NAUKA Gazeta Wyborcza

Pies i kot na narkotykach. Co robi�, gdy zwierz� zatruje si� nikotyn�, marihuan� lub alkoholem

Nauka

Katarzyna Staszak

Zjadaj� niedopa�ki, ciastka z marihuan�, tabletki amfetaminy i fermentuj�ce ciasto z alkoholem. Albo zlizuj� �lady po kokainie. Substancje, kt�rych ludzie u�ywaj� dla rozrywki, dla zwierz�t s� niebezpieczn� trucizn�.

14.11.2022 | 15:30

alkohol

koty

narkotyki

nauka

Wyprowadzaj�c psy, nie spuszczajcie ich ze smyczy i pilnujcie, aby nie jad�y przypadkowych rzeczy - apeluje policja w Zakopanem / Zdj�cie ilustracyjne

"Kr�lowa kompresji wideo" karier� zaczyna�a w Szczecinie. Polka w gronie najlepszych �wiatowych wynalazc�w

wynalazki

Jolanta Kowalewska

"Jedna z najwybitniejszych �yj�cych Polek, kt�r� powinien zna� absolutnie ka�dy. Dr Marta Karczewicz jest tw�rczyni� 700 patent�w, kt�rych warto�� szacuje si� na 1 miliard dolar�w" - tak o naukowczyni ze Szczecina napisa� Maciej Kawecki, znany...

14.11.2022 | 15:12

maciej kawecki

Marta Karczewicz

nauka

naukowczynie

7 rzeczy, kt�rych nie wiedzieli�my tydzie� temu

Nauka

Kasper Kalinowski

�lady najwcze�niejszej zag�ady gatunk�w, d�ubanie w nosie a ryzyko choroby Alzheimera, bas na imprezach, �winie te� maj� swoich mediator�w czy najgor�tszy pa�dziernik w Europie w historii pomiar�w. Zapraszamy na przegl�d najciekawszych wydarze�...

14.11.2022 | 09:16

nauka

Odkrycie dwudziestu dobrze zachowanych pos�g�w z br�zu ze staro�ytnego toska�skiego �r�d�a termalnego w San Casciano dei Bagni

Robokrowa dla student�w weterynarii z Uniwersytetu Przyrodniczego. Jedyne takie zaj�cia w Polsce

Uniwersytet Przyrodniczy we Wroc�awiu

Joanna Dzikowska

Studenci medycyny weterynaryjnej na Uniwersytecie Przyrodniczym we Wroc�awiu jako jedyni w Polsce ucz� si� badania rektalnego zwierz�t za pomoc� ramienia haptycznego.

14.11.2022 | 08:50

nauka

studenci

weterynarz

zwierz�ta

Studenci Uniwersytetu Przyrodniczego we Wroc�awiu ucz� si� badania zwierz�t za pomoc� symulator�w

Ludzie w 8 proc. sk�adaj� si� z wirus�w - odgrywaj� one rol� w ludzkich chorobach i rozwoju

The Conversation

Aidan Burn [ Tufts University]

Tysi�ce fragment�w prehistorycznych wirus�w nadal istnieje w ludzkim genomie i odgrywa du�� rol� w naszym funkcjonowaniu i podatno�ci na choroby.

13.11.2022 | 14:13

ewolucja

nauka

przyroda

wirusy

Wije drewniaki. Uwa�aj, gdzie wsadzasz palce!

kocham owady!

Mateusz Sowi�ski

Na szcz�cie, cho� uk�szenie drewniaka mo�e by� bolesne, to nie jest gro�ne dla naszego zdrowia czy �ycia.

13.11.2022 | 14:04

nauka

owady

przyroda

zwierz�ta

Ryby obserwuj� g��bi� w czasie p�ywania. Naukowcy ustalili dlaczego

zwierz�ta

Kasper Kalinowski

W czasie p�ywania ryby spogl�daj� w d� z tego samego powodu, z jakiego my zwracamy uwag�, gdzie stawiamy stopy.

13.11.2022 | 13:36

ewolucja

nauka

psychologia

ryby

Uczniowie z Jaros�awia walcz� o lepsz� przysz�o�� dla kolejnych pokole�. Skonstruowali ��d�, kt�ra zbiera �mieci i plamy oleju z powierzchni wody. Ale to nie koniec

ekologia

Wioletta Kruk

GreenWhale to zdalnie sterowany robot, kt�rego zadaniem jest zbieranie odpad�w i oleju z powierzchni jezior czy mniejszych zbiornik�w wodnych. Stworzyli go Filip Kubecki, Jakub Nowak oraz Kamil Badowicz. Do niedawna uczniowie jaros�awskiej szko�y, a...

