FIZYKA Gazeta Wyborcza

Bli�ej do kontrolowanej syntezy j�drowej. Rekord energii w tokamaku JET w Wielkiej Brytanii

Nauka

Piotr Cie�li�ski

Podczas konferencji prasowej w Culham ko�o Oksfordu w Wielkiej Brytanii naukowcy og�osili dzisiaj prze�omowe osi�gni�cie w badaniach nad kontrolowan� syntez� j�drow�.

09.02.2022 | 14:57

fizyka

fuzja termoj�drowa

reaktor j�drowy

s�o�ce

Oto nowe - imponuj�ce! - rekordy �wiata d�ugo�ci b�yskawic

nauka

Tomasz Ulanowski, Piotr Cie�li�ski

Jeden dotyczy d�ugo�ci w przestrzeni - 768 km - a drugi w czasie - przesz�o 17 sek. Oba potwierdzi�a w�a�nie �wiatowa Organizacja Meteorologiczna (WMO).

03.02.2022 | 12:47

atmosfera

fizyka

klimat

pogoda

B�yskawica dotykaj�ca oceanu w Portugalii

7 rzeczy, kt�rych nie wiedzieli�my tydzie� temu

nauka

Margit Kossobudzka

Odkrycie, kt�re zapowiada now� er� medycyny regeneracyjnej, zagadki Wszech�wiata, ale te� skali mikro oraz niezwyk�e australijskie skamieliny. Oto najciekawsze naukowe odkrycia minionego tygodnia.

31.01.2022 | 12:58

fizyka

kosmos

mikrobiota

paleontologia

Paskosuse� lamparci w zimowej hibernacji

We Francji wymy�lili bajecznie trwa�e ba�ki mydlane. Ale bez myd�a

Nauka

Piotr Cie�li�ski

Jedn� z tych baniek Francuzi obserwowali przez 465 dni, zanim ostatecznie p�k�a. To �wiatowy rekord.

27.01.2022 | 16:55

ba�ka mydlana

fizyka

materia�y

piana

Pokazy baniek mydlanych na toru�skim Rubinkowie

Naukowcy podpatruj� sowy. Celem s� cichsze drony, samoloty i turbiny wiatrowe

Nauka

Piotr Cie�li�ski

Sow� p�omyk�wk� jeste�my w stanie us�ysze� dopiero wtedy, gdy podleci do nas na metr. W dalszej odleg�o�ci szum jej lotu jest poni�ej progu ludzkiego s�uchu. Naukowcy nie s� w stanie w pe�ni tego zrozumie�, a in�ynierowie - na�ladowa� w...

19.01.2022 | 10:03

aeronautyka

dron

fizyka

ha�as

In�ynierowie chc� skopiowa� kszta�t sowich skrzyde�, aby wyciszy� �mig�a, �opaty turbin i p�aty no�ne samolot�w

Google na 80. urodziny Stephena Hawkinga. "Tam gdzie jest �ycie, jest nadzieja"

Nauka

Piotr Cie�li�ski

S�ynny fizyk, badacz czarnych dziur Stephen Hawking, zmar� cztery lata temu. Dzisiaj obchodzi�by 80. urodziny. Google uczci� ten dzie� kr�tkim animowanym wideo.

08.01.2022 | 15:00

fizyka

google doodle

Stephen Hawking

Chi�czycy rozpalili sztuczne s�o�ce. W tokamaku EAST rekordowo d�ugo utrzymano plazm�

Nauka

Piotr Cie�li�ski

W chi�skim tokamaku EAST w Hefei, kt�ry nazywany jest "sztucznym s�o�cem", uda�o si� utrzyma� rozpalon� do 70 mln st. plazm� przez rekordowo d�ugi czas: 17 min i 36 s. To kamie� milowy na drodze do ujarzmienia energii S�o�ca na Ziemi.

06.01.2022 | 16:29

Chiny

fizyka

reaktor j�drowy

s�o�ce

Prof. Szymon Malinowski, fizyk: Patrz�, jak kropelki ta�cz� w chmurze

polscy naukowcy donosz�

Szymon Malinowski

I poszukuj� �wi�tego Graala fizyki atmosfery.

23.12.2021 | 14:06

fizyka

globalne ocieplenie

klimat

nauka

Albert ci�gle g�r�! Teoria Einsteina przesz�a 10 kolejnych test�w - raportuj� fizycy

Nauka

Piotr Cie�li�ski

Przewidywania ponadstuletniej ju� og�lnej teorii wzgl�dno�ci Einsteina zgadzaj� si� co do joty w najnowszych pomiarach w�asno�ci fal grawitacyjnych oraz obserwacji uk�adu podw�jnego pulsar�w.

