NAUKA Gazeta Wyborcza

W kosmos polecia� TESS - teleskop NASA, kt�ry ma odkry� tysi�ce planet wok� najbli�szych gwiazd

Nauka

Piotr Cie�li�ski

Nazywa si� TESS i b�dzie obserwowa� blisko p� miliona gwiazd w naszym najbli�szym otoczeniu. NASA liczy na to, �e odkryje nawet 20 tys. nowych �wiat�w, w tym sporo glob�w podobnych do Ziemi.

19.04.2018 | 12:23

NASA

nauka

planety

teleskop keplera

Chemtrailsy i jaszczury z kosmosu

nauka

Rozmawia�: Tomasz Ulanowski

- Nie da si� prowadzi� racjonalnej dyskusji z kim�, kto uwa�a, �e Ziemia jest p�aska, i odrzuca dowody na to, �e tak nie jest - przekonuje prof. Szymon Malinowski, fizyk atmosfery.

19.04.2018 | 06:04

chemtrails

klimat

samoloty

Czy�by naukowcy znale�li spos�b na likwidacj� plastiku, kt�ry zanieczyszcza Ziemi�?

ochrona �rodowiska

Tomasz Ulanowski

Niezupe�nie - raczej znale�li spos�b na to, �eby�my nie musieli produkowa� nowego plastiku, a lepiej recyklingowali stary. Uczeni ulepszyli naturalny enzym - tzw. PETaz� - kt�ry rozbija powszechnie dzi� u�ywane tworzywo sztuczne PET.

18.04.2018 | 12:26

nauka

plastik

zanieczyszczenie �rodowiska

Naukowcy z Wroc�awia buduj� kosmiczn� oczyszczalni� �ciek�w

Politechnika Wroc�awska

Joanna Dzikowska

Kosmiczna oczyszczalnia, nad kt�r� pracuj� naukowcy z Wroc�awia, przyda si� nie tylko w marsja�skiej kolonii. Reaktor biologiczny pozwoli znacznie ograniczy� zu�ycie zasob�w wody tak�e na Ziemi.

18.04.2018 | 11:11

ekologia

kosmos

nauka

studia

Dlaczego �atwiej zwi�kszy� pojemno�� p�uc ni� wyja�ni�, jak napompowa�a si� pi�ka? Fizyczna zagadka Piotra Cie�li�skiego

Nauka Extra

Piotr Cie�li�ski; Realizacja: Edyta B�aszczak; Zdj�cia: Pawe� G�ogowski; Animacje: Micha� Nowacki; Monta�: Katarzyna Dworak (ii)

R�kaw do pieczenia i papierowa pi�ka - jak je napompowa�? Oczywi�cie nadmuchuj�c. W przypadku r�kawa Piotr Cie�li�ski, szef dzia�u nauka "Wyborczej", sugeruje wykorzystanie prawa Bernoulliego. Dzi�ki niemu mo�na wydmuchuj�c t� sam� ilo�� powietrza...

18.04.2018 | 08:22

nauka

S�o�ce daje rad�! Rozpocz�� si� 25. cykl s�oneczny. Pierwsz� jego plam� dostrzeg� astronom z Wroc�awia

Nauka

Piotr Cie�li�ski

Aktywno�� S�o�ca - mierzona liczb� ciemnych plam na jego powierzchni - w ostatnich latach mala�a. Niekt�rzy nawet zacz�li wieszczy�, �e w og�le zamiera i nadchodzi d�ugi okres braku aktywno�ci naszej gwiazdy, kt�ry mo�e wp�yn�� na klimat tak, jak...

18.04.2018 | 06:19

astronomia

fizyka

nauka

s�o�ce

Dr Tomasz Mrozek z Instytutu Astronomicznego Uniwersytetu Wroc�awskiego i Zak�adu Fizyki S�o�ca Centrum Bada� Kosmicznych PAN zaobserwowa� plam� s�oneczn�, kt�ra zwiastuje 25. cykl s�oneczny

Dr Ian Wilmut, jeden z ojc�w owieczki Dolly, sam podda si� eksperymentom

medycyna

Margit Kossobudzka

Naukowiec og�osi�, �e cierpi na chorob� Parkinsona i "dla dobra innych" we�mie udzia� w do�wiadczeniu maj�cym testowa� nowatorskie metody jej leczenia.