12.11.2022 | 12:56

explory

nauka

woda

wynalazki

Czy trzmiele mog� si� bawi�? Londy�scy naukowcy twierdz�, �e tak i uda�o im si� to sfilmowa�

owady

Mateusz Sowi�ski

Zabawa nie jest zarezerwowana wy��cznie dla ludzi. Zwierz�ta te� potrafi� si� dobrze bawi�, o czym najlepiej wiedz� w�a�ciciele ps�w i kot�w. Co jednak z owadami? Czy u nich r�wnie� wyst�puje taka forma aktywno�ci?

11.11.2022 | 17:27

kocham owady!

nauka

przyroda

trzmiele

Cia�o migda�owate konserwatysty i indywidualizm libera��w. Jak przekonania moralne wp�ywaj� na wybory polityczne?

wybory w USA

Kasper Kalinowski

Obecne wybory w USA to odwieczna walka mi�dzy konserwatystami a libera�ami, jak� mo�emy zaobserwowa� w ka�dej demokracji. Ustalenie psycholog�w pomagaj� wyja�ni�, dlaczego obie strony nie zgadzaj� si� w tak wielu kwestiach dotycz�cych moralno�ci i...

11.11.2022 | 13:32

ewolucja

moralno��

nauka

psychologia

Demonstracja pod budynkiem Europarlamentu w Brukseli w dzie� wybor�w 9.06.2024

Matki, kt�re dostrzegaj� szcz�cie u innych, s� bardziej troskliwe wobec w�asnych niemowlak�w

The Conversation

Jessica A. Stern [University of Virginia]

Mo�liwe, �e zdolno�� do rozpoznawania szcz�cia u innych pozwala matkom lepiej wyczuwa� szcz�cie w�asnych dzieci i odpowiednio na nie reagowa�. Sprzyja to kszta�towaniu wi�zi i rozwojowi m�zgu dzieci.

11.11.2022 | 13:23

dzieci

nauka

psychologia

rodzina

Uniwersytet w Bia�ymstoku. "SPiNamy Bia�ystok", czyli popularyzacja nauki w�r�d uczni�w i senior�w

Uniwersytet w Bia�ymstoku

xp

"Eksperymenty z psychologii spo�ecznej", "Jak m�wi�, by nas s�uchano", "Czym jest dezinformacja i wojna informacyjna" albo "Fakty i mity o elektryczno�ci" - m.in. na takie wyk�ady, warsztaty i pokazy mogli liczy� uczniowie oraz seniorzy, kt�rzy w...

11.11.2022 | 09:57

nauka

Uniwersytet w Bia�ymstoku. 'SPiNamy Bia�ystok', czyli popularyzacja nauki w�r�d uczni�w i senior�w

Ponad 42 mln z� b�dzie kosztowa� budowa internatu CEZiB oraz nowej siedziby Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej

Wiadomo�ci z Gorzowa

iki

W czwartek 10 listopada podpisano umow� na budow� internatu gorzowskiego Centrum Edukacji Zawodowej i Biznesu oraz nowej siedziby Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej i Centrum Doradztwa Zawodowego. Inwestycja b�dzie kosztowa� ponad 42 mln z�.

10.11.2022 | 16:03

centrum edukacji zawodowej i biznesu

Gorz�w

internat

inwestycje

Ma�e miasteczko pod Sien� skrywa�o skarb na miar� archeologicznej sensacji

archeologia

Bartosz Hlebowicz

Znalezisko niemaj�ce sobie r�wnych, kt�re po raz kolejny potwierdza, �e W�ochy s� krajem ogromnych i niepowtarzalnych skarb�w. Absolutnie wyj�tkowe.

10.11.2022 | 15:22

nauka

Rzymianie

W�ochy

Prof. El�bieta Sarnowska, biolog molekularny: Badam najstarsze pr�bki nowotwor�w

polscy naukowcy donosz�

Prof. El�bieta Sarnowska

Znale�li�my pr�bki nowotwor�w pobrane od chorych przed II wojn� �wiatow�. To naukowa sensacja. Mo�emy sprawdzi�, czy kiedy� raki by�y takie same jak dzisiaj? A mo�e sterowa�y nimi inne mutacje genetyczne?

