NAUKA Gazeta Wyborcza

Miliony gatunk�w b�d� musia�y si� przenie��, �eby odnale�� nowe domy

Nauka

Rob Dunn

Zadomawianie si� stanie si� jednym z najistotniejszych zjawisk w ekologii w nadchodz�cych stuleciach, a nawet tysi�cleciach. W miar� jak zwrotnikowe klimaty si� ocieplaj�, tropikalne gatunki b�d� musia�y przenosi� si� wy�ej, w ch�odniejsze miejsca,...
19.04.2023 | 15:54

antropocen

nauka

zmiany klimatu
Ro�liny jednak potrafi� wydawa� d�wi�ki. Najg�o�niej "m�wi�" o swoim cierpieniu

Nauka

Paulina Mozolewska

Ju� w 2019 r. naukowcy z Uniwersytetu Telawiwskiego sugerowali, �e ro�liny mog� wydawa� d�wi�ki.
19.04.2023 | 06:05

nauka

ro�liny

�rodowisko
Morskie lasy wodorost�w s� warte 500 mld dol. rocznie

antropocen

Tomasz Ulanowski

To warto�� us�ug ekosystemowych, kt�re lasy wodorost�w co roku wy�wiadczaj� naszej cywilizacji - wyliczaj� naukowcy.
18.04.2023 | 18:05

biologia

ekocyd

nauka

ocean
Wielka Pacyficzna Plama �mieci t�tni �yciem

antropocen

Tomasz Ulanowski

Zamieszkuj�ce j� bezkr�gowce pochodz� przede wszystkim z przybrze�nych w�d p�nocno-zachodniego Pacyfiku - dowodz� naukowcy.
18.04.2023 | 13:35

nauka

ocean

ochrona �rodowiska

plastik
Biomarker choroby Parkinsona - nowe badania daj� nadziej�

Nauka

Paulina Mozolewska

Biomarker choroby to w�a�ciwo��, kt�ra pozwala odr�ni� osob� chor� od zdrowej. Najlepiej, aby mo�na j� by�o �atwo zbada� i aby zmienia�a si� wraz z post�pem lub cofaniem si� choroby.
18.04.2023 | 06:05

choroba parkinsona

demencja

nauka

zdrowie
Starship nie polecia�. Start najpot�niejszej rakiety w dziejach w ostatniej chwili zosta� wstrzymany

Nauka

Piotr Cie�li�ski

Wygl�da jak gigantyczne cygaro. Starship jest najnowszym dzieckiem firmy SpaceX, kt�rej w�a�cicielem jest ameryka�ski miliarder Elon Musk. Wielko��, ud�wig i pot�ga tej rakiety robi� wra�enie. Dzisiejszy dziewiczy lot tej rakiety zosta� wstrzymany...
17.04.2023 | 13:23

Elon Musk

NASA

nauka

starship
7 rzeczy, kt�rych nie wiedzieli�my tydzie� temu

Nauka

Kasper Kalinowski

Kiedy konie zacz�y towarzyszy� Indianom, gigantyczna czarna dziura p�dzi przez kosmos, nowe odkrycia na temat upakowania DNA, w jakim stopniu geny kontroluj� wzrost, wp�yw plotek na sukcesy w �yciu. Zapraszamy na przegl�d naukowych doniesie� z...
17.04.2023 | 08:49

nauka
Choroba Alzheimera: przyczyn� mog� by� problemy z zaopatrzeniem m�zgu w energi�

Nauka

Afshan Malik (King's College London)

Naukowcy od dziesi�cioleci pr�buj� zrozumie� przyczyny demencji i choroby Alzheimera. Jednym z powod�w, dla kt�rych nie mamy skutecznego leku na demencj�, jest z�o�ono�� ludzkiego m�zgu, a tak�e samej choroby.
16.04.2023 | 17:34

choroba alzheimera

demencja

m�zg

nauka
"Czy pszczo�y umiej� liczy� i czy s� tak inteligentne jak ludzie?". Dzieci pytaj� Jane Goodall o �ycie zwierz�t

