NAUKA Gazeta Wyborcza

Amisze skrywaj� sekret d�ugowieczno�ci. Naukowcy odkryli w ich cia�ach pewn� mutacj�

Nauka

Margit Kossobudzka

Osoby z t� mutacj� �yj� �rednio o 10 lat d�u�ej ni� ci, kt�rzy jej nie maj�. Do�ywaj� co najmniej 85 lat.

26.11.2017 | 08:30

amisze

d�ugowieczno��

mutacja

nauka

"B�ona dziewicza" znika z norweskich s�ownik�w

Nauka

Sylwia Skorstad

W najwa�niejszym norweskim leksykonie termin "b�ona dziewicza" zast�piono nowym okre�leniem. Zmiana ta nie przesz�a bez protest�w.

25.11.2017 | 15:07

b�ona dziewicza

nauka

Norwegia

B�ona dziewicza ma bardzo r�ny kszta�t. Nie jest prawd�, �e zawsze p�ka i krwawi przy pierwszym stosunku

W�adza psuje polityka? Nie, tylko uwypukla to, co w nim najgorsze

Nauka

Aleksandra Posto�a

Gdy mamy w�adz�, zachowujemy si� inaczej. Ale nie dlatego, �e w�adza nas zmienia, lecz dlatego, �e stajemy si� bardziej autentyczni w swoich os�dach i nie ogl�damy si� na innych. Nie ma wi�c komu korygowa� na przyk�ad naszej g�upoty czy pod�o�ci. To...

25.11.2017 | 11:45

Jaros�aw Kaczy�ski

nauka

psychologia

Prezes PiS Jaros�aw Kaczy�ski i prezydent RP Andrzej Duda

Sarny i jelenie bardziej si� boj� ludzi ni� wilk�w - udowodnili polscy naukowcy

Nauka

Wojciech Miko�uszko

W�a�ciwie to nie powinno dziwi� - cz�owiek jest najwi�kszym drapie�nikiem na Ziemi. Ale my�liwych pewnie zdziwi, bo oni od lat przekonuj�, �e drapie�niki takie jak wilki stresuj� ro�lino�erc�w.

25.11.2017 | 07:58

my�liwi

nauka

stres

"Co� kaza�o mi wr�ci� w to miejsce". Odkry� tam kobaltowego ptasznika

Nauka

Piotr Cie�li�ski

Ponad 30 nieznanych gatunk�w zwierz�t i ro�lin odkryto w lasach deszczowych Gujany w Ameryce Po�udniowej. Naukowcy opublikowali raport z badania bior�norodno�ci w Parku Narodowym "Kaieteur" i dorzeczu rzeki Potaro.

24.11.2017 | 18:52

bior�norodno��

gujana

nauka

ochrona �rodowiska

Polscy naukowcy obalaj� mit. Kobieta nie wybiera m�czyzn w zale�no�ci od fazy swojego cyklu

Nauka

Tomasz Ulanowski

"Kobieta zmienn� jest" - pocieszaj� si� jedni m�czy�ni, a inni z�orzecz�. A co, je�li wcale tak nie jest?

24.11.2017 | 14:19

antropologia

cykl menstruacyjny

nauka

seks

"Po winie wszystko minie, od w�dki rozum kr�tki". Naukowcy zbadali wp�yw alkoholi na nastr�j

Nauka

Tomasz Ulanowski

Brytyjscy naukowcy udowadniaj�, �e jest co� na rzeczy w popularnych powiedzonkach opisuj�cych dzia�anie alkoholu. R�ne rodzaje alkoholu wywo�uj� u os�b pij�cych r�ne emocje. Na przyk�ad wino nas relaksuje, a w�dka wzmaga agresj�.

23.11.2017 | 10:31

alkohol

nauka

Je�li policjant odka�a r�ce, badanie alkomatem jest... ruletk�. Mo�esz zap�aci� mandat, cho� nie pi�e� - dowodzi eksperyment

Nauka

Wojciech Moskal

U�ywanie p�ynu odka�aj�cego na bazie alkoholu mo�e zafa�szowa� wyniki badania alkomatem. Co gorsza, nie wtedy, kiedy sam u�yjesz p�ynu odka�aj�cego. Wystarczy, �e zrobi to policjant.

23.11.2017 | 06:22

alkomaty

nauka

policja

Badanie policyjnym alkomatem podczas kontroli drogowej

Smog szkodzi tak�e plemnikom. Chcesz mie� dzieci? Nie oddychaj

Nauka

Tomasz Ulanowski

Smog nie tylko skraca �ycie, ale mo�e si� te� przyczyni� do niep�odno�ci - ostrzegaj� naukowcy.