10.11.2022 | 15:21

choroby nowotworowe

genetyka

nauka

nowotwory

Od lewej: Anna Szumera - Cieckiewicz , Elzbieta Sarnowska, Monika Durzy�ska i Natalia Rusetska prezentuj� pr�bki nowotwor�w sprzed kilkudziesi�ciu odnalezione w archiwum NIO.

Tak�e o�miornice obrzucaj� si� b�otem - naukowcy maj� to na filmie

zwierz�ta

Tomasz Ulanowski

To pokazuje, �e o�miornice potrafi� u�ywa� narz�dzi. Co wi�cej, rzucanie przedmiotami do celu jest w�r�d zwierz�t zachowaniem jeszcze rzadszym ni� u�ywanie narz�dzi.

10.11.2022 | 08:41

biologia

m�zg

nauka

przyroda

O�miornica po lewej wystrzeliwuje w kierunku tej po prawej fontann� wody z b�otem, piaskiem, muszlami i glonami. Na rysunkach pokazano zmian� w po�o�eniu syfonu.

Dlaczego ruch body positive bywa szkodliwy?

The Conversation

Viren Swami [Anglia Ruskin University]

Mimo nies�abn�cej popularno�ci coraz wi�cej ekspert�w zaczyna podkre�la� wady ruchu body positive. Okazuje si�, �e w praktyce wywiera zbyt du�� presj� i wbrew pozorom nie poprawia dobrostanu psychicznego.

09.11.2022 | 15:16

body positive

nauka

psychologia

Celem ruchu body positive jest promowanie akceptacji i docenienia r�norodno�ci typ�w i rozmiar�w cia�a.

W Europie mieli�my najgor�tszy pa�dziernik w historii pomiar�w

antropocen

Tomasz Ulanowski

Globalnie rzecz bior�c, ca�y rok 2022 zapisze si� w�r�d o�miu najcieplejszych lat.

09.11.2022 | 14:32

COP27

globalne ocieplenie

nauka

przyroda

Tegoroczny pa�dziernik by� w Europie rekordowo gor�cy. Anomalie temperatury ub. miesi�ca wzgl�dem pa�dziernikowej �redniej z lat 1991-2020

Komary ci� lubi�? Oto dlaczego

zwierz�ta

Tomasz Ulanowski

Naukowcy rozwi�zali zagadk� frustruj�c� ca�e pokolenia ludzi - dlaczego mnie komary zawsze "gryz�", a j�/jego rzadko?

09.11.2022 | 08:17

antropologia

biologia

nauka

owady

Robot humanoidalny i aplikacja czytaj�ca my�li. A ty jaki wynalazek zbudowa�e� w gara�u? Zg�o� go do konkursu OFF Science w Katowicach

edukacja

Magdalena Warchala-Kope�

OFF Science - Przegl�d Gara�owych Wynalazk�w to konkurs, kt�ry towarzyszy �l�skiemu Festiwalowi Nauki KATOWICE. Mog� si� do niego zg�osi� wszyscy, kt�rzy w domowym zaciszu urzeczywistniaj� nieszablonow� my�l techniczn�.

08.11.2022 | 18:55

Katowice

nauka

�l�ski Festiwal Nauki

Robot humanoidalny NEO nagrodzony w jednej z poprzednich edycji OFF Science - Przegl�du Gara�owych Wynalazk�w

�winie te� maj� swoich mediator�w �agodz�cych konflikty

zwierz�ta

Tomasz Ulanowski

Kiedy dwie �winie si� k��c�, ich b�jki s� przerywane przez �wi�skie mediatorki. Czasem uspokajaj� one napastniczk�, a czasem pocieszaj� ofiar� - twierdz� naukowcy.

08.11.2022 | 17:32

antropologia

biologia

m�zg

nauka

Godz�ce si� �winie ze stada obserwowanego przez naukowc�w

Jak dba� o d�onie i nadgarstki, gdy twoje �ycie skupia si� na pracy online?

The Conversation

Dave Parsons

Przy tak du�ej ilo�ci dzisiejszej nauki, pracy i kontakt�w towarzyskich, kt�re odbywaj� si� online, urazy d�oni i nadgarstk�w s� zar�wno powszechne, jak i trudne do wyleczenia.

08.11.2022 | 15:01

fizjoterapia

nauka

poradnik zdrowie

poradniki Wyborczej

Dr�twienie prawej r�ki mo�e by� zwi�zane z zespo�em cie�ni nadgarstka.