Spo�ecze�stwo

Anna Wo�niak

Jane Goodall, brytyjska naukowczyni, kt�ra przez lata bada�a szympansy w ich naturalnym �rodowisku, postanowi�a odpowiedzie� na pytania dzieci.
16.04.2023 | 13:50

dzieci

Jane Goodall

nauka

pszczo�y
Rafy koralowe wymieraj�. I jest to r�wnie� nasza wina

zwierz�ta

Tomasz Ulanowski

Zmniejsza si� populacja ponad po�owy gatunk�w zwierz�t zamieszkuj�cych ekosystemy raf koralowych u wybrze�y Australii.
16.04.2023 | 12:44

antropocen

biologia

ekocyd

globalne ocieplenie
Czy "fotobudka" zdiagnozuje raka sk�ry? W grupie projektowej naukowiec UWM

UWM

Robert Robaszewski

Skaner sk�adaj�cy si� z systemu kamer i sensor�w g��bi ma by� kompaktowy, tak aby mo�na go by�o wykorzysta� w ka�dej przychodni.
15.04.2023 | 07:00

czerniak

nauka

Olsztyn

Politechnika ��dzka
Za nasz wzrost odpowiadaj� geny reguluj�ce twardnienie tkanki chrz�stnej - twierdz� naukowcy

genetyka

Tomasz Ulanowski

Publikacja na ten temat ukaza�a si� w najnowszym wydaniu pisma "Cell Genomics".
14.04.2023 | 17:00

biologia

nauka

przyroda

wzrost
Granie w ping-ponga z robotem aktywuje inne regiony m�zgu ni� rozgrywka z cz�owiekiem

sztuczna inteligencja

Kasper Kalinowski

Nowe technologie wspomagaj� trening sportowc�w. Najnowsze badanie wskazuje jednak, �e nie zast�pi� rozgrywek z drugim cz�owiekiem.
14.04.2023 | 13:55

m�zg

nauka

nowe technologie

sport
Wcze�niaki w inkubatorach s� nara�one na uszkodzenie s�uchu - potrzebujemy nowoczesnego sprz�tu

wcze�niak

Paulina Mozolewska

Oddzia�y intensywnej opieki medycznej noworodka to ha�a�liwe miejsca. Badania wskazuj�, �e niedos�uch jest wykrywany u dzieci urodzonych przedwcze�nie cz�ciej ni� u urodzonych o czasie.
14.04.2023 | 11:26

ha�as

nauka

s�uch

zdrowie
Nowe urz�dzenie mo�e szybko sprawdzi�, czy masz zawa� serca - wystarczy za�o�y� je na nadgarstek

choroby serca

David C Gaze [University of Westminster ]

Naukowcy opracowali urz�dzenie, kt�re mo�e zrewolucjonizowa� podej�cie do diagnozy ataku serca. Nie wymaga ono pobierania krwi (obecna metoda), a urz�dzenie zak�ada si� na nadgarstek.
14.04.2023 | 08:35

atak serca

choroby

nauka

zdrowie
Dlaczego nied�wiedzie nie maj� kleszczy? I czy to odkrycie nam pomo�e?

nauka

Ada Chojnowska

Po co nied�wiedziom czochranie si� o drzewa, dlaczego chodz� jak kowboje i co mo�na wyczyta� z zapachu ich �ap - wszystko to bada�a dr Agnieszka Sergiel. Teraz odkry�a, dlaczego kleszcze nie lubi� nied�wiedziej sier�ci.
14.04.2023 | 06:22

kleszcze

nied�wiedzie

przyroda

zoologia
Prognoza pogody. Deszczowy weekend, od poniedzia�ku s�onecznie, ale niezbyt ciep�o

