ARCHEOLOGIA Gazeta Wyborcza

�ycie i �mier� Cz�owieka z Vittrup. Badacze odtworzyli losy m�czyzny sprzed 5 tys. lat

Nauka

Joanna Bujakiewicz

Urodzi� si� na p�nocy Skandynawii. Jego zmaltretowane szcz�tki znaleziono w du�skich bagnach ponad sto lat temu. Ale dopiero teraz archeolodzy zbadali przesz�o�� Cz�owieka z Vittrup.
28.02.2024 | 06:05

archeologia

Dania

mezolift

neolit
Analiza staro�ytnego DNA ujawnia przypadki zespo�u Downa sprzed tysi�cy lat

archeologia

Margit Kossobudzka

Takiego odkrycia dokonano po raz pierwszy. Szcz�tki nale�a�y do nielicznych dzieci, kt�re otrzyma�y po �mierci przywilej poch�wku w domach . Ju� samo to jest wskaz�wk�, �e by�y postrzegane jako dzieci wyj�tkowe.
23.02.2024 | 06:05

genetyka

mutacja

nauka

zesp� Downa
Wyspa Wielkanocna mia�a w�asne pismo?

archeologia

Margit Kossobudzka

Wyspa Wielkanocna ma zaledwie 163 km kwadratowe szeroko�ci i znajduje si� prawie 3,8 tys. km od wybrze�a Chile. Pe�na monolitycznych pos�g�w Moai od wiek�w intryguje badaczy, a jej zagadka wydaje si� jeszcze wi�ksza po niedawnym odkryciu.
22.02.2024 | 18:05

nauka

pismo
Prehistoryczni rolnicy wymordowali w Danii �owc�w-zbieraczy, �eby zaj�� ich miejsce. To nie by� koniec przemocy

archeologia

Joanna Bujakiewicz

W po�udniowej Skandynawii dosz�o do dw�ch prawie ca�kowitych przemian populacji. Naukowcy zbadali pochodzenie Du�czyk�w.
20.02.2024 | 15:00

Dania

neolit

odkrycia naukowe

Skandynawia
7 rzeczy, kt�rych nie wiedzieli�my tydzie� temu

Siedem odkry�

Margit Kossobudzka

W ubieg�ym tygodniu naukowcy m.in. pokazali nam �ywno�� przysz�o�ci - ry�omi�so, postraszyli nowymi badaniami o gin�cej puszczy amazo�skiej i g�oduj�cych nied�wiedziach polarnych oraz wystrzelili na Ksi�yc l�downik.
19.02.2024 | 13:03

archeologia

globalne ocieplenie

kosmos

medycyna
�redniowieczny konik, fragmenty pier�cionka - koniec bada� archeologicznych przy Prostej

archeologia

Agnieszka K�pka

Zabawka albo kukie�ka prawdopodobnie z prze�omu XII i XIII wieku, palenisko, w kt�rym topiono br�z, ko�ciana pochwa na n� - zako�czy�y si� badania archeologiczne prowadzone przy Prostej 32 w Toruniu.
19.02.2024 | 07:19

stra� po�arna

Toru�
Wikingowie: romantyczna legenda. Czy to skandynawscy rzemie�lnicy wytworzyli miecz z W�oc�awka?

archeologia

Agata Szczygielska-Jakubowska

"Byli �wietnymi �eglarzami i nawigatorami pragn�cymi poznawa� �wiat, interesowa�y ich te� bogactwa, kt�re by�y podstawow� motywacj� ich wielomiesi�cznych podr�y. Odkryty niedawno we W�oc�awku miecz jest podobny do miecza samego Kanuta Wielkiego". O...
17.02.2024 | 08:12

miecze

wikingowie
Islandzki dom z darni mo�e si� wydawa� do�� ekstremalnym rozwi�zaniem problemu mieszkaniowego