Wi�cej basu na imprezie to wi�cej ta�ca - dowodz� naukowcy

psychologia

Kasper Kalinowski

D�wi�k o niskiej cz�stotliwo�ci (bas) na imprezach to nie przypadek. Po raz pierwszy przeanalizowano, jak bas wp�ywa na zachowania publiczno�ci.

08.11.2022 | 12:13

ewolucja

m�zg

nauka

taniec

D�ubanie w nosie zwi�ksza ryzyko choroby Alzheimera

choroba Alzheimera

Katarzyna Staszak

Bakteria, kt�ra ma zwi�zek z chorob� Alzheimera, mo�e w�drowa� z nosa do m�zgu. Uszkodzenia b�ony w nosie to otwarte wrota dla patogen�w - ostrzegaj� naukowcy.

08.11.2022 | 08:47

mikrobiologia

nauka

zdrowie

Naukowcy odkryli �lady najwcze�niejszej zag�ady gatunk�w

przyroda

Tomasz Ulanowski

Mia�o do niej doj�� 550 mln lat temu. Razem z obecnym - spowodowanym przez ludzko�� - uczeni naliczyli wi�c ju� siedem wielkich wymiera� gatunk�w.

08.11.2022 | 08:23

antropocen

biologia

ekocyd

nauka

R�norodno�� gatunkowa ediakaru. Od lewej: 575-560 mln lat temu, 560-550 mln lat temu i 550-539 mln lat temu

Odkryto czarn� dziur� znajduj�c� si� najbli�ej Ziemi. A b�dzie ich wi�cej

kosmos

Kamil Deresz

Naukowcy z obserwatorium kosmicznego Gaia og�osili w ostatni pi�tek (4 listopada) odkrycie czarnej dziury. Jest to pierwszy obiekt znaleziony z pomoc� obserwatorium przeznaczonego do intensywnych bada� Drogi Mlecznej.

07.11.2022 | 15:34

astronomia

czarna dziura

nauka

Wizja artystyczna najbli�szej nam czarnej dziury

7 odkry� naukowych, o kt�rych nie wiedzieli�my tydzie� temu

nauka

Margit Kossobudzka

Jaki jest mechanizm wymiot�w? Ile plastiku zjadaj� wieloryby i dlaczego upad�y kopalnie kr�la Salomona? Na te pytanie odpowiedzieli naukowcy. A NASA naprawd� szuka UFO.

07.11.2022 | 15:15

archeologia

ekocyd

ekologia

kosmos

Humbaki u wybrze�y Kalifornii podczas filtrowania pokarmu

Kot na recept�. Czyli dlaczego kototerapia, jak dogoterapia, ma sens

zwierz�ta

Ewa Tomkowska

Przytulanie kota obni�a poziom stresu, ci�nienie i poziom cholesterolu. Dlaczego wi�c to g��wnie psy s� wykorzystywane do terapii z udzia�em zwierz�t?

06.11.2022 | 12:00

koty

nauka

psy

psychologia

Czy ludzkie narz�dy b�d� powstawa� poza Ziemi�? Dzi� mia� wystartowa� eksperyment

nauka

Kamil Deresz

Tu� przed po�udniem naszego czasu kosmiczny statek transportowy Cygnus mia� wystartowa� w stron� Mi�dzynarodowej Stacji Kosmicznej. Mieszkaj�cym w niej astronautom zawiezie m.in. biodrukark� 3D.

06.11.2022 | 06:00

biologia

kosmos

Mi�dzynarodowa Stacja Kosmiczna

zdrowie

Nale��cy do firmy Northrop Grumman kosmoczny statek transportowy Cygnus

Co si� dzieje noc� na Politechnice Wroc�awskiej? Rozmowy maszyn, warzenie piwa, szermierka elektronami

Politechnika Wroc�awska

JD

Naukowcy z Politechniki Wroc�awskiej otworz� swoje laboratoria i poka��, jak rozmawiaj� ze sob� maszyny, dadz� wskaz�wki, jak uwarzy� najlepsze piwo, naucz� szermierki elektronami i podpowiedz�, jak skutecznie oszcz�dza� energi� w domu.

05.11.2022 | 18:11

nauka

studia

Gro�ne paj�ki i paso�ytnicze muchy, czyli trudne �ycie stonogi murowej

kocham owady!

Mateusz Sowi�ski

Ile n�g ma stonoga? Na pewno nie 100, jak sugeruje nazwa.

