NAUKA Gazeta Wyborcza

Ca�a prawda o amantadynie - co o jej skuteczno�ci w leczeniu COVID-19 m�wi� badania

COVID-19

Paulina Mozolewska

Tani, �atwo dost�pny, bezpieczny i skuteczny. To opis idealnego leku na COVID-19. Wiele os�b uwa�a, �e takim preparatem jest amantadyna, ale ile w tym prawdy?

11.02.2022 | 16:01

amantadyna

koronawirus

nauka

pandemia koronawirusa

Je�li kto� przyjmuje amantadyn� wierz�c, �e pomo�e mu ona w leczeniu COVID-19 mo�e zbyt p�no zg�osi� si� po konieczn� pomoc medyczn� i doprowadzi� do pogorszenia swojego stanu zdrowia.

175 lat temu urodzi� si� Thomas Alva Edison, zwany "czarnoksi�nikiem z Menlo Park"

Nauka

Piotr Cie�li�ski

Thomas Alva Edison uchodzi za najwi�kszego wynalazc� w dziejach, wizjonera i cudotw�rc�. Zwano go "czarnoksi�nikiem z Menlo Park", bo w�a�nie tam, pod Nowym Jorkiem, otworzy� laboratorium, kt�re by�o pierwsz� na �wiecie fabryk� wynalazk�w.

11.02.2022 | 11:37

historia

nauka

nikola tesla

patenty

Feministyczna i genderowa badaczka z tytu�em profesora. "Czas przesta� lekcewa�y� kwestie nier�wno�ci"

nauka

Alicja Lehmann

Ile� to razy s�ysza�am, �e je�li kto� jest dobry, to si� przebije i p�e� nie ma znaczenia. Z wielu przyk�ad�w w historii wiemy, �e nie jest to prawd� - m�wi prof. Magdalena Koch z UAM w Mi�dzynarodowym Dniu Kobiet i Dziewcz�t w Nauce.

11.02.2022 | 08:21

edukacja

feminizm

naukowczynie

UAM

Prof. Magdalena Koch jest szefow� Pracowni Genderowych i Transkulturowych Studi�w Ba�kanistycznych na UAM w Poznaniu

Kl�ski �ywio�owe przyspieszaj� starzenie si� organizmu

zdrowie

Tomasz Ulanowski

Naukowcy w�a�nie wykazali, �e dzieje si� tak u rezus�w. Z innych bada� wiadomo, �e podobnie stres dzia�a na inne ssaki naczelne, w tym na ludzi.

11.02.2022 | 07:00

antropologia

biologia

nauka

przyroda

Makaki kr�lewskie odpoczywaj�ce w powalonym przez 'Mari�' lesie na Cayo Santiago

Disulfiram pomagaj�cy w terapii alkoholizmu wyleczy COVID-19? Musimy poczeka� na wyniki bada� klinicznych

Nauka

Paulina Mozolewska

Wygl�da na to, �e poprawia funkcjonowanie p�uc chorych gryzoni. To jednak za ma�o, aby m�wi� o leczniczym dzia�aniu disulfiramu.

10.02.2022 | 18:40

COVID-19

koronawirus

lek na koronawirusa

nauka

Molnupiravir - tabletka na COVID-19 zosta�a dopuszczona do obrotu w Polsce. Kto mo�e skorzysta� z leczenia?

Tylko Zdrowie

Paulina Mozolewska

Molnupiravir zawarty w preparacie medycznym o nazwie Lagevrio firmy Merck & Co oraz Ridgeback Biotherapeutics mo�e by� legalnie dystrybuowany w Polsce - informuje Ministerstwo Zdrowia.

10.02.2022 | 14:53

COVID-19

koronawirus

Ministerstwo Zdrowia

nauka

4.02.2022 r. Katowicka przychodnia POZ HolsaMED rozpocz�a leczenie os�b zaka�onych SARS-CoV-2 nowym lekiem Lagevrio (molnupiravirem). Kuracja trwa 5 dni, lek ma powstrzymywa� namna�anie wirusa w organizmie chorego, dlatego wa�ne jest, aby zastosowa� go jak najszybciej.