Wolna Sobota

Przemys�aw Urba�czyk

Prof. Przemys�aw Urba�czyk: Jad�c z Rejkiawiku, zawsze zatrzymywa�em si�, aby nacieszy� si� tymi ko�ci�kami g�sto poro�ni�tymi traw�
17.02.2024 | 04:00

archeologia

architektura

dom

islandia
Na dnie Ba�tyku archeolodzy odkryli mur zbudowany w epoce kamienia

archeologia

Joanna Bujakiewicz

Megastruktura znaleziona w Morzu Ba�tyckim to jedna z najwi�kszych w Europie budowli z epoki kamienia. Odkrycie mo�e zmieni� to, co wiemy o �yciu �owc�w-zbieraczy sprzed oko�o 11 tys. lat.
14.02.2024 | 14:00

archeologia podwodna

epoka lodowcowa

geologia

Morze Ba�tyckie
Z ziemi rzymskiej do naszej. Co sto lat temu wykopa� Tomasz Lipiec, orz�c pole szwagra

wystawa

Wojciech Szot

Ta wystawa pokazuje, �e nasi poprzednicy na polskich ziemiach byli nie "barbarzy�cami", ale lud�mi zami�owanymi w nowinkach.
14.02.2024 | 04:34

archeologia

artyku�

Sandomierz
Studenci odczytali zw�glony zw�j papirusu. I otworzyli nowy rozdzia� w archeologii

archeologia

Margit Kossobudzka

Trzech m�odych ludzi wykorzysta�o sztuczn� inteligencj� do rozszyfrowania tekst�w licz�cych 2 tys. lat zw�glonych pism papirusowych, ujawniaj�c w ten spos�b rozwa�ania na temat muzyki i... kapar�w.
08.02.2024 | 11:34

nauka

staro�ytno��

staro�ytny rzym

sztuczna inteligencja
Pikantne wino o smaku tost�w. Paskudne? Staro�ytni Rzymianie je uwielbiali

odkrycia archeologiczne

Joanna Bujakiewicz

Archeolodzy odkryli technik� wytwarzania wina przez staro�ytnych Rzymian. Odtworzyli te� smak, zapach i wygl�d trunku.
07.02.2024 | 10:10

archeologia

nauka

staro�ytno��

staro�ytny rzym
Wczesno�redniowieczny pier�cie� znaleziono w Wie�y Du�skiej na Wawelu. To wyj�tkowe odkrycie

archeologia

Renata Rad�owska

Prawdopodobnie pochodzi z XI lub XII wieku, jest z�oty, ma wyj�tkowe zdobienia, kt�re - by� mo�e - nawi�zuj� do mitologii rzymskiej. W Wie�y Du�skiej na Wawelu odnaleziono unikatowy pier�cie�.
06.02.2024 | 15:00

pier�cie�

skarb

Wawel

zabytki
Poch�wki z VI-V wieku przed nasz� er� i inne odkrycia na budowie autostrady A2

wykopaliska

Tomasz Urzykowski

Niezwyk�e znaleziska na budowach dr�g zleconych przez warszawski oddzia� Generalnej Dyrekcji Dr�g Krajowych i Autostrad. Archeolodzy natrafili m.in. na cmentarzysko ca�opalne sprzed 2,5 tys. lat oraz pozosta�o�ci zabudowy XIX-wiecznego browaru.
05.02.2024 | 16:46

archeologia

autostrada A2

autostrady

Siedlce
Cenne odkrycie na Zamku Przemys�a w Poznaniu. Tu kucharze gotowali dla kr�la ju� w XV wieku

Zamek Przemys�a

Maria Bielicka

- To jedna z najstarszych, a mo�e nawet najstarsza kuchnia kr�lewska zachowana na terenie ziem polskich - m�wi prof. Artur R�a�ski, kierownik prac archeologicznych na Wzg�rzu Przemys�a, zleconych przez Muzeum Narodowe w Poznaniu.
02.02.2024 | 17:40

archeologia

badania

odkrycia archeologiczne
Archeozoolo�ka: Wyruszam do Tanzanii szuka� �r�de� ludzko�ci. To b�dzie praca detektywa

polscy naukowcy donosz�

Dr hab. Marta Osypi�ska

Jestem archeozoolo�k�. W centrum moich zainteresowa� s� zwierz�ta i relacje cz�owiek - zwierz�, zw�aszcza na terenie Afryki. Badam, jak funkcjonowali ludzie i otaczaj�ce ich zwierz�ta przed setkami i tysi�cami lat.
02.02.2024 | 10:33

