NAUKA Gazeta Wyborcza

Zbuduj domek dla owad�w

owady

Mateusz Sowi�ski

Ka�dy, kto ma wolny skrawek zielonej przestrzeni, mo�e u�atwi� owadom �ycie, a tym samym przyczyni� si� do ich ochrony. To wa�ne, bo owady masow� gin�.

11.03.2019 | 10:23

nauka

ochrona �rodowiska

8 rzeczy, kt�rych nie wiedzieli�my tydzie�temu

Nauka

Piotr Cie�li�ski

Oto najciekawsze doniesienia z nauki z ostatnich siedmiu dni. W tym kolejne badanie przeprowadzone na setkach tysi�cy dzieci, kt�re dowodzi, �e szczepienia nie maj� �adnego zwi�zku z autyzmem. Naukowcy wi�c apeluj�: zamknijmy ten temat i skupmy si�...

11.03.2019 | 06:31

nauka

Polowanie na "ciemne fotony". Nowy eksperyment w Wielkim Zderzaczu Hadron�w

Nauka

Piotr Cie�li�ski

Kilka dni temu rada dyrektor�w o�rodka bada� j�drowych CERN pod Genew� zatwierdzi�a eksperyment FASER. Jego celem jest wykrycie "ciemnych foton�w" w Wielkim Zderzaczu Hadron�w. To hipotetyczne kwanty promieniowania ciemnej materii.

10.03.2019 | 15:46

CERN

ciemna materia

fizyka

nauka

Ogromny detektor ATLAS w tunelu Wielkiego Zderzacza Hadron�w. Eksperyment FASER b�dzie stara� si� wykry� 'ciemne fotony', kt�re uciekaj� niezauwa�one z tego w�a�nie detektora

Wielki Wybuch na wyci�gni�cie r�ki

nauka

Joanna Sosnowska

Google udost�pni� aplikacj�, dzi�ki kt�rej na w�asne oczy mo�na zobaczy� powstawanie wszech�wiata i Uk�adu S�onecznego. Do tego w us�udze Arts & Culture zobaczy� mo�na najwa�niejsze wynalazki ludzko�ci.

10.03.2019 | 10:39

kosmos

rzeczywisto�� rozszerzona

Wi�kszo�� mieszka�c�w Pompej�w prze�y�a wybuch Wezuwiusza. Dok�d uciekli?

archeologia

Joanna Grabowska

Najnowsze badania dowodz�, �e wbrew powszechnym wyobra�eniom tych, kt�rzy prze�yli wybuch Wezuwiusza, by�o znacznie wi�cej ni� zmar�ych w katastrofie.

10.03.2019 | 09:48

historia

nauka

pompeje

staro�ytny rzym

Obraz Alessandro Sanquirico przedstawiaj�cy widok na ulic� Pompej�w podczas wybuchu Wezuwiusza. Fragment scenografii dramatu muzycznego Giovanniego Paciniego pt. 'L'ultimo giorno di Pompei' (Ostatni dzie� Pompej�w) Teatro San Carlo, Neapol, 1825 r.

Fale upa��w zagra�aj�... oceanowi

globalne ocieplenie

Tomasz Ulanowski

My�leli�cie, �e tylko wy nie lubicie, kiedy temperatura przekracza zno�ny poziom? Ryby (i inne morskie organizmy) te� tego nie lubi�.

09.03.2019 | 10:12

biologia

klimat

nauka

ochrona �rodowiska

Pojawi�y si� pierwsze owady. Czy to znak, �e nadchodzi wiosna?

owady

Mateusz Sowi�ski

W trakcie spacer�w po lasach czy nawet parkach mo�emy zaobserwowa� pierwsze wiosenne owady, kt�re powoli wybudzaj� si� z zimowego snu. Czy przez lekk� zim� latem b�dzie ich wi�cej?

08.03.2019 | 06:47

biologia

entomologia

kleszcze

nauka

Zaczynali od zera, stali si� legend�. Jak warszawscy matematycy podbili �wiat

Matematyka si� liczy

Paulina Rowi�ska

Gdyby XIX-wieczni bukmacherzy przyjmowali zak�ady o to, sk�d b�d� pochodzili najwybitniejsi matematycy XX wieku, niewielu postawi�oby na Polak�w (tym bardziej �e Polski wci�� nie by�o wtedy na mapach �wiata).

