EWOLUCJA Gazeta Wyborcza

Koronawirus to nie wszystko. Egzotyczne choroby id� do nas z buszu

epidemia

Wojciech Miko�uszko

Zmieniaj�c �rodowisko w spos�b, jakiego nie rozumiemy, zwi�kszamy ryzyko pojawienia si� w�r�d ludzi kolejnych chor�b odzwierz�cych - twierdzi ekolo�ka prof. Marion East.
01.04.2020 | 15:11

ekologia

ewolucja

koronawirus

nauka
Koronawirus nie by�by taki straszny, gdyby�my z �owc�w i zbieraczy nie zmienili si� w rolnik�w

Wolna Sobota

Kasper Kalinowski

Statystycznie du�o wi�ksze zagro�enie ni� koronawirus stanowi� nowotwory, u�ywki, leki i wypadki samochodowe. Ale nasz m�zg to wytw�r ewolucji, wi�c nie jest racjonalny
28.03.2020 | 05:56

epidemia

epidemia koronawirusa

ewolucja

koronawirus
W�oska orkiestra pod batut� koronawirusa. �piew leczy, naprawd�!

koronawirus

Kasper Kalinowski

W�osi masowo organizuj� wsp�lne �piewanie z balkon�w, gdzie sekcje b�bn�w cz�sto zast�puj� patelnie. Okazuje si�, �e ma to g��boki, ewolucyjny i psychologiczny sens i pomaga przetrwa� trudny czas odosobnienia.
22.03.2020 | 17:30

Codzienny Poradnik Antywirusowy

epidemia koronawirusa

ewolucja

nauka
Co robi� wampiry, kt�re si� przyja�ni�? Spijaj� sobie z dzi�bk�w krew

biologia

Tomasz Ulanowski

Nie, nie przewidzia�o si� wam. Nietoperze wampiry te� si� przyja�ni�. A kiedy si� przyja�ni�, pij� razem krew, przekazuj�c j� sobie z pyszczka do pyszczka.
20.03.2020 | 06:30

ewolucja

nauka
Kora i organizacja m�zgu ssak�w maj� 560 mln lat. S� wi�c sporo starsze od samych ssak�w

biologia

Tomasz Ulanowski

Taki wniosek naukowcy ze s�ynnego Instytutu Karolinska w Szwecji wyci�gaj� na podstawie badania m�zg�w... minog�w.
19.03.2020 | 06:30

ewolucja

nauka
Cud-kurczak sprzed blisko 67 mln lat, miniprzodek dzisiejszego drobiu

biologia

Tomasz Ulanowski

Cud-kurczakiem nazwali go jego odkrywcy - naukowcy z Wielkiej Brytanii, Holandii i USA. Znaleziona w skale wapiennej w Belgii czaszka to najstarsze znane dzi� ptasie szcz�tki na �wiecie.
18.03.2020 | 17:00

ewolucja

nauka
Co nas czyni lud�mi? Te wyj�tkowe stopy - naukowcy odkryli nowink�

nauka

Tomasz Ulanowski

�adne inne zwierz�ta, nawet blisko spokrewnione z nami szympansy, nie maj� st�p elegancko wygi�tych w �uk, takich, jakie ma Homo sapiens. Z platfusem trudniej by nam by�o i chodzi�, i biega� w pozycji wyprostowanej na dw�ch nogach - argumentuj�...
27.02.2020 | 06:30

antropologia

biologia

ewolucja
Im wi�cej seksu, tym p�niejsza menopauza. Pomaga ka�dy rodzaj seksu, tak�e oralny i masturbacja

menopauza

Wojciech Moskal

Cz�ste uprawianie seksu op�nia moment, w kt�rym kobieta przechodzi menopauz�. To r�wnie� kolejny dow�d na s�uszno�� hipotezy babci - dowodz� najnowsze badania.
29.01.2020 | 08:04

biologia

ewolucja

nauka

seks
7 rzeczy, kt�rych nie wiedzieli�my tydzie� temu

Nauka

Piotr Cie�li�ski

�ywe roboty, minera� starszy od Ziemi i S�o�ca, rekordowo rozpalony ocean i coraz ch�odniejsze nasze cia�a, zmys� magnetyczny ps�w i nieznany przodek ca�ego z�o�onego �ycia na Ziemi. Je�li dodamy do tego legendarny skarb Montezumy, to mo�na chyba...
20.01.2020 | 06:23

