2xweto Andrzeja Dudy. Prezydent nie podpisze ustaw o Sądzie Najwyższym i KRS [RELACJA NA ŻYWO]

To wszystko na dzisiaj. Dziękujemy za uwagę.

Na scenie przed Pałacem Prezydenckim aktorki Krystyna Janda, Maja Ostaszewska i Danuta Stenka czytają konstytucję. Tłum skanduje: "konstytucja" i "chcemy weta", "Andrzej Duda, to się uda" i "obronimy konstytucję".

Późnym wieczorem politycy PiS otrzymali informację, że przyspieszonego posiedzenia Sejmu jednak nie będzie - informuje Agata Kondzińska.

Protestujący spod Sądu Najwyższego przechodzą pod Pałac Prezydencki. Na ulicy Miodowej zatrzymali prof. Andrzeja Rzeplińskiego, który podpisywał się im na plakatach z napisem "konstytucja".

Demonstracja na placu Krasińskich zakończyła się. Organizatorzy wezwali zebranych, by przyszli tam także jutro o godz. 21.

Jako ostatni Nowogrodzką opuścił prezes PiS Jarosław Kaczyński.

Pod Pałacem Prezydenckim na Krakowskim Przedmieściu tłum młodych ludzi bawi się przy muzyce granej m.in. przez Macieja Maleńczuka. W tym samym czasie na wypełnionym placu Krasińskich sędziowie Sądu Najwyższego dziękowali protestującym.

- Chciałbym też dostrzec dobry i mądry list Przewodniczącego Episkopatu w Polsce. On dostrzegł wreszcie trójpodział władzy i dostrzegł, że demokracja to istotna wartość dla wszystkich Polaków. Dziękuję, że w takim dniu okazało się, że również w tym kierunku poszliśmy krok do przodu. W stronę Polski rządów prawa, Polski demokratycznej, wolnej i sprawiedliwej. Ale to przede wszystkim zasługa każdego z nas tutaj, przez te wszystkie wieczory, przez nieprzespane noce, przez myślenie w ciągu dnia, jak to będzie. Czy to się uda, czy władza nie posunie się zbyt daleko? Nie posunęła się. Staraliśmy się stanowczo, by ta trzecia ustawa nie była ustawą obowiązującą, bo koszty jej obowiązywania byłyby trudne do wymierzenia. Nikt ich nie policzył, bo nie było żadnej dyskusji, żadnego wysłuchania publicznego, żadnej debaty w Sejmie... Ustawa o tym, kto będzie kierował polskimi sądami została przyjęta gdzieś w ciemnym gabinecie, nie możemy się na to godzić - mówił prof. Rzepliński ze sceny pod Sądem Najwyższym.

Jak się okazało, na Nowogrodzkiej był jeszcze jeden gość. Budynek opuścił właśnie lider Solidarnej Polski, minister sprawiedliwości i prokurator generalny Zbigniew Ziobro. On także nie zatrzymał się, by porozmawiać z mediami.

- Przed nami długa droga. Myślę, że dobra droga, która będzie każdego z nas uszlachetniała, jak te ostatnie miesiące. A zwłaszcza jak to, co się działo z nami w ostatnich tygodniach. Ten kapitał powinniśmy umacniać. Musimy wspólnie z sędziami, my - obywatele, zmienić maksymalnie wszystko, co trzeba. Żeby nasze sądownictwa i nasza satysfakcja płynąca z polskich sądów, która wcale nie była taka błaha wbrew czarnej, bardzo toksycznej propagandzie... Przyjmujemy, jak rozumiem, do aprobującej wiadomości decyzję prezydenta Rzeczypospolitej. Czekamy jednak na decyzję prezydenta dotyczącą tej trzeciej ustawy. Ona jest również bardzo toksyczna - mówi prof. Rzepliński.

Tłum zareagował: "Chcemy weta"!

Prof. Andrzej Rzepliński:

- Dzień dobry, młoda Polsko! Dobry wieczór, Polsko dojrzała! Myślę też, dziękując sobie nawzajem, podziękujmy naszym koleżankom, kolegom przyjaciołom, sędziom w innych miastach Polski. I w tych, gdzie są sądy apelacyjne i rejonowe, ale również okręgowe, gdzie szczególnie trudno - wiemy dlaczego - jest wyjść i okazać przywiązanie do trójpodziału władzy. Do niezależności tego konkretnego sądu rejonowego i do sędziów, którzy tam pracują - mówił.

Tymczasem na wypełnionym ludźmi placu Krasińskich, pod Sądem Najwyższym przemówili Pierwsza Prezes Sądu Najwyższego Małgorzata Gersdorf i prezes izby cywilnej SN Dariusz Zawistowski oraz były prezes Trybunału Konstytucyjnego Andrzej Rzepliński. Tłum powitał ich gromkim "dziękujemy".

- To nie wy nam powinniście dziękować, tylko my wam. Jesteście wspaniali i kochani. Dziękujemy, że uwierzyliście nam, że nie bronimy siebie ale naszej konstytucji i praw obywatelskich. Sędziów jest 10 tysięcy. Na pewno nie wszyscy są doskonali. Ale nie mogą być pociągnięci do odpowiedzialności zbiorowej i wykluczeni z zawodu dlatego, że są sędziami. Sędziowie to ludzie z miast miasteczek, wsi, bardzo ciężko pracujący i naprawdę pochylający się nad każdą sprawą. A to, że nie zawsze idzie to tak szybko, jak byśmy chcieli, to nie jest tylko ich wina. Albo w ogóle nie jest ich wina, bo to politycy ustanawiają prawa, tryby, sposoby dochodzenia roszczeń. Bardzo wam dziękujemy, że uwierzyliście, że najważniejsza jest konstytucja i zapisany w niej trójpodział władzy. Udało nam się, a właściwie - wam.

- Wiemy wszyscy, że marzeniem naszym były trzy weta. Jedna ustawa się została. Musimy czuwać i patrzeć nad sposobem realizacji tej ustawy przez władzę wykonawczą. To będziemy robić wy, ale na pewno i my - mówiła Gersdorf. A potem razem z demonstrującymi krzyknęła "Wolne sądy"

- Korzystam z prawa weta, bo [ustawy o sądownictwie] wymagają zmian zapewniających ich zgodność z konstytucją, aby utrzymywały niezależność władzy sądowniczej, ale bez poczucia absolutnej nadrzędności i bezkarności, oraz stwarzały warunki, by sędziowie czuli się niezależni od różnego rodzaju nacisków - mówił w orędziu prezydent Andrzej Duda.

- Biorąc to pod uwagę, w najbliższym czasie przedstawię nowe wersje projektów reformujących sądownictwo. Wierzę, że w możliwie krótkim terminie te poprawione ustawy zostaną przez polski parlament uchwalone. I mądra, propaństwowa, a przede wszystkim prospołeczna reforma wymiaru sprawiedliwości stanie się faktem. Ludzie na to czekają - dodał.

Na przemówienie premier Beaty Szydło zebrani pod Pałacem Prezydenckim zareagowali buczeniem. Wcześniej skandowali: "Pierwsza damo, bądź kobietą, wołaj z nami trzecie weto".

Tzw. "światełko" na placu Krasińskich zostało dziś przełożone na godz. 23, żeby nie wchodzić w kolizję z demonstracją pod Pałacem Prezydenckim.

Na scenie pod Pałacem Prezydenckim koncert zaczęła Gaba Kulka.

Jako jedni z ostatnich Nowogrodzką opuścili marszałek Senatu Stanisław Karczewski i koordynator służb specjalnych Mariusz Kamiński. W budynku z polityków został najpewniej już tylko prezes PiS Jarosław Kaczyński.

A pod Pałacem Prezydenckim trwa demonstracja, której uczestnicy wzywają prezydenta Andrzeja Dudę do trzeciego weta. Skandują "Andrzej Duda to się uda!". Odśpiewali też hymn Polski i Odę do radości.

Pod Pałacem trwa odczytywanie listy miast, gdzie odbyły się protesty. pic.twitter.com/eIgLma4lmy

— Rafał Wójcik (@rafal_wojcik05) July 24, 2017

Siedzibę Prawa i Sprawiedliwości opuścili już premier Beata Szydło, szef MSWiA Mariusz Błaszczak, oraz wicemarszałkowie Sejmu Joachim Brudziński i Ryszard Terlecki. Na parkingu została już tylko jedna limuzyna.

Przed budynkiem jest też ok. 40-50 protestujących z ruchu Obywatele RP. Zdecydowali, że przeniosą się zaraz pod Pałac Prezydencki.

Premier Beata Szydło wygłosiła w telewizji publicznej przemówienie do Polaków.

"Nie cofniemy się z drogi naprawy państwa, nie ulegniemy naciskom, podszeptom "nie teraz". Bo jeśli nie teraz, to kiedy? Jeśli sprzeniewierzymy się zaufaniu Polaków, drugiej szansy nie będzie" - zaznaczyła.

"Trzeba wiedzieć, że skuteczne zmiany muszą mieć nie tylko charakter instytucjonalny, ale także zgodnie z naszymi zapowiedziami szeroki charakter personalny. Ludzie, którzy czynili zło, albo przynajmniej na zło się zgadzali, polskiego wymiaru sprawiedliwości nie zmienią" - podkreślała w przemówieniu premier.

Przedstawiła też prezydentowi Andrzejowi Dudzie warunki współpracy:

"Chcemy dialogu i współpracy, ale nie zrezygnujemy z trzech postulatów, bez których głęboka reforma sądownictwa się nie uda. Po pierwsze: muszą odejść ci, którzy odpowiadają za dotychczasowe fatalne praktyki. Którzy uczestniczyli w nich czynnie, albo się na nie zgadzali. Po drugie: Muszą nastąpić zmiany, które sprawią, że sędziowie będą odpowiadali za łamanie prawa. Dziś są praktycznie bezkarni. I wreszcie po trzecie: ludzie winni mieć kontrolę nad działaniami sądów".

"Dziś władzę wykonawczą, czyli rząd, kontroluje demokratycznie wybrany parlament. Nad władzą ustawodawczą, czyli Sejmem i Senatem jest kontrola nas wszystkich jako obywateli głosujących w wyborach. A tylko nad trzecią władzą, sądowniczą, nie ma żadnej kontroli. Chcemy państwa prawa, a nie państwa prawników" - argumentowała premier Szydło. "Jesteśmy otwarci na dyskusję o szczegółach, ale rozmowy nie mogą sprawić, że reforma utknie w martwym punkcie" - dodała.

"Dlatego tym bardziej musimy być dzisiaj jednością. Nie możemy ulegać naciskom ulicy i zagranicy" - podkreślała premier Szydło..

Prezydent Andrzej Duda swoje orędzie zamieścił na portalu Facebook.

Tymczasem premier Beata Szydło wróciła na Nowogrodzką do siedziby Prawa i Sprawiedliwości.

Wkrótce orędzie prezydenta Andrzeja Dudy. Jak podała Polska Agencja Prasowa - po godz. 20 przemówienie ma też wygłosić premier Beata Szydło.

Przemówienie Jacka Dehnela spod Pałacu Prezydenckiego:

W siedzibie PiS coraz bardziej pusto. Nowogrodzką opuścił minister obrony narodowej Antoni Macierewicz. Dziennikarzom nie powiedział ani słowa.

Siedzibę PiS przy Nowogrodzkiej opuścił już marszałek Sejmu Marek Kuchciński.

Na demonstracji pod Pałacem Prezydenckim ludzie biorą się za ręce i skandują "Solidarność naszą bronią". Biją też brawo dla Obywateli RP, którzy manifestują na Nowogrodzkiej. - Dziękujemy też KOD-owi, który zapewnia nam straż i uszanował naszą demonstrację bez emblematów - mówi ze sceny organizator demonstracji.

- Gandhi kiedyś napisał: najpierw cię ignorują, później się z Ciebie śmieją, później z tobą walczą, a później wygrywasz. W felietonie dla Tygodnika Powszechnego napisałem, że pocałuję emblemat Jarosława Kaczyńskiego za to, że możemy tutaj stanąć wszyscy: ateiści, katolicy, lewacy, prawacy. Ludzie, którzy nie byli na żadnej manifestacji, tak jak ja, a którzy zaczęli teraz chodzić ze świeczkami. Nie spieprzmy tego - mówi Szymon Hołownia.

Jest moc! pic.twitter.com/u9pToai1nR

— Rafał Wójcik (@rafal_wojcik05) July 24, 2017

Szef PSL Władysław Kosiniak-Kamysz po prezydenckich wetach: Ludowcy są otwarci na współpracę z prezydentem nad przygotowaniem nowych ustaw reformujących sądownictwo. Jest jeden warunek: zmiany będą dla Polaków, nie dla polityków.

"Wciąż pozostaje podpisana ustawa o sądach powszechnych. Musimy monitorować, jak korzysta z niej obecna władza i reagować jeśli pojawią się nadużycia. To nasz wspólny obowiązek" - zaznaczył Kosiniak-Kamysz, ale wezwał też do zakończenia protestów: Pozostawanie na ulicach w tym momencie, nic już nam nie da. Nie rozmieniajmy się na drobne. Oszczędzajmy siły. Przydadzą się przy kolejnych bataliach. Bo że takie będą, nie mam najmniejszej wątpliwości.

