NAUKA Gazeta Wyborcza

Europejskie morskie strefy ochrony przyrody to ponury �art. Rybacy robi� tam masakr�

ochrona �rodowiska

Tomasz Ulanowski

Tak przynajmniej wynika z publikacji, kt�ra ukaza�a si� w najnowszym "Science".

22.12.2018 | 10:24

biologia

ekologia

nauka

WWF Polska

Trawlery wchodz� na �owiska na Morzu P�nocnym.

W sobot� pierwszy dzie� zimy. Za nami najkr�tszy dzie� w roku

Nauka

Piotr Cie�li�ski

To pocz�tek zimy astronomicznej, bo klimatycznie rzecz bior�c, zima zacz�a si� ju� 1 grudnia. Astronomowie jednak przyjmuj�, �e ta pora roku nast�puje z chwil� przej�cia S�o�ca przez punkt Kozioro�ca. A to si� stanie w pi�tek tu� przed p�noc� -...

21.12.2018 | 16:22

nauka

przesilenie zimowe

zima

Grindwale nie m�wi� ludzkim g�osem, ale m�wi� dialektami

Tomasz Ulanowski

Mieszkaj� w tej samej okolicy, ale wol� trzyma� si� od siebie z daleka. Brzmi znajomo, ale nie chodzi o ludzi, tylko o niewielkie wieloryby - grindwale.

21.12.2018 | 16:00

ekologia

nauka

wieloryb

WWF Polska

Sze�� powod�w, dla kt�rych zim� warto jecha� w ciep�e kraje

urlop

Margit Kossobudzka, Wojciech Moskal

Nie tylko narty i podziwianie pi�knie o�nie�onych g�r. R�wnie dobrym pomys�em, tak�e dla zdrowia, mo�e by� zimowy wypad w ciep�e kraje. Oto sze�� g��wnych powod�w, dla kt�rych warto o tym pomy�le�.

21.12.2018 | 06:07

nauka

wakacje

zdrowie

zima

Wa��sa apeluje do Trumpa: niech NASA wy�le Polk� lub Polaka w kosmos

Nauka

Piotr Cie�li�ski

Pod listem otwartym do prezydenta Stan�w Zjednoczonych w tej sprawie podpisa�o si� 11 os�b, w tym prezydent Lech Wa��sa, prezes Kongresu Polonii Ameryka�skiej Frank Spula i senator Jan Rulewski.

20.12.2018 | 17:04

astronauci

Lech Wa��sa

NASA

nauka

Astronauta Bruce McCandless II podczas kosmicznego spaceru, 7 lutego 1984 r.

Pierwszy nadprzewodnik w dodatniej temperaturze! Pocz�tek nowej rewolucji technologicznej

Nauka

Piotr Cie�li�ski

Ten pierwszy nadprzewodnik w temperaturze wy�szej od zera Celsjusza to zwi�zek wodoru z lantanem. Stan nadprzewodz�cy osi�ga pod bardzo du�ym ci�nieniem. O dokonaniu informuje zesp� prof. Russella Hemleya z Uniwersytetu Jerzego Waszyngtona.

20.12.2018 | 09:57

elektryczno��

fizyka

nauka

Kawa�ek czystego lantanu - srebrzystobia�ego metalu, mi�kkiego i kowalnego, kt�ry utlenia si� na powietrzu i rozk�ada wod�. Jego zwi�zek z wodorem jest pierwszym materia�em, kt�ry nadprzewodzi w temperaturze wy�szej ni� 0 st. C

Odkrycie polskich archeolog�w w biblijnym Kanaanie

archeologia

Joanna Grabowska

To by�o jakie� 5,5 tys. lat temu. Na wy�ynie przy dzisiejszej granicy Libanu z Syri� p�koczownicze plemi� pozostawi�o po sobie kilkana�cie megalitycznych grob�w, dwie obszerne budowle i niezwyk�e g�azy z wyrytymi w�ami.

20.12.2018 | 06:44

Biblia

historia

nauka

staro�ytno��

Ruiny budowli megalitycznej z wczesnego br�zu.

Nied�wiedzie na sta�e znikn� z Pragi. "Trzeba im pomaga� w naturze, a nie w zoo"

zwierz�ta

Jakub Che�mi�ski

S�ynny wybieg nied�wiedzi przy al. "Solidarno�ci" zostanie po �mierci jego mieszka�c�w zamieniony w ogr�d skalny. - Nowych nied�wiedzi nie b�dzie. Trzeba im pomaga� w naturze, a nie w zoo - m�wi dyrektor ogrodu Andrzej Kruszewicz.