prognoza pogody

Krzysztof Drozdowski

W tej chwili nad naszym krajem trwa zmaganie powietrza atlantyckiego p�yn�cego z zachodu i tego p�yn�cego ze wschodu. W tych zmaganiach jest remis. Co to oznacza dla kolejnych dni w pogodzie?
13.04.2023 | 15:48

nauka

pogoda

wiosna

zjawiska atmosferyczne
Chemiczka: Badam, jak niszczymy gleb� utrzymuj�c� nas przy �yciu

polscy naukowcy donosz�

Prof. Monika Jakubus

Metale ci�kie, ksenobiotyki, plastik - to nimi zanieczyszczamy gleb�. Jednocze�nie tracimy jej materi� organiczn�.
13.04.2023 | 15:06

antropocen

gleba

nauka

ochrona �rodowiska
Misja JUICE rozpocz�ta. ESA zbada "soki" Jowisza i jego trzech majestatycznych ksi�yc�w

Jowisz

Tomasz Ulanowski

Sonda JUICE wystartowa�a z kosmodromu w Kourou w Gujanie Francuskiej.
13.04.2023 | 12:00

kosmos

nauka

Uk�ad S�oneczny

�ycie
Szczepienia dla doros�ych. Na co warto si� zaszczepi� po 18. roku �ycia?

szczepienia

Margit Kossobudzka

Szczepienia doros�ych s� tak samo wa�ne jak szczepienia dzieci. W przypadku wielu chor�b zaka�nych nieuodpornieni doro�li s� nara�eni na zachorowania i powik�ania w wi�kszym stopniu ni� dzieci.
13.04.2023 | 11:42

nauka

poradniki Wyborczej

profilaktyka

zdrowie
Plotki wp�ywaj� na to, kto osi�ga sukces. W wielkomiejskich biurowcach i na afryka�skiej sawannie

Nauka

Kasper Kalinowski

Plotkowali�my przez ca�� histori� ludzko�ci. Wsp�cze�nie r�wnie� pomaga to w �yciu codziennym lub otrzymaniu awansu.
13.04.2023 | 09:22

antropologia

nauka

plotki

poradniki Wyborczej
DNA wci�� zaskakuje - nowe badania wskazuj�, �e jego cz�� jest upakowana inaczej, ni� s�dzili�my

genetyka

Paulina Mozolewska

Gdyby�my wyci�gn�li ludzkie DNA z pojedynczej kom�rki, otrzymaliby�my cieniutki sznurek o d�ugo�ci oko�o dw�ch metr�w. Jak to wi�c mo�liwe, �e taka du�a cz�steczka mie�ci si� we wn�trzu kom�rki?
12.04.2023 | 16:29

biologia

dna

nauka

przyroda
Pi�kne "pawie" ogony tej �my maj� tylko jeden cel - twierdz� naukowcy

zwierz�ta

Tomasz Ulanowski

I tym celem wcale nie jest mi�osny pokaz mocy maj�cy nabra� samice.
12.04.2023 | 14:07

biologia

nauka

owady

przyroda
Sezon na kleszcze ju� w pe�ni. Ekspertka radzi, jak chroni� si� przed borelioz� i odkleszczowym zapaleniem m�zgu

kleszcze

Paulina Mozolewska, Alicja Gadomska

Idealna zbroja ochronna przeciwko kleszczom? Szczepienie, odpowiedni ubi�r i czujne oko. Naszym codziennym nawykiem powinno sta� si� ogl�danie swojego cia�a w poszukiwaniu kleszczy.
12.04.2023 | 08:39

borelioza

choroby odkleszczowe

nauka

odkleszczowe zapalenie m�zgu
Oto s�o�, kt�ry sam nauczy� si� obierania banan�w przed zjedzeniem

zwierz�ta

Tomasz Ulanowski

Na dodatek obiera tylko te maj�ce zbr�zowia�� sk�rk�. Te niedojrza�e b�d� w ��tej sk�rce zjada w ca�o�ci - jak robi� to "normalne" s�onie.
12.04.2023 | 08:15

biologia

m�zg

nauka

przyroda
Prof. Andrzej Szl�k: Wiedza obecnych student�w stanie si� bezu�yteczna w ci�gu kilku lub kilkunastu lat

edukacja

Magdalena Warchala-Kope�

- Postawili�my sobie za cel kompleksow� przebudow� w zasadzie ca�ej gospodarki do roku 2050. Nigdy wcze�niej przed gospodark� �wiatow� nie sta�o tak wielkie wyzwanie - m�wi prof. Andrzej Szl�k, specjalista w zakresie energetyki i transformacji...
12.04.2023 | 08:05