Na scenie pod Pałacem Prezydenckim nie ma dziś polityków. Przemawiali natomiast m.in. Karolina Kędziora z Polskiego Towarzystwa Prawa Antydyskryminacyjnego i Stanisław Zakroczymski z Magazynu Kontakt.

- Jestem przekonana, że gdyby nie my to prezydent nie zawetowałby dwóch z trzech niekonstytucyjnych ustaw. Jeżeli prezydent nie zawetuje trzeciej ustawy to apeluję do państwa i organizacji pozarządowych, aby monitorowały pracę sądów - mówiła Kędziora. Zebrani odpowiedzieli skandowaniem "wolne sądy".

- Chcemy żyć w systemie demokratycznym, praworządnym i sprawiedliwym. Tymczasem wszystko, co się dzieje teraz, nie tylko w ostatnich dwóch latach, idzie w odwrotnym kierunku. Zwyciężymy bez przemocy, ale nie wolno nam nie reagować na kłamstwa i manipulacje obozu rządowego. Trzeba na nie reagować merytorycznie i z całą stanowczością. Takim kłamstwem jest mówienie, że sędziowie są złogiem komunistycznym. Sędziowie przeszli gruntowną lustrację. Adam Strzembosz, bohater Solidarności nie jest złogiem komunistycznym! - mówił Zakroczymski

Demonstrujący na Nowogrodzkiej Obywatele RP zapowiadają, że zostaną tam do orędzia prezydenta zaplanowanego na godz. 20.

O 20:30 odbędzie się spotkanie kierownictwa partii Zbigniewa Ziobry - Solidarnej Polski - podają za Polską Agencją Prasową media. Według "Dziennika Gazety Prawnej" wieczorem odbędzie się też spotkanie szefostwa partii Polska Razem Jarosława Gowina. Gowin miał według tej gazety w pełni poprzeć decyzję prezydenta Andrzeja Dudy o wetach.

Pod Pałacem Prezydenckim przemawiał pisarz Jacek Dehnel. Napominał, by nie używać języka wykluczającego, w którym daje się wyraz pogardzie.

- Pamiętajmy, że prowincjonalność jest stanem ducha, nie miejscem zamieszkania. Polska jest państwem sprawiedliwości społecznej jak i państwem prawa. Mamy to zapisane w konstytucji. Każdy z nas musi zmienić swój język i sposób myślenia. Każdy z nas się liczy. Nikogo z nas nie możemy odpychać słowami. Wręcz przeciwnie, musimy zapraszać go do nas. To Solidarność dała ludziom poczucie godności - mówił, za co został nagrodzony brawami.

Na pytanie, czy na decyzję prezydenta Andrzeja Dudy miały wpływ uliczne protesty rzecznik prezydenta Krzysztof Łapiński odpowiedział w TVN24:

"Wpływ miała analiza merytoryczna. Ale prezydent nie był też głuchy i ślepy. Prezydent się nie ugiął, po prostu jako człowiek rozumny analizuje to, co się dzieje w kraju".

Łapiński dodał, że "nic nie wie" o konflikcie prezydenta ze Zbigniewem Ziobrą, a wie jedynie, że mają "inne koncepcje odnośnie funkcji prokuratora generalnego".

Siedzibę PiS przy ul. Nowogrodzkiej opuściła już premier Beata Szydło. Po powrocie od prezydenta spędziła w siedzibie PiS ok. 15 minut.

Demonstrujący pod Pałacem Prezydenckim krzyczą "wolne sądy".

Krakowskie Przedmieście powoli zapełnia się zwolennikami trzeciego weta prezydenta Andrzeja Dudy.

Rzecznik prezydenta Krzysztof Łapiński w TVN24 o spotkaniu Andrzeja Dudy z marszałkami i premier Beatą Szydło: Spotkanie nic nie zmieniło. Prezydent zawetował dwie ustawy. Poinformował o tym publicznie. Decyzja jest niewzruszona.

Rzecznik zaznaczył, że prezydent jeszcze nie podpisał weta.

Krakowskie Przedmieście już zamknięte dla ruchu. Ale pod Pałacem Prezydenckim nie ma na razie takich tłumów, jak w ostatnich dniach.

- Nie zaprosiliśmy na scenę politycznych liderów. Miałem takie wrażenie, że konflikty między częścią organizacji i partiami hamowały energię, które jest w ludziach - mówi "Wyborczej" Bartosz Mindewicz, jeden z organizatorów. - Chcieliśmy pokazać, że można coś zrobić bez partii i zaplecza za sobą.

Organizatorzy domagają się trzeciego weta od prezydenta Andrzeja Dudy. - Obywatele nie godzą się na reformę sądownictwa w takiej formie - mówi Mindewicz.

Justyna Dobrosz-Oracz spytała polityków PiS wracających ze spotkania z prezydentem o jego przebieg.

Premier Beata Szydło: Spotkanie przebiegało w bardzo dobrej atmosferze

Marszałek Senatu Stanisław Karczewski: Niewykluczone, że będzie dodatkowe posiedzenie Sejmu

Do siedziby PiS na Nowogrodzką wrócili premier Beata Szydło oraz marszałkowie Senatu Stanisław Karczewski i Sejmu Marek Kuchciński.

Zakończyło się spotkanie u prezydenta z udziałem premier i marszałków Sejmu i Senatu. Wieczorem orędzie prezydenta.

Przy Nowogrodzkiej jest kilku zwolenników rządu. Policja prosi, żeby stanęli kawałek dalej od demonstrujących Obywateli RP, za policjantami. Pyta czy zgłaszają spontaniczną demonstrację.

Bronisław Komorowski: W Andrzeju Dudzie zwyciężyła osobista ambicja pozytywnego zapisania się w historii. https://t.co/lLelaWbV6y

— Fakty RMF FM (@RMF24pl) 24 lipca 2017

Na Nowogrodzką przyjechał właśnie Antoni Macierewicz. Spotkanie z Ziobrą i Gowinem już się zakończyło, wcześniej do prezesa PiS przyjechał jeszcze Ryszard Terlecki.

Poseł PiS: Moi współpracownicy z biura poselskiego zdjęli plakaty z Andrzejem Dudą. Zastąpiły je plakaty z JPII i Piłsudskim

— Wojtek Szacki (@szacki) 24 lipca 2017

Przypomnijmy: w Sejmowym kalendarzu nie ma w planach wakacyjnego posiedzenia. PiS mógłby chcieć je zwołać na przykład po to, by odrzucić weto prezydenta. Żeby to zrobić, potrzebuje 3/5 głosów przy co najmniej połowie ustawowej liczby posłów. O tym, czy to prawdopodobny scenariusz, pisze Sonar.wyborcza.pl

Ryszard Terlecki w rozmowie z Justyną Dobrosz-Oracz: - Niepokoimy się, że układ, który się broni, uzyskał chwilową przewagę.

Jak dowiaduje się "Wyborcza", władze PiS obdzwaniają członków partii z informacją o planowanym - w tym lub przyszłym tygodniu - nadzwyczajnym posiedzeniu Sejmu.

Premier Beata Szydło i marszałek Senatu Stanisław Karczewski są już w Belwederze.

#PAD Belweder pic.twitter.com/voldpVzNr8

— Marcin Kędryna (@marcin_kedryna) 24 lipca 2017

Pierwszy z wyniesionych wraca na demonstrację. Mówi, że zaproponowano mu mandat od 100 do 500 za zakłócanie porządku. Został wylegitymowany i poddany kontroli osobistej. - Na pytanie o niebezpieczne przedmioty, odpowiedziałem, ze mam wolna wole. Byłem zmuszany do podania zawodu jaki wykonuje. Nie przyjąłem mandatu. Już mam pomoc prawną - mówi pan Rafał.

Wrócił też Paweł Kasprzak, lider Obywateli RP: - Mieliśmy wodę. Siedzieliśmy w klimatyzowanym radiowozie. Zwariowali. Jak można wynosić ludzi? Nie mogli ustalić na jakiej podstawie do tego doszło. Komuś puściły nerwy. Zaproponowano mi mandat w wysokości 200 zł. Sprzęt jest zatrzymany.

300polityka.pl: - Dziś wieczorem prezydent Andrzej Duda wygłosi telewizyjne orędzie.

Konferencja Komitetu Obrony Demokracji. Krzysztof Łoziński: - Zapraszamy stronę rządową do podjęcia rozmów. Łatwiej jest rozwiązywać kryzysy w drodze rozmów, a nie na ulicach. Proponujemy rozmowę w otwartej formule, nie stawiamy żadnych warunków wstępnych.

Na Nowogrodzką przyjechał teraz wicepremier Piotr Gliński.

Oświadczenie Obywateli RP:

Dzisiaj około godziny 14 zatrzymana została grupa kilkunastu aktywistów Obywateli RP i innych ruchów społecznych. Obywatele pokojowo pikietowali przez siedzibą PiS przy ulicy Nowogrodzkiej w Warszawie. Policja brutalnie przerwała pikietę i przytrzymuje wszystkich zatrzymanych w samochodach policyjnych. Na miejsce udali się prawnicy współpracujący z Obywatelami RP. Nie jesteśmy obecnie w stanie poinformować, czy zatrzymanym postawiono jakiekolwiek zarzuty i czy odnieśli jakieś obrażenia. O rozwoju sytuacji będziemy na bieżąco informowali.

Katarzyna Lubnauer zapowiada, że za chwilę rozpoczyna się spotkanie opozycyjnego sztabu kryzysowego w Sejmie.Jutro na konferencji prasowej w Sejmie opozycja ma opowiedzieć o możliwych scenariuszach.

O 15:30 spotkanie sztabu kryzysowego w Sejmie, @Nowoczesna , @Platforma_org , @nowePSL , @Unia_Euro_Dem . Musimy byc gotowi na dalsze ataki.

— Katarzyna Lubnauer (@KLubnauer) 24 lipca 2017

Waldemar Żurek, rzecznik KRS: - Dzisiaj o godz. 21 chcielibyśmy podziękować wszystkim obywatelom za te wiele dni protestów.

Dariusz Zawistowski, przewodniczący KRS również dziękuje demonstrującym:

- Jednolite było stanowisko KRS i Sądu Najwyższego co do trzech ustaw. Apelowaliśmy o trzy weta, ale jesteśmy wdzięczni panu prezydentowi, że zawetował dwie ustawy. Ale nie zapominamy o ustawie o ustroju sądów powszechnych. KRS będzie przyglądała się, jak ta ustawa będzie wdrażana w życie, jak będą wykonywane jej przepisy.

Gersdorf: - Nie wszyscy sędziowie spełniają oczekiwania obywateli. Sędziowie są tylko ludźmi, starają się, ale na pewno pewne niedomagania istnieją. Ja sama nie okazałam właściwej wrażliwości mówiąc o tych przysłowiowych dziesięciu tysiącach, za co wszystkich bardzo przepraszam.

Rozpoczyna się konferencja w Sądzie Najwyższym. Pierwsza Prezes Sądu Najwyższego, Małgorzata Gersdorf:

- Chciałabym poinformować o spotkaniu, które odbyło się z panem prezydentem. Dzisiejszy dzień jest pełen przyjemnych zaskoczeń. Spotkanie odbyło się w atmosferze dialogu. Decyzja pana prezydenta nie w pełni spełnia nasze oczekiwania. Oczekiwaliśmy trzech wet. Ustawa o ustroju sądów powszechnych będzie podpisana i musimy patrzeć na to, w jaki sposób będzie realizowana. Nad tą realizacją musimy czuwać.

Chciałabym też podziękować wszystkim obywatelom, którzy wsparli nas w walce - choć może to za dużo powiedziane - o Konstytucję, o niezależny wymiar sprawiedliwości. Z pewnością nie byłoby tego efektu dzisiejszego, gdyby nie te obywatelskie spotkania i światełka palone przed sądami.

Grzegorz Schetyna komentuje w Sejmie: - Brakuje tego jednego weta, przy ustawie o ustroju sądów powszechnych. Ona oddaje politykowi PiS możliwość obsadzania osób zarządzających sądami. Ta sprawa jest w zawieszeniu, ona ciągle jest i musi być załatwiona. Nie zostawimy jej. Mówiłem wprost kilka dni temu, że przyjęliśmy pierwsze zapowiedzi prezydenta w otwarty sposób. Wstawanie z kolan to jest proces, ale nie może polegać na tym, że zostaje się klęcząc na jednym kolanie.

Kościół zabrał głos. Przewodniczący Konferencji Episkopatu Polski dziękuje prezydentowi za "postawę zajętą w sprawie ustaw o Sądzie Najwyższym i Krajowej Radzie Sądownictwa"

"Autentyczna demokracja możliwa jest tylko w państwie prawnym i w oparciu o poprawną koncepcję osoby ludzkiej" - pisze arcybiskup Stanisław Gądecki.

List abp. Stanisława Gądeckiego, Przewodniczącego KEP do Andrzeja Dudy, Prezydenta RP pic.twitter.com/Wa1fhYEDkD

— EpiskopatNews (@EpiskopatNews) 24 lipca 2017

Na Nowogrodzkiej jest też już Zbigniew Ziobro, szef Solidarnej Polski, minister sprawiedliwości, prokurator generalny i osoba, która zyskałaby najwięcej w wyniku zawetowanych przez prezydenta reform. Jak relacjonuje TVN24, wszedł tylnym wyjściem.

