BIOLOGIA Gazeta Wyborcza

O�le pocz�tki - naukowcy ustalili, kiedy udomowiono K�apouchego

zwierz�ta

Margit Kossobudzka

Osio� jako gatunek nie zdoby� do tej pory uwagi genetyk�w. Tymczasem zrozumienie o�lej genetyki jest nie tylko kluczem do oceny ich wk�adu w histori� ludzko�ci, ale tak�e do poprawy zarz�dzania tym gatunkiem w przysz�o�ci.
12.09.2022 | 18:35

biologia

genetyka

nauka
�atczyn brodawnik wychodzi na drogi. Kiedy� wierzono, �e zjada nam brodawki, ale on tylko pi�knie gra

Nauka

Mateusz Sowi�ski

�atczyn brodawnik jest �ar�ocznym krewniakiem bardziej znanego pasikonika.
11.09.2022 | 18:58

biologia

jesie�

kocham owady!
Quiz naukowy: Co wiesz o seksie zwierz�t

quizy Wyborczej

Ewa Tomkowska

Zapraszamy wszystkich mi�o�nik�w przyrody! Sprawdzimy, czy wiesz, jak kochaj� si� gibony, s�onie, delfiny, �ab�dzie i inne ptaki.
06.09.2022 | 14:40

biologia

ewolucja

natura

przyroda
Chcemy szko�y bez bzdur. W licealnym podr�czniku do biologii ani s�owa o zap�odnieniu in vitro

edukacja

List do Redakcji

Gruszki rosn�ce na wierzbie s� zdaniem autor�w jednego z podr�cznik�w do biologii wa�niejsze dla ucznia szko�y �redniej ni� wiedza, czym jest zap�odnienie in vitro.
05.09.2022 | 13:01

Biologia

polska szko�a

prezerwatywa

wyborcza to wy
7 rzeczy, kt�rych nie wiedzieli�my tydzie� temu

Nauka

Piotr Cie�li�ski

Tworzenie embrion�w bez udzia�u plemnika oraz kom�rki jajowej, kt�re rozwijaj� si� w sztucznej macicy, kojarzy si� z powie�ci� futurystyczn�. Ale to dzieje si� naprawd�. Jest jeszcze wi�cej doniesie�, kt�rymi naukowcy zaskoczyli nas w ostatnich...
05.09.2022 | 08:07

biologia

nauka

paleontologia
Starego psa nie nauczysz nowych sztuczek?

zwierz�ta

Margit Kossobudzka

Znudzony i bezczynny pies, tak samo jak cz�owiek, traci energi� do �ycia i szybciej si� starzeje. Je�li za� czuje si� przydatny, d�u�ej zachowuje m�odzie�czy wygl�d i kondycj�.
04.09.2022 | 16:19

biologia

nauka

poradniki Wyborczej

psy
Ka�dy z nas ma gdzie� na �wiecie swojego sobowt�ra - twierdz� hiszpa�scy naukowcy

genetyka

Margit Kossobudzka

Taki sam kszta�t nosa, oczu, ust, a nawet struktura ko�ci. To zdumiewaj�ce, �e sprawi� to przypadek, a nie dziedziczenie.
03.09.2022 | 16:53

biologia

epigenetyka

ewolucja

ludzko��
Bezpardonowa walka z mitycznym "pantofelkiem" nasila si� zwykle na pocz�tku roku szkolnego

edukacja

List do Redakcji

Jak mo�na skutecznie "uczy� o ekologii", gdy ucze� nie rozumie i nie podziwia ca�ego bogactwa proces�w �yciowych, kt�re zachodz� w - zdawa�oby si� prymitywnych - organizmach?
03.09.2022 | 08:57

Biologia

polska szko�a

wyborcza to wy
Rozwi�� quiz: Co wiesz o m�zgu?

quizy Wyborczej

Kasper Kalinowski, Joanna Bujakiewicz, Paulina Mozolewska, Katarzyna Staszak, Ewa Tomkowska

Sprawd�, czy wiesz, ile wa�y i jak� ma temperatur� przeci�tny m�zg oraz co jest paliwem dla jego kom�rek.
01.09.2022 | 20:14

biologia

m�zg

psychologia
M�j kot nie chce by� przytulany. Co to oznacza?

koty

Margit Kossobudzka

Osoby, kt�re pierwszy raz maj� w domu kota, nie zawsze s� przygotowane na to, jak bardzo te zwierz�ta r�ni� si� od ps�w. Przede wszystkim, zupe�nie inaczej okazuj� uczucia.
01.09.2022 | 16:55

biologia

nauka

zwierz�ta
Naukowcy pod kierownictwem polskiej badaczki wyhodowali syntetyczne embriony z bij�cym sercem i zal��kiem m�zgu

medycyna

Paulina Mozolewska

Autorzy maj� nadziej�, �e ich odkrycie pozwoli lepiej zrozumie� rozw�j zarodkowy oraz przyczyny niepowodzenia niekt�rych ci��.
30.08.2022 | 17:33

biologia

eksperyment

embriologia

nauka
Naukowcy stworzyli syntetyczne embriony bez udzia�u plemnik�w i kom�rek jajowych