22.11.2017 | 17:32

nauka

niep�odno��

plemniki

smog

Tajpej. Na g�ow� ka�dego mieszka�ca Tajwanu przypada 1,7 skutera. Wyspa cierpi z powodu zanieczyszcze� powietrza nap�ywaj�cych z Chin kontynentalnych oraz rodzimego zanieczyszczenia, spowodowanego przez transport

Gdy nie usuwa si� drzew, puszcza odnawia si� szybciej i zdrowiej - m�wi prof. David Haskell. Ma te� dobr� rad� dla polityk�w

Nauka

Wojciech Miko�uszko

Politycy powinni p�j�� do puszczy Bia�owieskiej, by pooddycha� jej powietrzem, poczu� r�kami gleb�, pos�ucha� �piewu ptak�w i szumu drzew - radzi prof. David Haskell, autor ksi��ki "Ukryte �ycie lasu".

22.11.2017 | 14:02

biologia

bior�norodno��

nauka

Puszcza Bia�owieska

David Haskell, autor ksi��ki 'Ukryte �ycie lasu', przez ca�y rok obserwowa� jeden metr kwadratowy lasu w stanie Tennessee

Ile informacji mie�ci si� w 30 gramach DNA i dlaczego karaluchy mog� uratowa� �wiat? Wyja�nia Piotr Cie�li�ski

Nauka Extra

Piotr Cie�li�ski; Zdj�cia: Jakub Bach; Monta�: Micha� Szyszka, Animacje: Micha� Nowacki, Realizacja: Edyta B�aszczak

W cyklu "Czy wiesz, �e ..." szef dzia�u nauka "Gazety Wyborczej" Piotr Cie�li�ski wyja�nia, czym jest DNA i jak wiele informacji mo�e si� zmie�ci� w 30 gramach kodu genetycznego. Ponadto dowiecie si�, dlaczego w obliczu globalnego konfliktu...

22.11.2017 | 09:00

bomba j�drowa

dna

karaluchy

kod genetyczny

O, matko! Im wi�cej masz dzieci, tym starzej wygl�dasz. Zbadali to polscy naukowcy

Nauka

Tomasz Ulanowski

Koszty intensywnej reprodukcji s� widoczne na twarzach kobiet - udowadniaj� polscy naukowcy w badaniu, kt�rego wyniki publikuje "American Journal of Physical Anthropology".

21.11.2017 | 13:46

dzieci

nauka

zdrowie

'U�rednione' komputerowo twarze matek, kt�re mia�y 1-2 dzieci (po lewej), 4-5 dzieci (w �rodku) i 7-9 dzieci (po prawej). Pokazywano je do oceny uczestnikom badania

"Chodz� i p�acz�, patrz� i nie poznaj�". Wajrak o rzezi Puszczy Bia�owieskiej

Nauka

Adam Wajrak

Szed�em po le�nej dr�ce, kt�ra przesta�a by� dr�k�, a zamieni�a si� w poorany g��bokimi koleinami b�otnisty tor przeszk�d. Szed�em przez las, kt�ry doskonale zna�em i kt�rego ju� nie by�o. Zosta� �ci�ty, zmielony i wbity w ziemi�.

21.11.2017 | 12:11

adam wajrak

Jan Szyszko

Lasy Pa�stwowe

nauka

Nasza Puszcza wyje�d�a na sprzeda� w kawa�kach. W ka�dym z tych kawa�k�w, w ka�dym z tych �wierk�w mog�o �y� co� niezwyk�ego. Przez ca�e lata mog�y s�u�y� za dom, za pokarm...

D�ugi jak cygaro, ciemny i rdzawy - obiekt spoza Uk�adu S�onecznego. "Nigdy jeszcze czego� takiego nie widzieli�my"

Nauka

Piotr Cie�li�ski

Tak wygl�da asteroida, kt�ra przylecia�a do nas spoza Uk�adu S�onecznego. Przypomina statek kosmiczny z film�w science fiction. "Czego� takiego nigdy wcze�niej nie widzieli�my" - informuje Europejskie Obserwatorium Po�udniowe (ESO). Nadano jej imi�...

21.11.2017 | 06:00

astronomia

nauka

planetoida

uk�ad s�oneczny

Lemury s�, jakie s� - dziwne. Ale dlaczego?

nauka

Wojciech Moskal

Poniewa� dziwaczne s� owoce, jakimi si� od�ywiaj� - przekonuje mi�dzynarodowy zesp� badaczy.

