NAUKA Gazeta Wyborcza

M�czyzno, biegaj, je�li chcesz sp�odzi� dzieci. B�d� zdrowsze

zdrowie

Wojciech Moskal

M�czy�ni, kt�rzy planuj� potomstwo, powinni jak najpr�dzej zapisa� si� na fitness lub si�owni� albo zacz�� biega� - radz� naukowcy z USA.

27.10.2018 | 07:30

nauka

Koniec ze zmian� czasu - czas na zmian� my�lenia. Matematyk sk�ada propozycj� Unii Europejskiej

Nauka

Szymon Dolecki

"Jak wykorzysta� likwidacj� zmian czasu w Unii Europejskiej? Wprowad�my jeden Uniwersalny Czas Europejski" - proponuje w poni�szym li�cie prof. Szymon Dolecki.

27.10.2018 | 07:22

nauka

Unia Europejska

zmiana czasu

Jutrzejsza noc b�dzie o godzin� d�u�sza. Co b�dzie mo�na zobaczy� na niebie? "Z g�ow� w gwiazdach. Live"

Wyborcza Live

Red.

W Europie nie cichn� g�osy za likwidacj� przestawiania zegark�w z czasu letniego na zimowy. Nawet we wrze�niowym or�dziu o stanie Unii Europejskiej przewodnicz�cy KE Jean-Claude Juncker z entuzjazmem m�wi�, �e skoro obywatele sobie tego �ycz�, czas...

26.10.2018 | 19:52

astronomia

nauka

Polscy naukowcy uwolni� �wiat od plastiku?

Nauka

Karol W�jcicki

Zalewaj�cy nas plastik mo�e do 2025 roku zosta� w procesie produkcji �ywno�ci wyeliminowany lub znacz�co ograniczony. Jest ku temu wola i s� spore pieni�dze. Teraz czas na pomys�y - nawet te najbardziej zwariowane. W sobot� na Politechnice...

26.10.2018 | 10:23

nauka

plastik

recykling

zanieczyszczenie �rodowiska

269 tys. ton plastikowych �mieci, kt�re wed�ug oblicze� naukowc�w znajduj� si� w oceanach, to nieca�y 1 proc. �wiatowej produkcji plastiku. Na zdj�ciu pla�a w Colombo (Sri Lanka)

Ilu z nas trzeba zaszczepi�, aby unikn�� epidemii? Matematyka masowych szczepie�

Matematyka si� liczy

Piotr Cie�li�ski

Szczepienia s� nie tylko problemem medycznym i spo�ecznym, lecz tak�e... matematycznym. Mo�na na przyk�ad obliczy�, ile os�b powinno by� w danej populacji zaszczepionych przeciw okre�lonej chorobie zaka�nej, �eby osi�gn�� tzw. odporno�� grupow�.

26.10.2018 | 06:35

matematyka

nauka

szczepienia

zdrowie

110 tys. lat temu tygrysy prze�y�y swoj� hekatomb� - ustalili genetycy

zwierz�ta

Tomasz Ulanowski

Tygrysy okazuj� si� niezwykle ciekawe z genetycznego punktu widzenia. S� te�, niestety, zagro�one wygini�ciem.

25.10.2018 | 17:00

biologia

nauka

Tygrys bengalski (Panthera tigris tigris)

Nowe odkrycia z epoki wiking�w: okr�t w zapomnianym kurhanie i m�ot Thora

archeologia

Wojciech Moskal

Wie�ci o odkryciach nadesz�y z Islandii i Norwegii. W pierwszym wypadku by�y dzie�em przypadku, w drugim - najnowszej technologii w s�u�bie archeologii.

25.10.2018 | 12:14

historia

nauka

wikingowie

Rekonstrukcja �odzi wiking�w odkrytej w zapomnianym kurhanie w Norwegii

Humbaki milkn� w pobli�u statk�w. Dlaczego?

zwierz�ta

Tomasz Ulanowski

Samce humbak�w s�yn� z pie�ni, kt�re w g�stej wodzie morskiej nios� si� na setki kilometr�w. By� mo�e to pie�ni mi�osne, ale naukowcy nie s� pewni ich natury. Teraz okazuje si�, �e ha�as statk�w zniech�ca wieloryby do �piewania.