W paleolicie rozpalano ogniska z zachowaniem przepis�w BHP

Nauka

Kasper Kalinowski

Zdolno�ci poznawcze naszych przodk�w z paleolitu nie przestaj� zaskakiwa�. Najprawdopodobniej doskonale zdawali sobie spraw�, czym jest zatrucie tlenkiem w�gla, bo paleniska wewn�trz jaski� umieszczali w bezpiecznych miejscach.

10.02.2022 | 12:29

archeologia

bezpiecze�stwo

ewolucja

nauka

W paleolicie przestrzegano przepis�w BHP dotycz�cych u�ywania otwartego ognia (zdj�cie ilustracyjne).

Cz�owiek, czyli wieczny tu�acz. Wywrotowe odkrycie we Francji

antropologia

Tomasz Ulanowski

Po raz pierwszy znaleziono dowody na to, �e sapiensi zamieszkiwali Europ� razem z neandertalczykami. Jednocze�nie naukowcy cofn�li zasiedlenie naszego kontynentu przez cz�owieka wsp�czesnego a� o blisko 10 tys. lat.

09.02.2022 | 20:00

archeologia

biologia

nauka

zwierz�ta

Prace archeologiczne w Grotte Mandrin w dolinie Rodanu

Ma�py nie stosuj� si� do zasad izolacji spo�ecznej. Atakuj� chorych towarzyszy

The Conversation

Richard McFarland [Nottingham Trent University ]

�yj�ce w RPA werwety cz�sto atakuj� chorych i gor�czkuj�cych towarzyszy dla w�asnych korzy�ci. W stadzie ma�p panuje nieustanna rywalizacja - osobniki walcz� ze sob� o jedzenie, status i partner�w.

09.02.2022 | 18:00

ewolucja

infekcje

ma�py

nauka

Od wykrycia omikronu zmar�o p� miliona os�b. Wy�sza zaka�no�� powoduje, �e wi�cej os�b choruje

koronawirus

Paulina Mozolewska

�wiatowa Organizacja Zdrowia poinformowa�a, �e od chwili odkrycia wariantu omikron w listopadzie 2021 roku na ca�ym �wiecie odnotowano ju� 130 milion�w zaka�e� oraz p� miliona zgon�w. WHO opisa�o sytuacj� jako tragiczn�.

09.02.2022 | 16:00

COVID-19

nauka

omikron

szczepionka na koronawirusa

Energetyki pije nawet po�owa dzieci na �wiecie, cz�sto podczas rodzinnych spotka�

Tylko Zdrowie

Paulina Mozolewska

Przyci�gaj� wzrok kolorowymi puszkami i chocia� nie s� wskazane dla dzieci i nastolatk�w, nieletni bez problemu mog� je kupi� w niemal ka�dym sklepie. Dziewczynki si�gaj� po energetyki, by t�umi� apetyt, a ch�opcy by poprawi� wyniki sportowe.

09.02.2022 | 12:00

dieta

napoje energetyczne

nastolatkowie

nauka

Od 13.12.2013 zgodnie z rozporz�dzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady, na puszkach powinien by� napis ostrzegaj�cy przed wysok� zawarto�ci� kofeiny. I jest, tylko na pierwszy rzut oka nie jest widoczny.

Lek na raka mo�e pom�c w walce z HIV - wskazuj� na to nowe badania

Tylko Zdrowie

Daniel M Davis (University of Manchester)

Nowe badanie wskazuje, �e lek przeciwnowotworowy o nazwie pembrolizumab mo�e by� pomocny r�wnie� dla os�b zaka�onych wirusem HIV.

08.02.2022 | 19:31

AIDS

HIV

immunoterapia

nauka

Lek na raka mo�e pom�c w walce z HIV? ( zdj�cie ilustracyjne ).