Kolejni politycy PiS - Beata Szydło i Antoni Macierewicz - wychodzą z Nowogrodzkiej. Nie chcą rozmawiać z dziennikarzami. Tłum skanduje: "Zdrajca, zdrajca".

Arkadiusz Szczurek z Obywateli RP mówi "Wyborczej", że ośmiu demonstrujących siedzi właśnie w radiowozach. Policja zabrała im dokumenty.

Mateusz Morawiecki po wyjściu z Nowogrodzkiej. Nie chciał odpowiedzieć na pytanie, czy możliwe są przyspieszone wybory. Estera Flieger relacjonuje, że do siedziby PiS wszedł Jarosław Gowin, szef Polski Razem.

Na Nowogrodzkiej w siedzibie PiS kończy się narada. Marszałek Senatu Stanisław Karczewski krótko rzucił do dziennikarzy, że "będzie bardzo dużo ciekawych, dobrych propozycji dla Polaków". Na pytanie, czy jest rozczarowany decyzją prezydenta odpowiedział, że tak.

Estera Flieger: Policja legitymuje grupę osób z transparentem. Trwa spór o to, czy zgromadzenie jest legalne. Obywatele RP twierdzą, że jest - że zgłosili jest w Urzędzie Miasta jako "spontaniczną demonstrację".

Policja zabiera teraz demonstrującym sprzęt nagłaśniający. Ludzie krzyczą: - Policja kradnie!

Na ziemi siedzi ok.20-30 osób, policja wynosi kolejnych. Słychać syreny.

Transmisja z ulicy Nowogrodzkiej.

Estera Flieger: - Policja interweniuje, bo ktoś zgłosił zakłócanie porządku. Wynosi kolejne osoby - w tym lidera Obywateli RP Pawła Kasprzaka. Zabrała demonstrującym - po krótkich przepychankach - megafon i mikrofon. Wielu demonstrujących wciąż siedzi na ziemi.

Estera Flieger: Na Nowogrodzkiej policja prosi o zakończenie demonstracji. Protestujący odpowiadają: - Nie łamcie prawa.

Paweł Kasprzak z Obywateli RP prosi demonstrujących, by usiedli na ziemi.

Ryszard Petru ostrzega również przed niespodziewanym zwołaniem posiedzenia Sejmu w czasie wakacji i sojuszem PiS-u z Kukizem w sprawie odrzucenia weta prezydenta. Zapowiada pełną mobilizację Nowoczesnej.

Na Nowogrodzkiej jest ok. 100 osób. Paweł Kasprzak, Obywatele RP przemawia: - Tu jest siedziba organizacji, która dopuściła się zdrady stanu. Odpowiedzą za to!

Tłum krzyczy: "Zdrada stanu"

Ryszard Petru na konferencji prasowej Wrocławiu: - Prezydent zachował się jak strażnik, który nie wpuścił złodzieja na posesję. Ale nie wetując trzeciej ustawy prezydent pozwala temu złodziejowi wejść tylnymi drzwiami. Byłem na demonstracjach, ważne jest to, żebyśmy szukali tego, co nas łączy.

Polski wymiar sprawiedliwości wymaga prawdziwej reformy, nie takiej jak proponuje PiS. Prosta sprawa: obywatel dostaje pismo z Sejmu i nie rozumie, co w nim jest napisane.

O godz. 14.00 z dziennikarzami spotka się Adam Bodnar, rzecznik praw obywatelskich, który ma skomentować poniedziałkową decyzję prezydenta Andrzeja Dudy o wecie wobec ustawy o Sądzie Najwyższym i Krajowej Radzie Sądownictwa. Adam Bodnar, jako jedna z wielu osób, apelował do prezydenta o weto wobec ustaw PiS, podnosząc m.in. że przepisy w proponowanej przez partię rządzącą formie naruszą prawa i swobody obywatelskie.

Natomiast o godz. 15:45 na konferencję prasową przed budynkiem Sądu Najwyższego zapraszają przedstawiciele Komitetu Obrony Demokracji. Tematem konferencji będzie "Sukces społecznych protestów - weto prezydenta", a z dziennikarzami spotkają się Krzysztof Łoziński, Magdalena Filiks i Jarosław Marciniak.

Estera Flieger z Nowogrodzkiej:

"PZPR, PZPR, PiS to nowy PZPR", "Konstytucja", "Bój się Boga nie prezesa", "Trzy razy weto" i "Precz z kaczorem-dyktatorem" - krzyczą ludzie, którzy przyszli u sprzed Pałacu Prezydenckiego. Wciąż, pojawiają się kolejne osoby.

Marek Jurek, były polityk PiS a obecnie Prawicy RP i europoseł z list PiS, chwali decyzję prezydenta Dudy.

Prezydent broni racji stanu, chroni stabilność państwa, Polska jest bezpieczniejsza.

— Marek Jurek (@marekjurek) 24 lipca 2017

Kamila Gasiuk-Pihowicz komentuje dzisiejszą decyzję prezydenta w TOK FM:

- To krok w dobrą stronę, ale swego rodzaju dowód uznania protestów wszystkich ludzi, którzy pokojowo i demokratycznie protestowali na ulicach. Serdecznie państwu dziękuję za spełnienie obywatelskiego obowiązku. Ale zostaje trzecia ustawa, która jest w mojej ocenie niekonstytucyjna. Prowadzi do wzmocnienia pozycji ministra sprawiedliwości. Poza tym pamiętajmy, że weta trafią do Sejmu. 3/5 to nie jest taka większość, której nie da się przełamać. Mam nadzieję, że PiS-owska większość uszanuje decyzję prezydenta.

Zofia Romaszewska potwierdziła przed kamerami swoje zdanie na temat absolutnej władzy ministra sprawiedliwości i prokuratora generalnego w jednej osobie nad Sądem Najwyższym: - To w ogóle wykluczone. Coś podobnego w normalnym państwie nie może mieć miejsca - mówiła Romaszewska. Dodała, że nie do końca ma przemyślane to, jak powinna wyglądać ustawa o Sądzie Najwyższym i Krajowej Radzie Sądownictwa i że nie wyklucza swojego udziału w procesie ich powstawania. - Jeśli będą uważała, że moje rady są ważne, to naturalnie, będę radzić. Niezwykle uczulona jestem na kwestie przewlekłości postępowania i będę stawać na głowie, by to się zmieniło.

Pytana o słowa prezydenta, który w informując o wecie dwóch ustach powołał się na jej słowa stwierdziła: - Mnóstwo osób przekonywało prezydenta o tym, co ja, ale pewnie dlatego, że jestem staruszką zostałam podana jako przykład. Żyłam w kraju, w którym prokurator generalny miał taką władzę i nie chcę ponownie w takim kraju żyć - zakończyła rozmowę z dziennikarzami.

Transmisja z Nowogrodzkiej, gdzie trwa narada kierownictwa Prawa i Sprawiedliwości.

Zakończyło się spotkanie prezydenta z przewodniczącym KRS, Dariuszem Zawistowskim. Po wyjściu z Pałacu Prezydenckiego, Zawistowski powiedział:

- Pan prezydent powiedział, dlaczego zdecydował się na taki krok. Zadeklarował, że ma wolę powołania zespołu ekspertów, prawników, który będzie pracował nad zapowiedzianą ustawę. Sędziowie na pewno wezmą udział w pracach tego zespołu. Zrozumiałem, że pan prezydent uważa, że należy zmienić przepisy o KRS i SN, ale pan prezydent w pełni dostrzega problem, żeby te zmiany były zgodne z Konstytucją.

Małgorzata Gersdorf, pierwsza prezes Sądu Najwyższego, tuż po wyjściu ze spotkania z prezydentem Andrzejem Dudą wygłosiła krótkie oświadczenie. Nie odpowiadała na pytania, bo na godzinę 15.00 zaprosiła dziennikarzy do gmachu Sądu Najwyższego na konferencję prasową. - Jesteśmy [z rzecznikiem SN Michałem Laskowskim - przyp. red.] po spotkaniu z panem prezydentem. Wyraziłam panu prezydentowi podziękowanie, za to, że przyjął nas, a także za to, co zadecydował godzinę przed spotkanie, że złoży weto. Natomiast co do dalszych prac nad ustawą o Sądzie Najwyższym zadeklarowaliśmy, że oddajemy się do dyspozycji intelektualnej i możemy współpracować przy tworzeniu tej ustawy. Jak to będzie dalej wyglądało, pan prezydent jeszcze nie zadeklarował. W pałacu panowała bardzo przyjazna atmosfera - powiedziała pierwsza prezes SN.

Na Facebooku decyzję prezydenta skomentował Patryk Jaki, wiceminister sprawiedliwości:

"W Polsce od kiedy pamiętam było tak, że jak dekomunizacja w różnych obszarach państwa była blisko to zawsze ktoś wymiękał. I tak Polska się nie zmieniała i nie mogła rozwijać na miarę swoich możliwości" - napisał Jaki.

Dariusz Zawistowski, szef KRS: To nie jest problem czy ja odetchnąłem. To jest kwestia bardzo ważna dla ustroju państwa, dla wszystkich obywateli. Z tego zdecydowanie się cieszę. Jest kwestią otwartą w jakim kierunku będą zmierzały założenia ustawy, która będzie przygotowana przez prezydenta. Mam nadzieję, że będzie to poprzedzone merytoryczną debatą z udziałem obywateli po to, żeby wszyscy mogli wyrazić swoje stanowiska. Obywatele oczekują realnej poprawy funkcjonowania wymiaru sprawiedliwości i jest na to szansa.

Pytany o to, kto miał znaczący wpływ na decyzję prezydenta Zawistowski odpowiedział: - Pan prezydent rozmawiał z wieloma osoba. Wydaje mi się, że bardzo ważny był głos obywateli i chciałbym podziękować im, że opowiedzieli się za wartościami, wyrażonymi w Konstytucji.

- Cieszę się bardzo, że prezydent po dwóch latach stał się prezydentem. Ale nadal jest ustawa o sądach powszechnych. Wszyscy możemy sobie pogratulować. To zasługa protestujących. Nie polityków. To budujące. Daje nadzieje. Ale powinniśmy być czujni. Są zapowiedzi zmian w organizacjach pozarządowych i mediach - mówi poseł Szłapka z Nowoczesnej, który jest pod Pałacem. Jak zareaguje na decyzje Dudy prezes PiS? - Jarosławowi Kaczyńskiemu polecam przeczytać rozdział Konstytucji poświęcony prezydentowi - odpowiada poseł.

Przed Pałacem demonstrujący przed chwilą odśpiewali "Sto Lat".

Na Nowogrodzką przyjechała właśnie premier Beata Szydło. Bez słowa minęła dziennikarzy i weszła na naradę.

Komentarze polityków dla "Gazety Wyborczej"

Andrzej Halicki :

Trzeba zacząć od podziękowań dla tysięcy ludzi, którzy przez ostanie dni wychodzili bronić praw obywatelskich przed niedemokratyczną władzą. Opór był potężny. Ważne też było przesłanie od Zofii Romaszewskiej, które tak poruszyło Andrzeja Dudę, że powiedział o tym publicznie. Weto mają dwie ustawy o Krajowej Radzie Sądownictwa i Sądzie Najwyższym, brakuje trzeciego do ustawy o ustroju sądów powszechnych, którą prokurator generalny znacząco zwiększył nadzór nad tą instytucją. Politycznie, widać, że zaczyna się próba sił między Pałacem Prezydenckim, a środowiskiem PiS. Szczególnie z ministrem Zbigniewem Ziobrą. Andrzej Duda wytknął publicznie partii rządzącej, że projekty dotyczące sądownictwa nie były konsultowane z Pałacem. Owszem były składane jako poselskie, jednak Andrzej Duda powinien dostać je na biurko, bo zmieniały ustrój państwa.

Sytuacja jest nowa, ale nie mówmy hop, bo ważna jest meta. Prezydent zaoferował się z własnym projektem reformy sądownictwa, zobaczymy co wyjdzie z Pałacu Prezydenckiego. Przypominam, że prezydenckie poprawki do ustawy o KRS utrzymywały PiS-owski model, w którym to politycy mieli decydować o doborze sędziów. Andrzej Duda podwyższył jedynie poprzeczkę - wprowadzając wymóg trzech piątych podczas głosowania nad kandydatami.

Krzysztof Gawkowski sekretarz generalny SLD:

Decyzja słuszna, szkoda tylko, że tak wiele czasu zajęło panu prezydentowi zrozumienie tego, co PiS robi z polską demokracją. Uważam, że to jest początek konfliktu w obozie rządzącym. Na razie trudno osądzić jak daleko pójdzie niezależność Andrzeja Dudy, którą zamanifestował składając dwa weta. Na dziś zrezygnował z bycia notariuszem władzy, to nowość dla PiS i Jarosława Kaczyńskiego. Może być im znacznie trudniej, bo w Pałacu Prezydenckim mają do czynienia z żywym, myślącym człowiekiem, a nie z długopisem.