Gliwice

gospodarka

kryzys klimatyczny

nauka
Tylko nasze bociany maj� czerwone dzioby. 7 odkry�, o kt�rych nie wiedzieli�my tydzie� temu

nauka

Margit Kossobudzka

Nowe informacje na temat COVID-19, kosmiczne misje, niezwyk�e zdj�cia i tajniki zwierz�cych zachowa� - co w minionym tygodniu pokazali nam uczeni.
10.04.2023 | 14:13

COVID-19

kosmos

przyroda

zdrowie
M�ody Kopernik w Lidzbarku Warmi�skim. Tam sformu�owa� wiekopomne tezy

Lidzbark Warmi�ski

Robert Robaszewski

- To u nas s�ynny astronom sformu�owa� to, co potem na prawie 30 lat od�o�y�, czyli napisanie epokowego "De revolutionibus orbium coelestium" - m�wi Ma�gorzata Jackiewicz-Garniec, kierowniczka Muzeum Warmi�skiego w Lidzbarku Warmi�skim.
10.04.2023 | 11:12

historia

Magazyn Olsztyn

Miko�aj Kopernik

nauka
Profesor z PUM w Szczecinie doceniony podczas Europejskiego Zjazdu Psychiatr�w w Pary�u

psychiatria

kov

Profesor Jerzy Samochowiec z Pomorskiego Uniwersytetu Medycznego w Szczecinie zosta� wybrany do zarz�du Europejskiego Towarzystwa Psychiatrycznego. Decyzja zapad�a podczas 31. Europejskiego Zjazdu Psychiatr�w.
08.04.2023 | 11:27

nauka

Pomorski Uniwersytet Medyczny

Szczecin
"The New York Times": Trzy sposoby, kt�re pozwol� oceni� twoj� kondycj� fizyczn� i nie wymagaj� wchodzenia na wag�

Tylko Zdrowie

Dana G. Smith

Testy wysi�kowe, t�tno i sprawno�� fizyczna mog� powiedzie� Ci wi�cej o zdrowiu ni� waga.
07.04.2023 | 11:04

aktywno�� fizyczna

fitness

nauka

zdrowie
Oto najstarszy bezpo�redni dow�d na to, �e dawni Europejczycy u�ywali narkotyk�w

archeologia

Tomasz Ulanowski

�lady narkotyk�w zachowa�y si� we w�osach ludzi zmar�ych 3 tysi�ce lat temu na Minorce.
06.04.2023 | 18:00

alkohol

narkotyki

nauka

uzale�nienia
Wybrali�cie M�dr� Ksi��k� Roku! Zwyci�zca zdoby� a� 65 proc. g�os�w

plebiscyt

Ada Chojnowska

Zwyci�zca m�g� by� tylko jeden - w tegorocznym g�osowaniu na M�dr� Ksi��k� Roku "Z�oty poci�g i inne najwi�ksze zagadki historii sztuki w Polsce" �ucji Malec-Kornajew zostawi�y innych daleko w tyle, zdobywaj�c a� 65 proc. waszych g�os�w!
06.04.2023 | 11:13

g�osowanie

ksi��ki

nauka

Uniwersytet Jagiello�ski
Wystarczaj� sekundy, by�my zmy�lali wspomnienia - udowadniaj� naukowcy

m�zg

Tomasz Ulanowski

A zmy�lamy je tak, by pasowa�y do naszych oczekiwa� wzgl�dem przesz�o�ci.
06.04.2023 | 07:00