19.12.2018 | 13:00

nauka

Praga P�noc

WWF Polska

zoo

Odkryto najdalsz� planet� w Uk�adzie S�onecznym! Ponad 100 razy dalej od S�o�ca ni� Ziemia. Jest... r�owa

Nauka

Piotr Cie�li�ski

To niewielka planeta kar�owata, kt�ra ma �rednic� ok. 500 km. Jest zabarwiona na r�owo, a jedno okr��enie wok� S�o�ca - a wi�c jej planetarny rok - zajmuje jej ponad tysi�c lat. I w�a�ciwie na razie tylko tyle o niej wiadomo. Ale mo�e by� kolejnym...

19.12.2018 | 10:54

astronomia

kosmos

nauka

odkrycie

Artystyczna wizja planety 2018 VG18 (w tle nik�y blask odleg�ego S�o�ca)

Jaki prezent sztuczna inteligencja mog�aby da� ludziom na Gwiazdk�?

Nauka Extra

Piotr Cie�li�ski; realizacja: Edyta Iwaniuk; zdj�cia: Anna Czuba; monta�: Katarzyna Szczepa�ska

Czy istnieje algorytm, kt�ry podpowiedzia�by niezdecydowanym, co kupi� bliskim pod choink�. Mo�e analizowa�by charakter tych, kt�rych musimy obdarowa�, i na tej podstawie wiedzieliby�my, co im si� naprawd� przyda. Ponad po�owa prezent�w po �wi�tach...

19.12.2018 | 09:05

Nauka

Piotr Cie�li�ski

prezenty

sztuczna inteligencja

Rudolf w opa�ach. Miko�ajowi zabraknie renifer�w? Ich populacja dramatycznie si� kurczy

Tomasz Ulanowski

To mo�liwe. Naukowcy alarmuj�, �e liczba tych arktycznych zwierz�t dramatycznie spada. W ostatnich dekadach populacja renifer�w skurczy�a si� o po�ow�.

19.12.2018 | 06:12

ekologia

globalne ocieplenie

nauka

renifery

Co robi�, gdy znajdziesz motyla, kt�ry zimuje w twoim domu?

Nauka

Mateusz Sowi�ski

Mo�emy pom�c takiemu zb��kanemu motylowi, a spos�b, w jaki nale�y to zrobi�, zale�y od pogody, jaka jest za oknem.

18.12.2018 | 16:27

motyle

nauka

owady

WWF Polska

Na g�rze: rusa�ka pawik, rusa�ka pokrzywnik. Na dole: rusa�ka admira�, szczerb�wki ksieni

Panele s�oneczne na�laduj�ce ruch ro�lin. Wymy�li�a je studentka z Krakowa

energia odnawialna

oprac. wom

Karolina Gocyk, studentka Akademii G�rniczo-Hutniczej w Krakowie, zbudowa�a innowacyjne urz�dzenie do sterowania panelami s�onecznymi. Konstrukcja na�laduje ruchy ro�lin, pod��aj�c za najkorzystniejszym nas�onecznieniem.

18.12.2018 | 13:00

AGH

ekologia

energia s�oneczna

klimat

Prototyp urz�dzenia do sterowania panelami s�onecznymi.

Do setki w 3,5 sekundy. Quarado to nowa duma student�w

nauka

Magdalena Warchala

Do setki przyspiesza w 3,5 sekundy, wa�y 220 kilogram�w, a wykonany zosta� m.in. z w��kna w�glowego i stali z domieszk� chromu i molibdenu. To Quarado, najnowszy bolid studenckiego zespo�u PolSl Racing z Politechniki �l�skiej.

18.12.2018 | 07:04

politechnika �l�ska

Quarado, najnowszy bolid studenckiego zespo�u PolSl Racing z Politechniki �l�skiej

M�zgi nastolatk�w chc� d�u�ej pospa�

szko�a

Olga Wo�niak

Wystarczy�o p� godziny snu wi�cej, by dzieciaki zacz�y uczy� si� lepiej, mniej sp�nia� do szko�y i mniej chorowa�. Naukowcy z University of Washington dowodz�, �e m�zgi nastolatk�w sypiaj� inaczej ni� doros�ych.