Marek Jakubiak (Kukiz'15):

Wszyscy w Kukiz'15 jesteśmy dumni z pana prezydenta - wielka klasa. Andrzej Duda pokazał jak ważnym elementem państwa polskiego jest jego urząd, w chwili gdy wydawało się, że sytuacja osiągnęła punkt krytyczny. Uważamy, że dał czas PiS-owi na rewizję stylu, w jakim uprawiają politykę. Ta partia musi zrozumieć, że to jej arogancja doprowadza do wrzenia. Przestali słuchać, nie jest dla nich ważne, że ktoś może mieć rację, bo oni wiedzą najlepiej. Prezes Jarosław Kaczyński jest jednym z najstarszych i najbardziej doświadczonych polityków, z pewnością rozumie, że PiS powinien wyhamować. Tam jest potrzebna naprawa, działanie z uniesioną głową, tyle, że nie w chmurach, a godnie. Cieszy nas, że prezydent zapowiedział prawdziwą reformę sądów. Taką Kukiz'15 proponuje od dawna, by przy tworzeniu nowego prawa wziąć pod uwagę nie tylko ekspertów, ale i środowiska osób poszkodowanych przez sądy. Tam wiedzą w praktyce, co źle działa.

Mariusz Kamiński, złapany przez dziennikarzy przed siedzibą PiS przy ul.l Nowogrodzkiej, gdzie obecnie trwa narada w sprawie prezydenckiego weta wobec dwóch ustaw, powiedział, że nie był o decyzji prezydenta wcześniej poinformowany. - Jestem zaskoczony - przyznał tuż przed wejściem do budynku.

"Wolne sądy sprawy sedno, więc krzyczymy: jeszcze jedno" i "Sprawiedliwość jest kobietą" - skanduje tłum przed Pałacem.

- Uczucia mieszane. Jest obawa, że projekt prezydencki nie będzie lepszy. Ale demonstracje pokazały zaangażowanie młodych ludzi. Nie mam wątpliwości, że to szaleństwo nakręcane przez władze jeszcze potrawa. Ale im więcej różnych ludzi się zaangażuje z różnych grup społecznych i w różnym wieku, łatwiej będzie to odbudować - pani Agnieszka.

- Uczestniczyłem w protestach, a kiedy nie mogłem być fizycznie, łączyłem się duchowo. Mam swoje lata, jestem emerytem, spędziłem wiele lat za granicą i nie wyobrażam sobie, żebyśmy wrócili do czasów sprzed 20 lat. A decyzja prezydenta to krok w dobrą stronę, choć mam wątpliwości. Pamiętajmy, że kilkukrotnie Konstytucję naruszył. Tłumy ludzi zrobiły na nim wrażenie, dobrze ze to zrobił, czekamy dalej. Mógł przecież zawetować trzy - pan Andrzej.

Na Nowogrodzką przyjechali Jarosław Kaczyński i szef klubu PiS Ryszard Terlecki. Obaj odmówili komentarza do decyzji prezydenta.

Lech Wałęsa w TVN24 komentuje decyzję prezydenta Andrzeja Dudy: - Oczywiście jestem zdziwiony i pozytywnie zaskoczony. Może zacznie się wreszcie lepiej prezentowany interes Polski. Pocieszające jest to, że naród się budzi, że młodzież się budzi. Jestem przekonany, że nie pozwolimy nikomu niszczyć naszego dorobku i zawrócimy tych ludzi ze złej drogi, albo doprowadzimy do wymiany.

Te protesty, protesty coraz silniejsze, wprowadzą Polskę na drogę prawidłowego rozwoju. Te wybory były wypadkiem przy pracy, do władzy doszli ludzie nieodpowiedzialni, ten proces trzeba odwrócić.

Dla prezydenta to była naprawdę trudna i odważna decyzja. Oczywiście to za krótko, to za mało, to jest spóźnione, ale jednak prezydent zaczyna się czuć prezydentem. Trzeba mu pomóc zrozumieć, ale też zwrócić uwagę, by zaczął naprawiać to, co zostało tak mocno zniszczone.

Estera Flieger:

Pod Pałacem odczytano fragmenty Konstytucji. Tłum skanduje: "My jesteśmy Konstytucją". Teraz organizatorki czyli Protest Kobiet czytają słowa profesora Rzeplińskiego wypowiedziane do protestujących przed Senatem. - Cieszę się, że są dwa weta. Ale jest niedosyt. Trzeba patrzeć jak się rozwija sytuacja. Choć to surrealistyczne, że musieliśmy w Polsce w XXI wieku wychodzić na ulice i walczyć o swoje prawa - mówi pani Barbara.

Jacek Sasin w TVP: - Nie ukrywam, że jestem zaskoczony tą decyzją pana prezydenta. Spodziewałem się innej. Obawiam się, że to oznacza, że na reformę sądownictwa będzie trzeba długo poczekać.

Niezwykle szanuję panią Zofię Romaszewską, ale jej opinii nie podzielam. Nic takiego tam nie widzę.

Pewnie nie uda się nam odrzuć prezydenckiego weta w Sejmie. Taka jest arytmetyka.

Jako PiS działamy bardzo trudnych warunkach. Mam tezę, że cokolwiek byśmy dzisiaj zaproponowali, to skala sprzeciwu drugiej strony będzie ogromna.

Pan prezydent krytykował większość parlamentarną. Ale my nie mogliśmy wprowadzić jego poprawki do ustawy o KRS, nie mieliśmy innego wyjścia.

Pewne emocje mną szargają i nie chciałbym później żałować moich słów. Powiem tylko, że jestem rozczarowany postawą prezydenta w tej sprawie. Myślę, że [rozczarowanie] jest nie tylko wśród polityków PiS, ale przede wszystkim wśród wyborców.

Zgryzu nie ma PiS, ale ta duża część społeczeństwa, która zmian w sądownictwie oczekiwała.

Andrzej Halicki z PO: - Szkoda, że prezydent Duda nie wykazał determinacji, by zawetować też ustawę o sądach powszechnych czy wcześniej ustawę o Trybunale Konstytucyjnym. Nie możemy uznać tego za sukces, dopóki nie dowiemy się, jaki będzie finał konsultacji, które zapowiedział prezydent. Dziękujemy tysiącom bezimiennych Polaków, którzy zmienili swoje plany wakacyjne, przychodzili pod sądy. Protestowali przeciwko zawłaszczaniu przez jedną partii tej przestrzeni, która powinna być niezależną.

Adrian Zanberg komentuje na Twitterze: Obywatele na ulicach setek miast obronili Sąd Najwyższy, gwarancję uczciwych wyborów. Kolejny po czarnym proteście dowód, jak można zatrzymać PiS.

Obywatele na ulicach setek miast obronili SN, gwarancję uczciwych wyborów. Kolejny po czarnym proteście dowód, jak można zatrzymać PiS!

— Adrian Zandberg (@ZandbergRAZEM) 24 lipca 2017

To oczywiście nie koniec walki. Ale trudno o wymowniejszy dowód, gdzie można dziś skutecznie stawiać opór złym pomyslom rządzących

— Adrian Zandberg (@ZandbergRAZEM) 24 lipca 2017

Estera Flieger relacjonuje sprzed Pałacu Prezydenckiego:

Zgromadziło się tu około 200 osób. - To krok do przodu, ale powinien zawetować trzy ustawy. Oczekuje też od prezydenta, że przestanie łamać konstytucję - mówi pani Elżbieta.

- Niespodzianka - dodaje pani Katarzyna.

Za chwilę zaczynie się demonstracja wspierająca prof. Gersdorf przed spotkaniem z prezydentem. - Wygraliśmy, ale nie możemy usuwać w naciskach. Bo prezydent przedstawi własne projekty. To nie koniec bitwy. Mogą się pojawić jeszcze różne pomysły. Ale 9 sierpnia panowie Wąsik i Kamiński może wreszcie usłyszą wyrok - mówią do tłumu organizatorki.

Stanisław Tyszka z Kukiz'15: - Przypominam, że główną bolączką polskich sądów jest przewlekłość postępowań. Kukiz'15 od początku postulował, żeby obywatele mieli kontrole nad sądami. Nie ulega wątpliwości, że trzeba naprawić polskie sądy. Platforma miała na to 8 lat, PiS też kolejne 2 lata zmarnował.

Tomasz Rzymkowski: - Polacy przychodzą do biur poselskich, mówią, że ich procesy trwają po pięć lat.

Decyzję prezydenta na gorąco komentuje na Facebooku Paweł Kukiz: - Dziękujemy panie prezydencie. A wszystkim, którzy wyganiali mnie na ulicę przypominam moje stanowisko - można inaczej!

Kamila Gasiuk-Pihowicz komentuje w Sejmie: - Jest to krok w dobrym kierunku. Chcielibyśmy jednak zwrócić uwagę, że nie została zawetowana trzecia ustawa - o ustroju sądów powszechnych. Jednak to, co się stało, jest krokiem w dobrym kierunku. Jednocześnie chcielibyśmy zaapelować do pana prezydenta, by prace nad ustawami, które zapowiedział, były prowadzone w sposób transparentny.

- Jako prezydent czuję w duszy, że ta reforma nie zwiększy poczucia bezpieczeństwa - mówi prezydent. - Decyzję podjąłem szybko, bez zwlekania. Wiem, że była demonstracja pod domem Jarosława Kaczyńskiego, ale także pod domem Grzegorza Schetyny. Polska jest jedna. Zdaję sobie sprawę, że moja decyzja będzie krytykowana przez jedną i drugą stronę sceny politycznej, także moich wyborców.

Ale zdaję sobie sprawę, że pańśtwo, które jest targane niepokojami, nie jest państwem, które może się rozwijać tak, jakby było państwem spokojnym. Apeluję o tę rozwagę, zarówno do tych, którzy mają większość parlamentarną, ale i do opozycji. Nie może być tak, że politycy, którzy składali ślubowanie, nawołują do rozruchów, do popełniania przestępstw. Jest różnica między rozruchami a demonstracją.

Od obalania władzy są wybory, na ulicy można demonstrować swoje niezadowolenie.

Dlatego oświadczam: ustawa o KRS i Sądzie Najwyższym nie staną się częścią polskiego systemu prawnego. Mam nadzieję, że z pomocą ekspertów te ustawy uda się przygotować w ciągu kilku miesięcy.

Prezydent Duda: - Dzieje się bardzo źle, kiedy przedstawiciele stanu sędziowskiego mówią, że są najwyższą kastą. Kiedy mówią, że 10 tysięcy złotych to są pieniądze, za które trudno przeżyć. To wszystko wymaga zmiany. Ale ta zmiana musi nastąpić w taki sposób, aby nie było rozdzielenia społeczeństwa i państwa.

To rozdzielenie następuje wtedy, kiedy państwo staje się dla nich opresyjne. W weekend odbyłem jako prezydent bardzo wiele konsultacji z moimi kolegami prawnikami, profesorami, filozofami, politykami. Ale przede wszystkim rozmawiałem z panią Zofią Romaszewską.

Pani Zofia powiedziała do mnie słowa, które uderzyły we mnie najbardziej: - Panie prezydencie, ja żyłam w państwie, w którym prokurator generalny miał nieprawdopodobnie silną pozycję i nie chcę do takiego państwa wracać. Jeżeli do tego dodamy, że Polskiej tradycji konstytucyjnej prokurator nigdy nie miał nad sobą nadzoru

W programie Prawa i Sprawiedliwosci nie było wprowadzenia nadzoru prokuratora generalnego nad Sądem Najwyższym. Ani punktu, że to Prokurator Generalny decyduje, kto będzie sędzią Sądu Najwyższego. Nie ma u nas tradycji, żeby Prokurator Generalny mógł ingerować w pracę Sądu Najwyższego. Dlatego ubolewam nad tym, że projekt ustawy o Sądzie Najwyższym nie był mi przedstawiony jako prezydentowi. Że nie mogłem w tej sprawie odbyć konsultacji.

Dalej prezydent: - Mówiłem o sprawiedliwej silnej Polsce, która będzie umiała bronić swojego obywatela, która stworzy mu warunki, by mógł budować zamożność i się rozwijać. To bardzo ważny element w którym wymiar sprawiedliwości odgrywa rolę podstawową.

W ostatnich latach postulat reformy wymiaru sprawiedliwości powtarza się wielokrotnie. Wielu ludzi jest zrozpaczonych, że skrzywdził ich wymiar sprawiedliwości. On wymaga naprawy na wielu płaszczyznach - proceduralnej, formalnej, ale niestety także na płaszczyźnie etycznej. Mówię o tym przy każdych nominacjach sędziowskich - że oczekuję, że sędziowie będą etyczni, a immunitet sędziowski będzie tylko kwestią techniczną.

Rozpoczyna się oświadczenie prezydenta Andrzeja Dudy:

- Zaprosiłem państwa do Pałacu Prezydenckiego po to, by zakomunikować moją decyzję w sprawie, która wzbudza ogromne kontrowersje. Wymaga pilnego i zdecydowanego rozstrzygnięcia. W czasie kampanii prezydenckiej, kiedy mówiłem o obowiązkach prezydenta, podkreślałem kilkakrotnie, że prezydent jest wybrany w wyborach powszechnych przez naród. Ale mówiłem także, że prezydent powinien służyć polskiemu narodowi i polskiemu państwu. I że bardzo trudno te dwie służby rozerwać i bardzo trudno te dwa byty rozerwać

O godz. 10 oświadczenie w Pałacu Prezydenckim wygłosi prezydent Andrzej Duda. W ciągu dnia prezydent spotka się również z pierwszą prezes Sądu Najwyższego, Małgorzatą Gerdorf, a także przewodniczącym KRS Dariuszem Zawistowskim.

