BIOLOGIA Gazeta Wyborcza

Mieszka w Ameryce, jest niepozorna, ale, jak si� okazuje, bardzo lubi mi�so

biologia

Mateusz Sowi�ski

Czy w Polsce te� mamy ro�liny b�d�ce skrytymi drapie�nikami?
26.08.2021 | 10:51

nauka

ro�liny
Przez rozwi�z�o�� dziedziczymy "geny homoseksualno�ci"? Naukowcy krytykuj� publikacj�

biologia

Tomasz Ulanowski

Wyniki bada� o genetycznych fundamentach homoseksualno�ci, kt�re w poniedzia�ek ukaza�y si� w "Nature Human Behaviour", zbieraj� krytyczne komentarze uczonych niezwi�zanych z publikacj�.
24.08.2021 | 10:56

antropologia

nauka

seksualno��

zwierz�ta
Czy to dzi�ki rozwi�z�o�ci dziedziczymy "geny homoseksualno�ci"?

biologia

Tomasz Ulanowski

U ludzi anga�uj�cych si� w zachowania homoseksualne naukowcy znale�li warianty genetyczne, kt�re u os�b uprawiaj�cych seks wy��cznie heteroseksualny prowadz� do wi�kszej liczby partner�w - a wi�c potencjalnie do wi�kszej liczby potomstwa. Wyniki...
23.08.2021 | 17:00

antropologia

genetyka

nauka

zwierz�ta
Wypatruj rzadkich gatunk�w ptak�w. Teraz zaczyna si� ich czas

wielki rok ptasiarza

Jacek Betleja

Je�li maj by� z�otym miesi�cem na ptaki l�gowe, to od sierpnia do pa�dziernika trwa ptasiarska z�ota jesie�.
23.08.2021 | 14:00

biologia

nauka

zwierz�ta
Minister Czarnek od magii

zwierz�ta

Tomasz Ulanowski

Dzieci powinny si� radowa�, a naukowcy kl�ka�! Ministra edukacji i nauki prof. Przemys�awa Czarnka sam B�g stworzy� na w�asne podobie�stwo.
22.08.2021 | 12:00

antropocen

antropologia

biologia

nauka
Jadowite w�e morskie nie atakuj� p�etwonurk�w. One chc� si� kocha�

zwierz�ta

Tomasz Ulanowski

P�etwonurk�w zaczepiaj� te w�e, kt�rym nie wysz�o z przedstawicielami w�asnego gatunku.
19.08.2021 | 18:26

biologia

nauka
Oto milimetrowy ludzki "m�zg" z prob�wki, kt�remu wyros�y "oczy"

biologia

Tomasz Ulanowski

Naukowcom uda�o si� wyhodowa� m�zgowe organoidy, kt�re spontanicznie wykszta�ci�y reaguj�ce na �wiat�o p�cherzyki oczne. Badania nad miniaturowymi m�zgami przyspieszaj�.
19.08.2021 | 06:00

antropologia

nauka

zdrowie

zwierz�ta
Przyja�� si� op�aca. Dzi�ki m�skim koalicjom samce szympansa maj� wi�cej dzieci

zwierz�ta

Tomasz Ulanowski

Samce szympansa zwyczajnego posiadaj�ce co najmniej dw�ch kumpli maj� o ponad po�ow� wi�ksz� szans� na sp�odzenie potomstwa ni� samotnicy - wyliczaj� naukowcy.
17.08.2021 | 18:00

antropologia

biologia

ewolucja

nauka
�a�obnica bia�opasa: Muszka, kt�ra nie lubi lampy b�yskowej [Kocham owady!]