17.12.2021 | 11:39

albert einstein

czarne dziury

fale grawitacyjne

fizyka

Centrum kontroli detektora fal grawitacyjnych Virgo niedaleko Pizy we W�oszech

Lingua physica (9)

Felietony

Krzysztof A. Meissner

Co ��czy absorpcj� z siorbaniem, pasierbem, klimatem i Nagrod� Nobla?

16.12.2021 | 01:00

fizyka

greka

j�zyk polski

j�zyk praindoeuropejski

Muzeum Farmacji w aptece 'Pod �ab�dziem', Bydgoszcz, 2009 r. Nazwa 'apteka' pochodzi z greki ('odr�bny pojemnik')

Rekordowa kwota za odr�czne notatki Einsteina o teorii wzgl�dno�ci

Nauka

Piotr Cie�li�ski

Cen� 11,6 mln euro osi�gn�� we wtorek na aukcji w Pary�u 54-stronicowy r�kopis Alberta Einsteina z lat 1913-14, kt�ry zawiera jedno z pierwszych opracowa� og�lnej teorii wzgl�dno�ci. To najwy�sza kwota, jak� kiedykolwiek zap�acono za zapiski...

24.11.2021 | 13:43

albert einstein

aukcje

fizyka

teoria wzgl�dno�ci

Albert Einstein w roku 1921, kiedy dosta� Nagrod� Nobla z fizyki

Co to jest i sk�d si� bierze czas

Classic

Tomasz Kwa�niewski

Dlaczego mamy wra�enie, �e czas p�ynie tylko do przodu? Nikt jeszcze nie rozwi�za� tej zagadki. Rozmowa z Andrzejem Draganem, fizykiem

24.11.2021 | 06:00

fizyka

Wyborcza Classic

Ile wiesz o promieniotw�rczo�ci w tobie i wok� ciebie? Odpowiedzi do quizu

Nauka

Piotr Cie�li�ski

Tu znajdziesz poszerzone odpowiedzi do naszego quizu o naturalnej promieniotw�rczo�ci wok� nas, a tak�e i odno�niki do naszych tekst�w, z kt�rych mo�esz si� dowiedzie� jeszcze wi�cej.

07.11.2021 | 20:46

fizyka

promieniowanie radioaktywne

quizy Wyborczej

Naturalna radioaktywno�� - zdj�cie ilustracyjne.

Prof. Sacha z UJ: �cigamy si� z Google'em o kryszta� czasowy. I mamy przewag�

polscy naukowcy donosz�

Krzysztof Sacha (Uniwersytet Jagiello�ski)

Przyszed� czas na czasotronik�, czyli praktyczne urz�dzenia, w kt�rych wykorzystane zostan� struktury krystaliczne w czasie. To nowa kwantowa faza materii odkryta przez polskiego naukowca z Uniwersytetu Jagiello�skiego, kt�ra podbija �wiat fizyki. O...

21.10.2021 | 09:49

fizyka

kryszta�y czasowe

Tylko na Wyborcza.pl

Prof. Krzysztof Sacha z Uniwersytetu Jagiello�skiego

Nie taki wszech�wiat pi�kny, jak fizycy by chcieli. "B�g nie m�g� stworzy� czego� tak absurdalnego!"

ksi��ki

Wojciech Orli�ski

Przyjrzyjmy si� obecnemu stanowi wiedzy, by zrozumie�, dlaczego tak bardzo si� on nie podoba fizykom. Dlaczego nie potrafi� si� cieszy� z post�pu, kt�rego dokonali w zesz�ym stuleciu?

19.10.2021 | 05:56

Albert Einstein

boska cz�stka

fizyka

Magazyn Ksi��ki nr 5/50

Kwarki drugiej i trzeciej generacji nazywamy dziwnymi, powabnymi, wierzchnimi i spodnimi. Jako pierwszy zosta� odkryty dziwny, st�d jego nazwa - potem fizycy ju� przestali si� dziwi�

Starsi panowie trzej, kt�rym klimat niestraszny. Kim s� laureaci Nagrody Nobla z fizyki 2021

Nauka

Piotr Cie�li�ski, Paulina Mozolewska, Wojciech Moskal

Tegoroczni laureaci nagrody Nobla z fizyki to ju� emerytowani profesorowie. S� przyk�adem jednej z zasad rz�dz�cych przyznawaniem Nobli: trzeba dokona� czego� wielkiego i... do�y�.