25.10.2018 | 05:30

biologia

nauka

Dobry mikrobiom: Na jego ustalenie mamy tylko 2,5 roku po narodzinach

zdrowie

Margit Kossobudzka

Pocz�tek �ycia to pocz�tek wi�zi z bakteriami, archeanami, grzybami i wirusami, kt�re zasiedl� nasz organizm na zawsze. Ten mikrobowy posag od mamy ma kluczowe znaczenie dla zdrowia przez ca�e �ycie.

24.10.2018 | 19:00

biologia

mikrobiota

nauka

Karmienie piersi� wzmacnia mikrobiom niemowlaka.

NASA walczy o �ycie kosmicznego teleskopu Hubble'a. Jego �yroskop wreszcie zaskoczy�

Nauka

Piotr Cie�li�ski

�yroskopy s�u�� do precyzyjnego sterowania Hubble'em. S� konieczne do tego, aby teleskop m�g� bez ruchu wpatrywa� si� w okre�lony punkt nieba albo ustawi� si� w nowym po�o�eniu, kiedy zmieni si� cel obserwacji.

24.10.2018 | 17:33

kosmiczny teleskop hubble'a

kosmos

NASA

nauka

Trzytonowy tomograf i 150 innych urz�dze�. Nowe centrum badawcze Politechniki ju� prawie gotowe

Politechnika Wroc�awska

Joanna Dzikowska, PWr

Tomograf o wadze trzech ton to tylko jedno ze 150 specjalistycznych urz�dze�, kt�re stan� w nowym centrum badawczym przy ul. Na Grobli.

24.10.2018 | 15:36

badania

nauka

studia

Budowa nowego centrum badawczego Politechniki Wroc�awskiej 'GEO-3EM Energia, Ekologia, Edukacja'

Zdumiewaj�ce odkrycie. Dmuchawce unosz� si� na wietrze dzi�ki zjawisku, kt�rego dot�d nikt nie zna�

Nauka

Piotr Cie�li�ski

Chyba ka�dy w dzieci�stwie zdmuchiwa� dmuchawce na ��ce i patrzy�, jak lekkie nasiona unosz� si� i p�yn� w powietrzu. Okazuje si�, �e dotychczas nauka nie mia�a poj�cia, na czym polega aerodynamika ich lotu. I dlaczego potrafi� one czasem �eglowa� z...

24.10.2018 | 05:55

aerodynamika

fizyka

nauka

Naukowcy odkryli najstarszy na �wiecie najlepiej zachowany wrak statku

archeologia

Joanna Grabowska

Le�y na dnie Morza Czarnego. Zaton�� ponad 2,4 tys. lat temu

23.10.2018 | 17:06

nauka

Odkryty przez brytyjskich i bu�garskich badaczy wrak starogreckiego statku sprzed przesz�o 2,4 tys. lat

M�j przyjaciel robot. Rozmowa z dr. Benniem Molsem, holenderskim naukowcem i popularyzatorem nauki

nauka

Rozmawia� Wojciech Miko�uszko

Niedawno narodzi�o si� pierwsze dziecko-robot, zbudowane cz�ciowo z informacji genetycznej od ojca, a cz�ciowo od matki. To dow�d, �e roboty potrafi� ewoluowa�.

23.10.2018 | 13:06

technologie

Mikroplastik w ludzkim kale. Tak�e u Polak�w

nauka

Tomasz Ulanowski

Naukowcy znale�li drobinki mikroplastiku w kale ludzi pochodz�cych w sumie z o�miu pa�stw ca�ego �wiata. To pierwsze takie badanie.

23.10.2018 | 05:30

plastik

zdrowie

Na Marsie wybuch� wulkan? To by�aby naukowa sensacja

Nauka

Karol W�jcicki, Piotr Ciesli�ski

Od niedzieli marsja�ski orbiter Mars Express rejestruje gigantyczn�, pod�u�n� chmur�, kt�ra ci�gnie si� od jednego z tamtejszych wulkan�w. Problem w tym, �e wed�ug naukowc�w wygas� on blisko 50 milion�w lat temu! Czy obserwujemy w�a�nie jego...

22.10.2018 | 18:59

mars

nauka

wulkan

�ycie

Po co ptaki zadzieraj� z mr�wkami? Lubi� si� wytarza� w kwasie

nauka

Mateusz Sowi�ski

Mr�wki nale�� do najbardziej wojowniczych owad�w, jakie mo�emy spotka� na naszej drodze. Praktycznie wszystkie tworz� mniejsze b�d� wi�ksze kolonie, kt�re s� przez nie zaciekle bronione.