Szympansy opatruj� cudze rany... owadami

zwierz�ta

Tomasz Ulanowski

To nie �art, tylko powa�na obserwacja naukowa w Gabonie. Badacze opisuj� w "Current Biology", jak szympansy zwyczajne dbaj� o swoich bliskich.

08.02.2022 | 14:02

biologia

nauka

zdrowie

Szympansica Roxy przyk�ada owada do rany na twarzy samca o imieniu Thea

Chcesz schudn��? Musisz sko�czy� z zarywaniem nocy. Naukowcy potwierdzili to w kolejnym badaniu

Tylko Zdrowie

Paulina Mozolewska

Dane wskazuj�, �e nawet jedna trzecia mieszka�c�w USA nie przesypia zalecanych 7-9 godzin na dob�. W Polsce w czasie pandemii odsetek ten wzr�s� z 30 do 50 proc.

08.02.2022 | 11:39

dieta

nauka

odchudzanie

poradnik zdrowie

Innowacyjny skaner, izotopowa diagnostyka. Dwie specjalistyczne poradnie powsta�y na terenie BPNT

Bia�ostocki Park Naukowo-Technologiczny

mo�

Dwie nowe specjalistyczne poradnie - onkologiczn� i medycyny nuklearnej - otwarto na terenie Bia�ostockiego Parku Naukowo-Technologicznego. Oferuj� m.in.: konsultacje onkologiczne, leczenie oraz opiek� nad pacjentami cierpi�cymi na przewlek�e stany...

07.02.2022 | 17:50

Bia�ystok

medycyna

nauka

onkologia

Dwie nowe specjalistyczne poradnie - onkologiczn� i medycyny nuklearnej - otwarto na terenie Bia�ostockiego Parku Naukowo-Technologicznego

G��boko na dnie oceanu buzuj� od �ycia ekosystemy, o jakich nam si� nie �ni�o - dowodz� naukowcy

biologia

Tomasz Ulanowski

Samych gatunk�w eukariot�w mo�e tam �y� blisko 10 mln - pokazuj� najnowsze szacunki. Uczeni opisali dot�d ledwie 360 tys. wszystkich morskich gatunk�w.

07.02.2022 | 12:24

antropocen

ekocyd

globalne ocieplenie

klimat

Prognoza pogody: Silny wiatr, zamiecie �nie�ne, ostra odwil�, a w weekend powr�t lekkiej zimy

prognoza pogody

Tomasz Ulanowski

Tak� pogod� na najbli�szy tydzie� prognozuje Instytutu Meteorologii i Gospodarki Wodnej.

07.02.2022 | 11:24

globalne ocieplenie

klimat

nauka

pogoda

Prognoza pogody Anomalia �rednich temperatur w ci�gu najbli�szych pi�ciu dni w por�wnaniu z norm� dla tego okresu roku z lat 1979-2000

7 rzeczy, kt�rych nie wiedzieli�my tydzie� temu

Nauka

Ewa Tomkowska

Naukowcy poszerzyli nasz� wiedz� dotycz�c� podwariant�w omikronu, pr�bowali zg��bi� wielk� pustk� w konstelacji Erydanu, wyja�nili, dlaczego dostrzegamy twarze tam, gdzie ich nie ma, i poznali przyczyn�, dla kt�rej psy r�ni� si� wielko�ci� bardziej...

07.02.2022 | 07:00

badania naukowe

nauka

naukowcy

naukowcy odkryli

Upadek PiS, czyli polityka szympans�w

zwierz�ta

Tomasz Ulanowski

Przypatruj� si� zjazdowi PiS-u po r�wni pochy�ej i zagubieniu Prezesa Narodu z du�� przyjemno�ci�. Jakbym czyta� "Polityk� szympans�w".

06.02.2022 | 12:00

biologia

nauka

PiS

Domowe psotniki - mi�o�nicy glon�w, ple�ni i kleju do tapet

kocham owady!

