NAUKA Gazeta Wyborcza

Kultura, g�upcze! Jaros�aw P�uciennik odpowiada Borysowi Budce

Borys Budka

Jaros�aw P�uciennik

Wy�sze wykszta�cenie jest kluczowe dla przysz�o�ci. Upraszczaj�ce i sp�aszczaj�ce oraz nienaukowe podej�cie do wy�szego wykszta�cenia (nie zdobywania wiedzy, bo ta jest dzisiaj wsz�dzie) jest kr�tkowzroczne. I prowadzi ludzi na manowce.
21.03.2021 | 13:20

nauka
Zagadka mechanizmu z Antykithiry - czy to tylko �ut szcz�cia, �e trafi� w nasze r�ce?

Nauka

Piotr Cie�li�ski

Grecy rzeczywi�cie my�leli, �e istnieje gigantyczny (cho� niewidzialny) mechanizm, obracaj�cy zestawem kryszta�owych sfer niebieskich - opowiada "Wyborczej" prof. Adam Wojcik z University College London, kt�rego zesp� odtworzy� mechanizm z...
20.03.2021 | 08:45

archeologia

Grecja

mechanizm z antykithiry

nauka
Wi�cej m�odych uzale�nionych jest od nauki ni� od gier. W czasie wolnym maj� typowe objawy odstawienne

By� rodzicem

Paula Szewczyk

O przymusie nauki m�wimy, gdy ucze� traci kontrol� nad swoim zachowaniem i gdy prowadzi ono do pogorszenia zdrowia. Kiedy np. pr�buje przesta� si� uczy� i zrobi� sobie dzie� wolny, ale dostaje b�lu g�owy, mi�ni czy zaczyna odczuwa� l�k, m�czy go...
20.03.2021 | 06:01

dzieci

edukacja

nauka

Paula Szewczyk
Je�li nie uchronimy oceanu, pope�nimy samob�jstwo - wyliczaj� naukowcy

antropocen

Tomasz Ulanowski

Publikacja w "Nature" to kolejny g�os ze �wiata nauki domagaj�cy si� zostawienia dzikiej przyrodzie znacznej cz�ci Ziemi.
19.03.2021 | 08:14

biologia

nauka
Wreszcie prze�om w pogodzie! Ale najpierw paskudny weekend

Nauka

Krzysztof Drozdowski

Pogoda ostatnio nas nie rozpieszcza�a, ale ju� wida� i czu� oznaki nadchodz�cych zmian. B�dzie si� dzia�o.
18.03.2021 | 18:32

nauka

pogoda

prognoza pogody

Wiosna 2021
Europejska Agencja Lek�w: szczepionka AstraZeneki skuteczna i bezpieczna

Nasza Europa

Wojciech Moskal

EMA nadal zaleca szczepienia preparatem AstraZeneki. Korzy�ci przewy�szaj� ryzyko. Nale�y jednak pilnie �ledzi� wszystkie podejrzane przypadki - przyznaje agencja.
18.03.2021 | 17:07

AstraZeneca

COVID-19

medycyna

nauka
Od czego zacz�� nowe, trudne zadanie? Od robienia niczego

Rozw�j

Anna Wo�niak

Opanowa�y�my umiej�tno�� robienia trzech rzeczy naraz i wyciskania z ka�dej minuty, ile si� da. A kiedy ostatnio robi�a� nic? Tak po prostu patrzy�a� przez okno albo przygl�da�a� si� paruj�cej herbacie w kubku? Brzmi jak strata czasu, ale dla...
18.03.2021 | 13:52

m�zg

nauka

odpoczynek

spok�j
Wieloj�zyczno�� to nie tylko szansa na lepsz� prac�. Znajomo�� j�zyk�w chroni przed zaburzeniami funkcji poznawczych

By� rodzicem

Ana Camarero, El Pa�s

W�adanie j�zykiem, tak potrzebne do funkcjonowania w r�nych dziedzinach, sprawi�o, �e rodzice traktuj� nauk� j�zyk�w obcych jako priorytet gwarantuj�cy sukcesy w �yciu zawodowym. Ale zalet wieloj�zyczno�ci jest wi�cej
18.03.2021 | 05:58

dwuj�zyczne dzieci

dzieci

edukacja

j�zyki obce
21 pyta� o szczepionk� firmy AstraZeneca

szczepienia na covid

Margit Kossobudzka

Szczepionka AstraZeneki wzbudza w Europie obawy, ale czy s�usznie? Co obecnie wiemy na jej temat?
17.03.2021 | 18:13

