NAUKA Gazeta Wyborcza

Zbudowali silnik mikrofalowy zasilany energi� elektryczn�. Znamy najlepszych m�odych naukowc�w

Kraj

Justyna Suchecka

Jakub J�drzejewski i Micha� Zwierz, uczniowie z Zespo�u Szk� Technicznych w Ostrowie Wielkopolskim, wygrali VI edycj� Konkursu Naukowego "E(x)plory". B�d� reprezentowa� Polsk� w USA.

20.10.2017 | 18:31

edukacja

nauka

Laureaci VI. edycji Konkursu Naukowego E(x)plory

Le�ne pa�niki szkodz� nied�wiedziom

Nauka

Tomasz Ulanowski

Pokarm zostawiany w le�nych pa�nikach zmienia zachowania tak�e tych zwierz�t, dla kt�rych nie jest przeznaczony.

20.10.2017 | 16:51

ekologia

nauka

nied�wied�

Po jednym piwie lepiej m�wimy w j�zyku obcym - eksperymentalnie dowiedli naukowcy

Nauka

Piotr Cie�li�ski

Alkohol rozpl�tuje nam j�zyk, tak�e w obcej nam mowie. Dowi�d� tego wsp�lny projekt badaczy z Uniwersytetu Liverpool i londy�skiego King's College oraz holenderskiego Uniwersytetu Maastricht. Obiektem ich bada� byli za� Niemcy, kt�rzy rozpocz�li...

19.10.2017 | 13:10

alkohol

j�zyki obce

nauka

zdrowie

Spo�ycie piwa u�atwia ludziom socjalizacj� - dowodz� naukowcy.

Sztuczna inteligencja w tydzie� samodzielnie odkry�a wiedz�, jak� mistrzowie gry w Go zdobywali przez stulecia

Nauka

Marcin B�jko

In�ynierowie z firmy DeepMind napisali program, kt�ry graj�c sam ze sob�, w ci�gu 70 dni zdoby� arcymistrzowskie umiej�tno�ci. Odkry� strategie, do kt�rych mistrzowie gry w Go dochodzili przez kilkana�cie wiek�w, a tak�e takie, o kt�rych ludzie nie...

18.10.2017 | 20:00

deepmind

google

gra

nauka

Dzieci graja w GO z robotem na �wiatowej Konferencji o Robotach w Pekinie,24 sierpnia 2017.

Jedna godzina �wicze� fizycznych tygodniowo mo�e zapobiec depresji

Nauka

Tomasz Ulanowski

Udowadnia to w analizie ogromnego badania sprzed kilku dekad mi�dzynarodowy zesp� naukowc�w.

18.10.2017 | 13:28

depresja

nauka

�wiczenia

Olszty�ska badaczka wyr�niona. Walczy o mniej chemii w jedzeniu

nauka

Micha� Koronowski

Anna Michalska z Instytutu Rozrodu Zwierz�t i Bada� �ywno�ci PAN w Olsztynie zosta�a jedn� z sze�ciu laureatek presti�owego konkursu, kt�rego partnerem jest Polski Komitet ds. UNESCO.

18.10.2017 | 13:15

Anna Michalska z PAN w Olsztynie zosta�a laureatk� presti�owego konkursu za wk�ad w rozw�j nauki

Inwazja biedronek azjatyckich. Sk�d si� wzi�y i czym gro��?

Nauka

Piotr Cie�li�ski

To kolejny rok, kiedy jesieni� oblepiaj� �ciany dom�w i w�a�� nam do mieszka�. Cz�sto s� agresywne, gryz�. Niestety, tak ju� zostanie, bo udanej inwazji na Polsk� dokona� nowy gatunek biedronki o azjatyckim rodowodzie.

18.10.2017 | 11:18

biedronka

biedronka azjatycka

nauka

Zagadka sprzed 40 tys. lat. Kto �y� w jaskini Tianyuan niedaleko dzisiejszego Pekinu?

Nauka

Joanna Grabowska

Najnowsze badania DNA znalezionych tam ko�ci s� zdumiewaj�ce. Wskazuj�, �e by� to przedstawiciel Homo sapiens z domieszk� gen�w neandertalczyka, daleki krewny dzisiejszych wschodnich Azjat�w oraz rdzennych lud�w Amazonii, tak�e spowinowacony ze...