17.04.2018 | 18:15

choroba parkinsona

klonowanie

nauka

zdrowie

Ten ��w ma zielone w�osy i oddycha przez... genitalia

Nauka

Margit Kossobudzka

Niestety, jest te� jednym z gad�w najbardziej zagro�onych wygini�ciem.

17.04.2018 | 12:45

nauka

zagro�one gatunki

��w

Uczniowie bior� sprawy w swoje r�ce. Wyr�czaj�c MEN, organizuj� obozy, konferencje, szkolenia

Kraj

Justyna Suchecka, Mateusz Mielczarek

Matematyczny ob�z na olimpijskim poziomie, szkolenia z programowania pod okiem wybitnych informatyk�w, konferencja o tym, jak chroni� si� przed manipulacjami - nastolatki, widz�c braki w systemie edukacji, coraz cz�ciej decyduj� si�, by je...

17.04.2018 | 11:29

edukacja

nauka

szko�a

Opracowali lek dla pszcz�. W zespole lubelscy badacze

Wiadomo�ci z Lublina

Alina Pospischil

Nosemoza to jedna z najcz�stszych chor�b pszcz�, na kt�r� nie ma obecnie skutecznej metody. Wkr�tce ma si� to zmieni�. Lubelscy badacze we wsp�pracy z Uniwersytetem Jagiello�skim zamierzaj� wprowadzi� na rynek innowacyjny preparat, kt�ry zwalcza...

17.04.2018 | 06:00

nauka

wiadomosci z lublina

Pasieka na dachu Centrum Spotkania Kultur w Lublinie

Jak wikingowie pos�ugiwali si� swoimi legendarnymi "kamieniami s�onecznymi"

historia

Joanna Grabowska

Za pomoc� tajemniczego "s�larsteinn" do�wiadczony wiki�ski �eglarz, pomimo mg�y i pochmurnego nieba, niemal zawsze gwarantowa� swojej �odzi dotarcie z norweskich fiord�w do Grenlandii. Jednak niewielki b��d m�g� sprawi�, �e rejs zako�czy�by si�...

16.04.2018 | 17:57

archeologia

nauka

wikingowie

Jak dowie�� dodatkowe stopnie Celsjusza? Na AGH powsta� mobilny magazyn ciep�a

AGH

gg�

Prototyp mobilnego magazynu ciep�a z odnawialnych �r�de� energii opracowa�y wsp�lnie AGH, Innogy Polska i Geotermia Podhala�ska. Dodatkowe stopnie Celsjusza mog� by� dowo�one do odbiorc�w indywidualnych i firm.

16.04.2018 | 17:50

nauka

Czystsze powietrze to ostrzejsze globalne ocieplenie?

zanieczyszczenie powietrza

Tomasz Ulanowski

Na kr�tk� met� tak. Jednak warto walczy� o to, �eby�my nie musieli dusi� si� w smogu.

16.04.2018 | 16:09

globalne ocieplenie

nauka

Zmiana Klimatu

Zmar�a prof. Maria Radomska. By�a sanitariuszk� w powstaniu warszawskim, uczy�a na Akademii Rolniczej we Wroc�awiu

Uniwersytet Przyrodniczy we Wroc�awiu

Joanna Dzikowska

Prof. Maria Radomska zmar�a 8 kwietnia 2018 roku w wieku 90 lat. By�a sanitariuszk� w powstaniu warszawskim i �o�nierk� AK. Wyk�ada�a na Akademii Rolniczej we Wroc�awiu.

16.04.2018 | 11:11

nauka

Powstanie Warszawskie

studia

7 rzeczy, kt�rych nie wiedzieli�my tydzie� temu

Nauka

Piotr Cie�li�ski

Najbardziej poruszaj�c� wie�ci� ubieg�ego tygodnia by�a informacja o �mierci niemieckiego fizyka Petera Gr�nberga, kt�rego odkrycie zmieni�o nasz� cywilizacj�, ale kt�ry by� ma�o znany poza w�skim gronem naukowc�w. Jak s�usznie skomentowa� to nasz...

16.04.2018 | 06:45

nauka

Awantura o "kosmit�" z pustyni Atakama. Dosz�o do profanacji i kradzie�y zw�ok?