Nauka

Mateusz Sowi�ski

�a�obnica bia�opasa (Hemipenthes maurus) to pi�kna much�wka, kt�r� mo�na spotka� przy le�nych �cie�kach. Najbardziej lubi miejsca nas�onecznione, poniewa� ch�tnie siada na li�ciach, aby za�ywa� k�pieli s�onecznych.
14.08.2021 | 08:12

biologia

kocham owady!

owady

przyroda
Tylko chamy (lub przyjaciele) nie m�wi� "dzie� dobry" i "do widzenia". Tak�e u szympans�w

zwierz�ta

Tomasz Ulanowski

Pierwszy raz grzeczne zachowanie prowadz�ce do wsp�lnego zaanga�owania i celu wykryto u innych gatunk�w ni� cz�owiek. Co ciekawe, matriarchalne szympansy kar�owate (bonobo) s� bardziej uprzejme ni� patriarchalne szympansy zwyczajne.
11.08.2021 | 17:00

antropologia

biologia

nauka
Trzmiele, b�ki i gzy - jak je rozpoznawa�? Poradnik obserwatora owad�w

Nauka

Mateusz Sowi�ski

Trzmiel, b�k i giez. Te nazwy owad�w wszyscy dobrze znamy. Nie zawsze jednak u�ywamy ich poprawnie i cz�sto je ze sob� mylimy. Dlatego napisa�em kr�ciutki poradnik, kt�ry podpowiada, jak ich poprawnie u�ywa� oraz jakie owady si� za nimi kryj�.
11.08.2021 | 13:13

biologia

gzy

owady

trzmiele
Kocham owady! Podkrzewin szary, nasz skryty grajek

kocham owady!

Mateusz Sowi�ski

Sierpie� to dobry czas na obserwacj� prostoskrzyd�ych. Cho� wiele os�b mo�e nie kojarzy� tej nazwy, to kryj� si� za ni� popularne pasikoniki, �wierszcze i koniki.
08.08.2021 | 08:00

biologia

entomologia

nauka
Plemniki wy�lesz kartk� pocztow�. Uczeni rewolucjonizuj� dzia�alno�� bank�w spermy

zwierz�ta

Tomasz Ulanowski

Na razie japo�scy naukowcy z Uniwersytetu Yamanashi skutecznie przetestowali swoj� nowatorsk� metod� na myszach.
05.08.2021 | 17:00

biologia

nauka
Co zabija pszczo�y? Przede wszystkim morderczy koktajl �rodk�w ochrony ro�lin

ekocyd

Tomasz Ulanowski

Na to wskazuje metaanaliza dotychczasowych bada� naukowych, kt�r� publikuje najnowsze "Nature".
05.08.2021 | 08:29

antropocen

biologia

Klimat i �rodowisko

nauka
My�lano, �e wymar�, ale �w male�ki kameleon jest "tylko" krytycznie zagro�ony

ekocyd

Tomasz Ulanowski

Szcz�liwi naukowcy natrafili w skrawkach lasu w po�udniowym Malawi na kar�owatego kameleona, kt�ry dorasta do ledwie 5,5 cm d�ugo�ci i �yje tylko tam. Jak d�ugo jeszcze wytrzyma?
03.08.2021 | 17:00

antropocen

biologia

nauka

zwierz�ta
Po psach i kotach udomowimy lisy? To si� ju� dzieje - twierdz� brytyjscy naukowcy

Nauka

Piotr Cie�li�ski

Lisy, kt�re zamieszkuj� miejskie parki i przedmie�cia w Wielkiej Brytanii, upodabniaj� do zwierz�t udomowionych.
03.08.2021 | 08:30

biologia

ewolucja

koty

lisy
P�ochacz, siwerniaki, czeczotki i orzech�wka - ptasie skarby tatrza�skiej wycieczki

wielki rok ptasiarza

Jacek Betleja

Wje�d�amy kolejk� linow� na Kasprowy Wierch, pierwszym kursem, �eby mie� ca�y dzie� na obserwacje przy schodzeniu z powrotem do Ku�nic i �eby unikn�� t�um�w. To pierwsze si� uda�o, a drugie jest ju� niemo�liwe do osi�gni�cia w polskich Tatrach.
02.08.2021 | 15:47

biologia

nauka

ornitologia

ptaki
"Nature" pyta: Czy g�bki sprzed 890 mln lat to najstarsze skamienia�o�ci zwierz�t?