AstraZeneca

Nasza Europa

nauka

zdrowie
Nowe zwoje biblijne. Sensacyjne odkrycie w Jaskini Grozy na Pustyni Judzkiej

Nauka

Joanna Grabowska

Po blisko czterech latach przeczesywania jaski� Pustyni Judzkiej izraelscy archeolodzy pokazali we wtorek znalezione w nich skarby. To ponad 80 skrawk�w zwoj�w z tekstami biblijnymi (pierwsze, jakie odkryto od 60 lat), kosz sprzed 10,5 tys. lat i...
17.03.2021 | 17:17

archeologia

Izrael

nauka
Islandia dr�y. 50 tys. trz�sie� ziemi w trzy tygodnie. Kiedy wybuchnie?

Islandia

Micha� Horodyski

Wszyscy spodziewaj� si� erupcji wulkanu niedaleko Rejkiawiku. Mo�e nast�pi� ju� za kilka godzin. Albo za 10 lat.
17.03.2021 | 16:44

nauka

trz�sienie ziemi

wulkan
Zmar� prof. Roman Koch, ceniony naukowiec i dydaktyk. Wychowa� wiele pokole� student�w. Mia� 101 lat

zmarli

Rafa� Zieli�ski

16 marca zmar� prof. Roman Koch. Wieloletni wyk�adowca Politechniki Wroc�awskiej, wychowawca wielu pokole� student�w i naukowc�w. Studenci m�wili na niego "Papa Koch". 26 lutego sko�czy� 101 lat.
17.03.2021 | 16:20

nauka

Politechnika Wroc�awska

studenci

uczelnie
W nazwach grzyb�w szykuje si� rewolucja! Zmiany czekaj� podgrzybki, ko�laki, ma�laki

Nauka

Mateusz Sowi�ski

Czy przyzwyczaimy si� do nowych nazw? Niekt�re a� tak bardzo si� nie zmieniaj�. Popularny podgrzybek ma by� teraz podgrzybem, a borowik - krasnoborowikiem.
17.03.2021 | 09:05

biologia

grzyby

nauka
Angela Merkel stawia na dobrze uszczelnione okna, a Kalifornijczycy buduj� coraz wi�ksze domy. Vaclav Smil: "Je�li chcemy ratowa� planet�, mniej marnujmy!"

zmiany klimatu

Nathan Gardels

- Chcesz ocali� planet�? Zacznij od uszczelnienia okien. Trzeba zacz�� po prostu od oszcz�dzania - m�wi Vaclav Smil, czesko-kanadyjski naukowiec.
17.03.2021 | 06:15

kryzys biosfery

marnowanie jedzenia

Nasza Europa

Nauka
Bez linii papilarnych ludzki dotyk by�by upo�ledzony. Naukowcy wk�uli si� i to zbadali

nauka

Tomasz Ulanowski

"Chc� czuciem rz�dzi�, kt�re jest we mnie" - a dok�adniej na opuszkach palc�w i koniuszkach linii papilarnych. Okazuje si�, �e istotna jest nawet pojedyncza zmarszczka nask�rka.
16.03.2021 | 15:58

antropologia

biologia
Nie martw si� rozmiarem penisa. Najnowsze badania uspokajaj�

Nauka

Kasper Kalinowski

Chyba wok� �adnego organu nie naros�o tyle mit�w co wok� m�skiego cz�onka, zw�aszcza jego rozmiaru. Najnowsze badania wielu panom mog� przynie�� ulg� - ich obawy w zdecydowanej wi�kszo�ci s� bezzasadne.
16.03.2021 | 15:27

m�czyzna

nauka

penis

psychologia
Europejska Agencja Lek�w: Korzy�ci ze szczepionki AstraZeneki przewy�szaj� ryzyko skutk�w ubocznych