Przed Pałacem Prezydenckim wciąż skanduje grupa protestujących. Większość jest już jednak w domach i zbiera siły przed jutrzejszymi demonstracjami.

My robimy to samo. Dziękujemy za śledzenie naszej relacji.

Demonstracji pod Pałacem Prezydenckim wymyślają kolejne hasła do skandowania:

"Władza minie, wstyd zostanie", "Bój się Boga, nie prezesa!", "te ustawy zawędrujesz, reputację uratujesz", "my jesteśmy konstytucją", "Andrzej Duda, jeszcze możesz", "mamy dość".

Trwa konkurs haseł.

Ludzie nie maja wciąż dość. Tłum wracający spod SN zatrzymuje sie jeszcze przed Pałacem Prezydenckim i krzyczy "nie oddamy wolnych sądów!"

Młody człowiek na skraju placu dziękuje przybyłym, i zaprasza na jutro pod Pałac Prezydencki na godz. 18 "bez polityków, partyjnych logo i wuwuzeli".

Wcześniej, o 10:30 przed Pałacem Prezydenckim pod hasłem "Najważniejsza kobieta w Polsce nie jest sama" odbędzie się protest kobiet wspierających profesor Barbarę Gersdorf przed spotkaniem z prezydentem Andrzejem Dudą.

Zgromadzenie pod siedzibą Sądu Najwyższego zostało zamknięte. Część protestujących rozchodzi się do domów przy dźwiękach "Imagine" Johna Lenona.

Na scenie Waldemar Żurek. Rzecznik KRS jest wzruszony i dziękuje za obecność w imieniu polskich sędziów.

Zbigniew Wąsik, od trzech dni koczujący pod Sądem Najwyższym:

Nie chodzi o to, żeby krzyczeć na pana prezydenta, że ma zawetować. Wręcz przeciwnie. My chcemy go przytulić i powiedzieć ?panie prezydencie, będziemy pana wspierać, nie zostanie pan sam?.

Jakub Wende mówi zgromadzonym przed SN, że według informacji Dziennika Gazety Prawnej Senat przegłosował nie tę ustawę, co trzeba:

Oni się tak spieszą, że nie mieli czasu sprawdzić, co przesłali z Sejmu do Senatu.

Były dziennikarz radiowej "Jedynki" Przemysław Szubartowicz cytuje z pamięci wiersz Stanisława Grochowiaka "Introdukcja", przypominając na początku, ze słowo "kobieta" trzeba czytać jako "Polska":

Nie cały minę Choć zostanie owo

Kochanie ziemi w bajorku i w oście

I przeświadczenie że śledź bywa w poście

Zarówno piękny jak pod jesień owoc

Bo kochać umiem kobietę i z rana

Gdy leży cicha z odklejoną rzęsą

A jak jest moja to jest całowana

W puder i w słońce W zachwyt i w mięso

Tak mnie ugadzam bo nie tylko z niebem

Ale z odbiciem nieba w całej nafcie

A teraz weźcie teraz wy potrafcie

Tyle zachwytu połączyć z pogrzebem

Słabi powiedzą tyle że to smutno

Mężni że słabych zatrzymuję w drodze

A ja zbierałem tylko te owoce

Co - że są krwawe - zbiera się przez płótno

- To co dzisiaj opowiadają o potrzebie dekomunizacji sędziów, to jawny nonsens. Większość z nich oglądała komunizm mając kilka lat - mówił w Suwałkach Bronisław Komorowski.

Kolejny dzień protestów. Pl. Krasińskich przed SN. Ludzi nie ubywa, a przybywa. Wołają: WOLNOŚĆ pic.twitter.com/XFFy2wJfro

— Jarosław Kurski (@JaroslawKurski) July 23, 2017

Skandowanie "wolność, równość, demokracja" już jest tak przećwiczone, że Płac Krasińskiego zanosi się echem. Jednak nagle wszyscy cichną. W tłumie ktoś zasłabł. Zostaje wezwana karetka.

Wolne Sądy! #3razyVeto #wolnesądy #ZamachLipcowy #PolandDefendsDemocracy #sn #sądnajwyższy pic.twitter.com/7K7GJdRlqv

— Oskar Sobolewski (@OSobolewski) July 23, 2017

Joanna Szczepkowska czyta wiersz Miłosza "Który skrzywdziłeś człowieka prostego...". Nie kończy go jednak, pomijając dwa wersy o sznurze i gałęzi. Wymyslila wlasne zakonczwnie:

lepszy dla ciebie bylby swit zimowy.

I sąd, i tłum, który pamięta

#duma #Katowice #ŁańcuchŚwiatła #ChcemyWeta #sadnajwyzszy #3xWeto #każdaświeczkainna pic.twitter.com/ANYipC7j1W

— Łukasz Słowak (@neuroup) July 23, 2017

Przemawia Joanna Szczepkowska:

Ja tylko wyszłam z domu, żeby być tu z wami, nie przypuszczałam, ze będę przemawiać. Ale powtórzę, że marzę o dniu, w którym będę mogła powiedzieć: proszę państwa, dzisiaj skończyła się władza Jarosława Kaczyńskiego.

Przed Sądem Najwyższym przemawiał wicenaczelny "Gazety Wyborczej" Jarosław Kurski:

Dziękuję za wsparcie dla wolnych mediów. Nie mamy żadnych złudzeń że od września, października zacznie się nagonka na nas. Powolne duszenie mediów przez przejęte sądy.

Jarosław Kurski ogłasza, że przed SN jest rozdawane bezpłatne wydanie Gazety Wyborczej - "Gazeta Suwerena". Ludzie skandują "wolne media!"

Rzeka ludzi płynie spod Pałacu Prezydenckiego Krakowskim Przedmieściem, potem Miodową w kierunku SN.

Na koniec demonstracji pod Pałacem Prezydenta ze sceny pada zaproszenie pod Sąd Najwyższy na godz. 21, żeby jak co dzień zapalić tam "światełko nadziei"

#ŁańcuchŚwiatła #PulseforPoland #konstytucja #demokracja Munich now pic.twitter.com/pWG7W1Cyxn

— M. Niedziela-Drozd (@Magdalena_ND) July 23, 2017

Tłum skanduje "Lech Wałęsa", i zaraz potem "Wolna Polska europejska"

Wstęga z tysiącem podpisów Obywateli pod petycja do PAD #3xWetohttps://t.co/mU18ieqWib#konstytucja pic.twitter.com/XrN6Sppn8J

— Agencja Gazeta (@agencjagazeta) July 23, 2017

Przemawia Jakub Wende, adwokat, syn nieżyjącego mecenasa Edwarda Wende, obrońcy w procesach politycznych w czasach PRL.:

Nie chcę, by wróciły te czasy, kiedy będziemy musieli znowu bronić oskarżonych w procesach politycznych.

Ze sceny pada prośba do prezydenta, żeby wyszedł i odebrał długi rulon z listem do niego (rozwinięty nad głowami demonstrujących), który podpisało tysiące ludzi w ostatnich trzech dniach.

"Panie prezydencie, czekamy na pana!"

Ale na razie drzwi i okna pałacu pozamykane.

Wstega z tysiącem podpisów Obywateli pod petycją do PAD o potrójne weto! pic.twitter.com/bi5sc5M1av

— Jarosław Kurski (@JaroslawKurski) July 23, 2017

Ludzie odwrócili się tyłem do sceny. Stojąc frontem do Palacu od 10 min. , nieprzrwanie skandują CHCEMY WETA. pic.twitter.com/HRZLeFUqgQ

— Jarosław Kurski (@JaroslawKurski) July 23, 2017

Ludzie od 15 minut skandują "chcemy weta!". Prezydent musi słyszeć, nawet jeśli jego okna wychodź na drugą stronę pałacu.

Na scenie przemawia adwokat Michał Wawrykiewicz:

Władza mówi nam, ze chce zreformować sądownictwo. To nieprawda, ten pakiet trzech ustaw nie spowoduje, że sady będą pracować szybciej i lepiej.

To tylko zmiana kadrowa, na miejsce obecnych sędziów przyjdą ci nominowani przez polityków i zależni od władzy.

Coraz więcej "spacerowiczów" i "turystów" pojawia sie pod pałacem, tłum gęstnieje.

Prof. Marcin Matczak, prawnik, nauczyciel akademicki z UW.:

Czym jest konstytucja? Najlepiej wyjaśnia to plakat, na którym w słowie konstytucja podkreślone sa dwa słowa TY i JA [plakat jest rozdawany wśród demonstrantów]. Konstytucja to umowa miedzy tobą i mną, zobowiązania moje wobec ciebie, każdego z was wobec drugiego, który obok was stoi. To nie są abstrakcyjne prawa.

Na scenę wchodzi Jacek Fedorowicz:

Jestem tu w charakterze posłańca. Wdowa po Herbercie przesyła wiersz męża, a ja czuje się zaszczycony, że mnie wyznaczyła na swojego posłańca.

Fedorowicz czyta " przesłanie pana Cogito"

- Jerzy Radziwiłowicz zaczął czytać wybrane artykuły konstytucji. Po nim głos zabrała aktorka Julia Rosnowska. Na niebie pojawiła się tęcza.

Spotykam Adama Michnika. Nie zamierza przemawiać ze sceny. Mówi: - Jestem już emerytem, czas na młodych, tak wielu ich tu jest.

Burza przetoczyła się nad Pałacem Prezydenckim, ale na szczęście była krótka. Już nie pada, rozjaśniło się, choć widać jeszcze na niebie ciemne chmury.

- Policji za barierkami jakby mniej. Oni też skryli się przed burzą? - donosi Piotr Cieśliński spod Pałacu Prezydenckiego.

Wznawiamy naszą relację na żywo. Na dziś zaplanowane są kolejne demonstracje. Największa ma rozpocząć się o godzinie 18 pod Pałacem Prezydenckim. Czy zła pogoda nad Warszawą odstraszy protestujących?

Kończymy relację na dziś. Kolejne protesty zaplanowane są na niedzielę, będziemy o nich informować.

#ŁańcuchŚwiatła Wolność kocham i rozumiem. pic.twitter.com/o9LsUpWztZ

— Jarosław Kurski (@JaroslawKurski) July 22, 2017

W Wyrzysku pierwszy #ŁańcuchŚwiatła, 28 osób! #3xWeto #WolneSady pic.twitter.com/gXqm65QOzV

— Dominika (@dominika_du) July 22, 2017

Protesty odbywają się nie tylko w wielkich miastach. Na zdjęciu "łańcuch światła" w kilkutysięcznym Wyrzysku.

Pierwsi manifestujący przed Sądem Najwyższym dotarli przed Pałac Prezydencki i pozostawiają tu swoje świeczki.

Skandują: - Siedź na Helu. Nie podpisuj! Prezydencie jeszcze możesz!

Nearly 200 people protesting at @PLPermRepEU in Brussels against PiS coup d'etat #PolandDefendsDemocracy pic.twitter.com/P0KydeYXTj

— ????Martin Mycielski (@mycielski) July 22, 2017

Część ludzi zgromadzonych przed Sądem Najwyższym zdecydowała się przemaszerować przed Pałac Prezydencki, by tam pozostawić świeczki, które przynieśli na manifestację.

Przed domem Jarosława Kaczyńskiego zostało kilkadziesiąt osób. Jedna z organizatorek mówi: - Ponieważ jest cisza, proponuję usiąść i pomilczeć.

Kilka osób usiadło na krawężniku.

#protestPolska #Lublin _ Lublinianie chcą #3xWeto _ odczytywany jest dekalog dobrego sędziego @TOKFM_NEWS pic.twitter.com/xCyiDZqLlA

— A. Gmiterek-Zabłocka (@AnnaZabl) 22 lipca 2017

Jarosław Marciniak przed Sądem Najwyższym: - 75 lat temu stąd zaczęto wywozić Żydów. Pamiętajmy do czego prowadzi dyktatura.

Tłum skanduje "Wszyscy razem, ręce w górę, obalimy dyktaturę". Protest dobiega końca, ludzie powoli zaczynają się rozchodzić.

Młoda dziewczyna, która ma w rodzinie sędziego, o pracy sędziów. Plac Krasińskich w W-wie. #WolneSądy pic.twitter.com/Ltxx5OxuMK

— Marcin Antosiewicz (@Antosiewicz) 22 lipca 2017

Manifestujący pod domem Jarosława Kaczyńskiego zaczynają się rozchodzić. - Ja zwijam ten kordonik, bo tu nie ma zainteresowania - mówi jeden z policjantów. Funkcjonariusze nie pozwalają protestującym zostawić świeczek pod domem prezesa PiS: - To by było zaśmiecanie - tłumaczą.

Przed domem Jarosława Kaczyńskiego zatrzymana została jedna osoba. Ale organizatorzy mówią, że zatrzymany został już wypuszczony. Ma niedługo przyjechać pod dom Kaczyńskiego. - Jedna osoba została doprowadzona do jednostki i wylegitymowana, otrzymała mandat za zakłócanie ciszy nocnej - potwierdza Ewa Sienkiewicz z biura prasowego stołecznej policji. - Poza tym nie odnotowaliśmy żadnych incydentów.

Przed Sądem Najwyższym przez moment słychać było skandowanie "Na Żoliborz!". Teraz na scenę wchodzą uczestnicy demonstracji, którzy chcą się wypowiedzieć.