Nauka

Joanna Grabowska

Dop�ki by� uwa�any za przybysza z kosmosu, nikt nie upomina� si� o jego humanitarne traktowanie. Burza rozp�ta�a si� dopiero wtedy, gdy ameryka�scy badacze oficjalnie og�osili, �e jest to zmumifikowane ludzkie cia�o przedwcze�nie urodzonej...

15.04.2018 | 13:18

badania

Chile

etyka

genetyka

Szkielet Aty, znaleziony na pustyni Atacama. Mierzy ledwie 15 cm

Ta iluzja optyczna naprawd� zdumiewa. I podbija internet

Nauka

Piotr Cie�li�ski

Ciemnoniebieskie paski s� do siebie r�wnoleg�e, cho� - mo�na by da� g�ow� - wyra�nie id� skosem wzgl�dem siebie. Ale gdy mocno zmru�ycie oczy - tak �eby nie dostrzega� szczeg��w wewn�trz niebieskich pask�w - prawda wychodzi na jaw. One s�...

15.04.2018 | 07:16

iluzje optyczne

nauka

wzrok

Krabik ameryka�ski podbija Ba�tyk. W esto�skich wodach dokona� prawdziwego spustoszenia

Nauka

Tomasz Ulanowski

W najnowszym wydaniu pisma "Scientific Reports" naukowcy analizuj� zniszczenia, jakie krabik ameryka�ski wywo�a� w ekosystemach esto�skiego fragmentu Ba�tyku. Wolna od tego inwazyjnego gatunku nie jest tak�e polska cz�� morza.

14.04.2018 | 14:26

Ba�tyk

ekologia

nauka

Krabik ameryka�ski Rhithropanopeus harissi od�owiony w Zatoce Puckiej

Po co ewolucja da�a nam ruchliwe i w�ochate brwi?

ewolucja

Joanna Grabowska

Pe�ne ekspresji brwi na prostym wysokim czole mog� by� jednym z kluczowych czynnik�w ewolucyjnych, kt�ry pom�g� Homo sapiens wygra� z innymi homininami rywalizacj� o przetrwanie na ziemi. Dlaczego?

14.04.2018 | 10:00

kszta�t brwi

nauka

Na stres najlepsza ciep�a k�piel? Ma�py te� to wiedz�

stres

Margit Kossobudzka

Od 1963 roku, kiedy m�ody makak zosta� po raz pierwszy zaobserwowany w k�pielisku w basenie zbudowanym przez hotel, uczeni wci�� zastanawiaj� si� - dlaczego ma�py to robi�?

14.04.2018 | 07:00

makak japo�ski

nauka

Makaki japo�skie, Marsel van Oosten, Holandia fot. www.photoawards.com

Jak skutecznie si� uczy� przed egzaminem, matur�, sprawdzianem. Sprawdzone sposoby

Strefa nauczyciela

Anna Siero�

Egzaminy gimnazjalne, matura, sprawdzian? Pom� dziecku w powt�rce materia�u albo podpowiedz, by pouczy�o si� z kolegami z klasy. Nauka z drug� osob� jest bardzo efektywna!

12.04.2018 | 17:18

egzamin

egzamin gimnazjalny

nauka

pami��

Przespaceruj si� w weekend fizycznymi �cie�kami

Nauka

oprac. pioc

W ten weekend w warszawskim Centrum Nauki "Kopernik" odb�dzie si� fina� uczniowskiego konkursu "Fizyczne �cie�ki". W niedziel� przed po�udniem finali�ci b�d� publicznie prezentowali swoje prace.

13.04.2018 | 10:46

Centrum Nauki Kopernik

konkurs

nauka

Zmar� Peter Gr�nberg, kt�rego odkrycie zmieni�o nasz� cywilizacj�

Nauka

Piotr Cie�li�ski

Mimo �e spoza grona fizyk�w niewielu s�ysza�o o tym niemieckim badaczu, niemal ka�dy, kto dzi� u�ywa komputer�w, konsol do gier, kamer, nagrywarek DVD, a tak�e samochod�w, korzysta z jego odkrycia.

13.04.2018 | 09:59

elektronika

fizyka

Nagroda Nobla

nauka

Peter Gr�nberg (1939-2018), niemiecki fizyk, laureat Nagrody Nobla w 2007 roku

We� udzia� w misji NASA i... dotknij S�o�ca

Nauka

Piotr Cie�li�ski

W ostatni dzie� lipca z przyl�dka Canaveral na Florydzie ma wystartowa� pr�bnik NASA, kt�ry po raz pierwszy w dziejach zbli�y si� do naszej gwiazdy. Zabierze ze sob� kart� pami�ci z nazwiskami tych, kt�rzy w ten spos�b chc� zapisa� si� w dziejach...