ewolucja

globalne ocieplenie

konkwistadorzy

nauka
Naukowcy odkryli w USA najstarszy las na �wiecie

Nauka

Piotr Cie�li�ski

Niestety, ju� martwy. Skamienia�e korzenie jego drzew znaleziono w jednym z opuszczonych kamienio�om�w w pobli�u miasta Cairo w stanie Nowy Jork. Licz� sobie 385 mln lat.
02.01.2020 | 08:20

drzewa

ewolucja

lasy

nauka
Po co nam babcie? Jest hipoteza, kt�r� potwierdzaj�... orki

nauka

Tomasz Ulanowski

Ludzie to musz� by� g�upie stworzenia, skoro odpowiedzi na pytanie: "Po co nam starsze kobiety", szukaj� u waleni. Prawda? A sk�d!
11.12.2019 | 14:50

biologia

ewolucja

zwierz�ta
Czy muzyk my�li o seksie, gdy gra? Czyli sk�d wzi�� si� geniusz Leonarda, Chopina czy Szekspira

Ksi��ki

Marcin Ryszkiewicz

Gdyby nie p�e� i wym�g konkurencji, naturalne pi�kno w przyrodzie by�oby nieznane. Ale czy socjobiologia potrafi wyt�umaczy�, sk�d si� bior� arty�ci?
25.06.2019 | 05:55

biologia

darwin

ewolucja

ksi��ki
Denisowianie coraz bardziej tajemniczy. Naukowcy odkryli ich now� ga�� ewolucyjn�

antropologia

Tomasz Ulanowski

Ta nowa ga�� jest tak odmienna od dw�ch poprzednich, �e uczeni zastanawiaj� si�, czy nie natkn�li si� na nowy gatunek cz�owieka.
11.04.2019 | 17:00

biologia

ewolucja

nauka
Sk�d si� wzi�o "f" i "w"? Naukowcy wyja�nili zagadk� sprzed 10 tys. lat

nauka

Andrzej Ho�dys

Pierwsi rolnicy, poza tym, �e nauczyli si� doi� krowy i uprawia� pszenic�, zmienili diet�, zgryz i wynale�li g�oski "f" i "w". Wcze�niej nie potrafili po��czy� dolnej wargi z g�rnymi z�bami. S�owo "Wyborcza" by�oby poza ich zasi�giem.
01.04.2019 | 16:58

ewolucja

homo sapiens

paleontologia

rolnictwo
Co ludzko�ci da�a menopauza?

menopauza

Margit Kossobudzka

Menopauza jest unikalnym zjawiskiem w �wiecie zwierz�t. Jaki jest jej ewolucyjny sens?
18.03.2019 | 07:00

ewolucja

zdrowie
Hieny te� - jak ludzie - uprawiaj� polityk�. Do�� brutaln�

Nauka

Tomasz Ulanowski

Co wi�cej, polityce hien c�tkowanych towarzyszy - jak u ma�p cz�ekokszta�tnych - nepotyzm. To mo�e nie dziwi�, bior�c pod uwag� to, jak czasem zachowuj� si� ludzcy politycy, a jednak jest to naukowa niespodzianka.
13.03.2019 | 17:17

ewolucja

hieny

nauka

polityka
Ludzie nosz�cy rzadkie neandertalskie DNA maj� bardziej wyd�u�one czaszki

nauka

Tomasz Ulanowski

To nie �art, ale wynik niezwyk�ego badania przeprowadzonego na Europejczykach pod kierunkiem naukowc�w z Niemiec.
13.12.2018 | 17:00

antropologia

biologia

ewolucja
Cz�owiek jako pi�kna katastrofa. Popularnonaukowa ksi��ka "Cz�owiek i b��dy ewolucji" Nathana H. Lentsa

Du�y Format

W�odzimierz Kalicki

Stawiam dukaty przeciw orzechom, �e wszystkie b��dy (jak uwa�a Nathan Lents) ewolucji cz�owieka s� w istocie niby-b��dami, a naprawd� to nieodzowne produkty uboczne
03.12.2018 | 05:52

ewolucja

ksi��ki
By� sobie Homo sapiens, czyli dlaczego zrzucili�my futra

Du�y Format

Tomasz Kwa�niewski

Przy czym na pocz�tku z pewno�ci� nie byli�my my�liwymi, tylko to mi�so pozyskiwali�my z padliny. Gdy hieny zjad�y mi�so, rzucili�my si� na szpik. Rozmowa z ewolucjonist� doktorem Marcinem Ryszkiewiczem
22.10.2018 | 06:00

ewolucja

homo sapiens
Reporta�e "Du�ego Formatu" czytaj w ka�dy poniedzia�ek w "Gazecie Wyborczej"

Du�y Format

red.