08.03.2019 | 06:17

konkurs

matematyka

nauka

U g�ry: Stefan Mazurkiewicz (1888-1945), Zygmunt Janiszewski ( 1888-1920). Poni�ej: Kazimierz Kuratowski (1896-1980), Wac�aw Sierpi�ski (1882-1969)

Czas na wiosenne bieganie. Co robi�, by unikn�� gro�nej kontuzji?

zdrowie

Wojciech Moskal

Chcesz efektywnie trenowa� i zapobiega� kontuzjom? Nigdy nie pomijaj rozgrzewki, a po sko�czonym wysi�ku zadbaj o sch�odzenie i regeneracj� organizmu - radz� eksperci.

07.03.2019 | 16:30

bieganie

kontuzje

nauka

rozgrzewka

Kolejne badanie wyklucza zwi�zek szczepionek z autyzmem. Naukowcy, kt�rzy od 20 lat wci�� tego dowodz�, s� dla mnie bohaterami

Felietony

Natalia Waloch

Historia naukowego oszustwa w tej sprawie to dramatyczna opowie�� nie tylko o cynicznym �erowaniu na emocjach rodzic�w chorych dzieci, ale r�wnie� o zmarnowanej energii wielu naukowc�w, kt�rzy zamiast szuka� przyczyn autyzmu i lekarstwa na niego,...

07.03.2019 | 14:14

autyzm

nauka

ruchy antyszczepionkowe

szczepienia

Luty - �ci�gaj buty. Poprzedni miesi�c by� w Europie ekstremalnie ciep�y

globalne ocieplenie

Tomasz Ulanowski

By� mo�e z powodu globalnego ocieplenia b�dziemy musieli zmieni� przys�owia dotycz�ce najzimniejszego miesi�ca roku. W najbli�szych dniach ma by� wiosennie. Wed�ug IMGW w czwartek w Jeleniej G�rze temperatura maksymalna si�gnie 19 st. C.

07.03.2019 | 11:24

klimat

nauka

Zmiana Klimatu

Anomalia �redniej temperatury w lutym 2019 r. w por�wnaniu z norm� z lat 1981-2010

Przekop Mierzei Wi�lanej zniszczy pla�� w Krynicy Morskiej. "Trzeba b�dzie dowozi� piasek"

ochrona �rodowiska

Rozmawia�: Tomasz Ulanowski

Dowodz� tego obserwacje wzrostu poziomu Ba�tyku, liczby sztorm�w z ostatnich lat, a tak�e sposobu, w jaki polskie pla�e i wydmy, w tym te w Krynicy Morskiej, odbudowuj� si� po sztormie - ostrzega ekspert.

07.03.2019 | 06:25

Ba�tyk

ekologia

Krynica Morska

mierzeja wi�lana

Pierwszy fragment czaszki denisowianina! Najbardziej tajemniczego krewniaka Homo sapiens

paleontologia

Joanna Grabowska

Sk�pa kolekcja kostnych szcz�tk�w denisowian znacz�co si� powi�kszy�a. Je�li paleoantropolodzy si� nie myl�, w�a�nie mamy pierwsze fragmenty czaszki.

06.03.2019 | 16:00

denisowianie

homo sapiens

nauka

neandertalczyk

Winogrona w mikrofali

Wideo Gazety Wyborczej

Piotr Cie�li�ski, realizator: Edyta Iwaniuk, operator: Micha� Kosi�ski, monta�: Bartosz K�ys

Winogrona wywo�uj� w mikrofal�wce pioruny? Tak, ale nie pr�bujcie tego w domu! W najnowszym odcinku Piotr Cie�li�ski odkrywa nam fizyczne w�a�ciwo�ci winogron. Nale�y sobie postawi� pytanie - jak nauka wykorzysta tak� wiedz�?

06.03.2019 | 12:00

fizyka

mikrofal�wka

nauka

Piotr Cie�li�ski

Dekada bada�, 650 tys. dzieci. Szczepienia nie powoduj� autyzmu!

zdrowie

Margit Kossobudzka

Po raz kolejny wyniki bada� naukowych obalaj� mit na temat szczepionek i autyzmu.

06.03.2019 | 07:51

autyzm

nauka

szczepienia

szczepienia dzieci

�piewaj�ce myszy kradn� show

biologia

Margit Kossobudzka

Naukowcy wyja�nili fenomen �piewaj�cych myszy Alstona zamieszkuj�cych Ameryk� �rodkow�.