Nauka

Paulina Mozolewska

Utworzone struktury rozwija�y si� w sztucznej macicy. Syntetyczne embriony myszy wytworzy�y zacz�tki m�zgu oraz innych organ�w, a tak�e... bij�ce serce.
26.08.2022 | 16:22

badania naukowe

biologia

eksperyment

medycyna
Kolejna wielka migracja. Gatunki inwazyjne? "Granice dla zwierz�t i ro�lin istniej� tylko w naszych umys�ach"

Nauka

Sonia Shah

Fragment ksi��ki "Kolejna wielka migracja" o w�dr�wkach ludzi i zwierz�t na wci�� zmieniaj�cej si� planecie. "Dla migrant�w z przymusu i w�asnej woli, oraz dla tych, kt�rzy wci�� s� w drodze".
23.08.2022 | 08:51

biologia

ksi��ki

migracje

ro�liny
Czy osy s� po�yteczne? Naukowcy przekonuj�, �e s� r�wnie wa�ne jak pszczo�y

zwierz�ta

Mateusz Sowi�ski

"Z�a jak osa"? To tylko nasze uprzedzenia. Porzu�my fobi�, osy nie s� z�e! - apeluj� uczeni.
22.08.2022 | 14:04

biologia

nauka
Ogrodowy drapie�nik. W dawnej Anglii po�era� grzesznik�w, dzi� ratuje dzia�kowicz�w

Nauka

Mateusz Sowi�ski

Pr�chniaczek czarniawy (Ocypus olens), znany r�wnie� jako zb�jca gajowy, to najwi�kszy chrz�szcz z rodziny kusakowatych w naszym kraju. D�ugo�� jego cia�a mo�e dochodzi� nawet do 3,2 cm, co oznacza, �e mo�e osi�ga� wielko�� naprawd� du�ego...
21.08.2022 | 06:34

biologia

chrz�szcze

drapie�nik

dzia�ka
Naukowcy odkryli, co jedli nasi przodkowie tysi�ce lat temu. Jak� mieli diet�?

mikrobiom

Tomasz Ulanowski

W tym celu badacze babrali si� w odchodach i grzebali w z�bach. Nie ma bowiem lepszego sposobu na sprawdzenie, jakie mikroorganizmy zasiedla�y uk�ad pokarmowy naszych przodk�w i pomaga�y im �y�, ni� analiza paleoka�u i kamienia naz�bnego.
18.08.2022 | 13:56

biologia

mikrobiota

nauka

zdrowie
Praca umys�owa ci� m�czy, zasypiasz za kierownic�? Naukowcy ju� wiedz�, dlaczego 4-godzinny dzie� pracy ma sens

m�zg

Tomasz Ulanowski

Przyczyna tego, �e praca umys�owa potrafi zm�czy� tak jak praca fizyczna, jest czysto fizyczna. A w zasadzie chemiczna, bo w zm�czonym m�zgu kumuluje si� pewien przydatny, ale potencjalnie toksyczny zwi�zek chemiczny.
11.08.2022 | 17:00

antropologia

biologia

nauka

przyroda
Kichaj� nawet g�bki, jedne z najstarszych zwierz�t na Ziemi. A ich "gluty" to �akome k�ski

zwierz�ta

Tomasz Ulanowski

G�bki kichaj� z tego samego powodu co my - twierdz� naukowcy.
10.08.2022 | 17:00

biologia

nauka

przyroda

ro�liny
Krakeny, legendarne stwory morskie rozpalaj�ce wyobra�ni�, istniej� naprawd�

Nauka

Mateusz Sowi�ski

�yj�ce w g��binach, gigantycznych rozmiar�w zwierz� pojawia�o si� w przesz�o�ci w opowie�ciach �eglarzy. Teraz krakenem, czyli ka�amarnic� olbrzymi� zajmuj� si� naukowcy.
10.08.2022 | 15:00

biologia

legenda

morze

nauka
Modliszki podbijaj� Polsk�

nauka

Mateusz Sowi�ski

Te rzadkie owady staj� si� w naszym kraju coraz liczniejsze. Dlaczego tak si� dzieje i jak reagowa�, gdy je spotkamy?
08.08.2022 | 10:00

biologia

owady
7 rzeczy, kt�rych nie wiedzieli�my tydzie� temu

nauka

Paulina Mozolewska

W minionym tygodniu naukowcy przywr�cili niekt�re funkcje kom�rek po �mierci �wi�, zbadali zjawisko "cyfrowej demencji" i wyt�umaczyli, dlaczego po kawie wydajemy wi�cej pieni�dzy. Ale to nie wszystko. Oto nasze zestawienie siedmiu rzeczy, kt�rych...
08.08.2022 | 06:00