zwierz�ta

Tomasz Ulanowski

Je�li to rzeczywi�cie skamienia�e szcz�tki g�bek sprzed 890 mln lat - odkrycie zostanie potwierdzone dalszymi badaniami - to mamy prze�om w rozumieniu ewolucji �ycia na Ziemi.
30.07.2021 | 17:00

biologia

nauka
Ro�liny to zbieracze DNA, niczego nie wyrzucaj�. Tak powsta�y sosny.

ro�liny

Margit Kossobudzka

Asteroida, kt�ra uderzy�a w Ziemi� 66 mln lat temu, zg�adzi�a nie tylko dinozaury, zako�czy�a te� er� panowania ro�lin nagonasiennych, do kt�rych nale�� mi�orz�by czy sosny.
30.07.2021 | 07:00

biologia

botanika

nauka
Czy zwierz�ta mog� nas nauczy� czego� o przyja�ni? Kr�tka odpowied� brzmi: "tak". A d�u�sza?

tydzie� przyja�ni

Tomasz Ulanowski

Przyja�nie zaobserwowano zreszt� nie tylko u naczelnych (ze wszystkimi ich gatunkami mieli�my wsp�lnego przodka najdalej przesz�o 60 milion�w lat temu), ale tak�e u innych ssak�w, od kt�rych dzieli nas d�u�sza ewolucyjna historia - u s�oni, hien,...
29.07.2021 | 05:58

biologia

ksi��ki

magazyn ksi��ki nr 2/41

nauka
Kota bola�a �apa, a pies kaszla�. Jak si� objawiaj� choroby przewlek�e u zwierz�t

zwierz�ta

Margit Kossobudzka

Wprawdzie psy maj� wiele chor�b odpowiadaj�cych tym ludzkim, ale nie s� lud�mi. To, �e kaszl�, nie zawsze oznacza, �e s� przezi�bione. Kot mo�e miesi�cami chorowa�, a my tego nie zauwa�ymy.
25.07.2021 | 17:00

biologia

koty

nauka

psy
Wonnica pi�m�wka, czyli klejnot polskich las�w [Kocham owady!]

kocham owady!

Mateusz Sowi�ski

Bez wzgl�du na ubarwienie wonnica pi�m�wka jest zawsze metalicznie b�yszcz�ca. To wa�na cecha, kt�ra pozwala j� odr�ni� od matowoczarnych koziorog�w.
24.07.2021 | 11:00

biologia

nauka

owady

zwierz�ta
Sztuczna inteligencja zhakowa�a ludzki proteom. Rozpoczyna si� naukowy wy�cig

nauka

Paulina Mozolewska

Bia�ka to podstawowa cegie�ka �ycia. W�a�nie poznali�my kszta�t wszystkich bia�ek ludzkiego organizmu. To odkrycie na miar� rozszyfrowania genomu cz�owieka i start w wy�cigu do niewyobra�alnych innowacji.
23.07.2021 | 16:00

biologia

google

medycyna

sztuczna inteligencja
Znamy kszta�t bia�ek ludzkiego organizmu. To odkrycie na miar� poznania genomu cz�owieka

nauka

Paulina Mozolewska

Sztuczna inteligencja AlphaFold firmy DeepMind rozszyfrowa�a struktur� niemal wszystkich ludzkich bia�ek, tzw. proteom cz�owieka - pisz� naukowcy w specjalnym wydaniu "Nature".
23.07.2021 | 10:39

bia�ka

biologia

google

sztuczna inteligencja
Badania na myszach pomagaj� zrozumie�, dlaczego m�czy�ni ci�ej przechodz� COVID-19