13.04.2018 | 06:37

fizyka

kosmos

NASA

nauka

Nowy kierunek na Uniwersytecie Wroc�awskim. B�dzie rewolucja?

Uniwersytet Wroc�awski

Joanna Dzikowska

Absolwenci studi�w b�d� wiedzieli, jak pom�c niepe�nosprawnym w powrocie do aktywnego �ycia. Takich studi�w jeszcze w Polsce nie by�o.

12.04.2018 | 19:19

nauka

studenci

studia

Ocieplenie czy och�odzenie? Naukowcy wr� z wody morskiej

klimat

Tomasz Ulanowski

Czy system pr�d�w morskich na Atlantyku rozprowadzaj�cych ciep�o z tropik�w m.in. do Europy zwolni�? A je�li tak, to kiedy? I co to oznacza dla naszego klimatu?

12.04.2018 | 18:00

globalne ocieplenie

nauka

Ocieplenie czy och�odzenie? Naukowcy jeszcze nie s� tego pewni.

S�ynne b�azenki bez ukwia��w trac� si�y

globalne ocieplenie

Margit Kossobudzka

Te kolorowe rybki �yj� z ukwia�ami, w kt�rych czu�kach maj� sw�j dom. Jednak b�azenki nieoczekiwanie s�abn�. Dlaczego?

12.04.2018 | 12:00

koralowce

nauka

B�azenek plamisty w ukwiale (Amphiprion ocellaris)

Wi�zienie Alcatraz jest dzi� rajem. Dla ptak�w

alcatraz

Aleksander Gurgul, Alcatraz

Gdy z wi�zienia na wyspie wyprowadzili si� najgro�niejsi ameryka�scy przest�pcy, zadomowi�y si� na niej setki ptak�w. Alcatraz sta�o si� ogrodem, kt�ry korzysta z odnawialnych �r�de� energii i oszcz�dza deszcz�wk�.

12.04.2018 | 06:45

nauka

ogr�d

Pilot Pirx zaw�drowa� na kra�ce Uk�adu S�onecznego. Razem z Dorotk�, kapitanem Nemo i Hod�� Nasreddinem

Nauka

Piotr Cie�li�ski

S�ynny bohater opowiada� Stanis�awa Lema zosta� uwieczniony na powierzchni Charona - najwi�kszego ksi�yca Plutona. Jego imieniem ochrzczono jeden z krater�w o �rednicy 80 km na p�nocnej p�kuli globu.

12.04.2018 | 05:25

nauka

New Horizons

Pluton

Stanis�aw Lem

Strzelanie w stawach - sk�d tak naprawd� si� bierze? I czy na pewno jest szkodliwe?

Wideo Gazety Wyborczej

Piotr Cie�li�ski, zdj�cia: Anna Czuba, animacje: Micha� Nowacki, realizacja: Edyta B�aszczak

11.04.2018 | 07:49

biologia

nauka

stawy

Dlaczego nie szczepi� swoich dzieci? Powodem wcale nie jest brak wiedzy i wykszta�cenia

szczepionki

Irena Cie�li�ska

Ludzie, kt�rzy wierz�, �e ksi�na Diana zosta�a z premedytacj� zamordowana, albo wietrz� spisek w smugach, jakie pozostawiaj� na niebie samoloty, s� bardziej sk�onni do ulegania antyszczepionkowej propagandzie.

11.04.2018 | 06:45

nauka

psychologia

Szympansy bonobo dziel� si� mi�sem - z obcymi!

Szympansy

Tomasz Ulanowski

Naukowcy po raz pierwszy zaobserwowali takie zachowanie u szympans�w

11.04.2018 | 06:00

nauka

Mi�dzynarodowy Dzie� Rodze�stwa. Co mo�e da� brat lub siostra. Albo zabra�

Nauka

Margit Kossobudzka

Rodze�stwo mo�e mie� wp�yw na to, kim i jaki jeste�?

10.04.2018 | 12:05

nauka

psychologia

rodze�stwa

B�jki i przepychanki? A mo�e wsparcie i lojalno��? Wszystko w jednym.

