresa Kruszona

Pisownia ��czna i rozdzielna oraz u�ycie wielkiej i ma�ej litery to najcz�stsze rozterki ortograficzne pisz�cych. Czytelnicy pytaj�: dlaczego naprawd� piszemy razem, a na pewno, na co dzie� i wszech czas�w - osobno?
21.04.2021 | 06:00

j�zyk polski

ortografia

Pogotowie j�zykowe

s��wka
Pogotowie j�zykowe. Dlaczego ziemi, ale - chemii?

Pogotowie j�zykowe

Teresa Kruszona

Ziemia jest rodzima, nasza, a chemia - obca. To wiele zmienia w odmianie
06.04.2021 | 17:53

cukinia

dynia

j�zyk polski

odmiana rzeczownik�w

1 2 ... Nast�pna