Wybuch Wezuwiusza zniszczył Pompeje jesienią a nie latem - twierdzą archeolodzy. Dowodem stało się starożytne graffiti.

Nabazgrany węglem drzewnym napis na ścianie remontowanego domu wskazuje, że 24 sierpnia 79 roku wcale nie był ostatnim dniem istnienia Pompejów. Włoscy naukowcy uważają, że katastrofa nastąpiła dwa miesiące później – 24 października.

Starożytne graffiti

Podczas tegorocznych wykopalisk i prac konserwatorskich w Pompejach archeolodzy pracowali m.in. w rozległej rezydencji, którą nazwali „domem z ogrodem”. W roku, kiedy wybuchł Wezuwiusz, remontowano ją. Większość pokoi, udekorowanych pięknymi freskami, w 79 roku była już gotowa do zamieszkania. Wykończenia wymagały korytarze i atrium, w którym koncentrowało się życie starorzymskich rodzin i gdzie zwykle umieszczane było lararium, kapliczka poświęcona duchom opiekuńczym i podobiznom przodków. Tam na jednej z ledwie otynkowanych ścian zostało odkryte graffiti. Większość była namazana wapnem - zwłaszcza karykaturalne profile ludzi i niecenzuralne zwroty. Wśród nich znajdował się jednak jeden napis wykonany kawałkiem węgla drzewnego: „16 dzień przed kalendami listopadowymi”.

icon/Bell Czytaj ten tekst i setki innych dzięki prenumeracie
Wybierz prenumeratę, by czytać to, co Cię ciekawi
Wyborcza.pl to zawsze sprawdzone informacje, szczere wywiady, zaskakujące reportaże i porady ekspertów w sprawach, którymi żyjemy na co dzień. Do tego magazyny o książkach, historii i teksty z mediów europejskich. 
 
Monika Tutak-Goll poleca
Podobne artykuły
Więcej
    Komentarze
    "Poza tym część skamieniałych ciał mieszkańców Pompejów, wydobytych spod kilkunastometrowej warstwy zastygniętej lawy i popiołów" Lawa nie dotarła do Pompejów, gdyby dotarła tam lawa, o żadnych ciał by nie znaleziono, nie znaleziono by nawet ich resztek.
    @Burkoslaw
    Autor nie orientuje się, że mieszkańców Pompejów i Herkulanum dotknęły dwie inne w skutkach i działaniu objawy tego samego wypadku, a w obu nie chodziło o lawę. Za dużo wymagasz, to już wiedza ponadgimnazjalna.
    już oceniałe(a)ś
    5
    1
    Cała ta historia jest bardzo pouczająca. Pliniusz młodszy po 30 latach od zdarzenia podał datę 24 sierpnia, choć nawet nie wiadomo czy to on akurat podał, czy może był głuchy telefon, bo jego relacje przepisywano dziesiątki razy, ale oryginał się nie zachował.

    Działała siła autorytetu. Mimo ze owoce na straganach były jesienne, a nie letnie, i na krzakach takoż. Tak to właśnie działa; autorytety przeważają do pewnego momentu.

    I patrzcie, nagle cała relacja się wywraca, bo jakiś robol nabazgrał na murze że się obżarł i go brzuch boli i podał datę. Ciekawe,czy zdążył skończyć fuchę i wyjechać przed wybuchem wulkanu. Mam nadzieję że tak.
    @pankracypanasiuk
    nie wiadomo, czy robol. Nie wiadomo czy inskrypcja ma związek z pracami remontowymi w wilii. To jest nadinterpretacja. Tak więc argumentem są jesienne owoce, a nie inskrypcja
    już oceniałe(a)ś
    1
    0
    A to robotnicy w tych czasach umieli pisac ?
    @ntk14