Mateusz Sowi�ski

Nasze domy s� pe�ne malutkich stworzonek, kt�rych cz�sto nawet nie zauwa�amy. W�r�d nich s� psotniki. Na szcz�cie nie zawsze trzeba z nimi walczy�.

05.02.2022 | 14:54

nauka

owady

Psotniki s� male�kie. Trudno je zauwa�y�.

Kompensowanie starzenia si� m�zgu mo�e by� trudniejsze, ni� s�dzili�my

m�zg

Kasper Kalinowski

Spadek mo�liwo�ci poznawczych, kt�ry dokonuje si� wraz z wiekiem, to wypadkowa wielu czynnik�w i z�o�ony proces, kt�rego szczeg�y wci�� odkrywamy. Wg najnowszej analizy popularne przekonanie o mo�liwo�ci jego �atwego kompensowania mo�e by� b��dne.

04.02.2022 | 12:27

inteligencja

nauka

psychologia

starzenie

Aktywno�� fizyczna - bieganie, rower czy p�ywanie s� doskona�ym sposobem na utrzymanie sprawno�ci m�zgu przez kolejne dekady �ycia.

Dr Ewa Zapora, chemiczka, i prof. Halina Car, lekarka: Znale�li�my grzyb, kt�ry niszczy kom�rki raka jelita grubego

polscy naukowcy donosz�

Prof. Halina Car, Dr n. farm. Ewa Zapora

Wykorzystujemy nowoczesne technologie do badania potencja�u leczniczego grzyb�w, kt�re rosn� w Puszczy Bia�owieskiej. Interesuj� nas grzyby, kt�re rozk�adaj� martwe drewno. Medycyna ludowa wiedzia�a o ich zdrowotnych w�a�ciwo�ciach.

03.02.2022 | 13:52

chemia

nauka

onkologia

rak

Adiunkt Katedry Hodowli i U�ytkowania Lasu doktor Ewa Zapora

Brytyjski archeolog amator znalaz� �redniowieczny amulet, kt�ry mia� chroni� przed �mierci�

archeologia

Miko�aj Marcysiak

Wygrawerowana na broszy inskrypcja jest wo�aniem o pomoc w czasach d�umy szalej�cej w Anglii w XIV wieku.

03.02.2022 | 13:48

nauka

skarb

800-letni amulet znaleziony przez detektoryst� na polu w okolicach Pawsey Vale w Wielkiej Brytanii

Oto nowe - imponuj�ce! - rekordy �wiata d�ugo�ci b�yskawic

nauka

Tomasz Ulanowski, Piotr Cie�li�ski

Jeden dotyczy d�ugo�ci w przestrzeni - 768 km - a drugi w czasie - przesz�o 17 sek. Oba potwierdzi�a w�a�nie �wiatowa Organizacja Meteorologiczna (WMO).

03.02.2022 | 12:47

atmosfera

fizyka

klimat

pogoda

B�yskawica dotykaj�ca oceanu w Portugalii

Omikron najd�u�ej ze wszystkich wariant�w wirusa trzyma si� na na plastiku i sk�rze

omikron

Katarzyna Staszak

Omikron jest najbardziej zaka�nym wariantem koronawirusa, a dodatkowo jego umiej�tno�ci przetrwania poza cia�em gospodarza mog� u�atwi� rozprzestrzenianie si� tak�e przez dotyk.

02.02.2022 | 17:00

epidemia koronawirusa

koronawirus

nauka

"The New York Times": �wistaki interesuj� naukowc�w. Nie tylko w Dzie� �wistaka

zwierz�ta

Brandon Keim

Nowe badania rzucaj� �wiat�o na zachowania spo�eczne tego popularnego, ale cz�sto niezrozumianego zwierz�cia.