Młoda dziewczyna, z białą różą w ręku: - To nie jest tak, że sędziowie sami się wybierają. Edukujmy się, jak to się dzieje i nie słuchajmy populistycznych haseł.

Jarek z Radomia: - Jestem tu dla moich rodziców. Opowiadali jak było w Radomiu za komuny. Nie chcę by tak było z przyszłości

We Wrocławiu manifestujący dzwonią kluczami jak Czesi w czasie aksamitnej rewolucji: "Ostatni dzwonek".

Wrocław sobota pic.twitter.com/bP77T5Im4S

— Jacek Harłukowicz (@JHarlukowicz) 22 lipca 2017

pic.twitter.com/qvKkGDGhm1

— BeatKanalia O.O.???? (@marlenaczek) July 22, 2017

W Poznaniu po raz kolejny na manifestacje przyszły tysiące mieszkańców.

Przedstawiciele "Gazety Polskiej" zakończyli swoją demonstrację. Protestujący nadal stoją przed domem Jarosława Kaczyńskiego.

Pod domem #Kaczyński #protest #wolnesądy #Warszawa #Żoliborz pic.twitter.com/TqOW9kNJH2

— Elzbieta Ruebenbauer (@ERuebenbauer) 22 lipca 2017

17-letnia Basia Balicka ze sceny we Wrocławiu: - PiS nie może przez nas spać dlatego w nocy obraduje. (...) proszę, by się państwo rozejrzeli, ilu nas dookoła. Proszę powiedzieć najbliższej osobie: "Jesteś przyszłością tego narodu".

Ludzie się uśmiechają, ściskają - relacjonuje z Wrocławia Michał Nogaś.

Bydgoszcz dziś #WolneSady #3xWeto pic.twitter.com/ITNI8CPU7u

— Agnieszka Filipiak (@AgFilipiak) 22 lipca 2017

#3xWeto #WolneSady #kielce teraz! Chcemy weta! pic.twitter.com/S0x9DWsDZg

— Michal Braun (@michalbraun) 22 lipca 2017

O sytuacji w Polsce napisał na Twitterze republikański senator John McCain." Polski senat przyjął ustawę, która sprawia, że politycy będą mieli wpływ na sędziów - to krok wstecz dla demokracji"

"#Poland's Senate Approves Law Giving Politicians Influence Over Judiciary" - one step back for #democracy https://t.co/UgIf4ZFL4a

— John McCain (@SenJohnMcCain) July 22, 2017

Ostatni akord dzisiejszego zgromaddzenia. Manifestujący zapalili świece i odsłuchali hejnału. #Krakow @gazeta_wyborcza @jsuchecka pic.twitter.com/IsqAGqADqZ

— Aleksander Gurgul (@Olo_Gurgul) 22 lipca 2017

Manifestacja trwa też we Wrocławiu.

Kończy się manifestacja w Krakowie. Tłum skanduje "Żądamy weta" pic.twitter.com/li82INwGsV

— Aleksander Gurgul (@Olo_Gurgul) 22 lipca 2017

Na Żoliborzu policja zatrzymała jedną osobę. Tłum domaga się, by go nie spisywać: - Policja dla obywateli!

Organizator mówi: - Jesteśmy zobowiązani sąsiadom święty spokój. Zachowujmy głośność w granicach rozsądku.

I proponują przenieść się pod Sąd Najwyższy, gdzie za moment zapłonie "Łańcuch Światła".

Grzegorz Szymanik: - W powietrzu unosi się dmuchany różowy kot. "Myślałem, że w wakacje nie będzie co robić, a ja tu się uczę życia i państwa" - opowiada Łukasz, tegoroczny maturzysta.

Elżbieta Ruebenbauer: - Tłum krzyczy: "Wałcz protestuj stawiaj opór! Konstytucja!" Zbliża się do nich przedstawicieli "Gazety Polskiej". Jest oburzony, że oni używają nagłośnienia.

Bartek Piotrowski, karnista ze Śląska wita tłum po śląsku. - W tym budynku bywałem niejednokrotnie. Tu orzekają najlepsi z najlepszych. Olbrzymia wiedza prawnicza, olbrzymia kultura. Oklaski dla personelu! - prosi. - Zamknijcie oczy i wyobraźcie sobie: pan sędzia Sądu Najwyższego Piotrowicz, Wasserman, Pawłowicz, Pierwszy Prezes Sądu Najwyższego Misiewicz - wylicza. Tłum gwiżdże i skanduje "My się na to nie godzimy".

Piotrowski: - Może przyjść taki moment, że poczujecie zmęczenie. Ale znalazłem sposób. Staję przed lustrem i mówię sobie: urodziłem się w PRL-u, ale w nim nie zdechnę!

Na Żoliborzu megafon krąży między ludźmi, zrobił się Hyde Park.

Grzegorz Szymanik: - Ludzie mówią, że "mają dość Napoleona z Żoliborza". "państwo nie należy do jednego człowieka".

- Wolna Polska Europejska! Precz z kaczor dyktatorem - słychać skandowanie. Robi się ciemno. - Ktoś ma świeczki? - ktoś pyta.

- Tak! - Odpowiada tłum. Płoną świece. Ludzie śpiewają hymn.

Zuzanna Bukłaha:: - Organizatorzy poprosili zebranych ludzi, aby podchodzili do megafonu i dzielili się swoimi opiniami. "Dobry wieczór spacerowiczom. Chciałem wszystkim Wam podziękować, że tu jesteście, że są tutaj młodzi ludzie. To jest wzruszające" - mówił jeden z nich.

Ludzie skandują: - Precz z Kaczorem dyktatorem! PiS - piekło i skandal!

- Panie Jarosławie, proszę skończyć z ta dyktatura. Ja wiem, ze przeżył pan tragedię, ale my nie chcemy być ofiarami pańskiego żalu - dodała 23-latka.

Ktoś z tłumu zaapelował: - Nagrywa nas TVP. Nie życzymy sobie tego! Zadzwońcie na policję!

Tłum krzyczy: - Wolne media!

Jest także grupa kontrmanifestantów, która krzyczy: - Masoni!

Grzegorz Szymanik z Żoliborza: -Między 100 a 200 osób zebrało się pod domem Jarosława Kaczyńskiego. Młodzi i bardzo młodzi. Agnieszka i Michał mieli dziś wyjechać na wakacje, ale przełożyli, tłumaczą że nie mogli przepuścić takiej okazji, bo tu mieszka winowajca psucia państwa i tu powinno się protestować od początku. Atmosfera piknikowa, ludzie przyszli z psami, przyjechali na rowerach, siedzą na trawniku, spacerują po chodniku z flagami i transparentem: "Ja tu tylko spaceruję".

Elżbieta Ruebenbauer: Policja pilnuje, by protestujący nie wchodzili na chodnik. "To dla Państwa bezpieczeństwa" - tłumaczą. Coraz więcej jest też osób od strony ul. Solskiego, gdzie stoją przedstawiciele "Gazety Polskiej". Dyskutują z protestującymi o Macierewiczu, UE, Puszczy Białowieskiej.

Na pl. Krasińskich przemawia kolejny prawnik. Mikołaj Marecki, karnista ze Szczecina: - Posłowie i senatorowie PiS nie mają serca, sumienia. Ale mają nazwiska i my je zapiszemy! - woła. Prosi też zebranych, by na kolejną manifestację każdy postarał się przyprowadzić przyjaciela. - Rozmawiajmy z ludźmi. Zróbmy to dla demokracji, bo zaniedbaliśmy edukację - namawia. - Wstaliśmy z kolan. Pięść stanie się symbolem naszego sprzeciwu!

Tłum unosi w górę pięści i skanduje "Chcemy weta!"

Przed Sądem Najwyższym jest już tyle osób, że ludzie nie mieszczą się na pl. Krasińskich. Policjanci pilnujący manifestacji apelują, by tłum się ścisnął. Ulicą Długą wciąż przejeżdżają samochody. - Jest nas dużo, będzie więcej! - odpowiada okrzykiem tłum.

Inicjatywa Młodzi2017, organizatorzy pikiety na Żoliborzu nie spodziewali się takiej frekwencji. - Nie jesteśmy politykami. Jesteśmy tutaj po to, aby pokazać Napoleonowi z Żoliborza, że nie chcemy jego dyktatury - mówią.

Ludzie wymachują flagami Unii i Polski, w rękach trzymają transparenty, a na nich: "Ja tu tylko spaceruję", "Jarek Wszechmogący", "Wolne sądy".

Lucyna Rylewicz: - Widzimy w telewizji twarze Piotrowskiego, Kaczyńskiego, Ziobry! Ale im bardziej obnoszą się ze swoim zwycięstwem, tym bardziej czują się przegrani. To my, obywatele odsuniemy ich od władzy. Za zamach stanu idzie się do więzienia!

Tłum skanduje: "Będą siedzieć".

Magdalena Filiks: - Dwa lata temu nie przyszłoby mi do głowy, że na ulicach będę broniła demokracji. Nie działałam w żadnej partii. Byłam tylko w Caritasie. Nie odejdziemy spod tego sądu. Niech sobie Kaczyński nie myśli, że odpuścimy!

Lucyna Rylewicz, prawniczka z Poznania: Sad Najwyższy miał nas bronić, a wychodzi na to, że to my musimy bronić Sądu Najwyższego. Czuję się dumna, że wiemy, jako naród, czym jest Konstytucja.

"Tu jest Polska" skanduje tłum.

Zgromadzonych przed domem Jarosława Kaczyńskiego ludzi jest coraz więcej. Policja prosi, by nie zajmować całego chodnika.

Organizator przekazuje to przez megafon. - Ułatwmy pracę policji - apeluje.

Mężczyzna, który przyjechał na manifestacje na Żoliborzu z warszawskiej Pragi zwraca się do zwolenników PiS. - Zachęcam do refleksji. Odbieracie sobie prawo wyboru. Za parę lat nie będziecie mogli głosować na inną partię.

Tłum skanduje: - Wolne sądy!

Tymczasem w "Wiadomościach".

W naszych demonstracjach widać: zespół PR, profesjonalnie dobraną muzykę, dobranych aktorów. #ObronimyDemokracje #3xweto pic.twitter.com/DGACah03kE

— Marta Niewierko (@MartaNiewierko) 22 lipca 2017

Jarosław Marciniak z KOD przed Sądem Najwyższym: - Słyszę, że na ulice wychodzą esbecy, komuniści i złodzieje. A widzę ludzi, którzy wtedy mieli kilka lat. Ktoś nas próbuje wcisnąć do systemu, w którym była jedna partia! - woła. - Nie ma zgody na PiSu metody! - odpowiada mu tłum.

Przed domem Jarosława Kaczyńskiego przy ul. Mickiewicza na Żoliborzu zebrało się ok. 100 osób. Jest spokojnie. Część protestujących spaceruje wokół domu. Organizatorzy Młodzi2017 zachęcają na Facebooku: "Włączajcie Endomondo i spacerujemy nabijając Pomoc Mierzona Kilometrami! Przy okazji walki o demokrację możemy pomóc! (Pomoc Mierzona Kilometrami nie jest w żaden sposób powiązana z naszym ruchem, chodzi o szczytny cel)."

- Nie zgadzamy się na dewastowanie państwa prawa - mówią organizatorzy przez megafon. - Nie zgadzamy się na to, co proponuje nam Napoleon z Żoliborza. Nie zgadzamy się na dyktaturę. Musimy wychodzić na ulice.

Młody człowiek z megafonem zachęca zgromadzonych do zabrania głosu. - Proszę się nie bać. Nic nam, jeszcze, za to nie grozi.

Jedna z zebranych pyta, czy szeregowy poseł powinien mieć taką ochronę.

Tłum krzyczy:- Nie!

Z drugiej strony domu zebrało się kilku przedstawicieli "Gazety Polskiej". Trwają dyskusje z protestującymi o konstytucji i mediach.

Zabrani pod Sądem Najwyższym hałasują trzymanymi nad głowami kluczami. Wcześniej o taki "ostatni dzwonek dla demokracji" prosili manifestujący pod Sejmem. Przemawia Andrzej Kowalczyk, prawnik z Krakowa: - Witam dumną Warszawę, Kraków łączy się z wami.

Wczoraj poczułem się zdradzony. Senat przyjął ustawę, która likwiduje sąd najwyższy. Jestem radcą prawnym i reprezentuję zwykłych ludzi. Każdy z was może kiedyś prowadzić cinquecento - mówi. Na placu skandowanie: "Chcemy weta!"

Magdalena Filiks: - Dwa lata temu nie przyszłoby mi do głowy, że na ulicach będę broniła demokracji. Nie działałam w żadnej partii. Byłam tylko w Caritasie. Nie odejdziemy spod tego sądu. Niech sobie Kaczyński nie myśli, że odpuścimy!

Magdalena Filiks z KOD pod Sądem Najwyższym: - Dziś jest taki czas i taki dzień, że nie walczymy tylko o wolność sądów, ale też o naszą godność osobistą. Ważne, byśmy byli razem. I tylko tak jesteśmy w stanie zatrzymać to szaleństwo PiSu. Nikt za nas tego nie zrobi!

Tłum ludzi zebrał się już przed Sądem Najwyższym na pl. Krasińskich w Warszawie. Skandują "Wolność, równość, demokracja".