    Szkoła dla obywateli rzymskich była w zasadzie obowiązkowa.
    już oceniałe(a)ś
    10
    0
    @ntk14
    Będzie dla ciebie szokiem ale w Rzymie sporo osób to potrafiło. Tak trochę z innej beczki nawet później w Średniowiecznej Europie zwłaszcza tej zachodniej też dużo osób potrafiło pisać, a czytający chłop nie był niczym dziwnym (czytanie to nie pisanie). W czasach Średniowiecza szkółki przykościelne rzeczywiście nauczały czytania, w takim Mediolanie 80% ludności czytało. Z chłopami podpisywano oficjalne umowy określające obowiązki chłopa i pana. Ilość wydawanych w średniowieczu w Europie zachodniej podręczników prowadzenia domu pisanych nawet przez kobiety była porównywalna do tej z XVIII wieku. Tak naprawdę Średniowiecze, zwłaszcza to wczesne nie było takie ciemne jak się powszechnie uważa. Kobiety miały też całkiem sporo praw miedzy innymi same mogły prowadzić zakłady przemysłowe i posiadać własny majątek. To wszystko padło po epidemii dżumy która przetrzebiła ludność, potem szlachta i kler doszli do wniosku, że jednak niewyedukowanym obywatelem łatwiej się steruje, a kobieta stała się materacem w łóżku. Oczywiście średniowiecze idealne też nie było, był to okres ciągłych wojen, niektórzy możni uznawali dzień za stracony jeśli kogoś nie zabili, ale odnośnie ciemnoty w edukacji i palenia książek prym wiodły późniejsze epoki. w któryś świat arabski jeszcze bardziej nam odskoczył.
    już oceniałe(a)ś
    16
    0
    @ntk14
    Tu się zdziwisz , większość umiała !
    już oceniałe(a)ś
    5
    0
    Komentarze są tak infantylne i pozbawione wiedzy, że rece opadają. Do szkoły panowie, do szkoły...
    już oceniałe(a)ś
    5
    3
    zapisał datę spłaty pożyczki,którą zaciągnął na dwa miesiące
    już oceniałe(a)ś
    1
    0
    Robotnik umiał pisać? Chodził wcześniej do szkoły podstawowej?
    już oceniałe(a)ś
    0
    0
    Proszę, już Rzymianie mieli przenośne piecyki. Mam nadzieję, że przynajmniej nie palili śmieciami? ;)
    (Z poprawką na to, że ówczesne śmieci były zupełnie inne od dzisiejszych i z braku łatwopalnego tworzywa mogłyby nie chcieć się palić.)
    @zewszad_i_znikad
    Powiem tak, wolałbyś mieszkać przy dzisiejszej spalarni odpadów czy składowisku odpadów, niż przy ówczesnej garbarni.
    już oceniałe(a)ś
    4
    0
    @Burkoslaw
    Ówczesne śmieci to były przede wszystkim gliniane skorupy garów, inne nie miały szans się zachować, w przeciwieństwie do dzisiejszych plastików. Co do porównania dzisiejszej spalarni i ówczesnej garbarni to masz rację, chociaż na parterze insuli (czyli ówczesnej kilkunastopiętrowej, chociaż zazwyczaj betonowej kamienicy) stały kadzie, do których mieszkańcy mieli obowiązek się wypróżniać sikając (pewnie takiemu co by się notorycznie uchylał podniesionoby czynsz:).
    już oceniałe(a)ś
    0
    0
    "Większość pokoi, udekorowanych pięknymi freskami..."
    Zwój, przebój, pokój -> zwojów, przebojów, pokojów.
    Zbroja, sekwoja, dziewoja -> zbroi, sekwoi, dziewoi.

    Większość POKOJÓW, udekorowanych freskami...
    @uo.rety
    obie formy są prawidłowe
    Po samogłosce pierwszeństwo daje się zakończeniu -jów, ale -i (nie -ji!) w tej pozycji też jest akceptowane, niekiedy z zastrzeżeniem, że w języku potocznym. Tak więc np. pokojów lub pokoi, nie pokoji (-ji jest poprawne po spółgłosce, np. misji).
    Mirosław Bańko, PWN
    już oceniałe(a)ś
    7
    1
    @kociepodworko
    ... z zastrzeżeniem, że w języku potocznym.(!) - czyli kiedy używa tej formy pani Krysia z warzywniaka - ale nie kiedy jest używana w jednym z głównych tytułów prasowych.

    Zwój, przebój, pokój - rodzaj męski.
    Zbroja, sekwoja, dziewoja - rodzaj żeński.

    Zamieszanie powstaje w liczbie mnogiej, kiedy oba rodzaje w mianowniku przybierają tę samą końcówkę: zwoje, zbroje, sekwoje, przeboje.

    W mianowniku... ale nie w dopełniaczu, gdzie znów mamy rozróżnienie:
    zwojów, przebojów, pokojów -> rodzaj męski
    zbroi, sekwoi, dziewoi -> rodzaj żeński (i mowa cały czas o liczbie mnogiej - kolekcja zbroi, pięć sekwoi, grupa dziewoi).

    "Wziąść" pani Krysi od sałatki też jest uważane za dopuszczalne, szczególnie w jej rodzinie, ale to nie znaczy, że tej samej formy może używać Gazeta.
    już oceniałe(a)ś
    1
    4