02.02.2022 | 14:54

nauka

�wistak

Nowy podwariant BA.2 jest bardziej zaka�ny ni� oryginalny omikron

omikron

Jacek Kubiak

Osi�gni�cie szczytu pi�tej fali pandemii zale�y dzi� od rozwoju sytuacji dotycz�cej podwariantu omikrona BA.2. Bardzo szybko zast�puje on w zaka�onej populacji zwyk�y omikron.

02.02.2022 | 13:42

COVID-19

epidemia koronawirusa

koronawirus

nauka

Rezygnacja z mi�sa i nabia�u obni�y�aby emisj� gaz�w cieplarnianych a� o po�ow�

antropocen

Tomasz Ulanowski

Tak wynika z szacunk�w przedstawionych przez naukowc�w w najnowszym wydaniu pisma "PLOS Climate". Nie musimy jednak przechodzi� na weganizm - wystarczy mocno ograniczy� hodowl� przede wszystkim byd�a.

01.02.2022 | 20:00

ekocyd

globalne ocieplenie

nauka

przyroda

Lady z nabia�em w jednym z supermarket�w. Wroc�aw, 17 pa�dziernika 2017

Na PG pracuj� nad technologi� przetwarzania odpad�w spo�ywczych. Ma zapobiec marnotrawstwu

Politechnika Gda�ska

Joanna Wi�niowska

Polsko-chi�ski zesp� badawczy zajmie si� odzyskiem warto�ciowych produkt�w z fermentacji odpad�w spo�ywczych. Te zamieni� w zwi�zki cenniejsze ni� biogaz.

01.02.2022 | 18:47

nauka

odpady

Psy r�ni� si� wielko�ci� bardziej ni� jakikolwiek inny gatunek ssak�w. Uczeni badaj� dlaczego

psy

Margit Kossobudzka

Za tak du�� zmienno�ci� stoi prawdopodobnie gen IGF1, kt�ry pochodzi od staro�ytnych wilk�w.

01.02.2022 | 13:07

genetyka

nauka

wilki

zwierz�ta

Polskie rasy ps�w - pomeranian. Zdj�cie ilustracyjne

Nab�r zim�, studia latem. Uniwersytet Zielonog�rski ju� teraz szuka student�w

Uniwersytet Zielonog�rski

�uk

Ponad tysi�c miejsc na ponad 20 kierunkach magisterskich i in�ynierskich oferuje zim� Uniwersytet Zielonog�rski. Zasada? Nab�r na studia stacjonarne i zaoczne teraz, pocz�tek nauki latem.

01.02.2022 | 09:36

edukacja

nauka

studenci

studia

Na ca�ym �wiecie �yj� 73 tys. 274 gatunki drzew - szacuj� naukowcy

ekocyd

Tomasz Ulanowski, Piotr Cie�li�ski

Z czego a� 13 proc. gatunk�w drzew nie zosta�o jeszcze odkrytych.

01.02.2022 | 06:00

antropocen

biologia

nauka

ro�liny

"The New York Times": Archiwalne fotografie pomog� w okre�leniu przysz�o�ci arktycznych lodowc�w

lodowce

Raymond Zhong

Norweskie wyspy Svalbard ocieplaj� si� siedmiokrotnie szybciej ni� wynosi �rednia �wiatowa. Zdj�cia lotnicze z lat 30. ubieg�ego wieku pomagaj� naukowcom zrozumie�, co to oznacza dla lodowc�w w tym regionie.

31.01.2022 | 20:01

antropocen

nauka

Niekt�rzy nie zachoruj� na COVID-19. Nawet gdyby chcieli

COVID-19

Jacek Kubiak

Je�li "lex Kaczy�ski" wejdzie w �ycie, to znajd� si� tacy, kt�rzy b�d� chcieli zachorowa� na COVID-19. �eby przytuli� 15 tysi�cy z�otych. Jednak nie wszystkim mo�e to by� dane. W gr� wchodz� prawa biologii, o kt�rych legislatorzy z PiS nie maj�...