szczepienia na covid

Margit Kossobudzka, Maciej Or�owski

Korzy�ci ze szczepionki firmy AstraZeneca nadal przewy�szaj� ryzyko ewentualnych skutk�w ubocznych - powiedzia�a dzi� szefowa Europejskiej Agencji Lek�w. Ju� ponad 20 kraj�w Europy zaprzesta�o stosowania szczepionki z powodu obaw o zakrzepy krwi....
16.03.2021 | 14:04

nauka

zdrowie
Tak ostrych susz jak w ostatnim czasie nie by�o w Europie �rodkowej przez ponad dwa tysi�ce lat

globalne ocieplenie

Tomasz Ulanowski

Wszystko przez globalne ocieplenie. To g��wny wniosek z bada� przyrost�w rocznych czeskich i bawarskich d�b�w, kt�rych wyniki publikuje najnowsze wydanie tygodnika "Nature Geoscience".
15.03.2021 | 19:49

antropocen

klimat

nauka

Zmiana Klimatu
Tomasz Ro�ek poprowadzi wyk�ad na WSIiZ w Rzeszowie. Popularyzator nauki opowie o zmieniaj�cym si� klimacie

nauka

ako

W najbli�szy czwartek dr Tomasz Ro�ek, popularyzator nauki i tw�rca kana�u na YouTube "Nauka. To lubi�" poprowadzi w Wy�szej Szkole Informatyki i Zarz�dzania wyk�ad online "Klimat si� zmienia, czy i my nie musimy si� zmieni�?". Spotkanie b�dzie...
15.03.2021 | 19:45

online

Rzesz�w

tomasz ro�ek

WSIiZ
Sarah Gilbert: Opieka nad trojaczkami nauczy�a j� wytrwa�o�ci. To przyda�o si� przy pracy nad szczepionk�

Wysokie Obcasy Extra

Irena Cie�li�ska

Kiedy siedzimy zamkni�ci w domach podczas kolejnych zaostrze� lockdownu, pojawiaj� si� nowe bohaterki i bohaterowie opinii publicznej - ludzie nauki. Na czo�o si�� rzeczy wysuwaj� si� wakcynolo�ki, bo jako� tak si� sk�ada, �e w wy�cigu o opracowanie...
15.03.2021 | 10:35

koronawirus

nauka

szczepionka na koronawirusa

Wysokie Obcasy Extra
7 rzeczy, kt�rych nie wiedzieli�my tydzie� temu

Nauka

Piotr Cie�li�ski

G�owa mo�e odrzuci� cia�o i... �y� dalej. �limaki tak potrafi�. Szkoda, �e my nie jeste�my do tego zdolni, zw�aszcza na wiosn�. To jedna z siedmiu naukowych wiadomo�ci, kt�re zaintrygowa�y nas w ostatnim tygodniu.
15.03.2021 | 06:40

nauka
Brytyjczycy odtworzyli staro�ytny mechanizm z Antykithiry. To urz�dzenie "nie z tego �wiata"

Nauka

Piotr Cie�li�ski

Replika mechanizmu z Antykithiry pog��bia zagadk�. Naukowcy zachodz� w g�ow�, jak staro�ytni Grecy ponad 2 tys. lat temu mogli wykona� tak precyzyjny mechanizm, kt�ry odtwarza� za�mienia Ksi�yca, S�o�ca i ruchy pi�ciu znanych wtedy planet. Nic...
15.03.2021 | 06:38

archeologia

mechanizm z antykithiry

nauka

staro�ytno��
Mi�o�� daje co najmniej 13 powod�w do rozstania

antropologia

Kasper Kalinowski

Cz�owiek chcia�by si� zakocha� mo�e i na ca�e �ycie. Wiadomo, nie jest to �atwe. Na domiar z�ego naukowcy z�o�liwie punktuj� nasze romantyczne fantazje.
14.03.2021 | 10:00

nauka

psychologia
M�twy zwyczajne potrafi� si� nadzwyczajnie powstrzyma�. Zda�y test op�nionej gratyfikacji