Co czuj�

nauka

przyroda

psychologia
Nie palisz? Te� mo�esz zachorowa� na raka p�uc. Winne jest zanieczyszczenie powietrza

Nauka

Paulina Mozolewska

Dane z Wielkiej Brytanii wskazuj�, �e rak p�uc u os�b niepal�cych jest �sm� najcz�stsz� przyczyn� zgon�w z powodu nowotwor�w.
05.04.2023 | 19:30

choroby

nauka

nowotw�r

rak p�uca
Einstein wreszcie odnaleziony! Matematyczn� zagadk� rozwi�za� emeryt

Klikbajt i fakt

Piotr Cie�li�ski

Zagadka jest niby prosta. Czy istnieje klepka o takim kszta�cie, �e mo�na u�o�y� z niej parkiet, ale bez uzyskania wzoru, kt�ry by si� powtarza�, tak jak w pod�odze z prostok�tnych klepek? Matematycy zmagali si� z tym pytaniem przez ponad p� wieku.
05.04.2023 | 17:17

einstein

geometria

matematyka

nauka
Jak �ycie przetrwa�o globalne zlodowacenie, czyli tzw. Ziemi� �nie�k�? Naukowcy ju� wiedz�

przyroda

Tomasz Ulanowski

Prawdopodobnie metafora �nie�ki niespecjalnie odpowiada warunkom globalnego zlodowacenia, kt�re setki milion�w lat temu dotkn�o Ziemi�.
05.04.2023 | 07:00

klimat

nauka

Ziemia

zlodowacenie
O s�ita�nej s�it foci, grobingu i zbijaniu z panta�yku. J�zykoznawczyni z U� napisa�a ksi��k� o ciekawostkach j�zykowych

Uniwersytet �l�ski

Magdalena Warchala-Kope�

Sk�d wzi�y si� okre�lenia "zbi� z panta�yku" albo "z�o�y� r�ce w ma�drzyk"? Dlaczego m�odzi m�wi� o "s�ita�nej s�it foci"? Prof. Agnieszka Piela, j�zykoznawczyni z Uniwersytetu �l�skiego, wyda�a ksi��k�, w kt�rej zawar�a 104 j�zykowe ciekawostki.
04.04.2023 | 20:15

j�zyk polski

Katowice

nauka

Radio Katowice
Donosowa szczepionka przeciw COVID-19 bardziej skuteczna ni� zastrzyk - wskazuj� nowe badania

koronawirus

Paulina Mozolewska

Naukowcy przeprowadzili eksperymenty z udzia�em chomik�w. Wed�ug badaczy szczepionka donosowa przeciwko COVID-19 to wygodne rozwi�zanie. Ten pomys� mo�e si� spodoba� nie tylko tym, co boj� si� ig�y.
04.04.2023 | 18:00

COVID-19

nauka

szczepionka na koronawirusa

zdrowie
Czy�by s�onie te� si� samoudomowi�y?

zwierz�ta

Tomasz Ulanowski

Na tak� mo�liwo�� w najnowszym wydaniu tygodnika "PNAS" wskazuj� naukowcy.
04.04.2023 | 14:18

antropologia

biologia

bonobo

nauka
Osoby z zaburzeniami osobowo�ci cz�ciej zg�aszaj� si� do bada� psychologicznych. Dlaczego to problem?

The Conversation

Nigel Holt (Aberystwyth University)

W wielu badaniach psychologicznych uczestnicy w zamian za wype�nienie kwestionariusza otrzymuj� wynagrodzenie za po�wi�cony czas. Jednak poza tym nie wiadomo, co sk�ania ludzi do wzi�cia w nich udzia�u.
04.04.2023 | 11:42

nauka

psychologia

zdrowie psychiczne

�y� Lepiej. Psychologia Codziennie

Poprzednia 46 47 48 49 50 ... Nast�pna