18.10.2017 | 06:24

dna

geny

homo sapiens

nauka

Ministerstwo Rozwoju robi czystk� w instytutach badawczych. Bo koncepcja polityczna si� zmieni�a

Kraj

Aleksandra Pucu�ek (��D�)

Schemat zawsze by� taki sam. Najpierw telefon z pro�b� o stawienie si� w ministerstwie, a na miejscu formu�ka: ze wzgl�du na now� polityczn� koncepcj� zostaje pan odwo�any z dniem dzisiejszym. Tak wygl�da "dobra zmiana" w instytutach badawczych. Do...

18.10.2017 | 06:00

Ministerstwo Rozwoju

nauka

Instytut Biopolimer�w i W��kien Chemicznych . Linia wielkolaboratoryjna do formowania wl�knin biodegradowalnych

Uczelnie z Tr�jmiasta jednymi z najlepszych w kraju

szko�y wy�sze

Anna Dobiega�a

Doradcy ministra nauki i szkolnictwa wy�szego ocenili jednostki naukowe na polskich uczelniach. Ka�demu wydzia�owi przyznali kategori� od A+ (wiod�ca) do C (niezadowalaj�ca). U nas najlepiej wypad� GUMed (trzy A na trzy wydzia�y) i Politechnika...

18.10.2017 | 06:00

nauka

Wulkany i klimat obali�y faraon�w. Ten scenariusz si�powtarza?

Nauka

Tomasz Ulanowski

To pierwsza publikacja naukowa ��cz�ca wywo�ane erupcjami wulkanicznymi wahania klimatu z perturbacjami spo�ecznymi w staro�ytnym i ca�kiem niedawnym Egipcie. I kolejna pokazuj�ca, jak klimat obala imperia.

17.10.2017 | 18:39

Egipt

globalne ocieplenie

klimat

nauka

Kleopatra VII - ostatnia kr�lowa dynastii Ptolemeuszy, zmuszona do pope�nienia samob�jstwa. Dekada poprzedzaj�ca jej kl�sk� sta�a pod znakiem s�abych wylew�w Nilu, g�odu, zarazy, korupcji i migracji ludno�ci

Dan Brown. Naukowe prawdy i mity w jego ksi��kach

Nauka

Wojciech Moskal

W ka�dej ksi��ce Dana Browna na samym pocz�tku napotykamy stron� zatytu�owan� "Fakty", w kt�rej autor podaje kilka informacji maj�cych stanowi� naukowe t�o dalszych wydarze�. Ile w nich prawdy?

17.10.2017 | 13:27

dan brown

ksi��ki

nauka

Eksperyment Athena w CERN, w kt�rym fizycy produkowali antywod�r - najl�ejszy pierwiastek antymaterii.

Astrofizycy wy�ledzili zderzenie dw�ch gwiazd neutronowych. To najcenniejsze odkrycie w dziejach �wiata!

Nauka

Piotr Cie�li�ski

To epokowe odkrycie - zgodnie twierdz� naukowcy na ca�ym �wiecie. Po raz pierwszy zarejestrowano niemal jednocze�nie fale grawitacyjne, b�ysk j�drowego promieniowania gamma oraz blask kuli ognia z wielkiego kosmicznego kataklizmu.

16.10.2017 | 17:01

albert einstein

czarne dziury

fale grawitacyjne

fizyka

Huragan "Ofelia" uderzy� w Irlandi�. Trzy osoby nie �yj�, setki tysi�cy jest bez pr�du

Nauka

Maciej Or�owski, Tomasz Ulanowski

Huragan "Ofelia" przechodzi nad Irlandi�. S� ju� trzy osoby �miertelne, a ok. 380 tys. gospodarstw jest bez pr�du. Wiatr wieje z pr�dko�ci� 180 km/h, meteorolodzy ostrzegaj�, �e stanowi "zagro�enie dla �ycia".

16.10.2017 | 12:34

huragan

nauka

pogoda

Tak dzi� wygl�da huragan Ofelia (wed�ug klasyfikacji meteorolog�w - jest w tej chwili potropikalnym sztormem)

7 rzeczy, o kt�rych tydzie� temu nie mieli�my poj�cia

Nauka

Olga Wo�niak

Zastanowi�o nas, czy Julia Roberts zachwyci�aby naszych dziadk�w, zdziwi�y rytua�y �lubne rodem z paleolitu, zaskoczy� smr�d egzotycznego owocu. I od zesz�ego tygodnia ostro�niej m�wimy po angielsku. Zw�aszcza o rzeczach wa�nych.