Nauka

Tomasz Ulanowski

To jeden z test�w, kt�rym psychologowie po�rednio mierz� umiej�tno�ci poznawcze ludzi i innych zwierz�t. Je�li umiesz si� powstrzyma� przed po�arciem smako�yku - bo na horyzoncie majacz� dwa albo jeden smaczniejszy - to znaczy, �e jeste� bystry.
13.03.2021 | 15:00

biologia

nauka

zwierz�ta
Inwazyjny "cuchn�cy pluskwiak" dotar� do Wielkiej Brytanii. W Polsce te� ju� jest

zwierz�ta

Mateusz Sowi�ski

To tarcz�wka marmurkowata (Halyomorpha halys), pluskwiak pochodz�cy z po�udniowo-wschodniej Azji.
13.03.2021 | 10:42

biologia

nauka
Mileva Mari� by�a wielk� mi�o�ci� Einsteina. Im d�u�ej byli razem, tym bardziej jej nienawidzi�

Ale Historia

Iwona S�abuszewska-Krauze

W li�cie do przyjaciela Albert Einstein pisa�, �e jego definicja dobrej �ony "oscyluje pomi�dzy �wini� a notoryczn� sprz�taczk�". Wydaje si�, �e pierwsza cz�� por�wnania dotyczy�a Milevy Mari�.
13.03.2021 | 06:00

Albert Einstein

nauka

teoria wzgl�dno�ci
Pfizer/BioNTech 97 proc., Novavax 86 proc. Tak broni� przed brytyjskim wariantem koronawirusa

szczepienia na covid

Piotr Cie�li�ski

Szczeg�lnie mo�e cieszy� informacja o wysokiej skuteczno�ci szczepionki Pfizer/BioNTech. Jest oparta na rzeczywistych danych z przebiegu szczepie� w Izraelu.
12.03.2021 | 14:22

COVID-19

epidemia koronawirusa

nauka

novavax
Europejska Agencja Lek�w uspokaja w sprawie szczepionki AstraZeneki

Nasza Europa

Wojciech Moskal

Korzy�ci wci�� przewy�szaj� potencjalne ryzyko - podkre�la EMA. Jednocze�nie agencja wnikliwie bada przypadki powik�a� u os�b, kt�rym podano szczepionk� AstraZeneki.
12.03.2021 | 11:55

COVID-19

epidemia koronawirusa

koronawirus

medycyna
Prognoza pogody. IMGW ostrzega przed wiatrem i burzami

prognoza pogody

Krzysztof Drozdowski

Zachodni, silny wiatr niesie ocieplenie i opady - miejscami r�wnie� �niegu! Mo�liwe s� te� wiosenne burze. Po weekendzie znowu si� och�odzi.
12.03.2021 | 10:23

nauka

pogoda
We Francji skal� epidemii COVID-19 odczytuj� ze... �ciek�w

epidemia koronawirusa

Jacek Kubiak

Cho� koronawirus SARS-CoV-2 wywo�uj�cy COVID-19 jest przenoszony g��wnie drog� kropelkow� do dr�g oddechowych, to jego RNA mo�na znale�� w kale chorych lub zaka�onych bezobjawowo.
12.03.2021 | 06:00

COVID-19

koronawirus

nauka

zdrowie
Spermagedon. Jako�� plemnik�w leci na �eb na szyj�. Zaraz przestaniemy si� rozmna�a�?

antropocen

Kasper Kalinowski

Przetrwanie ludzko�ci stoi pod znakiem zapytania. Wiadomo - to p�tla antropocenu, kt�r� sami zaciskamy na w�asnej szyi. Jedn� z przyczyn zag�ady naszego gatunku mo�e si� sta� spadek jako�ci m�skiego nasienia.
11.03.2021 | 19:00

antropologia

nauka

zdrowie
"Gazeta Wyborcza" jako jedyne medium wsp�pracuje z sieci� europejskich uczelni w unijnym projekcie Periscope

nauka

Vadim Makarenko

Pomo�emy zmierzy� skutki pandemii i przygotowa� si� na kolejne.
11.03.2021 | 14:00

