NAUKA Gazeta Wyborcza

7 rzeczy, kt�rych nie wiedzieli�my tydzie� temu

Siedem odkry�

Ewa Tomkowska

Naukowcy rozpocz�li badania z udzia�em ludzi nad terapi� przeciwnowotworow�, znan� jako terapia mRNA, odkryli te� nowy ocean w Uk�adzie S�onecznym i udowodnili, �e zn�canie si� zostawia trwa�e �lady w chemii m�zgu. Zapraszam na przegl�d...
12.02.2024 | 07:00

kosmos

nauka

naukowcy odkryli

odkrycia
Paj�ki odnajduj� l�d za pomoc� �wiat�a

zwierz�ta

Kasper Kalinowski

�wiat�o odbite od powierzchni pomaga paj�kom w dotarciu na brzeg. Jeszcze inaczej �wiat�o wykorzystuj� pszczo�y. Z kolei niekt�rym gatunkom mr�wek w zbli�eniu si� do celu wystarczaj� wysokie mrowiska.
11.02.2024 | 13:55

nauka

nawigacja

owady

paj�k
Pisa�a, �e chemia wypali�a m�zg Ochojskiej. Odwo�a�a j� Nowacka, a prezydent Torunia zrobi z niej dyrektork� szko�y?

Toru�

Paulina B�aszkiewicz

- Maria Mazurkiewicz to funkcjonariuszka partyjna, o pogl�dach sprecyzowanych, znanych wszem i wobec. To dobry materia� na dyrektora publicznej szko�y? - pyta toru�ska radna Margareta Skerska-Roman. I dodaje: Trzeba si� zdecydowa�: albo kariera...
11.02.2024 | 13:17

edukacja

nauka

PiS
W si�dmej klasie by�am zagro�ona z fizyki. Naukowczyni nie musi by� w dzieci�stwie prymusk�

Szkolak

Magdalena Warchala-Kope�

- W ramach wydarzenia #Odwa�neWNauce chcemy wytworzy� pozytywn� energi�, zrobi� z naszej naukowej pasji viral - m�wi Natalia Schmidt-Polo�czyk, Doktorka Tutorka, inicjatorka akcji #Odwa�neWNauce.
11.02.2024 | 10:03

AGH

edukacja

media spo�eczno�ciowe

nauka
Zn�canie si� zostawia trwa�e �lady w chemii m�zgu

zdrowie psychiczne

Margit Kossobudzka

Naukowcy odkryli, �e nastolatki do�wiadczaj�ce przemocy ze strony r�wie�nik�w s� bardziej nara�one na wyst�pienie epizod�w psychotycznych.
10.02.2024 | 12:51

nauka

psychoza

wychowanie dzieci

zdrowie
B�dzie nas mniej coraz, Polak�w. I co z tego?

demografia

Tomasz Ulanowski

Koronnym argumentem ideolog�w wzrostu demograficznego jest to, �e bez odnawiania si� pokole� zabraknie r�k do pracy. To jednak dzisiaj argument ba�amutny z trzech powod�w. Jakich?
09.02.2024 | 16:15

antropocen

nauka

PiS

populacja
Zmar� prof. Jerzy Fabiszewski z Uniwersytetu Przyrodniczego we Wroc�awiu, badacz Sudet�w

zmarli

Rafa� Zieli�ski

W wieku 87 lat zmar� prof. dr hab. Jerzy Fabiszewski, by�y prorektor Uniwersytetu Przyrodniczego we Wroc�awiu. Naukowo interesowa� si� ekologi�, bada� m.in. stan ska�enia metalami ci�kimi i siark� w Sudetach.
09.02.2024 | 14:32