05.10.2021 | 15:30

fizyka

nagroda nobla

Giorgio Parisi otwiera butelk� wina w Accademia dei Lincei w Rzymie. Parisi otrzyma� drug� po�ow� nagrody Nobla w dziedzinie fizyki za 'odkrycie wzajemnego oddzia�ywania nieporz�dku i fluktuacji w uk�adach fizycznych od skali atomowej do planetarnej'.

Nagroda Nobla z fizyki za modelowanie ziemskiego klimatu

Nauka

Piotr Cie�li�ski

Nagrod� Nobla z fizyki dosta�o trzech fizyk�w: Syukuro Manabe, Klaus Hasselmann i Giorgio Parisi za "za prze�omowy wk�ad w zrozumienie z�o�onych uk�ad�w fizycznych", w szczeg�lno�ci ziemskiego klimatu. Wnie�li oni podwaliny pod wiedz� o tym, jak...

05.10.2021 | 11:56

fizyka

nagrody nobla

Dzisiaj Nagroda Nobla z fizyki. Kto jest typowany?

Nauka

Piotr Cie�li�ski

Tegorocznych laureat�w Nagrody Nobla w dziedzinie fizyki - maksymalnie trzy osoby - poznamy o godzinie 11.45. Podziel� si� kwot� 10 mln koron, czyli ok. 980 tys. euro. Jak zwykle, kilka tygodni wcze�niej Clarivate Analytics og�osi�a mocnych...

05.10.2021 | 05:54

alfred nobel

fizyka

nagroda nobla

Medal noblowski dla laureat�w z fizyki i chemii. Na awersie podobizna Alfreda Nobla, a na rewersie cytat z Wergiliusza 'Inventas vitam iuvat excoluisse per artes' (uczy�my �ycie lepszym przez nauk� i sztuk�)

Zjazd Fizyk�w Polskich w Bydgoszczy. Zacznie si� od startu misji do stratosfery

Zjazd Fizyk�w Polskich

geo

Zjazd Fizyk�w Polskich w Bydgoszczy zacznie si� od misji do stratosfery i wystawy plakat�w z wybitnymi postaciami �wiatowej nauki rodem z Bydgoszczy i regionu. W zje�dzie online we�mie udzia� ameryka�ski noblista - prof. Frank Wilczek.

16.09.2021 | 18:44

Collegium Medicum w Bydgoszczy

fizyka

nauka

Politechnika Bydgoska

Domy bez kabli i gniazdek z pr�dem? Japo�czycy ju� to potrafi�

Nauka

Piotr Cie�li�ski

Naukowcy opisuj� w "Nature Electronics" nowy spos�b przesy�ania energii elektrycznej - bezprzewodowy. By� mo�e dzi�ki niemu pozb�dziemy si� z naszych mieszka� i dom�w gniazdek z pr�dem i pl�taniny kabli zasilaj�cych.

31.08.2021 | 18:00

energia

fizyka

nowe technologie

Takuya Sasatani - naukowiec z Uniwersytetu Tokio - testuje bezprzewodowe przesy�anie energii

Niebieski Ksi�yc w weekend. Czy ta pe�nia naprawd� mo�e by� niebieska?

astronomia

Piotr Cie�li�ski

Najbli�sza pe�nia, kt�ra wypada w niedziel�, jest nazywana niebieskim Ksi�ycem. Nie ma to nic wsp�lnego z barw� naszego satelity. Ale czasem mo�e on rzeczywi�cie sta� si�... b��kitny.

20.08.2021 | 15:26

fizyka

ksi�yc

pe�nia

Prze�om w syntezie j�drowej. Amerykanie rozpalili miniaturowe S�o�ce w laserowej instalacji NIF w Kalifornii

Nauka

Piotr Cie�li�ski

W laserowej instalacji NIF w Kalifornii uzyskano rekordow� energi� z reakcji syntezy j�drowej. Chodzi o reakcje, kt�re rozpalaj� S�o�ce. To prze�om na drodze do ich opanowania.

19.08.2021 | 10:21

energia j�drowa

fizyka

s�o�ce

USA

Komora laserowej instalacji NIF w Kalifornii, gdzie fizycy pr�buj� ujarzmi� reakcje syntezy j�drowej

Naukowcy zamienili wod� w p�ynny metal. "Po raz pierwszy w dziejach ludzko�ci widzimy metaliczn� wod�"

Nauka

Piotr Cie�li�ski

Mi�dzynarodowy zesp� fizyk�w i chemik�w po raz pierwszy uzyska� na Ziemi metaliczn� wod�, kt�ra przewodzi pr�d i ma z�oty po�ysk.