16.10.2017 | 07:00

nauka

technologie

Ucze� niemieckiej szko�y �redniej w Przemy�lu przy tablicy podczas lekcji angielskiego, 1940-1945

Ojcowie odpoczywaj� bardziej. Mamy naukowe dowody!

Nauka

Wojciech Moskal

Badacze z USA po raz pierwszy dok�adnie sprawdzili - minuta po minucie - co dok�adnie robi� panowie, podczas gdy ich �ony zajmuj� si� domem i dzie�mi? No c�, g��wnie odpoczywaj�.

15.10.2017 | 17:02

nauka

ojciec

psychologia

Kiedy dzieci s� chore, tata pracuje w domu

Wy�lij dziecko do przedszkola, podzi�kuje ci za to, jak doro�nie

Nauka

Aleksandra Posto�a

Dzieci, kt�re chodzi�y do przedszkola, w szkole lepiej si� ucz� i zdobywaj� lepsze wykszta�cenie. Jako doro�li maj� lepsz� prac�, tworz� trwalsze zwi�zki, a co najwa�niejsze - pozostaj� zdrowsi.

15.10.2017 | 10:38

edukacja

nauka

przedszkole

psychologia

Znowu iskrzy na wojnie pr�d�w. Edison zza grobu wygrywa z Tesl�

Magazyn �wi�teczny

Piotr Cie�li�ski

Niemcy marz� o tysi�cu elektrowni s�onecznych od Maroka po Arabi� Saudyjsk�, produkuj�cych pr�d dla Europy, Afryki P�nocnej i Bliskiego Wschodu. Tesla przewraca si� w grobie, Edison chichoce w za�wiatach.

14.10.2017 | 05:55

fizyka

nauka

nikola tesla

pr�d

Jak w�giel prawie zmrozi� ca�� Ziemi�

Nauka

Tomasz Ulanowski

Dzisiaj w�giel kojarzy si� z globalnym ociepleniem. Co si� jednak dzia�o, kiedy przesz�o 300 mln lat temu Ziemia odk�ada�a jego pok�ady w swoich trzewiach?

13.10.2017 | 10:07

nauka

ochrona �rodowiska

w�giel

Mamy "gugaj�ce" do swoich niemowl�t na ca�ym �wiecie tak samo zmieniaj� barw� g�osu - odkryli naukowcy

Nauka

Tomasz Ulanowski

J�zyk mam zwracaj�cych si� do niemowl�t ma uniwersalne cechy, niezale�nie od ich narodowo�ci i ojczystego j�zyka, kt�rym m�wi� na co dzie�.

13.10.2017 | 06:27

dzieci

matka

nauka

niemowl�

Kto jest pi�kny? Jak wed�ug naukowc�w zmienia�y si� kanony urody

Nauka

Wojciech Moskal

Coraz ciemniejsza sk�ra i coraz mniej m�czyzn - tak z roku na rok coraz bardziej postrzegamy najpi�kniejszych ludzi �wiata.

12.10.2017 | 13:32

nauka

psychologia

uroda

Julia Roberts na ok�adce 'People' w 1991 roku i teraz

Czy wykona�by� ka�dy rozkaz? Uwaga: to nie jest tekst, kt�ry przeczytasz z przyjemno�ci�

Nauka

Tomasz Ulanowski

Blisko 60 proc. badanych porazi�o pr�dem niewinnego cz�owieka, bo kto� im tak kaza�. Wykonywali tylko rozkazy. A jak ty by� si� zachowa�?

11.10.2017 | 15:58

eksperyment

nauka

psychologia

Stanley Milgram i jego maszyna do wstrz�s�w elektrycznych

Warzywa i ludzie s� promieniotw�rczy. Nawet w Polsce. Naukowym okiem Piotra Cie�li�skiego

Nauka Extra

Piotr Cie�li�ski; Zdj�cia: Jakub Bach; Monta�: Micha� Szyszka, Animacje: Micha� Nowacki, Realizacja: Edyta B�aszczak

W cyklu 'Czy wiesz, �e na co dzie�...' szef dzia�u nauka 'Gazety Wyborczej' Piotr Cie�li�ski wyja�nia zwyk�e i niezwyk�e zjawiska z dziedziny matematyki, fizyki czy biologii. W poprzednim odcinku mo�na by�o si� dowiedzie� sk�d si� wzi�o i ile jest...