06.03.2019 | 06:27

myszy

m�zg

nauka

�piewanie

Antarktyka: Cz�owiek zabiera dzikiej przyrodzie l�d wolny od lodu

ochrona �rodowiska

Tomasz Ulanowski

Naukowcy z Australii oszacowali wp�yw bada� naukowych w Antarktyce na tamtejsze ekosystemy. Ich szacunki wskazuj�, �e cz�owiek konkuruje z dzik� przyrod� w tych niewielu miejscach, w kt�rych ma ona szans� trwa�.

05.03.2019 | 17:00

antarktyka

biologia

nauka

Drugi pacjent w historii ca�kowicie wyleczony z zaka�enia HIV! Czy to prze�om w walce z globaln� epidemi�?

medycyna

Wojciech Moskal

S�ynny "berli�ski pacjent" nie by� anomali�. U drugiej osoby w historii uda�o si� trwale usun�� wirusa HIV z organizmu - poinformowali naukowcy z University College w Londynie.

05.03.2019 | 09:21

aids

HIV

nauka

zdrowie

Raport UNESCO o Bia�owie�y druzgoc�cy dla rz�du i Las�w Pa�stwowych

Puszcza Bia�owieska

Adam Wajrak

S� wnioski eksperckiej misji, kt�ra na zlecenie UNESCO odwiedzi�a Puszcz� Bia�owiesk�. Nie tylko ci�cia, ale te� nasadzenia i rozbudowa przecinaj�cej Puszcz� drogi Narewkowskiej zagra�a przyrodzie �wiatowego dziedzictwa UNESCO i jest z�amaniem...

04.03.2019 | 11:26

Adam Wajrak

Bia�owie�a

biologia

ekologia

Nadci�gaj� szerszenie azjatyckie. Czy naprawd�?

owady

Mateusz Sowi�ski

Od dobrych kilku dni portale internetowe strasz� nas szerszeniem azjatyckim, kt�ry w 2018 r. pojawi� si� w niemieckiej Hesji i rzekomo ma si� zbli�a� si� do polskich granic. Czy jest si� czego obawia�?

04.03.2019 | 09:59

biologia

nauka

pszczo�y

szersze�

7 rzeczy, kt�rych nie wiedzieli�my tydzie� temu

Nauka

Piotr Cie�li�ski

To najciekawsze wiadomo�ci ze �wiata nauki i techniki, kt�re do nas dotar�y w zesz�ym tygodniu.

04.03.2019 | 06:35

nauka

Pszczo�a miodna (Apis mellifera) i pszczo�a Wallace'a, czyli miesierka z gatunku Megachile pluto

Dziewi�ta planeta istnieje i jest super-Ziemi�! Astronom�w ogarn�a gor�czka z�ota

Nauka

Piotr Cie�li�ski

To nie mira� - nowe analizy potwierdzaj�, �e na kra�cach Uk�adu S�onecznego kr��y du�y glob. Ale wypatrze� go nie b�dzie �atwo. Zgodnie z wyliczeniami naukowc�w ta hipotetyczna dziewi�ta planeta znajduje si� ponad dziesi�� razy dalej od S�o�ca ni�...

03.03.2019 | 14:38

astronomia

nauka

planety

uk�ad s�oneczny

Nale��cy do SpaceX za�ogowy Dragon po raz pierwszy zacumowa� do Mi�dzynarodowej Stacji Kosmicznej

kosmos

Tomasz Ulanowski

Dziewiczy lot za�ogowego statku kosmicznego wyprodukowanego przez firm� SpaceX przebiega wzorcowo.

03.03.2019 | 12:33

nauka

Dragon cumuje do Mi�dzynarodowej Stacji Kosmicznej - wizja artystyczna

Puszcza Bia�owieska. Ca�a wiedza na jednej platformie cyfrowej

Puszcza Bia�owieska

Maciej Cho�odowski

Wszelkie dokumenty i w og�le r�nego rodzaju dane dotycz�ce przyrody Puszczy Bia�owieskiej b�dzie mo�na teraz znale�� na specjalnej platformie internetowej e-Puszcza. Znajd� si� tu tr�jwymiarowe skany czaszek �ubr�w oraz unikalne okazy ro�lin,...