Afryka

archeologia

nauka

odkrycia naukowe
Rozwi�� quiz. Co wiesz o odkryciach archeologicznych?

quizy Wyborczej

Joanna Bujakiewicz

Co odkry� bedui�ski pasterz, szukaj�c zagubionej kozy? Na czyj� cze�� nasza przodkini dosta�a imi� Lucy? Sk�d si� wzi�li rdzenni Amerykanie? Rozwi�� test z wiedzy archeologicznej.
01.02.2024 | 11:00

antropologia

archeologia

nauka
Mamy kolejny dow�d, �e cz�owiek wsp�czesny przekroczy� Alpy, zanim w Europie wymarli neandertalczycy

Homo sapiens

Tomasz Ulanowski

Nasi dalecy przodkowi byli, jak si� okazuje, wyj�tkowo twardymi skurczybykami.
31.01.2024 | 17:00

antropologia

archeologia

Europa

m�zg
W Toruniu buduj� studio filmowe Camerimage, a odkrywana jest ca�kiem nowa historia

archeologia

Paulina B�aszkiewicz

Na placu budowy ECF Camerimage odkryto fundamenty budynku z XIV wieku i wiele cennych artefakt�w: ceramik�, bi�uteri�, podeszw� buta ze s�om�, a nawet ostrygi. Fundamenty budynk�w zostan� rozebrane, a wybrany ci�g cegie� z w�tkiem wendyjskim...
26.01.2024 | 15:36

Europejskie Centrum Filmowe Camerimage

Toru�
Bardziej zbieracze ni� �owcy? Wegetarianizm w paleolicie

antropologia

Kasper Kalinowski

Jak wynika z najnowszych analiz, powszechnie u�ywane okre�lenie wczesnych ludzi "�owcy-zbieracze" powinno zosta� zast�pione przez "zbieracze-�owcy". Przynajmniej w Andach.
24.01.2024 | 19:30

archeologia

dieta

ewolucja

nauka
DNA sprzed 2 tys. lat. Mamy ostateczny dow�d na ameryka�skie pochodzenie ki�y?

ki�a

Tomasz Ulanowski

Odkrycie, kt�re naukowcy opisuj� w najnowszym "Nature", jest raczej mocn� poszlak�.
24.01.2024 | 17:37

archeologia

choroby weneryczne

genetyka

nauka
Archeolodzy zbadali hiszpa�skie wychodki i poznali przyczyn� epidemii w XVII w.

archeologia

Joanna Bujakiewicz

W szambach z XVI-XVIII w. naukowcy znale�li paso�yty, kt�re infekowa�y populacj� hiszpa�skiej Grenady.
22.01.2024 | 16:19

Grenada

Hiszpania

infekcje

odkrycie naukowe
Zaczn� si� prace na kontrowersyjnym odcinku toru�skiego Bulwaru Filadelfijskiego

Bulwar Filadelfijski

S�awomir �opaty�ski

- Pogoda pozwoli w przysz�ym tygodniu zacz�� pace na kontrowersyjnym odcinku Bulwaru Filadelfijskiego - m�wi S�awomir Wi�niewski, szef magistrackiego wydzia�u inwestycji i remont�w.
21.01.2024 | 15:04

archeologia

Toru�
"Pochodzenie Polak�w". Jeden z najwi�kszych projekt�w badawczych w historii

archeologia

Przemys�aw Urba�czyk

Ogrom pozyskanych materia��w archeologicznych by� tak wielki, �e szybko przekroczy� mo�liwo�ci analityczne �rodowiska naukowego. Do opinii publicznej dociera�y tylko pobie�ne podsumowania
18.01.2024 | 15:45

ksi��ki

pochodzenie

Polacy

ziemie odzyskane
Miecz wikinga czy miecz Chrobrego? Archeolog zdradza nowe informacje o znalezisku z W�oc�awka

archeologia

Agata Szczygielska-Jakubowska

Odnaleziony we W�oc�awku wczesno�redniowieczny miecz opatrzony jest zagadkow� inskrypcj�. Co mo�e oznacza�? O to spieraj� si� archeologowie. 17 stycznia premiera filmu na temat okoliczno�ci odkrycia artefaktu.
18.01.2024 | 05:54