Zab�jstwo pod okiem policji, tajemnice ewolucji i zaginiony dywizjon - m.in o tym przeczytasz w poniedzia�kowym wydaniu "Du�ego Formatu"
19.10.2018 | 15:11

doda

emil st�pie�

ewolucja

Szajba
�ycie czy nie? - oto jest pytanie

ewolucja

Tomasz Ulanowski

Skalne struktury, kt�re dwa lata temu naukowcy og�osili �ladami najstarszego �ycia na Ziemi, mog� nie mie� pochodzenia biologicznego - pisze w "Nature" inny zesp� uczonych
18.10.2018 | 15:23

nauka

�ycie
Pojedyncza mutacja genetyczna uczyni�a z ludzi biegaczy d�ugodystansowych?

ewolucja

Tomasz Ulanowski

To ona pomog�a nam zej�� z drzew - m�wi� naukowcy z USA - i zabiega� zwierzyn� na �mier�.
13.09.2018 | 07:00

biegi

nauka
Co sprawia, �e jeste�my lud�mi? Nowo odkryte neurony, kt�re naukowcy nazwali "dzik� r�"

m�zg

Wojciech Moskal

To niezwyk�e kom�rki nerwowe, kt�rych nie wykryto dot�d w m�zgach gryzoni ani �adnych innych zwierz�t. Uczeni podejrzewaj�, �e mog� one kontrolowa� poszczeg�lne regiony m�zgu.
31.08.2018 | 12:00

biologia

ewolucja

nauka
Naukowcy odkryli przesz�o 1,2 tys. wariant�w genetycznych wp�ywaj�cych na wykszta�cenie

nauka

Tomasz Ulanowski

Jednak podkre�laj�, �e "dobre geny" absolutnie nie warunkuj� tego, jak starannie si� wyedukujemy. Jaki sens ma wi�c ich odkrycie?
24.07.2018 | 12:01

ewolucja

m�zg
Czym si� brzydzisz? Naukowcy rozpoznali sze�� rodzaj�w wstr�tu

Nauka

Tomasz Ulanowski

Wstr�t to wynalazek ewolucji, kt�ry chroni nas przed zatruciem i chorob�.
06.06.2018 | 16:08

ewolucja

nauka

wstr�t
Oto matka wszystkich jaszczurek i w�y

ewolucja

Wojciech Miko�uszko

Szkielet najstarszego przodka wszystkich jaszczurek i w�y opisuje dzi� w "Nature" mi�dzynarodowy zesp� naukowc�w, w sk�ad kt�rego wchodzi polski paleontolog.
31.05.2018 | 05:30

biologia

nauka
Tajemnica ludzkiego m�zgu w procentach

ewolucja

Tomasz Ulanowski

Dlaczego Homo sapiens ma tak du�y m�zg? W ko�cu wi�kszo�� zwierz�t daje sobie �wietnie rad� prawie bez m�zgu.
25.05.2018 | 05:59

biologia

m�zg

nauka
Niezwyk�y bilans �ycia na Ziemi: ca�a jej w�glowa biomasa to 550 mld ton

Nauka

Tomasz Ulanowski

Naukowcy publikuj� cenzus ziemskiej biomasy. Dzi�ki niemu wiemy, kt�re kr�lestwa i domeny zgromadzi�y najwi�cej... w�gla na naszej planecie.
22.05.2018 | 06:41

ekologia

ewolucja

nauka

Ziemia
J�zyki gorszego sortu. Prawda czy blu�nierstwo?

Nauka

Marcin Ryszkiewicz

Nie ka�dy ptak sprawnie fruwa, a niekt�re w og�le nie s� zdolne do lotu. Dlaczego z j�zykami mia�oby by� inaczej, skoro s� one przystosowane do bardzo r�nych warunk�w?
21.05.2018 | 18:15

ewolucja

j�zyk

nauka
Po co ewolucja da�a nam ruchliwe i w�ochate brwi?

ewolucja

Joanna Grabowska

Pe�ne ekspresji brwi na prostym wysokim czole mog� by� jednym z kluczowych czynnik�w ewolucyjnych, kt�ry pom�g� Homo sapiens wygra� z innymi homininami rywalizacj� o przetrwanie na ziemi. Dlaczego?
14.04.2018 | 10:00

kszta�t brwi

nauka
Oto prawa stopa Pierwszego Amerykanina

nauka

Tomasz Ulanowski

Naukowcy przy�apali pradawnych Amerykan�w na w�dr�wce. Na zachodnim wybrze�u Kanady odkryli ludzkie tropy zostawione 13 tys. lat temu.
29.03.2018 | 05:30

archeologia

ewolucja
Jak neandertalczycy na nied�wiedzie polowali

nauka

Joanna Grabowska

Zabijali je, gdy by�y pogr��one w hibernacji albo ledwo z niej si� wybudzi�y. Mo�liwe, �e w tym drugim przypadku zastawiali pu�apk� przed wej�ciem do jaskini. Os�abione po zimowym �nie nied�wiedzie nie mia�y si�y walczy�.
28.03.2018 | 05:30

biologia

ewolucja

neandertalczyk
Bardzo waleczna g�sienica - lepiej z ni� nie zadziera� [WIDEO]