22.10.2018 | 17:37

owady

7 rzeczy, kt�rych nie wiedzieli�my tydzie� temu

Nauka

Piotr Cie�li�ski

Wie�ci z nauki z ubieg�ego tygodnia nie nastrajaj� optymistycznie. Z bada� du�skich naukowc�w wynika, �e przyrodzie na Ziemi zadali�my takie straty, �e si�y przyrody i ewolucji b�d� potrzebowa�y kilku milion�w lat, aby przywr�ci� r�wnowag� i...

22.10.2018 | 09:04

nauka

Najlepszy nauczyciel to taki, kt�ry jest autentyczny. Tylko co to naprawd� znaczy?

Pok�j nauczycielski

Ewa Drobek, Olga Wo�niak; Zdj�cia: Anna Czuba; Monta�: Katarzyna Szczepa�ska; Realizacja: Edyta B�aszczak

Cho� uczy angielskiego i niemieckiego i sama nie �piewa, to chwali si�, �e dzi�ki jej akcji "�michowska �piewa" ju� kilkana�cioro dzieciak�w z jej warszawskiego Gimnazjum i Liceum im. Narcyzy �michowskiej rozpocz�o studia muzyczne. Ewa Drobek...

22.10.2018 | 07:39

edukacja

nauka

pok�j nauczycielski

szko�a

Nowa pracownia na Uniwersytecie Wroc�awskim. Cyfrowi humani�ci czekaj� na wasze domowe skarby [ZDJ�CIA]

Wiadomo�ci z Wroc�awia

Joanna Dzikowska

- Mam baz� kilku tysi�cy obraz�w, ale interesuj� mnie tylko te, na kt�rych wida� kobiet� i dzban. Mo�na ca�y zbi�r przeszuka� r�cznie, ale na ka�dy obraz trzeba by po�wi�ci� przynajmniej kilkana�cie sekund. Lepiej jest zaprojektowa� algorytm do...

22.10.2018 | 07:32

biblioteki

digitalizacja

humanistyka

nauka

Otwarcie nowej Pracowni Humanistyki Cyfrowej na Uniwersytecie Wroc�awskim

Luzia �yje: szcz�tki kobiety sprzed prawie 12 tysi�cy lat przetrwa�y po�ar muzeum w Rio de Janeiro

historia

Joanna Grabowska

To zakrawa niemal na cud. Szcz�tki Luzii, najcenniejszego i najch�tniej ogl�danego eksponatu w Muzeum Narodowym Rio de Janeiro, zosta�y odnalezione w pogorzelisku.

21.10.2018 | 16:28

archeologia

nauka

paleontologia

Jak zarobi� na wiedzy, czyli humani�ci robi� sp�k� na UW

UW

Wojciech

Uniwersytet to nie firma, ale co szkodzi zarobi� na wiedzy? Z tego za�o�enia wychodz� naukowcy, kt�rzy zak�adaj� sp�ki spin-off. Na UW powsta�a pierwsza zwi�zana z naukami spo�ecznymi.

21.10.2018 | 15:00

nauka

uniwersytet warszawski

Inauguracja roku akademickiego na Uniwersytecie Warszawskim, 1 pa�dziernika 2013

Historia Pompej�w przepisana na nowo

archeologia

Joanna Grabowska

Wybuch Wezuwiusza zniszczy� Pompeje jesieni� a nie latem - twierdz� archeolodzy. Dowodem sta�o si� staro�ytne graffiti.

20.10.2018 | 18:07

historia

nauka

pompeje

staro�ytno��

Sonda BepiColombo leci do Merkurego

kosmos

Tomasz Ulanowski, Kourou, Gujana Francuska

W nocy z europejskiego kosmodromu Kourou w Gujanie Francuskiej wystartowa�a europejsko-japo�ska sonda BepiColombo. Za siedem lat, okr��aj�c S�o�ce po coraz cia�niejszych orbitach, spadnie w okolice Merkurego.

20.10.2018 | 13:54

fizyka

Merkury

nauka

20 pa�dziernika 2018, start rakiety Ariane 5 z kosmodromu w Gujanie Francuskiej.