31.01.2022 | 15:30

epidemia koronawirusa

nauka

zdrowie

COVID-19. Praca ratownik�w medycznych. Zdj�cie ilustracyjne

Naukowcy do Komisji Europejskiej: Zatrzymajcie budow� muru w Puszczy Bia�owieskiej

Klimat i �rodowisko

Anita Dmitruczuk

Pod apelem o wstrzymanie budowy muru na granicy polsko-bia�oruskiej do czasu przeprowadzenia oceny oddzia�ywania na �rodowisko - zgodnie z prawem UE i wymogami ochrony przyrody - podpisali si� naukowcy z ca�ej Europy.

31.01.2022 | 13:57

klimat

mur na granicy

Natura 2000

nauka

To�cze, wojew�dztwo podlaskie, granica polsko-bia�oruska. W czwartek (27 stycznia) dwa dni po przekazaniu przez stra� graniczn� wykonawcom teren�w pod budow� zapory na granicy polsko-bia�oruskiej, jej fragment pod okiem mundurowych mogli obejrze� dziennikarze

7 rzeczy, kt�rych nie wiedzieli�my tydzie� temu

nauka

Margit Kossobudzka

Odkrycie, kt�re zapowiada now� er� medycyny regeneracyjnej, zagadki Wszech�wiata, ale te� skali mikro oraz niezwyk�e australijskie skamieliny. Oto najciekawsze naukowe odkrycia minionego tygodnia.

31.01.2022 | 12:58

fizyka

kosmos

mikrobiota

paleontologia

Paskosuse� lamparci w zimowej hibernacji

Prof. Carmen Sandi: Nie zmuszajmy kobiet do konkurowania z m�czyznami na nier�wnych zasadach. To nie ma sensu

Praca

Anna Kowalczyk

"Jednorodne grupy tylko z pozoru szybciej i �atwiej znajduj� rozwi�zania - znamy si�, wiemy, kto w czym jest dobry, i to wykorzystujemy. Ale to dzia�a na kr�tk� met�". O r�wno�ci kobiet i m�czyzn w nauce oraz zaletach r�norodno�ci rozmawiamy z...

31.01.2022 | 10:45

dyskryminacja kobiet

nauka

r�wno��

r�wno�� p�ci

Badaczki z U� przeanalizowa�y internetowe komentarze antyszczepionkowc�w. Chc� przekona� ich szczero�ci�

koronawirus

Magdalena Warchala-Kope�

J�zykoznawczynie z Uniwersytetu �l�skiego przeanalizowa�y 3650 komentarzy antyszczepionkowc�w. - Celem by�o zrozumienie, a nie ocena sposobu my�lenia tej grupy oraz wypracowanie zestawu zasad odpowiedzialnej komunikacji w czasie pandemii -...

30.01.2022 | 19:10

Katowice

nauka

pandemia

szczepienia

"The New York Times": Jak europejscy w�adcy szyfrowali listy?

Nauka

William J. Broad

Najnowsze badania ujawniaj�, jak chroni�y korespondencj� przed szpiegami kr�lowa El�bieta, Katarzyna Medycejska i Maria I Stuart.

30.01.2022 | 09:00

historia

kr�lowa el�bieta

nauka

szyfrowanie

Na zdj�ciu z Biblioteki Narodowej Szkocji, list od Marii, kr�lowej Szkot�w, wys�any 8 lutego 1587 roku do Henryka III, kr�la Francji. List zosta� napisany i zamkni�ty zaledwie kilka godzin przed egzekucj� Marii za zdrad�.

Przegrywamy walk� z koronawirusem. Co zastaniemy po feriach?

podsumowanie tygodnia

Margit Kossobudzka

To prawda, �e wariant omikron koronawirusa jest bardzo zaka�ny i nie tak gro�ny jak poprzednie warianty. To jednak nie oznacza, �e nic nam nie zrobi!

28.01.2022 | 20:57

epidemia koronawirusa

nauka

pandemia koronawirusa

zdrowie