Znale�li palec, kt�ry nale�a� do najstarszego Homo sapiens poza Afryk� i Lewantem

Nauka

Tomasz Ulanowski

Zosta� po nim tylko palec. A w�a�ciwie paliczek �rodkowy - ko�� palca licz�ca sobie a� 85 tys. lat. Naukowcy odkryli j� na pustyni w Arabii Saudyjskiej.

10.04.2018 | 12:00

homo sapiens

nauka

paleontologia

Ko�ci palca licz�ce a� 85 tys. lat, odkryte na pustyni w Arabii Saudyjskiej

Wajrak szuka zimy i bia�ych nied�wiedzi

Nauka

Adam Wajrak, Spitsbergen

Opu�ci�em na pewien czas Puszcz� Bia�owiesk� i przenios�em si� na dalek� P�noc. Polecia�em na Spitsbergen w archipelagu Svalbard. Lubi� mr�z, �nieg i nartowanie, kt�remu tu wci�� mo�na si� oddawa�, cho� nie wiadomo, jak d�ugo jeszcze. Arktyka to...

09.04.2018 | 15:44

Adam Wajrak

Arktyka

nauka

Spitsbergen

Studenci Politechniki Wroc�awskiej z 6 medalami na zawodach konstruktor�w lotniczych w USA

PWr

maro

Spo�r�d 70 dru�yn z ca�ego �wiata to studenci z Wroc�awia zostali najcz�ciej nagradzan� dru�yn� ca�ych zawod�w.

09.04.2018 | 13:52

nauka

Sze�� medali - pi�� srebrnych i jeden br�zowy - zdobyli studenci Politechniki Wroc�awskiej na zawodach konstruktor�w lotniczych SAE Aero Design West 2018

Po pi�knym, wiosennym weekendzie zapowiada si� r�wnie ciep�y tydzie�

wiosna

Tomasz Ulanowski

Wed�ug prognozy Instytutu Meteorologii i Gospodarki Wodnej a� do czwartku temperatura maksymalna b�dzie regularnie przekracza� 20 st. C.

09.04.2018 | 11:00

nauka

zmiany klimatu

Tysi�ce os�b odwiedzi�o Dolin� Chocho�owsk�, by zobaczy� ��ki kwitn�cych krokus�w.

7 rzeczy, kt�rych nie wiedzieli�my tydzie�temu

Nauka

Piotr Cie�li�ski

Tyle zagadek z naszej przesz�o�ci nie doczeka�o si� rozwik�ania, a wci�� pojawiaj� si� nowe. Czy kiedykolwiek dowiemy si�, kto i po co przez setki lat rysowa� na p�askowy�u Nazca wielkie geometryczne wzory, postacie zwierz�t i ludzi, widoczne czasem...

09.04.2018 | 06:53

nauka

Rekonstrukcja twarzy kromanio�czyka, jednego z najstarszych przedstawicieli Homo sapiens w Europie

Odkryto ponad 50 nowych rysunk�w naziemnych w Nazca! W�r�d nich postacie wojownik�w. Tajemnica si� pog��bia

Nauka

Joanna Grabowska

To okrycie jest tak �wie�e, �e nie zosta�o nawet jeszcze zarejestrowane w peruwia�skim ministerstwie kultury. W�r�d nowych imponuj�cych geoglif�w, jakie znaleziono w Nazca, s� nie tylko wzory geometryczne, ale te� wyobra�enia ludzi. Pochodz� sprzed...

07.04.2018 | 14:46

archeologia

nauka

Nazca

Peru

Jedne z nowych rysunk�w naziemnych, odkryte na zboczu g�ry. Zosta�y ju� 'odrestaurowane' przez archeolog�w, wcze�niej by�y prawie niewidoczne, zatarte przez erozj� - m�wi� serwisowi archeolog Charles Stanish.

Wielka migracja: Nowe �ycie podbija g�rskie szczyty, tak�e w Tatrach

Nauka

Tomasz Ulanowski

Tym razem nie chodzi jednak o spragnionych adrenaliny himalaist�w. Globalne ocieplenie wypycha w wysokie g�ry nowe gatunki ro�lin. Zagro�one wygini�ciem s� te, kt�ra tam �y�y dotychczas.

07.04.2018 | 07:12