Karkonoski Park Narodowy

nauka

Sudety

Uniwersytet Przyrodniczy we Wroc�awiu
Odporno�� bierze si� z natury. Produkty do zada� specjalnych

odporno��

Margit Kossobudzka

Zdrowa, codzienna dieta to podstawa dobrej odporno�ci, ale w sezonie infekcyjnym mo�emy si� wspiera� tak�e jedzeniem czy zio�ami do zada� specjalnych.
09.02.2024 | 06:00

artyku�

dieta

nauka

uk�ad odporno�ciowy
Studenci odczytali zw�glony zw�j papirusu. I otworzyli nowy rozdzia� w archeologii

archeologia

Margit Kossobudzka

Trzech m�odych ludzi wykorzysta�o sztuczn� inteligencj� do rozszyfrowania tekst�w licz�cych 2 tys. lat zw�glonych pism papirusowych, ujawniaj�c w ten spos�b rozwa�ania na temat muzyki i... kapar�w.
08.02.2024 | 11:34

nauka

staro�ytno��

staro�ytny rzym

sztuczna inteligencja
Aleksiej Efros: Ze sztuczn� inteligencj� jest mniej wi�cej tak jak z Fiatem i �ad�

sztuczna inteligencja

Piotr Cie�li�ski

- Roboty powinny nauczy� si� naszego �wiata od samych podstaw, zanim zaczniemy od nich wymaga� czego� wi�cej - m�wi "Wyborczej" Aleksiej Efros, guru komputerowej grafiki i rozpoznawania obraz�w.
08.02.2024 | 10:13

ChatGPT

google

grafika

matematyka
Rozwi�� quiz. Co wiesz o t�uszczu?

quizy Wyborczej

Tomasz Ulanowski

Uprzedzamy, �e odpowiedzi s� banalnie proste. Czasem nawet zabawne.
08.02.2024 | 06:00

dieta

nauka

quiz

quizy
Setki milion�w z�otych dla KUL. Jak minister Czarnek dzieli� pieni�dze mi�dzy uczelnie

uczelnie

Alicja Gardulska

- Nasze pa�stwo nie zabezpieczy�o si� na wypadek ministra Czarnka - m�wi wiceminister nauki Marek Gzik.
07.02.2024 | 17:25

Marek Gzik

ministerstwo nauki i szkolnictwa wy�szego

nauka

nowy rz�d Tuska

$Konferencja prasowa Wiceministra Nauki i Szkolnictwa Wy�szego Marka Gzika pt.\'Nieuczciwy podzia� pieni�dzy dla uczelni przez by�ego ministra Przemys�awa Czarnka', 7 lutego 2024 r.$
Pikantne wino o smaku tost�w. Paskudne? Staro�ytni Rzymianie je uwielbiali

odkrycia archeologiczne

Joanna Bujakiewicz

Archeolodzy odkryli technik� wytwarzania wina przez staro�ytnych Rzymian. Odtworzyli te� smak, zapach i wygl�d trunku.
07.02.2024 | 10:10

archeologia

nauka

staro�ytno��

staro�ytny rzym
Rozstania w p�nym wieku s� trudne. Ale bardziej dla kobiet ni� m�czyzn

relacje i zwi�zki

Piotr Cie�li�ski

Wyniki badania opublikowanego w "Journal of Epidemiology & Community Health" sugeruj�, �e kobietom mo�e by� trudniej ni� m�czyznom przystosowa� si� do rozwod�w i rozsta� po 50. roku �ycia.
07.02.2024 | 06:00

nauka

psychologia

rozwody

zdrowie
Kiedy� wyj�tek, dzi� powszechny "dodatek" do in vitro. Mo�e by� kosztown� strat� czasu

in vitro

Margit Kossobudzka

Metoda bezpo�redniego wprowadzania pojedynczego plemnika do kom�rki jajowej, cz�sto stosowana w in vitro, nie musi by� korzystna dla ka�dej pary maj�cej k�opoty z m�sk� p�odno�ci� - twierdz� naukowcy.
06.02.2024 | 18:00

nauka

niep�odno��

zap�odnienie in vitro

zdrowie
Rzeki atmosferyczne. Co ma wsp�lnego pow�d� w Kalifornii z ananasowym ekspresem?