Grupa manifestujących zebrała się też na Żoliborzu w sąsiedztwie domu Jarosława Kaczyńskiego. Nie ma tam stacjonarnej demonstracji, ludzie "spacerują" po ulicy, przy której mieszka lider Prawa i Sprawiedliwości.

Tysiące przyszły na Rynek Główny w Krakowie. @gazeta_wyborcza @Wyborcza_Krakow @jsuchecka @Bart_Wielinski @DWielowieyska @PawelWronskigw pic.twitter.com/YXx4RXaHTy

— Aleksander Gurgul (@Olo_Gurgul) 22 lipca 2017

Manifestacja pod Pałacem Prezydenckim zakończona. "Chcemy weta!" - skandują na koniec uczestnicy. Organizatorzy namawiają, by wszyscy poszli teraz pod Sąd Najwyższy.

Pilnujący porządku na zgromadzeniu w Warszawie prosili policję o interwencję w sprawie mężczyzny, który wszedł w tłum z psem bez kagańca i przekrzykiwał przemawiających, wołając: "Gdzie jest Soros?!". Policja pojawiła się po kilku minutach i wyprowadziła mężczyznę - relacjonuje nasza reporterka.

Manifestacje w obronie niezawisłości sądów odbywają się dziś w kilkuset miastach w Polsce. Nie tylko w dużych miastach, ale też tych mniejszych np. w Augustowie.

"Chcemy weta!", "Solidarność naszą bronią!" i "Nie ma wakacji od demokracji" skandują uczestnicy manifestacji w Warszawie. Na scenie Aleksandra Knapik z inicjatywy Dziewuchy Dziewuchom: - Nie możemy pozwolić, by w tym kraju zapanowała dyktatura. Jeśli więcej ludzi się nie ruszy, nie będzie wolnych mediów, nie będzie Polsatu i TVN. A lajki na Facebooku nam nie pomogą. Precz z dyktaturą!

W Krakowie na manifestacji w obronie niezawisłości sądów przemawia lider PSL Władysław Kosiniak-Kamysz.

- Panie prezydencie nie jest jeszcze za późno. Można jeszcze stanąć po jasnej stronie mocy - mówi. I apeluje, by prezydent nie odsyłał ustaw do Trybunału Konstytucyjnego: - Tylko weto, trzy razy weto! - wzywa.

Na Rynku Głównym zebrało się kilka tysięcy osób. Wcześniej konstytucję czytała im prof. Anna Polony.

.@KosiniakKamysz z @nowePSL "Nie przychodzimy tu z miłości do sądów, ale do demokracji i wolności" pic.twitter.com/tMpdFDHpFc

— Aleksander Gurgul (@Olo_Gurgul) 22 lipca 2017

Dla manifestujących (kilka tys. osób) Konstytucję na Rynku Głównym w Krakowie czyta prof. Anna Polony.@p_gadek @Wyborcza_Krakow pic.twitter.com/bQ9W8Cg34g

— Aleksander Gurgul (@Olo_Gurgul) 22 lipca 2017

Tłum przed Pałacem Prezydenckim skanduje: - My jesteśmy konstytucją!

- Idziemy po prawo i sprawiedliwość! - krzyczy tłum przed Pałacem Prezydenckim.

Aktywiści rozdają uczestnikom kartki z treścią preambuły konstytucji i informacją, co w praktyce oznacza przejęcie Sądu Najwyższego dla wolnych wyborów. "Wybrani przez Zbigniewa Ziobrę sędziowie będą odpowiadać za organizację wyborów, ogłaszanie wyników oraz rozpatrywanie skarg w sprawie fałszerstw. W ten sposób rządzący staną się sędziami we własnej sprawie".

Pierwsza strona azjatyckiego wydania The Wall Street Journal. #WolneSądy #TOKFM pic.twitter.com/9xQKxVwTuv

— Thomas Orchowski (@OrchowskiThomas) July 21, 2017

Protesty w Polsce na pierwszej stronie azjatyckiego wydania Wall Street Journal.

Agnieszka Dziemianowicz-Bąk z Partii Razem: - Od ponad tygodnia wychodzimy na ulice: Warszawy, Poznania, Wrocławia, Krakowa, Gdańska, innych miast i miasteczek w całej Polsce. Wychodzimy nie dlatego, że lubimy sobie pospacerować. Wychodzimy, bo mamy obowiązek bronić niezawisłych sądów i wolnych wyborów.

Tłum krzyczy: - Wolne sądy!

- Szczególnie chodzi o niezawisłość jednego sądu, Sądu Najwyższego, bo to instytucja, która stoi na straży tego, by wybory były demokratyczne. Jeśli nie zatrzymamy zmian, możemy pożegnać się nie tylko z trójpodziałem władzy, ale i z uczciwymi wyborami. A te ostatnie dni to nie tylko zamach na sądownictwo! W tym tygodniu prawie milion podpisów pod wnioskiem o referendum szkolne zostało zmielone i wyrzucone do kosza, to hańba i skandal.

Tłum:- Hańba!

- Pojawił się za to projekt, który umożliwia eksmisje na bruk. I to by było tyle, jeśli chodzi o socjalną twarz PiS - dodaje Dziemianowicz-Bąk.

Adrian Zandberg z Partii Razem do manifestujących: - Panowie z PiS byli przekonani, ze w Polsce nikt nie lubi sędziów, więc będą mogli zagarnąć jeszcze więcej władzy. Tymczasem ludzie protestują i to nie tylko Warszawa, ale też: Złoty Stok, Sanok, Toruń, Elbląg, Brodnica. Ludzie wychodzą by powiedzieć: "Chcemy Weta!"

Tłum skanduje

- Nie możemy oddać Sądu Najwyższego w ręce żadnego polityka: ani z PiS, ani PO, ani partii Razem. Sąd Najwyższy musi być apolityczny, nigdy nie może trafić w łapy Zbigniewa Ziobry. Przegięliście panowie z PiS!

Ludzie krzyczą: - Hańba!

Zandberg: - Prezydent ma obowiązek zawetować te ustawy. Inaczej nigdy nie będziemy mieć pewności, czy wybory są uczciwe.

Przed Pałacem przemawia Piotr Szumlewicz z OPZZ: - Wiele osób w związkach zawodowych mówi o patologiach w sądownictwie. Ale te ustawy ich nie likwidują, one je umacniają!

Szumlewicz często jest pytany czemu protestuje, choć nie po drodze mu z opozycją. Tłumaczy: - Nie jestem tu po to, żeby pan Schetyna był premierem, pan Petru wicepremierem, a pan Frasyniuk ich rzecznikiem. Nie jestem tu, żeby ich krytykować, żeby robić rewolucję jak w 1989 r. i wy też nie musicie tutaj być po to. Możecie mieć różne poglądy na te wszystkie sprawy. Jestem tu po to, by nie oddawać sądów pracy w ręce władzy!

Szumlewicz nazywa Piotra Dudę z "Solidarności" ochroniarzem władzy. - Jestem za tym, byśmy wygrali wybory i odwołali ich na śmietnik historii. Ludzie lewicy muszą więcej ze sobą rozmawiać, wspólnie wygrać wybory, a jeśli nie będą chcieli oddać władzy, to być na ulicach.

Tymczasem szef MSWiA Mariusz Błaszczak z dwudniowym wyprzedzeniem składa życzenia policjantom. - 24 lipca przypada dzień, kiedy tradycyjnie składamy podziękowania za waszą służbę. Uważam, że takie podziękowania powinniście słyszeć częściej - deklaruje na wideo umieszczonym na kanale MSWiA na Youtubie. Poza ciepłymi słowami pod adresem funkcjonariuszy, w klipie Błaszczak skrupulatnie wylicza podwyżki jakie już dostali i mają dostać policjanci. - Nagradzam i nadal będę nagradzał tych funkcjonariuszy, którzy wyróżniają się swoją służbą - mówi i dodaje: - Wasze wynagrodzenia wzrosły już w styczniu tego roku. Do 2019 r. funkcjonariusze otrzymają w sumie 609 zł więcej, a pracownicy cywilni 597 zł.

Policjantom dziękowali ostatnio również organizatorzy i uczestnicy manifestacji przeciwko ustawie o Sądzie Najwyższym. - Nie prowokujcie policjantów, oni nie są niczemu winni - podkreślali organizatorzy w piątek w nocy, kiedy pod Senatem kordon policji nie dopuszczał protestujących do ulicy, którą wyjeżdżali senatorowie PiS.

- Musimy być razem, im bardziej ta władza nas ignoruje, tym bardziej musimy pokazywać, że nasz opór jest wielki - mówi do zgromadzonych Barbara Wycisk z Partii Razem.

- Jesteśmy w wielu miejscach, wiele organizacji i partii protestuje razem. Będziemy się wspierać - mówi Justyna Samalińska. Tłum skanuje "Solidarność naszą bronią."

Wycisk: - Jestem codziennie pod Sejmem. Chcę żyć w Polsce, która jest sprawiedliwa, a wszyscy są równi wobec prawa. PiS się bardzo zdziwił. To przebudzenie, którego władza się nie spodziewała, a którego nie da się zatrzymać.

Tłum przed Pałacem gęstnieje. Jest już ok. 1000 osób.

O 18 rozpoczęła się manifestacja partii Razem przed Pałacem Prezydenckim. Uczestnicy dostają białe i czerwone kartki, z którymi ustawiają się w napis VETO. Z góry będzie zrobione zdjęcie tzw. ludzkiego weta. Muzyka z głośników, pojedyncze transparenty, główny: "Chcemy weta". To samo skandują uczestnicy, których jest ok. 150.

Głos zabrał wybrany z list PiS senator Jarosław Obremski, który był jednym z dwóch senatorów - obok prof. Andrzeja Bobko - którzy wstrzymali się od głosu przy przyjmowaniu ustawy o Sądzie Najwyższym. - Potrzebna jest lepsza ustawa - skomentował na Twitterze.

Reforma sądownictwa, w tym Sądu Najwyższego, jest konieczna. Do tego potrzebna jednak lepsza ustawa

— Jarosław Obremski (@ObremskiSenat) 22 lipca 2017

Przed Sejmem jest kilkanaście osób, puste namioty, tam protest wygasł. Są nadal barierki, ale chroni je niewielu policjantów.

Dziś w Warszawie największe manifestacje zaplanowano przed Pałacem Prezydenckim i przed Sądem Najwyższym.

Tymczasem marszałek Senatu na Twitterze przyznaje, że w przyjętej w nocy ustawie o Sądzie Najwyższym jest "drobna pomyłka". I zapowiada "szybką nowelę".

Do zarzutów o niezgodność z konstytucją się nie odnosi.

W ust.o #SN jest drobna pomyłka. Różnica w zapisie o ilosci kand.na prezesa wymaga szybkiej noweli. Senat może ją przedst.na posiedz.w lipcu

— Stanisław Karczewski (@StKarczewski) 22 lipca 2017

Sobota, Plac Solidarności. #Gdańsk. Fot. Jan Rusek/Agencja Gazeta pic.twitter.com/v6sp0aZuXw

— Katarzyna Włodkowska (@k_wlodkowska) 22 lipca 2017

Interaktywną mapę demonstracji w obronie niezależności sądów - znajdziecie tutaj. Na sobotę zapowiedzianych jest 120 protestów w całym kraju. Także w Berlinie, Bernie, Dublinie i Londynie.

W piątek w Poznaniu, w trakcie demonstracji, na której było ponad 10 tys. osób, organizatorzy rozdawali kartki pocztowe adresowane do prezydenta Andrzeja Dudy. Na kartach jest zdjęcie ze środowej demonstracji w Poznaniu z ułożonym napisem ?Veto?. A na rewersie - apel do prezydenta o trzykrotne weto wobec ustaw PiS o Krajowej Radzie Sądownictwa, ustroju sądów powszechnych i Sądzie Najwyższym. Organizatorzy rozdali wśród uczestników 5 tys. pocztówek. Mają być wysłane z Poznania do Warszawy priorytetem.

Apelujący do Andrzeja Dudy o weto obywatele, przypominają mu jego słowa o klikach, gdy był posłem. To słowa z 2012 r.

Warto przypomnieć. Pełna zgoda z @prezydentpl tylko wtedy AD nie był jeszcze Prezydentem #SN #sądy pic.twitter.com/l6DH3xqZOs

— Olga Olesek (@OlgaOlesek) 22 lipca 2017

Premier Beata Szydło w sobotę brała udział w obchodach 95-lecia Ochotniczej Straży Pożarnej w Jawiszowicach. Przy okazji odznaczenia strażaków, odniosła się do protestów: - Są rzeczy ważniejsze niż spory. Dziś potrzebujemy budowania wspólnoty, bo mamy jedną wspólną ojczyznę - mówiła.

Premier @BeataSzydlo i strażacy odznaczeni podczas uroczystości 95-lecia OSP w Jawiszowicach. pic.twitter.com/kf6NTNVmgt

— Kancelaria Premiera (@PremierRP) 22 lipca 2017

- Tak już było w 80 roku, cieszę się, że ponawiamy te numery - mówił Lech Wałęsa do tłumu zgromadzonego w Gdańsku. - Naszemu pokoleniu udało się wyprowadzić Polskę na prostą i osadzić w trójpodziale władzy. Każdemu kto próbuje to zniszczyć, nie wolno na to pozwolić. A ja mimo mojego stanu zdrowia zawsze będę z wami. W 1989 przekazaliśmy wam demokratyczną Polskę. Musicie sięgnąć po wszystkie środki by o nią walczyć.