20.11.2017 | 19:26

biologia

lemury

madagaskar

zoologia

Otw�rz g�ow�, podyskutuj. Tydzie� Otwartej Nauki

nauka

nina

Jak odr�ni� fakty od fake-newsa? Dowiesz si� od ludzi otwartej nauki. Spotkania i dyskusje we wtorek (21.11.) w Bia�ymstoku

20.11.2017 | 15:41

Wydzia� Pedagogiki i Psychologii Uniwersytetu w Bia�ymstoku

Dlaczego doimy krowy, a nie �winie? Prawdy i mity o mleku

Nauka

Justyna Lesiak

Mleko. Cudowne, syc�ce, od�ywcze oraz produkowane naturalnie w najwy�szej jako�ci fabrykach - piersiach ssaczych samic. �lepo pod��aj�c za dietetycznymi modami, na w�asne �yczenie pozbawiamy si� mo�liwo�ci degustowania tego boskiego napoju.

20.11.2017 | 15:28

mleko

nauka

zdrowie

Najsmaczniejsze powinno by� mleko mikrofiltrowane lub prosto od krowy.

Prof. Edward Wyl�ga�a wyr�niony w Chinach. Jest w gronie ekspert�w z noblist�

Nauka

Judyta Wato�a

Prof. Edward Wyl�ga�a, kierownik Kliniki Okulistyki w Okr�gowym Szpitalu Kolejowym w Katowicach, znalaz� si� w gronie uczonych z ca�ego �wiata, kt�rzy b�d� realizowali program rozwoju chi�skiej prowincji Hebei pod nazw� One Hundred Foreign Experts...

20.11.2017 | 12:55

Katowice

prof. Edward Wyl�ga�a

Przygotowania do uruchomienia wyj�tkowej klasy

edukacja

Grzegorz Szyd�owski

Spotkanie z zainteresowanymi osobami, kontrola ze szwajcarskiej fundacji i projekt biblioteki - to dzia�ania Liceum Og�lnokszta�c�ce nr 1 w Olsztynie poprzedzaj�ce otwarcie klasy, kt�ra ma si� ko�czy� mi�dzynarodow� matur�.

20.11.2017 | 11:50

nauka

szko�y Olsztyn

Projekt zaplecza multimedialnego i biblioteki

7 rzeczy, o kt�rych nie wiedzieli�my tydzie�temu

Nauka

Piotr Cie�li�ski

To by� tydzie� odkry� z dalekiej przesz�o�ci. Okazuje si�, �e nasi przodkowie du�o wcze�niej, ni� si� wydawa�o, posiedli kluczowe umiej�tno�ci - produkcji wina, tresury ps�w czy tworzenia arcydzie� sztuki. W kwestii przysz�o�ci jedno wydaje si� za�...

20.11.2017 | 06:49

nauka

Prawdopodobnie pierwszy w historii rysunek cz�owieka z psami na smyczy na polowaniu sprzed 8 tys. lat. Scena my�liwska pochodzi z Shuwaymis, pag�rkowatego regionu p�nocno-zachodniej Arabii Saudyjskiej.

Chi�skie superkomputery wyprzedzi�y reszt� �wiata. Jedna trzecia globalnej mocy obliczeniowej jest dzi� w Chinach

Nauka

Piotr Cie�li�ski

Listopadowa edycja rankingu Top500 - najlepszych superkomputer�w �wiata - nie pozostawia w�tpliwo�ci. Chi�czycy nie tylko utrzymuj� si� na prowadzeniu, ale wyra�nie uciekli peletonowi. Co to oznacza dla �wiatowej nauki? Za Wielkim Murem rodz� si�...

19.11.2017 | 15:12

badania naukowe

Chiny

nauka

superkomputery

Lider listy Top500: chi�ski superkomputer Sunway TaihuLight, zainstalowany w Centrum Superkomputerowym w Wuxi. Liczy z szybko�ci� 93 petaflops�w (tj. biliard�w operacji zmiennoprzecinkowych na sekund�).

Nasz m�zg uwielbia rankingi. Ale nie wszystkie

m�zg

Aleksandra Posto�a

100 film�w wszech czas�w. 10 top restauracji w Warszawie. 50 najlepszych lice�w w Polsce. Dlaczego to na nas dzia�a?

19.11.2017 | 11:02

nauka

psychologia

rankingi

.Astonished girl in round glasses, bright brain

"13 powod�w". Czy serial Netfliksa nakr�ci� samob�jstwa?