11.10.2017 | 15:13

nauka

Piotr Cie�li�ski

potas

promieniowanie

Gdzie jest Nemo? B�azenkom szkodzi ocieplenie oceanu

Nauka

Tomasz Ulanowski

Bielej�ce rafy koralowe to umieraj�ce ekosystemy. W�r�d zwierz�t, kt�re w wyniku ocieplenia trac� dom, s� m.in. s�ynne b�azenki.

10.10.2017 | 17:05

biologa

nauka

ochrona �rodowiska

Dlaczego kobiety s� prospo�eczne, a m�czy�ni nie bardzo

Nauka

Tomasz Ulanowski

O tym, �e tak jest, wiemy nie tylko z obserwacji, ale te� z eksperyment�w naukowych. �eby sprawdzi�, dlaczego tak si� dzieje, uczeni zajrzeli do kobiecych i m�skich... g��w.

10.10.2017 | 13:00

m�zg

nauka

psychologia

Badania pokazuj� r�wnie�, �e m�czy�ni nieco cz�ciej odwlekaj� ni� kobiety (fot. svetikd / iStockphoto.com)

Zabi�by� jednego faceta, �eby uratowa� pi�ciu? A gdyby zapyta� ci� o to po angielsku?

Nauka

Aleksandra Posto�a

Kolejne badania potwierdzaj�, �e w drugim przypadku �atwiej jest odpowiedzie� "tak".

09.10.2017 | 07:58

j�zyki obce

nauka

Co czwarty polski ucze�, kt�ry ko�czy gimnazjum wypada blado na tle r�wie�nik�w w UE pod wzgl�dem znajomo�ci j�zyk�w obcych. Na zdj�ciu: Wielki Test z J�zyka Angielskiego w Bia�ymstoku.

7 rzeczy, kt�rych nie wiedzieli�my tydzie� temu

Nauka

Piotr Cie�li�ski

Hitem ubieg�ego tygodnia by�y Nagrody Nobla. Wyr�nienie odkrycia fal grawitacyjnych mo�na by�o przewidzie�, ale pozosta�e nagrody s� zaskoczeniem. Podobnie jak odkrycie... grobu �w. Miko�aja. To ostatnie jednak wcale nie jest takie pewne.

09.10.2017 | 06:31

nauka

Dinozaur Burianosaurus augustai. �y� 94 mln lat temu na obszarach dzisiejszej Europy �rodkowej, osi�ga� 3-4 m d�ugo�ci, �ywi� si� ro�linami

Turcy odkryli gr�b �w. Miko�aja?

Nauka

Piotr Cie�li�ski

Jedna z tureckich gazet poinformowa�a kilka dni temu, �e tureccy archeolodzy znale�li nietkni�ty gr�b biskupa Miry, kt�ry jest czczony przez chrze�cijan jako �wi�ty Miko�aj.

08.10.2017 | 19:03

archeologia

nauka

�wi�ty miko�aj

Biskup Miry - �w. Miko�aj. Ikona z 1294 r.

Jeste� typem sowy, palisz, lubisz drzema� w ci�gu dnia? To spadek po neandertalczykach

Nauka

Margit Kossobudzka

Tak�e uczucie samotno�ci i stany obni�onego nastroju to po cz�ci sprawka gen�w naszego dawnego kuzyna - dowodz� naukowcy w najnowszych pracach. Nowe badanie potwierdza, �e ich geny wci�� w nas dzia�aj�. Wp�yw neandertalskich gen�w na nasz DNA jest...

07.10.2017 | 16:10

dna

geny

nauka

neandertalczyk

Mi�d jest zanieczyszczony pestycydami. Tymi samymi, kt�re zabijaj� pszczo�y

Nauka

Tomasz Ulanowski

Naukowcy przebadali pr�bki miodu z ca�ego �wiata. Jak pisz� w najnowszym "Science", a� 75 proc. z nich by�o zanieczyszczonych neonikotynoidami.

07.10.2017 | 11:13

mi�d

nauka

ochrona przyrody

pestycydy

Polacy odkryli now� wysp� na Atlantyku. To wci�� mo�liwe w XXI wieku!

Nauka

Tomasz Ulanowski

A wydawa� by si� mog�o, �e geografia Ziemi jest ju� �wietnie poznana.

06.10.2017 | 07:05

arktyka

geografia

nauka

spitsbergen

Zagadka promienia protonu rozwi�zana. Kluczowy sk�adnik materii �wiata... nieco si� skurczy�

Nauka

Piotr Cie�li�ski

Tak wynika z najnowszych pomiar�w og�oszonych dzi� w magazynie "Science". Wskazuj�, �e proton - jeden ze sk�adnik�w j�der atomowych - ma nieco mniejszy promie�, ni� wskazywa�y liczne wcze�niejsze pomiary.