wykopaliska archeologiczne
Ko�ci sprzed kilkuset lat na Bemowie. To kolejne archeologiczne odkrycie podczas budowy drugiej linii metra

budowa metra

Wojciech Podg�rski

Podczas budowy ostatniego odcinka drugiej linii metra na Bemowie robotnicy odkryli kilkana�cie fragment�w ko�ci, prawdopodobnie ko�skich, kt�re mog� mie� od 150 do nawet 500 lat. Na miejsce wezwano archeolog�w. To kolejne tego typu odkrycie w...
17.01.2024 | 20:20

archeologia

Bemowo

historia

konie
Miecz znaleziony we W�oc�awku jest starszy ni� pa�stwo Mieszka I

odkrycia archeologiczne

Dariusz Czo�gowski

- W Europie zachowa�o si� 170 takich mieczy, a w Polsce zaledwie osiem, ten jest dziewi�ty. Co najwa�niejsze, przetrwa� w doskona�ym stanie - m�wi o mieczu wydobytym z Wis�y wojew�dzki konserwator zabytk�w Sambor Gawi�ski.
16.01.2024 | 17:31

archeologia

Mieszko I

sensacyjne odkrycie

wikingowie
Czy miecz odnaleziony we W�oc�awku nale�a� do wikinga? Bydgoski archeolog: Zaleca�bym ostro�no��

archeologia

Agata Szczygielska-Jakubowska

W pi�tek (12 stycznia) w basenie portowym na Wi�le we W�oc�awku odnaleziony zosta� �redniowieczny miecz. - Nie wiem, sk�d pomys�, �e miecz nale�a� do wikinga - komentuje Robert Grochowski, archeolog z Pracowni Archeologicznej Imladris.
15.01.2024 | 08:50

odkrycia archeologiczne

wikingowie
Najciekawsze odkrycia ubieg�ego roku. Ranking archeologicznych sensacji 2023

archeologia

Agata Szczygielska-Jakubowska

Magazyn "Archeologia �ywa" og�osi� plebiscyt na najwa�niejsze odkrycie polskiej archeologii w 2023 r. Prezentujemy laureat�w i finalist�w, w�r�d kt�rych s� te� przedstawiciele wojew�dztwa kujawsko-pomorskiego.
15.01.2024 | 05:55

odkrycia archeologiczne

ranking
Niezwyk�e odkrycie archeologiczne. Miecz wikinga z IX wieku na dnie Wis�y we W�oc�awku

archeologia

Agata Szczygielska-Jakubowska

Na razie o sensacyjnym znalezisku niewiele wiadomo. W pi�tek (12 stycznia) w basenie przystani przy ul. Piwnej we W�oc�awku zosta� odnaleziony miecz, kt�rego powstanie eksperci wst�pnie datuj� na IX-X wiek.
13.01.2024 | 23:37

odkrycia

odkrycia archeologiczne
Sensacyjna historia �a�cuta. Odkryto zamek najwi�kszego awanturnika I Rzeczpospolitej, s�ynnego Diab�a �a�cuckiego

Muzeum-Zamek w �a�cucie

Agata Kulczycka

�a�cut to miasto dw�ch zamk�w. W tym pierwszym wielki ksi�� litewski Witold omawia� strategi� wojny z Krzy�akami, a kr�l W�adys�aw Jagie��o ch�tnie tu przyje�d�a�, bywali tu tak�e: Kazimierz Jagiello�czyk, Zygmunt Stary, Zygmunt Luksemburski, ale...
13.01.2024 | 08:00

archeologia

zamek

�a�cut
Naukowcy odkryli w Amazonii �lady tysi�cletniej zaginionej cywilizacji

Amazonia

Tomasz Ulanowski

To pola uprawne, o�rodki miejskie z placami, a tak�e sie� ��cz�cych je dr�g sprzed blisko dw�ch tysi�cy lat. Dzi� porasta je naturalna ro�linno��.
11.01.2024 | 20:00

archeologia

nauka

przyroda
Ranking odkry� archeologicznych 2023 r. W�r�d nich jezioro ko�ci z Pojezierza Che�mi�skiego