Nauka

Piotr Cie�li�ski

Dw�ch japo�skich biolog�w zorganizowa�o co� w rodzaju areny owadzich gladiator�w. Do walki stan�y: g�sienica oraz chrz�szcze. Te ostatnie zjadaj� g�sienice, wi�c wydawa�o si�, �e sprawa jest przes�dzona. I ten, kto postawi na g�sienic�, niechybnie...
24.02.2018 | 11:59

biologia

ewolucja

nauka
Paj�k z ogonem - brakuj�ce ogniwo ewolucji odkryte w Birmie

ewolucja

Dagmara Trembicka-Brzozowska

Osiem segmentowanych w�ochatych odn�y, pot�ne szcz�koczu�ki, k�dzio�ki prz�dne i d�ugi, biczowaty ogon - tak wygl�da� prehistoryczny paj�czak zatopiony w licz�cym 100 mln lat bursztynie.
12.02.2018 | 18:00

paj�k
Ile w cz�owieku natury, a ile kultury? Sens �ycia wed�ug profesora Dzika

Nauka

Wojciech Miko�uszko

- Wiele cn�t ludzkich jest w istocie cnotami zwierz�cymi. To dotyczy cho�by mi�o�ci rodzicielskiej - m�wi prof. Jerzy Dzik, autor ksi��ki "Biologia, czyli sens �ycia".
02.02.2018 | 16:34

biologia

ewolucja

kultura

nauka
Najczarniejsza czer� w przyrodzie? Pi�ra rajskich ptak�w!

Nauka

Margit Kossobudzka

To zdumiewaj�cy cud natury. Plamy na pi�rach rajskich ptak�w s� tak czarne, �e wzrok si� w nich zatapia jak w jaskini bez dna lub w czarnej dziurze. Naukowcy odkryli w�a�nie tajemnic� ich wyj�tkowej czerni.
14.01.2018 | 15:55

barwy

ewolucja

nauka

Papua Nowa Gwinea
B�dziesz chory - masz to wypisane na twarzy. Szwedzki eksperyment

Nauka

Margit Kossobudzka

M�wi si�, �e matki potrafi� zauwa�y� u swojego dziecka pierwsze sygna�y choroby, zanim ono si� rozchoruje. Okazuje si�, �e to prawda. Ludzie s� ewolucyjnie przystosowani do tego, by na pierwszy rzut oka oceni� stan zdrowia innych - dowodz� naukowcy.
10.01.2018 | 13:43

ewolucja

nauka

zdrowie
Darwin mia� racj�. Olbrzymie ��wie z Galapagos s� dowodem na selekcj� naturaln�

Nauka

Jakub Zimoch

Wyspy Galapagos jak �adne inne miejsce na Ziemi kojarz� si� z ewolucj�, bo to tam Karol Darwin poczyni� kluczowe obserwacje. Dla naukowc�w wci�� s� badawczym eldorado. Ostatnio rozwi�zali kolejn� ewolucyjn� zagadk� zwi�zan� z kszta�tem skorup...
26.12.2017 | 17:52

darwin

ewolucja

Galapagos

nauka
"Ma�a Stopa". Australopitek sprzed 3,67 mln lat

Nauka

Joanna Grabowska

Trzy osoby d�uba�y przez 20 lat w betonopodobnej skale, by wydosta� z niej najbardziej kompletny szkielet australopiteka znaleziony do tej pory na �wiecie.
10.12.2017 | 08:04

ewolucja

nauka

paleontologia
Kr�tka historia o tym, jak cwani emigranci z Afryki zdobyli �wiat

Nauka

Tomasz Ulanowski

Naukowcy maluj� coraz wyra�niejszy obraz wielkich i mniejszych migracji, podczas kt�rych nasi przodkowie opu�cili kolebk� ludzko�ci i rozlali si� falami po ca�ej Ziemi. Nasze "po�egnanie z Afryk�" by�o bardziej skomplikowane, ni� jeszcze do niedawna...
08.12.2017 | 16:41

ewolucja

homo sapiens

nauka

neandertalczyk

Poprzednia 3 4 5 6 7 ... Nast�pna