02.03.2019 | 12:26

ekologia

nauka

nowe technologie

Politechnika Bia�ostocka

Unikalne okazy grzyb�w rosn�cych na drzewach w Puszczy Bia�owieskiej

Dziewiczy lot Dragona. Nale��cy do SpaceX pierwszy prywatny statek za�ogowy wystartowa�, by zacumowa� do Mi�dzynarodowej Stacji Kosmicznej

kosmos

Tomasz Ulanowski

Na razie na pok�adzie wiezie manekina i... dmuchan� Ziemi�. Przed pierwszym lotem za�ogowym, kt�ry odb�dzie si� jeszcze w tym roku, NASA i SpaceX testuj�, czy wszystko dzia�a, jak powinno.

02.03.2019 | 09:25

nauka

No i mamy wiosn� - prognoza pogody na najbli�sze dni

pogoda

Tomasz Ulanowski

Klimatyczna wiosna zacz�a si� wczoraj. Ale w tym roku pogoda postanowi�a si� do niej dopasowa�. Przynajmniej na kilka dni.

02.03.2019 | 06:00

globalne ocieplenie

klimat

nauka

Zmiana Klimatu

Wiosna w lutym. Szczecin, Jasne B�onia, 24 lutego 2019

Francuska minister pisze do Gowina o antysemityzmie i domaga si� reakcji na zak��cenie konferencji w Pary�u

Kraj

Estera Flieger, Bartosz Wieli�ski, Piotr Moszy�ski

Francuska minister nauki Fr�d�rique Vidal w ostrym li�cie do wicepremiera Jaros�awa Gowina domaga si� reakcji polskiego rz�du na zak��cenie paryskiej debaty o Holocau�cie przez przedstawicieli �rodowisk polonijnych. "Mo�na odnie�� wra�enie, �e...

02.03.2019 | 04:56

Francja

Holocaust

nauka

Polska

Chcesz w weekend odespa� zaleg�o�ci z tygodnia? Nic z tego

zdrowie

Wojciech Moskal

Naukowcy ostrzegaj�: dodatkowa porcja snu w sobot� czy niedziel� nie sp�aci d�ugu zaci�gni�tego w naszym organizmie przez regularne niedosypianie w dni powszednie.

01.03.2019 | 14:00

nauka

Kawiareka snu - Vinci Pawer Nap . Komory relaksacyjne zainstalowane w Spodku podczas szczytu klimatycznego COP 24. Katowice, 6 grudnia 2018

Polski Kret wbija si� w Marsa. Na rekordow� g��boko��

mars

Piotr Cie�li�ski

Zgodnie z poleceniem, jakie Kret dosta� z Ziemi, operacja mia�a si� rozpocz�� w pi�tek o godz. 5 nad ranem naszego czasu.

01.03.2019 | 11:00

kosmos

NASA

nauka

sonda InSight

Polski Kret to cz�� niemieckiego instrumentu HP3, kt�ry ma zmierzy� Marsowi temperatur�

Odkrycie genetyk�w: cytrusy kwa�ne jak p�atki petunii

Nauka

Margit Kossobudzka

Naukowcy zbadali, co odpowiada za kwa�ny smak owoc�w cytrusowych. Co ciekawe, ten sam mechanizm stoi za purpurow� barw� kwiat�w petunii.

01.03.2019 | 05:30

nauka

zdrowie

Free solo, czyli samotny ryzykant w g�rach. Dlaczego to nas rajcuje?

nauka

Tomasz Ulanowski

Najpierw Alex Honnold zdoby� samotnie i bez asekuracji El Capitan, s�ynn� �cian� w Parku Narodowym "Yosemite" w USA, a potem film o Honnoldzie pt. "Free Solo" zdoby� dokumentaln� BAFT� i Oscara. Sk�d ten fenomen samotnego ryzykanta?

28.02.2019 | 14:00

Podwoili alfabet DNA. Chc� stworzy� istoty nie z tej Ziemi

Nauka

Piotr Cie�li�ski

Naukowcy z USA stworzyli sztuczne DNA. Nazwali je hachimoji, co po japo�sku oznacza "osiem liter". Bo do czterech typ�w ogniw, z kt�rych sk�ada si� �a�cuch naturalnego DNA, dodali jeszcze cztery nowe, kt�rych nie ma w przyrodzie.