zdrowie

Paulina Mozolewska

Naukowcy z Uniwersytetu Po�udniowej Kalifornii w Los Angeles dowodz�, �e p�e� oraz wiek mog� by� czynnikami prognozuj�cymi odpowied� kom�rek odporno�ciowych na zagro�enie. Tak przynajmniej dzieje si� u myszy.
20.07.2021 | 19:00

biologia

nauka

zwierz�ta
Po�owa lata za nami, wi�c u ptak�w niby spok�j. Ale biedny zausznik jest nara�ony na wygini�cie

wielki rok ptasiarza

Jacek Betleja

Obecna populacja zausznika oceniana jest w ca�ej Polsce na ledwie 1,4 tys. par l�gowych, a gatunek ten w ostatnich 15 latach zanotowa� gwa�towny spadek liczebno�ci - o blisko 70 proc.
19.07.2021 | 17:00

biologia

nauka

ptaki

zwierz�ta
Genetycy: Marihuan� zawdzi�czamy pradawnym rolnikom z terenu dzisiejszych Chin

nauka

Tomasz Ulanowski

To oni 12 tys. lat temu udomowili konopie siewne - obecnie bardzo popularny gatunek maj�cy wiele zastosowa� gospodarczych. Dzikie konopie, niezmienione przez ludzi, prawdopodobnie wygin�y.
17.07.2021 | 07:00

antropocen

antropologia

biologia
Biolo�ka morza: Delfiny same nadaj� sobie imiona. Najbardziej charakterystyczny by� Ksi�ciunio

Portrety kobiet

Marta Gruszecka

Nurkowanie niesamowicie relaksuje. Gdyby wyros�y mi skrzela, mog�abym na zawsze zosta� pod wod�. Kiedy mam z�y dzie�, id� da� nura. Rozmowa z Ewelin� Heil, biolo�k� morza
17.07.2021 | 05:55

biologia

bior�norodno��

delfiny

ekologia
Niewielkie piersi pojawi�y si� u Homo ergaster 1,9 mln lat temu. To wielki krok w ewolucji?

Nauka

Kasper Kalinowski

Posiadanie piersi przez kobiety naszego gatunku to, podobnie jak ukryta owulacja, zagadka dla biolog�w ewolucyjnych. Najnowsza praca polskich antropolog�w zak�ada, �e w toku ewolucji piersi pojawi�y si� ju� u Homo ergaster - ok. 1,9 mln lat temu.
16.07.2021 | 18:04

antropologia

biologia

ewolucja

nauka
Interwencja chi�skich naukowc�w pozwoli�a samcom szczur�w wyda� potomstwo

eksperyment

Paulina Mozolewska

Dzi�ki skomplikowanej procedurze samce szczur�w by�y w stanie urodzi� potomstwo. Czy takie eksperymenty s� potrzebne?
14.07.2021 | 15:05

biologia

Chiny

nauka

zdrowie
Jedzcie kiszonki i produkty z zsiad�ego mleka! Obni�aj� stan zapalny i wzbogacaj� mikrobiom

zdrowie

Tomasz Ulanowski

Stosownym eksperymentem w�a�nie potwierdzili to naukowcy z USA.
14.07.2021 | 06:15

biologia

mikrobiom

mikrobiota

nauka
Czy pszczo�y b�d� mog�y �y� na Marsie? Sprawdza to doktorantka AGH

AGH

Ada Chojnowska

Czy pszczo�y polec� z nami na Marsa? Czy prze�yj� podr�, a p�niej odnajd� si� w marsja�skich szklarniach? Czy b�d� mog�y si� rozmna�a�, zapyla� uprawy? Na te pytania stara si� odpowiedzie� doktorantka Akademii G�rniczo-Hutniczej w Krakowie Dagmara...
12.07.2021 | 17:45