Ca�a prawda o polskich biedronkach

biologia

Mateusz Sowi�ski

Media coraz cz�ciej pisz� o biedronkach azjatyckich, a one coraz ch�tniej wchodz� do naszych dom�w w poszukiwaniu miejsc na zimowanie. Niewielu z nas darzy je jednak sympati�, poniewa� ich obecno�� mo�e przynie�� sporo szk�d, zar�wno nam, jak i...

19.10.2018 | 18:44

nauka

zoologia

�rodowisko

S�ynne zabytki UNESCO uton�? Uczeni przygotowali map� tych zagro�onych zniszczeniem

globalne ocieplenie

Joanna Grabowska

Wiadomo, �e Wenecja tonie. Ale jej los mog� podzieli�: krzywa wie�a w Pizie, fenicki Tyr z hipodromem, dubrownicka star�wka czy neandertalskie rysunki naskalne na Gibraltarze

19.10.2018 | 06:00

archeologia

nauka

Szybenik jest atrakcyjny, ale nie tak zat�oczony jak Dubrownik czy Split. Niestety, znajduj�ca si� tu katedra �w. Jakuba jest jednym z pi�ciu najbardziej zagro�onych zalaniem zabytk�w na �wiecie

Naukowcy stworzyli pierwsze samonawil�aj�ce si� prezerwatywy

zdrowie

Wojciech Moskal

Maj� by� nie tylko praktyczniejsze w u�ytku, lepiej chroni� przed infekcjami, ale tak�e, jak zapewniaj� tw�rcy, zdecydowanie nasila� przyjemne wra�enia.

18.10.2018 | 18:20

choroby prznoszone drog� p�ciow�

medycyna

nauka

seks

�ycie czy nie? - oto jest pytanie

ewolucja

Tomasz Ulanowski

Skalne struktury, kt�re dwa lata temu naukowcy og�osili �ladami najstarszego �ycia na Ziemi, mog� nie mie� pochodzenia biologicznego - pisze w "Nature" inny zesp� uczonych

18.10.2018 | 15:23

nauka

�ycie

Strza�ki pokazuj� przypuszczalne struktury stromatolityczne. Podczas gdy wi�kszo�� struktur skierowana jest w d� (��te strza�ki), jedna jest skierowana w g�r� (czerwona strza�ka), co wyra�nie wskazuje, �e struktury nie ros�y w g�r� od dna morskiego.

Natura ju� nie daje rady. Wymiera

wymieranie

Wojciech Moskal

Nawet 5 mln lat - tyle potrzebowa� b�dzie natura, by odbudowa� �wiat zwierz�t i ro�lin, kt�ry zniszczyli�my

18.10.2018 | 07:00

nauka

zwierz�ta

Katastrofy naturalne zagra�aj� nam i naszej planecie. Jak si� przed tym broni�?

globalne ocieplenie

Dimitris Dimitriadis*

Ochrona ludno�ci wymaga wi�kszego i bardziej ukierunkowanegozaanga�owania Unii Europejskiej

17.10.2018 | 18:00

nauka

Boisz si�, �e zrobi�e� fatalne pierwsze wra�enie? Jest raczej odwrotnie

psychologia

Aleksandra Posto�a

Tw�j nowy kolega lubi ci� bardziej, ni� ci si� wydaje. Psychologowie wyja�niaj�, dlaczego mamy wra�enie, �e w rozmowie ta druga strona wypada lepiej od nas.

17.10.2018 | 13:06

nauka

Zastanawiasz si� co on o tobie pomy�li? On robi to samo

Czy sztuczna inteligencja mo�e mie� dzieci?

Nauka Extra

Piotr Cie�li�ski; Realizacja: Edyta B�aszczak; Zdj�cia: Jakub Bach, Animacje: Micha� Nowacki; Foto: Micha� Walczak/Agencja Gazeta

- Klony to nic innego jak dzieci sztucznej inteligencji. Programy od dawna maj� ju� dziesi�tki potomk�w. A w �wiecie sztucznej inteligencji wyst�puje ju� nawet selekcja naturalna - przekonuje Piotr Cie�li�ski w swoim cyklu program�w o tym, jakie...