zjawiska pogodowe

Krzysztof Drozdowski

Od kilku dni Kalifornia zmaga si� z pot�nymi opadami deszczu. W okolicach Los Angeles w ci�gu ostatniego tygodnia spad�a niemal roczna �rednia suma opad�w w tym rejonie.
06.02.2024 | 16:29

nauka

pogoda

przyroda

zjawiska atmosferyczne
Po Polsce hula wiatr, a z nieba si� leje. W Hiszpanii �ar

ostrze�enie imgw

Tomasz Ulanowski

Co si� dzieje z pogod�? Wyja�niamy.
06.02.2024 | 12:28

antropocen

globalne ocieplenie

nauka

pogoda
Co warto mie�, kiedy sko�czy si� �wiat

antropocen

Tomasz Ulanowski

Przez "koniec �wiata" rozumiemy nag�e za�amanie si� cywilizacji skutkuj�ce wybuchem konflikt�w pomi�dzy lud�mi - rzucaj�cych si� sobie do garde� w walce o �ywno��, leki czy paliwo. A wi�c o to, co nagle stanie si� dobrem mocno deficytowym.
06.02.2024 | 11:12

nauka

przyja��

przyroda

zdrowie
Prof. Jakub Lipski z presti�owym stypendium. Zajmie si� motywami gotyckiej Polski

nauka

Sandra Zakrzewska

Prof. Jakub Lipski otrzyma� Stypendium Bekkera Narodowej Agencji Wymiany Akademickiej. Jego projekt po�wi�cony jest �wiadectwom zainteresowania rozbiorami Polski i ich nast�pstwami w brytyjskiej fikcji gotyckiej okresu romantyzmu.
06.02.2024 | 06:11

UKW
Elon Musk kupi� boeinga 737 i pomalowa� go tak, �e mi�o�nikom teorii spiskowych skoczy�o ci�nienie

strefa 51

Piotr Cie�li�ski

Dwa tygodnie temu ameryka�scy spotterzy wypatrzyli na lotnisku w Los Angeles odrzutowiec Boeing 737-800 - bez oznaczenia przewo�nika, pomalowany w charakterystyczny wz�r, kt�ry mi�o�nikom teorii spiskowych powinien si� skojarzy� z zamkni�t� Stref�...
06.02.2024 | 06:00

elon musk

kosmos

nasa

nauka
Policja zbada DNA twojego psa. Je�li nie sprz�tasz kup, masz k�opot

zwierz�ta

Jakub Che�mi�ski

To nie utopijna wizja przysz�o�ci, ale rzeczywisto�� z w�oskiego Bolzano. Powstaje tam w�a�nie baza danych DNA wszystkich ps�w w mie�cie. Na jej podstawie policja b�dzie wy�apywa� osoby, kt�re nie sprz�taj� po swoich pupilach.
05.02.2024 | 19:00

nauka

psy
Naukowcy: Globalne ocieplenie ju� dawno przekroczy�o 1,5 st. C, a do ko�ca dekady przekroczy 2 st.

globalne ocieplenie

Tomasz Ulanowski

To zaskakuj�ce odkrycie wzi�o si� z... niepewno�ci dotycz�cej wysoko�ci globalnej temperatury przed rewolucj� przemys�ow�.
05.02.2024 | 17:04

antropocen

nauka

naukowcy odkryli

przyroda
Nowy rekord czasu sp�dzonego poza Ziemi�. Pobi� go rosyjski kosmonauta Oleg Kononienko

kosmos

Piotr Cie�li�ski

Rosjanin sp�dzi� ��cznie ponad 879 dni na orbicie wok�ziemskiej, czyli blisko 2,5 roku. A licznik wci�� mu bije, bo Kononienko ma wr�ci� ze stacji kosmicznej na Ziemi� dopiero jesieni�. Cho� dla rosyjskich kosmonaut�w ko�czy si� czas bicia rekord�w.
05.02.2024 | 13:52

iss

mi�dzynarodowa stacja kosmiczna

nauka

Roskosmos
Czy szczepionka mRNA zwalczy raka? Rozpocz�y si� badania z udzia�em ludzi

szczepionka mRNA

Margit Kossobudzka

W ramach globalnego badania chorzy na raka w Wielkiej Brytanii otrzymuj� nowy lek, kt�ry ma pom�c ich organizmom rozpoznawa� i zwalcza� kom�rki nowotworowe.
05.02.2024 | 09:42

nauka

onkologia

rak

zdrowie
Egzamin �smoklasisty. Dyskutujmy o jego kszta�cie, a nie sensie. Polemika z Katarzyn� Paw�owsk�

Szkolak

Piotr Podemski

Frustracja wielu uczni�w, nauczycieli i rodzic�w aktualnym stanem polskiego szkolnictwa jest taka, �e dla niekt�rych z nich priorytetem staje si� rozbicie w drzazgi tej, opresyjnej w ich oczach, XIX-wiecznej machiny, z mniejsz� ju� dba�o�ci� o to,...
05.02.2024 | 07:53

egzamin �smoklasisty

nauczyciele

nauka

podwy�ki
7 rzeczy, kt�rych nie wiedzieli�my tydzie� temu

7 rzeczy

Tomasz Ulanowski

W ub. tygodniu nauk� zdominowa�y doniesienia dotycz�ce Kosmosu i �ycia na Ziemi. A wy�ej podpisanym wstrz�sn�� eksperyment ze sztuczn� inteligencj�, na kt�ry pozwolili sobie naukowcy.
05.02.2024 | 06:00

nauka

odkrycie naukowe

Siedem odkry�

zdrowie
Lody, lotnisko w czasie burzy, stuningowany samoch�d. Jak lekarze opowiadaj� o raku

rak

Katarzyna Staszak

�wiatowy Dzie� Walki z Rakiem. Naukowcy wci�� odkrywaj� sekrety kom�rek rakowych. Przypominamy opowie�ci lekarzy, kt�re pozwalaj� lepiej pozna� naszego wroga.
04.02.2024 | 13:26

kom�rki

leczenie raka

nauka

naukowcy
Dlaczego owoco�erne nietoperze nie choruj� na cukrzyc�?

nietoperze

Wei Gordon [Menlo College], Nadav Ahituv [University of California]

Zrozumienie tego, w jaki spos�b owoco�erne nietoperze przystosowa�y si� do diety o wysokiej zawarto�ci cukru, mo�e doprowadzi� do opracowania nowych terapii cukrzycy dla ludzi.
04.02.2024 | 10:00

cukrzyca

nauka

The Conversation

zdrowie
Kr�taki, bo wykr�caj� esy-floresy na tafli wody

kocham owady!

Mateusz Sowi�ski

Powierzchnia wody t�tni �yciem. Mo�na na niej spotka� mn�stwo ma�ych stawonog�w, kt�re dzi�ki swojej lekko�ci i kilku ciekawym przystosowaniom ewolucyjnym sun� po wodzie niczym motor�wki.
03.02.2024 | 14:31

biologia

nauka

owady

przyroda
�wiat b�dzie coraz bardziej chory na raka - ostrzega WHO

rak

Margit Kossobudzka

�wiatowa Organizacja Zdrowia i Mi�dzynarodowa Agencja Bada� nad Rakiem przedstawi�y najnowsze prognozy dotycz�ce zachorowa� na raka. S� one pesymistyczne.
02.02.2024 | 18:03

nauka

nowotwory

zdrowie
IMGW ostrzega przed silnym wiatrem. Znowu tydzie� jazdy bez trzymanki. Co si� dzieje z pogod�?

ostrze�enie IMGW

Krzysztof Drozdowski

Czeka nas bardzo niespokojny tydzie� - z deszczem, �niegiem, zmienn� temperatur� i silnym wiatrem. Po cyklonach "Margrit" i "Nadine" przyjd� nast�pne.
02.02.2024 | 16:37

globalne ocieplenie

nauka

pogoda

prognoza pogody
Sztuczna inteligencja wesz�a w �wiat niemowlaka. Dos�ownie. Niezwyk�y eksperyment

sztuczna inteligencja

Piotr Cie�li�ski

Eksperyment mia� sprawdzi�, czy sztuczna inteligencja jest w stanie nauczy� si� m�wi� w ten sam spos�b co ma�e dziecko. Czyli s�ysz�c i widz�c to samo co rozpoczynaj�cy przygod� z �yciem maluch.
02.02.2024 | 14:00

dzieci

dziecko

m�zg

nauka
Archeozoolo�ka: Wyruszam do Tanzanii szuka� �r�de� ludzko�ci. To b�dzie praca detektywa

polscy naukowcy donosz�

Dr hab. Marta Osypi�ska

Jestem archeozoolo�k�. W centrum moich zainteresowa� s� zwierz�ta i relacje cz�owiek - zwierz�, zw�aszcza na terenie Afryki. Badam, jak funkcjonowali ludzie i otaczaj�ce ich zwierz�ta przed setkami i tysi�cami lat.
02.02.2024 | 10:33