28.02.2019 | 10:51

biologia

dna

genetyka

nauka

Sztuczne hachimoji DNA - z�o�one z o�miu ogniw. Do czterech zasad wyst�puj�cych w naturalnym DNA (na rysunku zaznaczone na: zielono, czerwono, niebiesko, ��to), naukowcy dodali cztery nowe (cyjan, r�owy, fioletowy, pomara�czowy)

Chi�ski genetyk "wyprodukowa�" dzieci genetycznie modyfikowane. Co nam grozi w przysz�o�ci?

nauka

Olga Wo�niak

Wcze�niej metody edycji gen�w u�ywano u doros�ych - w kilku eksperymentalnych terapiach pr�bowano naprawia� posiadane przez nich wadliwe geny, kt�re wywo�ywa�y nieuleczaln� chorob�. Jednak chi�ski genetyk He Jiankui nie chcia� nikogo wyleczy�. Jako...

28.02.2019 | 10:13

Czy jest sens uczy� ma�e dzieci angielskiego?

Nauka

Rozmawia�a Olga Wo�niak

Czy nie lepiej zacz�� dopiero wtedy, kiedy zostan� �wiadomymi u�ytkownikami j�zyka? Czego s� w stanie nauczy� si� w przedszkolu?

28.02.2019 | 05:00

nauka

Nauczyciele w gotowo�ci. Strajk w czasie egzamin�w?

edukacja

Iwona G�rke

Zwi�zkowcy ju� 4 marca maj� zdecydowa� o tym, kiedy dojdzie do strajku pedagog�w domagaj�cych si� podwy�ek p�ac, i jak� protest b�dzie mia� form�. Na Warmii i Mazurach ponad 70 proc. szk� wesz�o w sp�r zbiorowy z dyrekcj�

27.02.2019 | 20:00

dzieci

nauka

szko�y

uczniowie

Protest ZNP w Olsztynie przeciwko szkolnej reformie PiS

Dzi� w nocy zorza polarna b�dzie widoczna w Polsce? Karol W�jcicki komentuje

Z g�ow� w gwiazdach

Karol W�jcicki, monta�: Katarzyna Szczepa�ska

Cho� kojarzona z Arktyk�, aurora borealis kilkukrotnie w roku bywa obserwowana r�wnie� w naszym kraju. By� mo�e uda si� j� zobaczy� dzisiejszej nocy. Dlaczego zorza polarna mo�e by� widoczna dzisiaj w Polsce wyja�nia Karol W�jcicki.

27.02.2019 | 14:38

kosmos

nauka

zorza polarna

Zorza polarna w Polsce? Dzi� jest na to szansa!

nauka

Karol W�jcicki

Cho� kojarzona z Arktyk�, aurora borealis kilkukrotnie w roku bywa obserwowana r�wnie� w naszym kraju. By� mo�e uda si� j� zobaczy� dzisiejszej nocy.

27.02.2019 | 14:00

kosmos

Okolice Poznania, zorza polarna, 6.03.2016 r.

Co jest nie tak z uczeniem matematyki w Polsce?

Matematyka si� liczy

Olga Wo�niak

Zmiany trzeba zacz�� u podstaw. Na matematyk� nale�y przeznaczy� co najmniej cztery godziny lekcyjne w tygodniu ju� w pierwszej klasie szko�y podstawowej.

27.02.2019 | 11:48

edukacja

nauka

szko�a

Czemu szcz�kacz nie szcz�ka z zimna - genetycy ju� wiedz�

zwierz�ta

Margit Kossobudzka

Uczeni odczytali genom szcz�kacza - ryby, kt�ra ma bezbarwn� krew, nie zamarza, kiedy temperatura wody spada poni�ej 0 st. C, i jest "p�ywaj�c� prehistori�".

27.02.2019 | 09:31

Antarktyda

antarktyka

biologia

nauka

Skok w kosmos. Nie potrzebujesz do tego rakiety!

Wideo Gazety Wyborczej

Piotr Cie�li�ski

W nowym odcinku swojego programu szef dzia�u Nauka 'Gazety Wyborczej' Piotr Cie�li�ski opowiada o badaniu przez japo�sk� sond� Hayabusa odleg�ej od ziemi o 300 mln km asteroidy o bardzo niskiej sile grawitacji. Zapraszamy do ogl�dania!

26.02.2019 | 19:56