03.08.2021 | 19:18

chemia

fizyka

nauka

woda

Metaliczna b�ona wodna o z�ocistym po�ysku. Eksperyment opisany w 'Nature'

7 rzeczy, kt�rych nie wiedzieli�my tydzie� temu

nauka

Margit Kossobudzka

Naukowcy poszerzyli nasz� wiedz� dotycz�c� czarnych dziur, rozwi�zali jedn� z najwi�kszych zagadek mumii z Tollund, wyja�nili, jak poziom neuroprzeka�nik�w wp�ywa na zdolno�ci matematyczne, i odpowiadaj�, dlaczego woda w Ba�tyku jest taka ciep�a....

02.08.2021 | 12:27

botanika

fizyka

neurologia

zmiany klimatu

Niekt�re cechy nagonasiennych, takie jak budowa szyszki - jej kolor, kszta�t i wielko��, mog� powsta� w wyniku wielokrotnych duplikacji genomu. Szyszka �e�ska z gatunku Callitris pancheri nale��cego do cyprysowatych.

Einstein znowu mia� racj�. Czarna dziura zagi�a echo

Nauka

Piotr Cie�li�ski

Po raz pierwszy astronomowie zarejestrowali echo fal rentgenowskich, kt�re odbi�y si� tu� za czarn� dziur�. Normalnie by�my ich nie zobaczyli, ale grawitacja zagi�a ich trajektori� w ten spos�b, �e �ukiem omin�y czarn� dziur� i dolecia�y do Ziemi.

30.07.2021 | 14:46

albert einstein

czarne dziury

fizyka

teoria wzgl�dno�ci

Zmar� Steven Weinberg, jeden z gigant�w fizyki. "Im bardziej rozumiemy Wszech�wiat, tym mniej widzimy dla siebie nadziei"

Nauka

Piotr Cie�li�ski

Steven Weinberg zmar� w wieku 88 lat w Austin w stanie Teksas, gdzie przez kilka dekad by� profesorem Uniwersytetu Teksa�skiego.

26.07.2021 | 16:00

cz�stki elementarne

fizyka

model standardowy

wszech�wiat

Kiedy� wierzono, �e magnesy �ywi� si� opi�kami �elaza. Pierwszy kondensator

Nauka

Stanis�aw Mr�wczy�ski

Dziekan kapitu�y katedralnej w Kamieniu Pomorskim Ewald von Kleist 11 pa�dziernika 1745 roku do flaszki wype�nionej wod� wsun�� metalowy bolec pod��czony do puszczonej w ruch maszyny elektrostatycznej. Trzymaj�c flaszk� w jednej d�oni i dotkn�wszy...

15.07.2021 | 19:15

elektryczno��

fizyka

nauka

Lingua physica (7)

Felietony

Krzysztof A. Meissner

To przedrostkom kom- i kon- oraz praj�zykowi zawdzi�czamy s�owo kon-stytucja - "wsp�lne ustanowienie"

30.06.2021 | 11:43

fizyka

greka

j�zyk praindoeuropejski

Krzysztof A. Meissner

Czytanie Konstytucji pod Pomnikiem Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy; maj, 2021 r.

Wi�cej fizyki zamiast religii? Nic to nie da, skoro w programie jest archaiczny silnik parowy

Wolna Sobota

Robert Drachal

Im wi�cej PiS-u, tym gorsze szkolnictwo. Im gorsze szkolnictwo, tym wi�ksza aprobata dla PiS-u

25.06.2021 | 15:57

edukacja

fizyka

matematyka

nauka

Piorun uderza w krzy� na Giewoncie, czyli spotkanie fizyki z magi�. Na zdj�ciu instalacja z parku rozrywki 'Iluzja Park' w Zakopanem

Profesor Jerzy Lukierski obchodzi swoje 85. urodziny. Jubileusz nie tylko fizyka

nauka

Ludwik Turko

Profesor Jerzy Lukierski, jeden z tw�rc�w wroc�awskiej szko�y fizyki teoretycznej, obchodzi w�a�nie swe 85. urodziny.

25.06.2021 | 15:05

fizyka

jubileusz

Za�mienie S�o�ca ju� w czwartek. Gdzie i kiedy we Wroc�awiu najlepiej je ogl�da�?

za�mienie s�o�ca

Joanna Dzikowska

Za�mienie S�o�ca 2021 we Wroc�awiu. Cz�ciowe za�mienie b�dzie mo�na ogl�da� z terytorium Polski w czwartek, 10 czerwca. Oto jak i kiedy we Wroc�awiu je obserwowa�.