18.12.2018 | 06:29

edukacja

nastolatkowie

nauka

zdrowie

Niezwyk�y egipski grobowiec sprzed 4,4 tys. lat. Odkryte w nim rze�by i malowid�a wzbudzi�y zachwyt archeolog�w

archeologia

Wojciech Moskal

W grobowcu pochowano kap�ana o imieniu Wahtye, poddanego kr�la Neferirkare z V dynastii.

17.12.2018 | 15:00

Egipt

Faraon

historia

nauka

Psycholog: Nauka to nasza szansa na popraw� jako�� ycia. Im wi�cej umiemy, tym mamy wi�ksze poczucie w�asnej skuteczno�ci

Wiadomo�ci z Poznania

Natalia Mazur

- Im wi�cej umiemy, tym mamy wi�ksze poczucie w�asnej skuteczno�ci. To nie znaczy, �e musimy od razu robi� wszystko samodzielnie, ale w razie czego nie musimy w pewnych obszarach szuka� specjalist�w - m�wi Przemys�aw Staro�, psycholog kulturoznawca.

17.12.2018 | 13:48

Cosinus

nauka

szko�y policealne

Bezplatny kurs technik rachunkowosci organizowany przez szkole dla doroslych Cosinus

7 rzeczy, kt�rych nie wiedzieli�my tydzie�temu

Nauka

Piotr Cie�li�ski

Przegl�d wiadomo�ci naukowych z ubieg�ego tygodnia rozpoczynamy od kosmosu. Sonda Voyager 2 ju� poza Uk�adem S�onecznym. Zanurza si� w mrok kosmosu, kt�ry do�� s�abo rozprasza blask gwiazd (naukowcy w�a�nie policzyli, ile �wiat�a wy�wieci�y...

17.12.2018 | 06:25

nauka

Zdj�cie ilustracyjne: Gwiazdy w centrum Drogi Mlecznej. Zdj�cie zrobione przez teleskop Hubble'a

Prof. Jerzy Jedlicki: historyk od irytowania

felietony

Maciej Janowski

Je�li nauka historyczna ma trwa�, musz� w niej by� ludzie tacy jak Jerzy Jedlicki, kt�rzy kwestionuj� fundamenty i odczuwaj� ci�gle "niepewno�� drogi"; wahaj� si� i wracaj� do spraw, nad kt�rymi wi�kszo�� badaczy si� nie zastanawia.

17.12.2018 | 05:54

historia

nauka

Plan dalto�ski Heleny Parkhurst - nie myli� z daltonizmem - pomaga dzieciom zaplanowa� nauk�. Jak to dzia�a, opowiadaj� specjali�ci w Pokoju Nauczycielskim Olgi Wo�niak

Strefa czytania i ogl�dania

Anna Sowi�ska, Robert Sowi�ski, Olga Wo�niak, zdj�cia: Anna Czuba, monta�: Micha� Szyszka

- Samodzielno��, wsp�praca, odpowiedzialno��, na tych trzech zasadach ameryka�ska pedagog Helen Parkhurst opar�a sw�j plan edukacyjny niemal 100 lat temu. Kolorowy zegar (zamiast godzin), zielony dzie� (zamiast dnia tygodnia, kt�ry jest...

16.12.2018 | 13:14

dzieci

nauka

szko�a

uczniowie

Finali�ci konkursu Popularyzator Nauki 2018 z Politechniki Bia�ostockiej

Politechnika Bia�ostocka

pcg

15.12.2018 | 16:08

nauka

Dr in�. Jacek Kusznier z Wydzia�u Elektrycznego PB

S� niedost�pne i tajemnicze. Rysie z Karkonoszy [WIDEO]

wyborcza classic wroc�aw

Marta Lasek

Nawet je�li s� w pobli�u, nie wyczujemy ich obecno�ci, bo maj� znacznie bardziej wyostrzone zmys�y ni� my. Uchwyci�a je automatyczna kamera.

15.12.2018 | 12:16

nauka

WWF

WWF Polska

Wyborcza Classic

Kr�tka historia o tym, jak udomowili�my kukurydz�

nauka

Margit Kossobudzka

Naukowcy i wsp�pracownicy Instytutu Smithsonian zrewidowali histori� jednego z najwa�niejszych zb� na �wiecie - kukurydzy.

14.12.2018 | 15:00

biologia

rolnictwo

�mierdz�ca sprawa. Naukowcy zniewa�aj� Donalda Trumpa w publikacji naukowej

Nauka

Piotr Cie�li�ski

Ta publikacja zapewne wkr�tce b�dzie mia�a tysi�ce czytelnik�w z ca�ego �wiata, cho� jest po�wi�cona do�� hermetycznej i specjalistycznej dziedzinie. Powszechn� ciekawo�� mo�e wzbudzi� jedna z umieszczonych tam ilustracji, na kt�rej - w miejscu do��...