17.10.2018 | 07:36

nauka

sztuczna inteligencja

Naukowcy odkryli �lady najstarszych zwierz�t

zwierz�ta

Tomasz Ulanowski

A� 660-635 mln lat temu zostawi�y je zwierz�ta, kt�re przypomina�y dzisiejsze g�bki

17.10.2018 | 07:00

nauka

G�bki w zak�adzie Manolisa Makryllosa. Grecja, 2015

Zamiast zwierz�t b�dziemy hodowali ich mi�so

ekologia

Andrzej Ho�dys

Dodaj�c troch� t�uszczu oraz poprawiaj�c kompozycj� bia�ek, uzyskamy hamburgera, kt�ry b�dzie nie do odr�nienia od tego zrobionego z konwencjonalnego mi�sa

16.10.2018 | 12:25

mi�so

nauka

Profesor Mark Post z hamburgerem z prob�wki (fot. David Parry / PA Wire / culturedbeef.org)

Chcesz znale�� skarb? Jed� do Norwegii i szukaj pod pod�og� starego ko�cio�a

archeologia

Joanna Grabowska

Archeolodzy znale�li ponad 100 tys. monet i tysi�ce bi�uteryjnych drobiazg�w. Pod pod�ogami skandynawskich ko�cio��w

16.10.2018 | 07:00

nauka

skandynawia

Globalne ocieplenie: i po piwku

piwo

Tomasz Ulanowski

Obecne zmiany klimatu zagro�� uprawom j�czmienia - alarmuj� naukowcy. W efekcie produkcja piwa znacznie zmaleje. B�dzie ono trudniej dost�pne i dro�sze. Polacy mog� si� spodziewa� ostrych podwy�ek cen piwa

15.10.2018 | 17:00

globalne ocieplenie

nauka

Festiwal Piw Rzemie�lniczych Hevelka. Gda�sk, Centrum Stocznia, 16 czerwca 2018

7 rzeczy, kt�rych dowiedzieli�my si� w ubieg�ym tygodniu

nauka

Tomasz Ulanowski

Mnie najbardziej zafascynowa�a opowie�� Adama Wajraka o tym, jak podgl�da jelenie na rykowisku, oraz tekst Ireny Cie�li�skiej o my�l�cych ro�linach.

15.10.2018 | 05:30

Czy na pewno dzielimy si� na wzrokowc�w i s�uchowc�w? Czy integracja sensoryczna dzia�a? Tomasz Garstka o bezu�ytecznych szkoleniach dla nauczycieli

Pok�j nauczycielski

Tomasz Garstka, Olga Wo�niak, realizacja: Edyta B�aszczak, zdj�cia: Anna Czuba, monta�: Katarzyna Szczepa�ska

Na rynku s� dziesi�tki szkole� dla nauczycieli - kt�re z nich przydadz� si� do pracy z dzie�mi? Olga Wo�niak, dziennikarka i nauczycielka pyta specjalist�, czym nauczyciel powinien kierowa� si� w wyborze szkolenia i kt�re z nich s� zupe�nie...

14.10.2018 | 18:19

edukacja

nauka

olga wo�niak

pok�j nauczycielski

Czy w fizyce naprawd� spe�nia si� czarny scenariusz? Nie. Nie ma �adnego kryzysu fizyki [POLEMIKA]

fizyka

J�zef Spa�ek

Ka�da specjalno�� badawcza po okresie spektakularnych sukces�w ma okres zastoju czy testowania nowych koncepcji. Potrzebujemy zmiany my�lenia, przypomnienia sobie, �e fizyka to przede wszystkim nowoczesna filozofia przyrody.

14.10.2018 | 13:24

boska cz�stka

CERN

matematyka

nauka

Akcelerator to 27-kilometrowa rura, 100 m pod ziemi�. Jest m�otkiem do kruszenia materii. Rozp�dza sk�adniki atom�w i zderza je ze sob�, by
kruszy�y si� dalej.

Ceg�y, plastik? Zapomnijcie. Studenci architektury pokazali, jak si� buduje z... papieru [ZDJ�CIA]

Politechnika Wroc�awska

Joanna Dzikowska

Tematem trzeciej edycji Letniej Szko�y Architektury by� tzw. design nomadyczny, czyli projekty nie tylko �atwe w transporcie i budowie, ale te� proste do przetworzenia, gdy przestan� by� potrzebne.

13.10.2018 | 16:06

architektura

design

nauka

studenci

Letnia Szko�a Architektury. Projekt dla Cafe R�wnik