05.10.2017 | 20:00

fizyka

nauka

Naukowcu, rusz si�! Oni ci pomog� zdoby� granty i kontakty z biznesem

Nauka

red.

W pa�dzierniku w sze�ciu miastach Polski odb�d� si� bezp�atne Dni Kariery i Mobilno�ci dla m�odych naukowc�w.

05.10.2017 | 15:52

innowacje

nauka

Nagrody Nobla dosta�a gromadka starszych bia�ych m�czyzn. Znowu

Nauka

Piotr Cie�li�ski

Tegoroczne Noble z dziedziny nauki s� jak czarno-bia�a fotografia sprzed lat pokazuj�ca �wiat, kt�ry odszed�. Oby ju� nigdy nie wr�ci�!

05.10.2017 | 12:03

kobiety

nagrody nobla

nauka

Brytyjska pisarka Doris Lessing otrzyma�a Nagrod� Nobla w dziedzinie literatury w 2007 roku

Idzie orkan "Ksawery", dr�yjcie, Polacy!

Nauka

Tomasz Ulanowski

IMGW ostrzega przed "Ksawerym". Orkan, huragan: to tylko nazwy opisuj�ce to samo zjawisko - g��boki, w�druj�cy o�rodek niskiego ci�nienia, zwany te� cyklonem.

05.10.2017 | 11:13

klimat

nauka

orkan

orkan ksawery

Stan wiatr�w nad Polsk� 5 pa�dziernika przed po�udniem

Pierwszy czeski dinozaur. �y� w czasach, gdy nasza cz�� Europy by�a archipelagiem

Nauka

Wojciech Miko�uszko

- To pierwszy dinozaur z Czech, mojego rodzinnego kraju - m�wi z dum� Daniel Madzia, kt�ry obecnie jest doktorantem w Instytucie Paleobiologii PAN w Warszawie.

05.10.2017 | 06:44

dinozaury

nauka

paleontologia

Dyslektyk, �artowni� i 97. noblista z Cambridge. Oni dostali Nagrod� Nobla z chemii w 2017

Nauka

Tomasz Ulanowski

Ich kariery stanowi� doskona�y przyk�ad tego, �e nauka nie zna granic.

04.10.2017 | 16:36

chemia

Nagroda Nobla

nauka

Jacques Dubochet, Joachim Frank i Richard Henderson. Laureaci Nagrody Nobla z chemii 2017

Nagroda Nobla z chemii za rozw�j techniki mikroskopowej, kt�ra zrewolucjonizowa�a badania cz�steczek �ycia

Nauka

Margit Kossobudzka, pioc

Nagrod� Nobla z chemii w tym roku dostali Jacques Dubochet, Joachim Frank i Richard Henderson. Kr�lewska Szwedzka Akademia Nauk nagrodzi�a ich za rozw�j techniki mikroskopii krioelektronowej.

04.10.2017 | 11:53

chemia

Nagroda Nobla

nauka

Nagroda Nobla z chemii 2017. Dzisiaj poznamy werdykt

Nauka

Piotr Cie�li�ski

Dzisiaj tu� przed po�udniem dowiemy si�, kto dostanie Nagrod� Nobla z chemii. Nagroda mo�e by� przyznana maksymalnie trzem osobom. Opr�cz medalu i dyplomu do podzia�u jest kwota 9 mln koron, czyli oko�o 930 tys. euro.

04.10.2017 | 06:52

chemia

Nagroda Nobla

nauka

Czy z�oto jest starsze ni� Ziemia? Naukowym okiem Piotra Cie�li�skiego

Nauka Extra

Piotr Cie�li�ski, Realizacja: Edyta B�aszczak, zdj�cia: Jakub Bach,monta�:Katarzyna Szczepa�ska

W cyklu "Czy wiesz, �e na co dzie�..." szef dzia�u nauka "Gazety Wyborczej" Piotr Cie�li�ski wyja�nia zwyk�e i niezwyk�e zjawiska z dziedziny matematyki, fizyki czy biologii. Tym razem dowiecie si�, �e s�o�ce ma zaledwie 4,5 mld lat. A kiedy na...

03.10.2017 | 19:00

Biologia

fizyka

matematyka

Nagroda Nobla