Akademia G�rniczo-Hutnicza

biologia

loty w kosmos

mars
Ludzie! Odpieprzcie si� od kot�w i zajmijcie si� sob�

zwierz�ta

Tomasz Ulanowski

To tragikomedia i groteska, kiedy cz�owiek poucza kota, �eby si� ograniczy�.
11.07.2021 | 07:39

antropocen

biologia

ekocyd

nauka
Co wiesz o warzywach i owocach. Odpowiedzi do quizu

Nauka

Piotr Cie�li�ski, Margit Kossobudzka, Paulina Mozolewska, Kasper Kalinowski, Tomasz Ulanowski

Tu znajdziesz poszerzone odpowiedzi do naszego quizu o warzywach i owocach, a tak�e odno�niki do naszych tekst�w, z kt�rych mo�esz si� dowiedzie� jeszcze wi�cej.
07.07.2021 | 14:39

biologia

nauka

owoce

quizy Wyborczej
Co� �yje na ksi�ycu Saturna? Je�li to nie �ycie, to nie wiemy, sk�d ten sygna�

kosmos

Tomasz Ulanowski

Naukowcy nie potrafi� inaczej wyt�umaczy� (na razie?) zawarto�ci metanu w lodowych gejzerach tryskaj�cych z oceanu kryj�cego si� pod bia�� skorup� Enceladusa. Matematyka wskazuje na... beztlenowe mikroby.
07.07.2021 | 11:48

biologia

nauka
Jej oczy z ka�dym dniem staj� si� coraz bardziej niebieskie. Najpi�kniejsza wa�ka w Polsce [Kocham owady!]

Nauka

Mateusz Sowi�ski

Wa�ka ruda (Libellula fulva). Nie jest zbytnio p�ochliwa i do�� atwo mo�na si� do niej zbli�y�, �eby przyjrze� si� z bliska.
03.07.2021 | 10:33

biologia

kocham owady!

owady

zwierz�ta
Co wiemy o ewolucji plemnik�w? To, �e drogi rodne samic wp�ywaj� na ich rozmiar

plemniki

Kasper Kalinowski

W �wiecie przyrody �adna kom�rka nie przyjmuje tak r�nych rozmiar�w jak plemniki. Wg najnowszych bada� odpowiada za to miejsce spotkania plemnik�w i kom�rki jajowej - �rodowisko wodne i wn�trze organizmu samicy maj� inne wymagania.
26.06.2021 | 08:00

biologia

embriologia

nauka

zoologia
Oto "Cz�owiek smok" - kolejny nowy archaiczny gatunek cz�owieka

antropologia

Tomasz Ulanowski

W czwartek poznali�my izraelskiego Homo z Nesher Ramla. Dzi� czas na chi�skiego "Cz�owieka smoka" - Homo longi. Historia ludzko�ci uroczo si� gmatwa.
25.06.2021 | 17:00

archeologia

biologia

nauka
"Science": Nowy gatunek archaicznego cz�owieka odkryty w Izraelu

antropologia

Tomasz Ulanowski

Jego odkrywcy nazwali go Homo z Nesher Ramla - od miejsca znaleziska. Archaiczny cz�owiek mia� si� pos�ugiwa� narz�dziami podobnymi do tych, kt�rych u�ywali wsp�cze�ni mu sapiensi i neandertalczycy.
24.06.2021 | 20:00

archeologia

biologia

nauka
Marna przysz�o�� ma�p cz�ekokszta�tnych w Afryce

ekocyd

Tomasz Ulanowski

Naukowcy ostrzegaj�, �e w najbli�szych 30 latach zasi�g wyst�powania szympans�w, bonobo i goryli dramatycznie si� zmniejszy. Pow�d? Globalne ocieplenie, wzrost ludzkiej populacji oraz grabie� dzikiej przyrody.
18.06.2021 | 16:00

antropocen

biologia

globalne ocieplenie

nauka

Poprzednia 11 12 13 14 15 ... Nast�pna