14.12.2018 | 14:24

Donald Trump

nauka

Pawian i jego stolec - z rysunku w 'Scientific Reports'

Wajrak: S�d Najwy�szy niesprawiedliwie skaza� wilka! ��dam wznowienia procesu

Nauka

Piotr Cie�li�ski

We wtorek w S�dzie Najwy�szym skazano wilka. Za po�kni�cie Babci i Czerwonego Kapturka. - To ewidentnie niesprawiedliwy wyrok: nie powo�ano bieg�ego, oparto si� na przestarza�ych dowodach - komentuje Adam Wajrak z Puszczy Bia�owieskiej.

14.12.2018 | 13:04

nauka

S�d Najwy�szy

wilki

WWF Polska

Symulacja rozprawy 'Czerwony Kapturek kontra Wilk'. Aktorzy wcielili si� w postacie z bajki - uczestniczyli s�dziowie, prokuratorzy i adwokaci, a proces obserwowa�o niemal stu uczni�w szk� podstawowych. Warszawa, S�d Najwy�szy, 11 grudnia 2018

�yjemy na planecie kur. To nie �art

nauka

Tomasz Ulanowski

Kura jest cezur� rozpoczynaj�c� epok� cz�owieka - antropocen. Tak przynajmniej wynika z bada� uczonych z Wielkiej Brytanii i RPA.

14.12.2018 | 11:40

antropocen

biologia

Ludzie nosz�cy rzadkie neandertalskie DNA maj� bardziej wyd�u�one czaszki

nauka

Tomasz Ulanowski

To nie �art, ale wynik niezwyk�ego badania przeprowadzonego na Europejczykach pod kierunkiem naukowc�w z Niemiec.

13.12.2018 | 17:00

antropologia

biologia

ewolucja

Czaszki neandertalczyka i cz�owieka wsp�czesnego

COP24. Popieramy d�ugofalowe dzia�ania, kt�rych liderem jest Unia Europejska, zmierzaj�ce do ca�kowitego wyeliminowania paliw kopalnych

szczyt klimatyczny w Katowicach

Tomasz Ulanowski

Nie, to nie deklaracja rz�du Polski. Wsp�lne o�wiadczenie do uczestnik�w szczytu klimatycznego w Katowicach wyda�y m.in. PAN, Papieska Akademia Nauk oraz francuskie Centre National de la Recherche Scientifique.

13.12.2018 | 11:51

globalne ocieplenie

klimat

nauka

B�g pracuje na Harvardzie. Ma najwi�ksze laboratorium i jest genetykiem

Nauka

Piotr Cie�li�ski

Prof. George Church trudni si� poprawianiem ewolucji, czy - jak chc� niekt�rzy - dzie�a stworzenia. Modyfikuj�c DNA, zamierza kreowa� sztuczne organizmy, jakich dot�d nie by�o w naturze.

13.12.2018 | 05:30

dna

genetyka

mamut

modyfikacje genetyczne

Najlepiej zachowane cia�o mamuci�tka, znalezione w 2007 r. na P�wyspie Jamalskim. Mamuci�tko, kt�re �y�o 42 tys. lat temu i kt�remu dano na imi� Liuba, wystawiono na widok publiczny w Hong Kongu w kwietniu 2012 r.

Naukowcy odkryli pe�ny szkielet lwa workowatego

zwierz�ta

Tomasz Ulanowski

Ten wymar�y ju� gatunek drapie�nego torbacza �y� jeszcze kilkadziesi�t tysi�cy lat temu w Australii, gdzie by� najwi�kszym mi�so�ernym ssakiem.

12.12.2018 | 20:00

biologia

nauka

To nie foki zagra�aj� rybom w Ba�tyku - szwedzcy naukowcy potwierdzaj�

nauka

Tomasz Ulanowski

Uczeni ostrzegaj�, �e populacji dorsza zagra�aj� zmiany klimatu, sp�yw zanieczyszcze� i z�a gospodarka zasobami. Jednym s�owem - ludzie.

12.12.2018 | 11:15

globalne ocieplenie

klimat

ochrona �rodowiska

WWF Polska

Czy Polska zostanie pot�g� w sztucznej inteligencji?