05.11.2022 | 13:29

biologia

nauka

owady

zwierz�ta

Stonoga murowa przypomina z wygl�du prosionka szorstkiego. Odr�ni� mo�na j� po czu�kach. U stonogi ostatni cz�on czu�ka sk�ada si� z trzech segment�w, a u prosionka tylko z dw�ch

Naukowcy zbadali, czym grozi chroniczne niedosypianie w �rednim wieku

zdrowie

Joanna Bujakiewicz

Osoby, kt�re �pi� pi�� lub mniej godzin, s� zagro�one rozwojem co najmniej dw�ch chor�b przewlek�ych.

04.11.2022 | 18:00

bezsenno��

choroby przewlek�e

depresja

m�zg

Naukowcy zbadali czym grozi chroniczne niedosypianie w �rednim wieku

Uff! 23-tonowy chi�ski z�om szcz�liwie spad� do Pacyfiku

kosmiczne �mieci

Piotr Cie�li�ski

Hiszpania zamkn�a przestrze� powietrzn� nad cz�ci� kraju, ale chi�ska rakieta na szcz�cie spad�a do oceanu.

04.11.2022 | 17:43

Chiny

kosmos

nauka

24.07.2022, start rakiety D�ugi Marsz 5B

Dzi� mija 100 lat od odkrycia grobowca Tutanchamona. Oto jego skarby

archeologia

Miko�aj Marcysiak

Grobowiec Tutanchamona le�a� nietkni�ty pod piaskami Egiptu przez ponad 3,2 tys. lat.

04.11.2022 | 13:00

grobowiec Tutanchamona

historia

nauka

Tutanchamon

Zielonog�rscy naukowcy na presti�owej �wiatowej li�cie. "Za dorobek i cytaty"

Uniwersytet Zielonog�rski

�uk

Sze�cioro naukowc�w z Uniwersytetu Zielonog�rskiego znalaz�o si� na The World's Top 2%. Analitycy docenili ich dorobek i cz�sto�� cytowa�.

04.11.2022 | 10:28

nauka

ranking

Inauguracja roku akademickiego 2022/2023 na Uniwersytecie Zielonog�rskim. Zdj�cie ilustracyjne

Prognoza pogody. W weekend g�r� wezm� ni�e, ale w przysz�ym tygodniu wr�ci pogoda wy�owa

pogoda

Krzysztof Drozdowski

Dzi� zmiana pogody. B�dzie deszczowo i ch�odniej. Jednak w przysz�ym tygodniu wr�ci s�o�ce. Jaka b�dzie zima?

04.11.2022 | 10:07

nauka

prognoza pogody

Ju� pojedyncza dawka psylocybiny mo�e pom�c w leczeniu depresji

nauka

Paulina Mozolewska

To kolejne badanie potwierdzaj�ce, �e psylocybina - psychodelik znajduj�cy si� w grzybach halucynogennych - pomaga leczy� zaburzenia psychiczne.

04.11.2022 | 06:00

depresja

medycyna

psychodeliki

psychologia

Psylocybina w leczeniu depresji. Korzystna mo�e by� ju� pojedyncza sesja terapeutyczna...

Rozwi�� quiz: Co wiesz o czekoladzie?

quizy Wyborczej

Joanna Bujakiewicz, Paulina Mozolewska, Ewa Tomkowska, Katarzyna Staszak, Tomasz Ulanowski, Piotr Cie�li�ski

Sprawd�, czy wiesz, od kiedy pijemy czekolad�, co to jest nap�j kakaowy, po jakim czasie obumieraj� niezapylone kwiaty kakaowca i ile zwi�zk�w zawartych w kakao mo�e wp�ywa� na popraw� naszego nastroju?

03.11.2022 | 18:07

czekolada

kakao

nauka

sztuka �ycia

Jak trudno b�dzie znale�� drug� Ziemi�?

kosmos

Kamil Deresz

Astronomowie zgromadzeni na Kongresie Europlanet w hiszpa�skiej Granadzie og�osili wyniki modelowania dotycz�ce istnienia w Kosmosie planet podobnych do Ziemi.

03.11.2022 | 17:24

astronomia

nauka

Ziemia widziana przez astronaut�w z ksi�ycowej misji Apollo 11

Naukowcy odkryli nowy gatunek sowy. Od razu uznali go za krytycznie zagro�ony

zwierz�ta

Tomasz Ulanowski

Uczeni szacuj�, �e liczba osobnik�w nowo odkrytego gatunku nie przekracza 1,5 tys. Nale��ce do niego niewielkie sowy �yj� w skrawku starego lasu na afryka�skiej Wyspie Ksi��cej.

03.11.2022 | 16:09