archeologia

Agata Szczygielska-Jakubowska

Magazyn "Archeologia �ywa" og�osi� plebiscyt na najwa�niejsze odkrycie polskiej archeologii w 2023 r. W�r�d ubieg�orocznych sensacji archeologicznych znalaz�y si� te� kandydatury z wojew�dztwa kujawsko-pomorskiego.
10.01.2024 | 18:10

zabytki
Wysoki wzrost i stwardnienie rozsiane odziedziczyli�my po pasterzach, a cukrzyc� i alzheimera po �owcach-zbieraczach

genetyka

Tomasz Ulanowski

W najnowszym "Nature" naukowcy zabieraj� nas w g��bok� archeogenetyczn� podr� w czasie po pradawnej Europie.
10.01.2024 | 17:40

antropologia

archeologia

biologia

dna
Mamy dow�d na to, �e Szczecin liczy sobie ponad 1250 lat. Efekt prac budowlanych w Zamku Ksi��t Pomorskich

historia Szczecina

akr

- Osada w miejscu Wzg�rza Zamkowego, z kt�rej rozwin�� si� Szczecin, istnia�a ju� na prze�omie VIII i IX wieku. Teraz mamy na to dow�d - uwa�a archeolog nadzoruj�cy prace przy modernizacji taras�w Zamku Ksi��t Pomorskich w Szczecinie.
10.01.2024 | 14:24

archeologia

Zamek Ksi��t Pomorskich
Cmentarzystko mamut�w u podn�a kopca Ko�ciuszki

mamuty

Marta Gruszecka

Czy to mo�liwe, �eby w Krakowie �y�y mamuty? Odk�d archeolodzy z Instytutu Archeologii UJ oraz Instytutu Systematyki i Ewolucji Zwierz�t PAN odkryli cmentarzysko na Spadzistej, nikt nie ma w�tpliwo�ci, �e by� taki moment w dziejach naszego regionu....
06.01.2024 | 11:27

archeologia

Krak�w

wystawa
Mieszka�cy najstarszych europejskich miast byli wegetarianami

archeologia

Joanna Bujakiewicz

Niemieccy naukowcy odtworzyli diet� ludzi �yj�cych w neolitycznych metropoliach na obszarach dzisiejszej Ukrainy i Mo�dawii.
05.01.2024 | 18:00

dieta

dieta paleo

odkrycie naukowe

ro�liny str�czkowe
"Kolejne odkrycia archeologiczne w katedrze nie by�y na r�k� duchownym". Kuria: Podsycanie emocji [TOP 2023]

Katedra Opole

Piotr Zapotoczny

Nie milkn� echa decyzji biskupa o zasypaniu odkry� archeologicznych w opolskiej katedrze.
03.01.2024 | 13:41

archeologia

diecezja opolska

Ko�ci�

ks. bp Andrzej Czaja
Sensacyjne odkrycia archeolog�w UJ na p�askowy�u Mesa Verde w USA. "Przesz�o nasze naj�mielsze oczekiwania"

Uniwersytet Jagiello�ski

Ada Chojnowska

- Spirale wyryte w skale s�u�y�y do obserwacji astronomicznych i wyznaczania przesile� letnich i zimowych oraz r�wnonocy wiosennych i jesiennych - m�wi prof. Rados�aw Palonka, archeolog z UJ, kt�ry od kilkunastu lat odkrywa tajemnice licz�cej 3 tys....
28.12.2023 | 05:50

Ameryka

archeologia

indianie

nauka
Tajemnicze znaki na ceg�ach. Na tropie ludzi i zwierz�t sprzed kilkuset lat

historia Wroc�awia

Beata Maciejewska

Ceg�a jest �redniowieczna, pozbawiona zaprawy. - Kto� odcisn�� w niej stop� dziecka, a potem starannie wymodelowa� ka�dy paluszek. Mo�e to �lad rodzicielskiej mi�o�ci - zastanawia si� Dorota Wandrychowska, konserwatorka rze�by.
26.12.2023 | 07:04

archeologia

ceg�a

Frankenstein

Tylko na Wyborcza.pl

Poprzednia 2 3 4 5 6 ... Nast�pna