Nauka

Olga Wo�niak

Serial Netfliksa "13 powod�w", gwa�townie zwi�kszy� wyszukiwanie w internecie fraz dotycz�cych samob�jstwa - donosz� naukowcy.

18.11.2017 | 19:57

13 powod�w

nauka

netflix

psychologia

Dlaczego Eurazja podbi�a �wiat

historia

Tomasz Ulanowski

I dlaczego jedni ludzie maj� wi�cej od innych? W najnowszym "Nature" naukowcy opisuj�, jak nier�wno�ci spo�eczne zaw�adn�y �wiatem.

18.11.2017 | 18:00

archeologia

bogactwo

Eurazja

nauka

Neolityczna rewolucja rolnicza wybuch�a oko�o 11 tys. lat temu na Bliskim Wschodzie.

Europejski Tydzie� Testowania na HIV. Przebadaj si�!

HIV

Wojciech Moskal

Co drugi Polak zaka�ony HIV nigdy nie zrobi� sobie testu i nadal nie wie, �e jest zaka�ony tym gro�nym wirusem. Kto powinien si� przebada� i gdzie? Bez skierowania, bezp�atnie i anonimowo mo�na to zrobi� w najbli�szych dniach

18.11.2017 | 15:48

AIDS

choroby zaka�ne

nauka

zdrowie

Mi�dzynarodowym symbolem walki z AIDS jest czerwona wst��ka

Pierwszy spacer cz�owieka z psem. Sprzed 8 tys. lat!

archeologia

Margit Kossobudzka

Uczeni odkryli prawdopodobnie pierwszy w historii rysunek cz�owieka z psami na polowaniu. Psy s� na smyczach, co sugeruje, �e ludzie opanowali sztuk� tresury tych zwierz�t znacznie wcze�niej, ni� s�dzono!

18.11.2017 | 11:10

historia

nauka

paleontologia

psy

Czy ekorolnictwo organiczne mo�e wykarmi� �wiat?

ekologia

Tomasz Ulanowski

Tak - twierdz� naukowcy. Stawiaj� jednak dwa podstawowe warunki: znaczne ograniczenie spo�ycia mi�sa i marnowania �ywno�ci.

17.11.2017 | 16:08

GMO

nauka

przeludnienie

rolnictwo

Fina� szczytu klimatycznego w Bonn. Ledwie 90 koncern�w z ca�ego �wiata odpowiada za po�ow� globalnego ocieplenia

globalne ocieplenie

Tomasz Ulanowski

Blisko 50 proc. wzrostu �redniej temperatury Ziemi od 1880 r. to ich wina. Odpowiadaj� te� za przesz�o jedn� czwart� wzrostu �redniego poziomu morza. W�r�d najwi�kszych trucicieli �wiata s� firmy z Polski.

17.11.2017 | 11:26

klimat

nauka

szczyt klimatyczny

Najstarsze wino �wiata. Gruzini s� zachwyceni

archeologia

Joanna Grabowska

Najstarsze wino na �wiecie wyprodukowano na ziemiach dzisiejszej Gruzji co najmniej 6 tys. lat przed Chrystusem.

16.11.2017 | 18:00

Gruzja

historia

nauka

wino

Oto najlepsze projekty miedzianych budynk�w [WIZUALIZACJE]

Politechnika Wroc�awska

Joanna Dzikowska

Wydzia� Architektury Politechniki Wroc�awskiej i Europejski Instytut Miedzi zorganizowa�y konkurs, w kt�rym architekci mieli zaprojektowa� budynki z u�yciem miedzi. Oto wyniki.

15.11.2017 | 19:05

architektura

nauka

studenci

studia

Wyr�nienie dla Anny St�plewskiej za prac� 'O�rodek Apiterapii w Przemkowie'

Trzeba przepisa� histori� antycznej Grecji! Pow�d? Przepi�kna rze�ba walcz�cych wojownik�w sprzed 3,5 tys. lat

archeologia

Wojciech Moskal

W s�ynnym grobowcu "wojownika gryfa" niedaleko Pylos w Grecji naukowcy odnale�li prawdziwy skarb. Niewielk�, ale niewiarygodnie precyzyjnie rze�bion� piecz�� z agatu. By� mo�e obrazuje opisan� przez Homera w "Iliadzie" wojn� Trojan z Achajami.