Nauka Extra

Piotr Cie�li�ski; zdj�cia: Anna Czuba; monta�: Micha� Szyszka

Ostatnio rz�d og�osi� narodowy program sztucznej inteligencji. Jakie b�d� tego efekty? Polska w gromadzeniu i zapisywaniu danych znajduje si� w �wiatowej czo��wce. Najwi�kszy problem tkwi jednak w ich analizie. Gdyby przed wybuchem II wojny...

12.12.2018 | 07:50

maszyny

Nauka

Piotr Cie�li�ski

przysz�o��

Macica wp�ywa na pami��

zdrowie

Margit Kossobudzka

Okazuje si� wi�c znacznie bardziej tajemniczym narz�dem, ni� do tej pory s�dzono. Cho� przecie� jej zdolno�ci do utrzymania ci��y ju� s� zdumiewaj�ce.

12.12.2018 | 05:30

nauka

Wroc�awski PORT z wa�n� umow� z firm� tworz�c� innowacje z zakresu ochrony zdrowia

Biznes we Wroc�awiu

red

Polski O�rodek Rozwoju Technologii nawi�za� wsp�prac� z Roche Polska. To lider w�r�d firm zajmuj�cych si� dostarczaniem innowacyjnych rozwi�za� w obszarze ochrony zdrowia.

11.12.2018 | 21:25

nauka

Polski O�rodek Rozwoju Technologii nawi�za� wsp�prac� z Roche Polska

Jest nowa antykoncepcja dla m�czyzn. Kobiety s� w�ciek�e

zdrowie

Wojciech Moskal

Rozw�cieczy� je spos�b, w jaki m�czy�ni maj� za�ywa� nowy �rodek antykoncepcyjny. Bo jest nim... �el, kt�ry nale�y wetrze� w cia�o.

11.12.2018 | 15:00

nauka

Voyager 2 opu�ci� Uk�ad S�oneczny. Zaj�o mu to 41 lat. Obcym cywilizacjom niesie m.in. mi�osne my�li

kosmos

Tomasz Ulanowski

Sze�� lat wcze�niej z b�bla naszego Uk�adu wylecia�a bli�niacza sonda Voyager 1. Obie NASA wystrzeli�a w Kosmos w 1977 r.

11.12.2018 | 10:48

nauka

Dzi� Dzie� Chru�cika - czyli k��dki albo obszywki

zwierz�ta

Mateusz Sowi�ski

Czym jednak chru�ciki zas�u�y�y sobie a� na tak� celebracj�?

11.12.2018 | 07:00

nauka

owady

Nasi naukowcy zbadaj� gro�ny wirus z Ugandy

Politechnika Wroc�awska

Joanna Dzikowska, PWr.

- Zajmujemy si� tym tematem, poniewa� istnieje realne zagro�enie epidemi�, by� mo�e tak�e w Europie, a na chwil� obecn� nie dysponujemy �adnym lekarstwem czy szczepionk� - m�wi dr hab. Marcin Sie�czyk z Politechniki Wroc�awskiej, kt�ry b�dzie bada�...

10.12.2018 | 17:23

ebola

medycyna

nauka

Uganda

S�ynny prof. Mario Molina o zmianach klimatu: Pok�adam nadziej� w przysz�ych pokoleniach, kt�re dzi�ki edukacji nie b�d� ju� ska�one tak gigantyczn� ignorancj� i g�upot� [WYWIAD]

globalne ocieplenie

Rozmawia� Aleksander Gurgul

Tw�j syn ma zawa�. Zawieziesz go do szpitala czy do kolegi ogrodnika, kt�ry twierdzi, �e na zawa� pomagaj� herbatka i mod�y?

10.12.2018 | 17:00

klimat

nauka

szczyt klimatyczny w Katowicach

08.12.2018 Katowice. Marsz dla Klimatu przeszed� ulicami miasta. Sz�sty dzie� szczytu klimatycznego COP24.

Polska flaga na Marsie! Jej zdj�cie w�a�nie dotar�o na Ziemi�

Nauka

Piotr Cie�li�ski

Bia�o-czerwona flaga przylecia�a na Czerwon� Planet� na ameryka�skim l�downiku InSight. Jest umieszczona na korpusie sondy - w�r�d flag kilku innych pa�stw, kt�re bra�y udzia� w przygotowywaniu eksperyment�w tej misji. Polacy wykonali jedno z...

10.12.2018 | 15:06

mars

NASA

nauka

planety

Polska flaga na l�downiku InSight (na plakietce do kalibracji kolor�w)