Afryka

archeologia

nauka

odkrycia naukowe
J�czymy, �e m�odzi za du�o czasu siedz� przed ekranami, ale przy robieniu lekcji te� siedz�

Felietony

Natalia Waloch

Odpowiedzialno�� za ci��ce nad nami obowi�zki to wa�ne cechy dojrza�ych ludzi. Widz� warto�� w ich wyrabianiu u dzieci
02.02.2024 | 10:00

nauczyciele

nauka

prace domowe

szko�a
Kosmiczne spirale przecudnych galaktyk. Teleskop Webba w wielkiej formie

Kosmiczny Teleskop Jamesa Webba

Piotr Cie�li�ski

Kosmiczny Teleskop Webba sfotografowa� 19 galaktyk spiralnych, takich jak nasza Droga Mleczna. Dzi�ki tym zdj�ciom astrofizycy mog� wyja�ni�, jak tworz� si� spiralne ramiona, kt�rych struktura pozostaje nieodgadniona.
02.02.2024 | 06:00

droga mleczna

fizyka

galaktyki

kosmos
Ksi�yc si� kurczy. "Houston, mamy problem"

ksi�yc

Piotr Cie�li�ski

Zesp� ameryka�skich naukowc�w odkry�, �e Ksi�yc jest aktywny tektonicznie. Do trz�sie� - i to do�� silnych - dochodzi wzd�u� uskok�w, kt�rych jest sporo zw�aszcza w pobli�u bieguna po�udniowego. Tam, gdzie wkr�tce maj� l�dowa� astronauci NASA.
01.02.2024 | 17:58

kosmos

nasa

nauka

trz�sienie ziemi
Naukowcy odkryli now� form� �ycia - obelisk. Tylko czy to naprawd� �ycie?

biologia

Margit Kossobudzka

Obeliski s� kawa�kiem RNA i zasiedlaj� bakterie �yj�ce w naszych ustach oraz jelitach.
01.02.2024 | 16:08

bakterie

nauka

przyroda

wirusy
Czarna dziura, kt�ra wywr�ci�a stolik. Zdumiewaj�ce odkrycie teleskopu ESA

czarna dziura

Piotr Cie�li�ski

Czarne dziury s� jak rozkapryszone ma�e dzieci, kt�re bez przerwy wypluwaj� jedzenie. Teleskop XMM-Newton wykry� w�a�nie dziur�, kt�ra wprawdzie jad�a schludnie, ale mimo to nagle wywr�ci�a stolik.
01.02.2024 | 14:00

Europejska Agencja Kosmiczna

fizyka

kosmos

nauka
Rozwi�� quiz. Co wiesz o odkryciach archeologicznych?

quizy Wyborczej

Joanna Bujakiewicz

Co odkry� bedui�ski pasterz, szukaj�c zagubionej kozy? Na czyj� cze�� nasza przodkini dosta�a imi� Lucy? Sk�d si� wzi�li rdzenni Amerykanie? Rozwi�� test z wiedzy archeologicznej.
01.02.2024 | 11:00

antropologia

archeologia

nauka
Mamy kolejny dow�d, �e cz�owiek wsp�czesny przekroczy� Alpy, zanim w Europie wymarli neandertalczycy

Homo sapiens

Tomasz Ulanowski

Nasi dalecy przodkowi byli, jak si� okazuje, wyj�tkowo twardymi skurczybykami.
31.01.2024 | 17:00

antropologia

archeologia

Europa

m�zg

Poprzednia 19 20 21 22 23 ... Nast�pna