biologia

ciekawostki

kosmos

zdrowie
Rekin, kt�ry wyszed� na spacer po l�dzie

zwierz�ta

Paulina Mozolewska

Kiedy my�limy o rekinach, najpewniej wyobra�amy sobie ogromn�, drapie�n� besti� �yj�c� w g��binach oceanu. Taki wizerunek tych ryb przebi� si� do �wiadomo�ci ludzi przez kultowy film "Szcz�ki" Stevena Spielberga.
07.08.2022 | 12:00

biologia

dzikie zwierz�ta

nauka

rekin
Niekt�re gatunki obce s� inwazyjne i to nie ich wina

koty

Listy do Wyborczej

Czy zmiana statusu kota na inwazyjny co� zmieni? Nic, absolutnie nic. Uznanie go za gatunek inwazyjny nie rodzi �adnych skutk�w prawnych. Jedynie od w�a�cicieli kot�w mo�na oczekiwa�, aby np. ograniczali czas przebywania zwierz�t na zewn�trz.
05.08.2022 | 10:09

Biologia

Przyroda

wyborcza to wy
Dlaczego mo�na zabi� dla religii opartej na mi�o�ci? K��c� si� Harari i de Waal

Wolna Sobota

Bartosz W�glarczyk

Frans De Waal: Co nas odr�nia od zwierz�t? Harari: Wierzymy w nonsensy. I to cz�� naszej pot�gi. W�glarczyk: Jeste�my jedynym gatunkiem, kt�ry zabija dla przyjemno�ci
04.08.2022 | 13:56

biologia

nauka

relacje mi�dzyludzkie

rozmowynalato
Sp�r o pi�knego motyla monarch�. Czy powinien by� wpisany na list� gatunk�w zagro�onych?

Nauka

Mateusz Sowi�ski

Dla wielu niedawny wpis do czerwonej ksi�gi Mi�dzynarodowej Unii Ochrony Przyrody (IUCN) potwierdza obawy, �e ten niesamowity motyl mo�e wkr�tce wygin��. Ale nie wszyscy naukowcy z tym si� zgadzaj�.
31.07.2022 | 13:19

biologia

gatunki zagrozone

kocham owady!

motyle
Kot jest w Polsce tak samo "obcy" i "inwazyjny" jak ka�dy z nas

zwierz�ta

Tomasz Ulanowski

Idea inwazyjno�ci gatunk�w to nie prawo przyrody. Jej uznaniowo�� mo�na wi�c kwestionowa�. A nawet nale�y - podobnie jak inne kulturowe wymys�y.
31.07.2022 | 12:00

antropocen

biologia

ekocyd

koty
Jak to mo�liwe, �e koty, b�d�ce wielkimi samotnikami, potrafi� si� dogada�, a nawet przytuli�?

zwierz�ta

Tomasz Ulanowski

Fizjologiczn� zagadk� tego fenomenu rozpracowali naukowcy z Japonii.
29.07.2022 | 19:55

antropologia

biologia

kot

nauka
Prof. El�anowski ostro o naukowcach z PAN: Atak na kota to ju� nawet nie paranauka. To pomylone doktrynerstwo

przyroda

Andrzej El�anowski

W Europie koty nie s� ani obce, ani inwazyjne - ani faktycznie, ani prawnie. Polskie Towarzystwo Etyczne wzywa do respektowania tej oczywisto�ci.
29.07.2022 | 12:28

antropocen

biologia

ekocyd

koty
Rozwi�� quiz: Co ty wiesz o owadach?

Nauka

Piotr Cie�li�ski, Paulina Mozolewska, Tomasz Ulanowski, Mateusz Sowi�ski

Owady odgrywaj� krytyczn� rol� w ekosystemach na ca�ym �wiecie. Zapylaj� ro�liny i rozdrabniaj� biomas� zmar�ych organizm�w.
28.07.2022 | 15:03

biologia

owady

quizy Wyborczej
Botaniczka i poetka prof. Urszula Zaj�czkowska: Gatunek "inwazyjny" to niekoniecznie samo z�o

przyroda

Tomasz Ulanowski

Zgodnie z ide� inwazyjno�ci gatunk�w Ziemia jest naturalnie poci�ta granicami, kt�re daj� narodom w�adz� nad przyrod�. Wi�c kiedy pojawia si� "obcy", nale�y go wyci�� - ironizuje uczona.
28.07.2022 | 12:22

antropocen

biologia

nauka

ro�liny
Ludzie korzystali z mleka innych zwierz�t tysi�ce lat przed tym, zanim mogli je strawi�

przyroda

Tomasz Ulanowski

Jak to si� sta�o, �e przez ostatnie 11,5 tys. lat organizmy doros�ych ludzi "nauczy�y si�" trawi� laktoz�, czyli cukier obecny w mleku? W najnowszym "Nature" naukowcy stawiaj� ciekaw� hipotez�.
27.07.2022 | 17:00

antropocen

antropologia

biologia

ewolucja
Wreszcie dobra wiadomo��. Bakterie �yj�ce w europejskich jeziorach zjadaj� plastik

antropocen

Tomasz Ulanowski

Te bakterie mog� wi�c uratowa� nasze jeziora cho� przed cz�ci� zanieczyszcze�, jakie �rodowisku naturalnemu zafundowa� cz�owiek.
26.07.2022 | 17:20

biologia

mikroplastik

nauka

plastik
Nosem i jednocze�nie oczami - nowe badania dowodz�, �e tak psy do�wiadczaj� �wiata

zwierz�ta

Margit Kossobudzka

O tym, �e psy maj� doskona�y w�ch, nie musimy czyta�. Ka�dy, kto jest lub by� kiedy� opiekunem psa, zna mo�liwo�ci jego nosa. Ale naukowcy odkryli co� zaskakuj�cego.
24.07.2022 | 13:33

biologia

nauka

przyroda

psy
Polskie Towarzystwo Etyczne: Sprzeciwiamy si� pi�tnowaniu kot�w jako inwazyjnych i obcych

przyroda

Andrzej El�anowski

Wyra�amy zdecydowany sprzeciw wobec kategoryzacji kota domowego przez Instytut Ochrony Przyrody PAN w Krakowie jako "inwazyjnego gatunku obcego".
24.07.2022 | 11:30

antropocen

biologia

ekocyd

koty
Hurtnica pospolita - czarna mr�wka spod kostki brukowej. Ba� si� jej czy nie?

kocham owady!

Mateusz Sowi�ski

Latem m�ode kr�lowe opuszczaj� mrowisko razem z samcami, aby odby� gody. Podczas pierwszej r�jki tysi�ce, a nawet miliony kr�lowych z r�nych kolonii wylatuj� w tym samym momencie.
23.07.2022 | 13:00

biologia

nauka

owady

przyroda
Na ile motyl jest motylem? Naukowcy odkryli, �e w owadzim DNA jest mn�stwo gen�w bakterii

przyroda

Margit Kossobudzka

Setki mln lat temu mikroorganizmy mog�y da� owadom przewag� ewolucyjn�, przekazuj�c im geny, kt�re na trwa�e zadomowi�y si� w ich DNA.
22.07.2022 | 17:00

biologia

entomologia

mikrobiologia

nauka
Naukowcy zajrzeli do uszu, by sprawdzi�, kiedy prassaki sta�y si� sta�ocieplne. I wywo�ali sp�r

zwierz�ta

Margit Kossobudzka

Bycie paleontologiem wymaga umiej�tno�ci prowadzenia nieko�cz�cych si� dysput. Ta toczy si� o to, kiedy przodkowie ssak�w nabyli zdolno�� kontroli temperatury organizmu. Jest nowe odkrycie - i nowa sprzeczka.
22.07.2022 | 13:52

biologia

nauka

paleontologia

przyroda
By�a edycja gen�w, b�dzie edycja baz. Genetycy coraz sprawniej majstruj� w naszym DNA

genetyka

Margit Kossobudzka

Nie robi� tego po to, �eby si� bawi�, ale by leczy� ludzi, kt�rym medycyna nie oferuje dzi� trwa�ego wyleczenia. Rozpoczyna si� kluczowy rok dla precyzyjnej techniki edycji genomu.
21.07.2022 | 14:00

biologia

genom

nauka

zdrowie
Prof. Nuria Selva Fernandez, biolo�ka: Wr�� z nied�wiedziego �ajna. Czasem pachnie szarlotk�

polscy naukowcy donosz�

Nuria Selva Fernandez

Nauka to cz�sto mozolne grzebanie w g... W�a�nie w ten spos�b dowiedli�my, �e nied�wiedzie to bardzo sprawni ogrodnicy. Rozsiewaj� a� setk� gatunk�w ro�lin.
21.07.2022 | 10:35

antropocen

biologia

ekocyd

nauka
Rodzinna sielanka u ptak�w. To doskona�y moment, �eby j� podejrze�

Dr Betleja patrzy na ptaki

Jacek Betleja

U wi�kszo�ci gatunk�w ptak�w regu�� jest karmienie piskl�t przez rodzic�w. Niekt�re ptaki maj� jednak gadzie zwyczaje.
20.07.2022 | 14:00

biologia

nauka

ptaki

zwierz�ta

Poprzednia 6 7 8 9 10 ... Nast�pna