COVID-19

epidemia koronawirusa

Periscope

zdrowie
Jeste� chory? Trzymaj dystans! B�d� m�dry jak gupik i inne zwierz�ta

zwierz�ta

Margit Kossobudzka

Nie jeste�my jedynym gatunkiem, kt�ry wpad� na to, �e zachowanie dystansu fizycznego mo�e zmniejszy� ryzyko zaka�enia si� gro�nym patogenem. Wiedz� o tym tak�e mr�wki, gupiki i zi�by.
11.03.2021 | 10:02

biologia

choroby zaka�ne

nauka
Prof. Kucharski: Epidemi� nap�dzaj� superzakaziciele

epidemia koronawirusa

Piotr Cie�li�ski

Podczas pandemii COVID-19 pa�stwa wytoczy�y najci�sze dzia�a - zastosowa�y bardzo restrykcyjne �rodki, pe�ne lockdowny, co w niekt�rych przypadkach pozwoli�o ograniczy� liczb� kontakt�w spo�ecznych a� o 70-80 proc. Ale mo�na sobie wyobrazi� wirusy,...
11.03.2021 | 07:00

COVID-19

koronawirus

Nasza Europa

nauka
Chi�czycy uszyli ekran. Pierwszy, kt�ry mo�na gnie��, pra�, prasowa� i nosi� na sobie

nauka

Piotr Cie�li�ski

Wy�wietlacze i ekrany trac� sztywno��. Mo�na je mi�tosi�, sk�ada� i w og�le obchodzi� si� z nimi tak brutalnie jak z mi�kk� tkanin�, bo same s� tkanin�. To kolejny etap ich szybkiej ewolucji po plastikowych OLED-ach.
10.03.2021 | 17:00

elektronika

technologie

wearables
Klimatolodzy: Mieli�my ciep�� zim�, ale to ju� norma

globalne ocieplenie

Tomasz Ulanowski

Zima by�a ciep�a zar�wno w Polsce, jak i prawie w ca�ej Unii Europejskiej. Z kolei ostatnie 12 miesi�cy to globalnie trzeci najgor�tszy taki okres.
10.03.2021 | 14:00

antropocen

klimat

nauka

Zmiana Klimatu
Helikopter w ogniu? Pierwszy lot na Marsie mo�e spowodowa� wy�adowania w atmosferze

�azik marsja�ski

Piotr Cie�li�ski

Tak sugeruj� badacze atmosfery Marsa, ale jednocze�nie uspokajaj�: wy�adowania nie powinny zaszkodzi� ani �mig�owcowi Ingenuity, ani �azikowi Perseverance'owi, kt�ry z oddali b�dzie si� przygl�da� pionierskiemu lotowi.
10.03.2021 | 10:00

kosmos

mars

NASA

nauka
Najstarszy cmentarz dla zwierz�t - kot�w, ps�w i makak�w - ma 2 tys. lat. Odkryli go Polacy

zwierz�ta

Joanna Grabowska

Bogaci Rzymianie za�o�yli go na peryferiach miasta portowego Berenike w Egipcie. Wi�kszo�� zwierzak�w, u�o�onych na boku na matach, jak do snu, spocz�a w pojedynczych grobach.
10.03.2021 | 07:00

archeologia

nauka
W USA przeciw COVID-19 szczepi� ju� orangutany i bonobo

szczepionka na koronawirusa

Wojciech Moskal

Szczepionk� chroni�c� przed koronawirusem SARS-CoV-2 otrzyma�y ma�py cz�ekokszta�tne mieszkaj�ce w ogrodzie zoologicznym w San Diego w Kalifornii.
09.03.2021 | 19:00

COVID-19

epidemia koronawirusa

koronawirus

medycyna
Polacy chc� dzikiej Puszczy Bia�owieskiej. Rz�d b�dzie j� r�n��

Puszcza Bia�owieska

Adam Wajrak

Jaki tupet trzeba mie�, jakim by� arogantem i ignorantem, �eby zgod� na wycink� w Puszczy Bia�owieskiej, najcenniejszym lesie i jednym z najwspanialszych obiekt�w przyrodniczych Europy, podpisa� w siedzibie Bia�owieskiego Parku Narodowego, i to...
09.03.2021 | 16:12

nauka

ochrona przyrody

ochrona �rodowiska

Poprzednia 112 113 114 115 116 ... Nast�pna