15.11.2017 | 17:00

Grecja

historia

nauka

Dmuchasz ciep�ym, czujesz zimno. Dlaczego? Bernoulli stwierdzi�, Cie�li�ski wyja�nia

Nauka Extra

Piotr Cie�li�ski; Zdj�cia: Jakub Bach; Monta�: Micha� Szyszka, Animacje: Micha� Nowacki, Realizacja: Edyta B�aszczak

W cyklu "Czy wiesz, �e na co dzie�..." szef dzia�u nauka "Gazety Wyborczej" Piotr Cie�li�ski wyja�nia, jaki wk�ad teoretyczny mia� Daniel Bernoulli w fakt, �e wydmuchuj�c ciep�e powietrze z p�uc ch�odzimy ran� po skaleczeniu.

15.11.2017 | 07:56

fizyka

nauka

Bill Gates wyk�ada pieni�dze na poszukiwania leku na chorob� Alzheimera

choroba alzheimera

Margit Kossobudzka

Po cz�ci wp�yw na to ma fakt, �e w jego rodzinie kilku m�czyzn zachorowa�o na alzheimera. - Choroba, kt�ra mo�e pogorszy� stan mojego umys�u, jest jednym z moich najwi�kszych l�k�w - przyzna� w wywiadzie dla stacji CNN.

15.11.2017 | 07:00

Bill Gates

demencja

nauka

zdrowie

Konie z �atwo�ci� nas wyczuwaj� i robi� nas w konia

Nauka

Tomasz Ulanowski

Naukowcy w�a�nie udowodnili, �e konie odr�niaj� ludzi dominuj�cych od uleg�ych.

15.11.2017 | 06:45

konie

nauka

psychologia

�wi�to Politechniki Wroc�awskiej. Tytu� doktora honoris causa dla szefa szpitala

Politechnika Wroc�awska

Joanna Dzikowska

W �rod� 15 listopada Politechnika Wroc�awska zaprasza na �wi�to uczelni. G��wnym punktem obchod�w b�dzie nadanie tytu�u doktora honoris causa prof. Wojciechowi Witkiewiczowi, dyrektorowi Wojew�dzkiego Szpitala Specjalistycznego we Wroc�awiu.

14.11.2017 | 21:04

nauka

studenci

uczelnie

P�yniemy na "Titanicu". Naukowcy ostrzegaj� ludzko�� przed apokalips�

nauka

Tomasz Ulanowski

�wier� wieku po pierwszym "ostrze�eniu dla ludzko�ci" o zbli�aj�cej si� katastrofie ziemskiej biosfery naukowcy z ca�ego �wiata napisali jeszcze bardziej niepokoj�cy apel. "Wkr�tce b�dzie za p�no na zmian� kursu" - alarmuj�. "Czas ucieka".

14.11.2017 | 17:54

dziura ozonowa

globalne ocieplenie

szczyt klimatyczny

woda pitna

Szczyt klimatyczny w Bonn. Cz�owiek w epoce w�gla

szczyt klimatyczny

Tomasz Ulanowski

Naukowcy z organizacji Global Carbon Project opublikowali kolejny raport dotycz�cy �wiatowych emisji dwutlenku w�gla. "Globalny bud�et w�glowy 2017 r." niepokoi pierwszym wzrostem emisji od lat.

14.11.2017 | 16:07

emisja CO2

globalne ocieplenie

klimat

nauka

�wi�to Uniwersytetu Wroc�awskiego. Kto dostanie tytu� doktora honoris causa?

Uniwersytet Wroc�awski

Joanna Dzikowska

Data nie jest przypadkowa: 15 listopada imieniny obchodzi� fundator pierwszej wroc�awskiej uczelni - cesarz Leopold I. Tego dnia obchodzimy zar�wno �wi�to Uniwersytetu Wroc�awskiego jak i �wi�to Nauki Wroc�awskiej

14.11.2017 | 15:27

nauka

Przyjd� na Festiwal Matematyki i zagraj na chochli. "Ma by� przygod�, nie udr�k�"

Aktualno�ci

Olga Wo�niak

Matematyka mo�e by� fajna! My nie mamy co do tego w�tpliwo�ci. Podobnie jak coraz wi�ksza grupa metodyk�w, edukator�w i nauczycieli, kt�ra dzieli si� dobrymi praktykami w zakresie uczenia matematyki tak, by by�a to przygoda, a nie udr�ka. Spotykaj�...

14.11.2017 | 15:00

nauka

Fizyczka z UMK w gronie 45 kobiet, zmieniaj�cych �wiat

UMK

kop

Prof. Alicja Chru�ci�ska z UMK jako jedyna Polka znalaz�a si� na li�cie presti�owego wydawnictwa, uwzgl�dniaj�cego badaczki, kt�rych osi�gni�cia z fizyki zmieniaj� �wiat.

14.11.2017 | 14:17

nauka

Toru