09.06.2021 | 10:15

astronomia

fizyka

nauka

s�o�ce

Za�mienie s�o�ca 2021 w Polsce - jak je bezpiecznie obserwowa�?

Jak rozpalaj� si� zorze polarne? Fizycy odkryli ich ostatni� tajemnic�

Nauka

Piotr Cie�li�ski

Od do�� dawna wiadomo, �e zorze wywo�ywane s� podobnie jak �wiat�o w jarzeni�wce - przez elektrony uderzaj�ce w rozrzedzony gaz w g�rnych warstwach atmosfery. Kluczowe etapy tego procesu jednak pozostawa�y zagadk�.

08.06.2021 | 10:05

burza geomagnetyczna

fizyka

s�o�ce

zorza polarna

Melodia Wszech�wiata to nie kantata Bacha, ale jazz [Tribune de Geneve]

kosmos

Emmanuel Borloz

02.06.2021 | 06:00

astrofizyka

fizyka

Nasza Europa

nauka

Lingua physica (6)

Felietony

Krzysztof A. Meissner

Scrabble, trauma albo prezentacje na Teamsach. Jakim cudem maj� cokolwiek wsp�lnego z fizyk�?

28.05.2021 | 20:15

fizyka

greka

j�zyk polski

j�zyk praindoeuropejski

Fizyka i matematyka z Uniwersytetu Warszawskiego wysoko w rankingu szanghajskim

Aktualno�ci

Wojciech Karpieszuk

Fizyka i matematyka na wysokich miejscach w presti�owym rankingu szanghajskim. Sukces? Dziekan matematyki nie otwiera szampana i t�umaczy dlaczego.

28.05.2021 | 17:28

fizyka

matematyka

studenci

UW

Fizyka, kt�ra zmienia si� w metafizyk�, przestaje by� nauk�

nauka

Tomasz Ulanowski

Fizycy ucz� si� pewnego kanonu pi�kna i wielu z nich nigdy z tego nie wyrasta - fizyczka prof. Sabine Hossenfelder narzeka "Wyborczej", �e teoretycy poszukuj� pi�knych r�wna� opisuj�cych niepi�kn� rzeczywisto��.

21.05.2021 | 06:00

fizyka

kosmos

wszech�wiat

Iluzja Park - 'miejsce, w kt�rym fizyka spotyka si� z magi�'. Krup�wki, Zakopane, 16 marca 2021

Eksplozja pierwszej bomby atomowej w 1945 roku stworzy�a nieznane kwazikryszta�y - odkryli teraz naukowcy

Nauka

Piotr Cie�li�ski

Najnowszy tygodnik "PNAS" informuje o odkryciu nieznanego stopu o strukturze kwazikryszta�u. Utworzy� si� w miejscu testu pierwszej bomby atomowej na poligonie w stanie Nowy Meksyk w USA.

18.05.2021 | 19:30

bomba atomowa

chemia

fizyka

Jedyne kolorowe zdj�cie z testu Trinity - eksplozji pierwszego �adunku nuklearnego 16 lipca 1945 roku na poligonie w stanie Nowy Meksyk

Wielu fizyk�w na Harvardzie bardzo ceni to, jak Olga Tokarczuk bada duchowe elementy rzeczywisto�ci

Wolna Sobota

Marek Abramowicz

Przekonanie Olgi Tokarczuk, �e duchowa transcendencja jest immanentnym aspektem rzeczywisto�ci, wsp�brzmi z przekonaniami wcale niema�ej liczby wsp�czesnych fizyk�w.

08.05.2021 | 05:56

duchowo��

filozofia

fizycy

fizyka

Olga Tokarczuk w Sztokholmie, 6 grudnia 2019 r.

Helikopter Ingenuity odby� drugi lot na Marsie. Zobacz film

kosmos

Wojciech Moskal

Tym razem polecia� wy�ej, d�u�ej i na bok - informuje NASA.

23.04.2021 | 14:00

fizyka

mars

misja na Marsie

NASA

Helikopter Ingenuity podczas drugiego lotu na Marsie.

Marcia Barbosa, fizyczka, spytana, jakie to uczucie dokona� odkrycia naukowego, odpowiedzia�a: To jak orgazm!

Wysokie Obcasy Extra

Olga Wo�niak

- Czy nie jest smutne, �e wielu kobietom odmawia si� prawa do tego uczucia? - pyta Barbosa. - Kobiety musz� wej�� do �wiata nauki, bo to ich miejsce - dodaje. I jest przekonana, �e powinny wkroczy� do niego na swoich wysokich obcasach i w kr�tkich...

14.04.2021 | 05:56