Ale są i zadowoleni z przebiegu wydarzeń. Akademickie Kluby Obywatelskie opublikowały list do prezydenta Andrzeja Dudy. Apelują w nim o pilne podpisanie ustaw dotyczących sądownictwa - nie tylko Sądu Najwyższego, ale też Krajowej Rady Sądownictwa.

W ich liście czytamy m.in. "Proponowana reforma sądownictwa stwarza warunki do ostatecznego zerwania z dziedzictwem merytorycznym, organizacyjnym i kadrowym funkcjonującym dotychczas, a będącym bezpośrednią kontynuacją czasów PRL-u".

Przewodniczący Platformy Obywatelskiej Grzegorz Schetyna zwołuje konferencję prasową na 20:45 przed Sądem Okręgowym w Jeleniej Górze. To tam zamierza wciąć udział w akcji "Łańcuch Światła".

Ryszard Petru z Nowoczesnej planuje w sobotę przyjechać na demonstrację w Poznaniu. Od kilku dni organizowane są tam jedne z największych w kraju manifestacji. W piątek na placu przed Teatrem Wielkim - według policji ? w obronie niezależności sądów zgromadziło się ponad 10 tys. osób.

Poznańskie manifestacje organizowane są przez grupę społeczników z architektem Franciszkiem Sterczewskim na czele. Od początku lipcowych protestów organizatorzy odmawiają członkom partii politycznych występowania na scenie. - To protest obywateli. Ale zapraszamy wszystkich pod scenę. Z notesem do robienia notatek z tego, czego chcą zwykli ludzie - mówi Sterczewski.

Poznaniacy już po raz szósty staną w obronie niezawisłości polskich sądów tworząc tzw. "Łańcuch Światła". Sobotnia manifestacja rozpocznie się o godz. 21, ale w innym miejscu niż dotychczas. Tym razem w parku Kasprowicza przy hali Arena.

W Gdańsku ludzie protestują już od godzin popołudniowych.

Manifestacja na Placu Solidarności rozpoczęła się od odśpiewania hymnu narodowego. Jednak atmosfera jest piknikowa ze względu na ciepłą pogodę. Jest sporo młodych ludzi, rowerzystów, powiewa sporo polskich i unijnych flag. Po odśpiewaniu hymnu tłum skandował: ?Żądamy weta!?, adresując ten apel do prezydenta Andrzeja Dudy.

Przed godz. 15 na scenie pojawił się Lech Wałęsa. Tłum zgotował mu owację - zaśpiewano mu "Sto lat"

- Widzimy się jutro pod Sądem Najwyższym - mówią manifestujący.

Ktoś natychmiast poprawia: - Dzisiaj!

Blokujący ulicę Wiejską zdecydowali o zakończeniu blokady, a my kończymy naszą relację. Wrócimy do Państwa rano z komentarzami do decyzji Senatu i informacjami o tym, gdzie zaplanowano w weekend kolejne akcje protestacyjne i w obronie sądownictwa.

Róg ulicy Pięknej i alej Ujazdowskich zamknięty dla ruchu pieszego. Manifestanci podejrzewają, że to tamtędy policja może chcieć wypuścić senatorów, więc część osób przemieszcza się z Wiejskiej w tym kierunku.

Organizatorzy blokady na Wiejskiej, którzy chcą uniemożliwić senatorom PiS wyjazd z Senatu, zachęcają: - Na Matejki jest mniej "spacerujących", może się tam przejdziecie? Nie musicie "spacerować", ale weźcie telefony, róbcie zdjęcia, nagrywajcie.

Blokada na Wiejskiej @jsuchecka pic.twitter.com/e7nM4waf4H

— Rafał Wójcik (@rafal_wojcik05) 22 lipca 2017

"Wyszli na spacer", więc spacerują i blokują wyjazd ulicą Wiejską fot. @rafal_wojcik05 pic.twitter.com/IsdUhuvWJG

— Justyna Suchecka (@jsuchecka) 22 lipca 2017

Przy blokujących przejście zamiast policjantów w mundurach są funkcjonariusze w niebieskich kamizelkach. Wszystko przebiega spokojnie, ktoś puszcza bańki mydlane.

Jędrzej Słodkowski: - Policja odepchnęła ludzi, którzy chodzili po pasach na Wiejskiej, na wysokości ul. Prusa, żeby przepościć samochody. Policjanci usuwają ludzi z jezdni.

Policja odpycha ludzi, by nie blokowali jezdni #teraz wideo: Słodkowski pic.twitter.com/Lgi5dM1Ldu

— Justyna Suchecka (@jsuchecka) 22 lipca 2017

Ludzie z Górnośląskiej idą pomóc blokadzie na Wiejskiej.

Ludzkie szli za Senatorami w stronę Górnośląskiej, ale policja ich zablokowała @jsuchecka pic.twitter.com/ruFcccEbaK

— Rafał Wójcik (@rafal_wojcik05) 22 lipca 2017

Pod Sheratonem protestujący pytają kolejnych kierowców, czy w bagażniku jest Zbigniew Ziobro. Przepuszczają auta mieszkańców i senatorów PO, którym biją brawo. Tłum blokujący przejście dla pieszych krzyczy: - Spacerujemy! My jesteśmy suwerenem!

Trwa blokada wyjazdu ulicą Wiejską. Tłum przepuszcza Henryka Wujca, ale nie chce dopuścić do wyjazdu senatorów z PiS.

Trwa blokada samochodów na Wiejskiej https://t.co/tXxcXYEk9S

— Natalia Sawka (@NataliaSawka) 22 lipca 2017

Część światowych mediów przyglądała się nocnemu głosowaniu w polskim Senacie. Depesze na ten temat przygotowały największe agencje - Reuters i Associated Press. "Polski Senat przyjął przyjął kontrowersyjne przepisy dające politykom istotny wpływ na Sąd Najwyższy, lekceważąc krytykę Unii Europejskiej" - zaczyna się depesza AP, którą przeczytać można m.in. na stronie "Washington Post" i brytyjskiego "Daily Mail".

Ostrożniej o ustawie wypowiedziała się agencja Reuters. "Polska izba wyższa parlamentu zaakceptowała w sobotę reformę Sądu Najwyższego złożoną przez rządzące Prawo i Sprawiedliwość i określaną przez krytyków jako podważającą podział władz sądowniczej i wykonawczej" - czytamy w depeszy.

Autorski tekst przygotował Rick Lyman z "New York Post". "Jeśli prezydent Andrzej Duda podpisze zgodnie z oczekiwaniami nowe prawo, Polska wykona największy jak dotąd krok odsuwający ją od zachodnich liberalnych wartości" - ocenia, przypominając, że Polska "była swego czasu symbolem triumfu demokracji nad komunizmem".

pic.twitter.com/bjM2UuEMwx

— Beata Biel (@beatabiel) 22 lipca 2017

Kim jest Jarosław Obremski? To senator z Wrocławia, był niezależnym kandydatem z poparciem PiS i Polski Razem. Do klubu PiS przystąpił w maju 2016 roku, początkowo zasiadał w Kole Senatorów Niezależnych.

Obremski urodził się w 1962 roku, z wykształcenia jest chemikiem. W okresie PRL działał we Wrocławiu w opozycji, kolportował wydawnictwa podziemne.

W latach 1990-2002 zasiadał w radzie miejskiej Wrocławia. Był członkiem Partii Konserwatywnej, Stronnictwa Konserwatywno-Ludowego, a do 2009 roku Platformy Obywatelskiej. W 2014 poparł listę do europarlamentu tworzoną przez Polskę Razem Jarosława Gowina. W Senacie zasiada drugą kadencję z rzędu (w poprzedniej był w Kole Senatorów Niezależnych)

- Przegłosowanie tych ustaw, to początek klęski PiS-u, bo zbuntował miliony Polaków - mówi do tłumu senator Borusewicz. - Nie ustaniemy w tym działaniu. Niech nikt nie sądzi, że odpuszczamy. Za chwilę prezydent będzie musiał podjąć decyzję, co zrobić. Będziemy nakłaniać i wasza też w tym rola, żeby zawetował te ustawy.

Senator Rulewski: - Wita was kryminalista. Były i być może przyszły, ale nie wierzę w to drugie, bo wierzę, że na to nie pozwolicie.

Senatorowie opozycji wyszli do protestujących @jsuchecka pic.twitter.com/EmrSCf2b0I

— Rafał Wójcik (@rafal_wojcik05) 22 lipca 2017

Od głosu wstrzymało się dwóch senatorów PiS: @profABobko i @ObremskiSenat pic.twitter.com/l6DeHSVvrn

— Justyna Suchecka (@jsuchecka) 22 lipca 2017

Od poparcia ustawy o Sądzie Najwyższym bez poprawek wstrzymało się dwóch senatorów z klubu Prawa i Sprawiedliwości: Aleksander Bobko i Jarosław Obremski.

Manifestanci szykują blokadę na wysokości Sheratona #teraz wideo: Słodkowski pic.twitter.com/VSdyjWn3ka

— Justyna Suchecka (@jsuchecka) 22 lipca 2017

Senator Bogdan Klich przez megafon dziękuję protestującym: - Byliście tu z nami cały dzień, dziękujemy wam. To było bardzo ważne. Robiliśmy, co mogliśmy.

Tłum skanduje do senatorów PO: - Dziękujemy!

Reakcja tłumu na przyjęcie ustawy o SN. Wideo: Słodkowski #teraz pic.twitter.com/zYWuQgWkjd

— Justyna Suchecka (@jsuchecka) 22 lipca 2017

Policjanci otoczyli wyjazd z budynku Senatu od strony ul. Górnośląskiej, uniemożliwiają blokowanie wyjazdu senatorom.

Tłum przed Senatem skanduje: - Hańba! Zdrajcy! Targowica!

Teraz czas na głosowania. Głosowanie nad przyjęciem wniosku bez poprawek będzie jako drugie.

Cała Górnośląska przy Senacie jest zablokowana przez policję @gazeta_wyborcza @jsuchecka Ludzie zbierają się też pod Sheratonem #3xWeto pic.twitter.com/MQn5DK1MQh

— Natalia Sawka (@NataliaSawka) 21 lipca 2017

Tłum przed Senatem czeka na wyniki głosowania. Ludzie cały czas hałasują i gwiżdżą, słychać okrzyki: "wolność, równość, demokracja".

Po głosowaniu mają wyjść do nich senatorowie PO.

Wicemarszałek Senatu Bogdan Borusewicz przedstawia poprawki. - Dotyczy ona korelacji wprowadzenia ustaw do życia ustawy o KRS z ustawą o Sądzie Najwyższym, w której są zapisy o Krajowej Radzie Sądownictwa. Istnieje niebezpieczeństwo, że ustawa o KRS wejdzie wcześniej, niż ustawa o Sądzie Najwyższym i o stanowieniu, kto zostanie prezesem Sądu Najwyższego będzie stanowiło czterech posłów z PiS, dwóch senatorów z PiS, prokurator generalny z PiS, przedstawiciel prezydenta nie z PiS i Prezes Sądu Najwyższego. Dlatego taka korelacja jest konieczna - mówi wicemarszałek Borusewicz. W ustawie o KRS zapisane jest bowiem, że członków KRS wybierze Sejm zwykłą większością głosów, a ustawa o Sądzie Najwyższym stanowi, że potrzebna jest większość 3/5 głosów, a więc PiS potrzebowałby koalicjanta. Jeśli ustawa o KRS wejdzie w życie pierwsza, Sejm będzie miał czas do wejścia w życie ustawy o Sądzie Najwyższym, aby przegłosować zmiany w trybie zwykłej większości.

- Ale jeżeli państwo nie przyjmiecie tej poprawki i innych moich poprawek to się nic nie stanie, ponieważ ta ustawa jest tak zła, że nic jej nie poprawi. Ona rozwala Sąd Najwyższy, który spina cały system sądowniczy w Polsce - kończy wicemarszałek Borusewicz. Po nim kolejne poprawki przedstawiają inni senatorowie z Platformy Obywatelskiej.

Last moments before final voting #freecourts #PolandDefendsDemocracy pic.twitter.com/MlSmKfEVXy

— Krzysztof Izdebski (@K_Izdebski) 21 lipca 2017

Senator Jan Rulewski krytykuje też tryb procedowania ustawy, "presję sił policyjnych" i twierdzi, że niektórzy senatorowie "nie byli w stanie pełnić w tych warunkach swoich obowiązków". - Bierzecie panowie senatorowie odpowiedzialność za przedłużanie się i rozlewanie tego konfliktu - kończy senator Rulewski.

Senator Rulewski ocenia, że ustawa jest niezgodna z konstytucją i dodaje, że spowoduje ona, że jego zdaniem cała władza nad sądami zostanie oddane w ręce prokuratora, członka rządu, "funkcjonariusza niskiej rangi".

Senat wznowił obrady. Głos zabiera senator Jan Rulewski, przedstawi wniosek mniejszości o odrzucenie ustawy w całości.

Od strony ulicy Górnośląskiej policja usiłuje nie dopuścić do blokowania wyjazdu z parlamentu. Doszło do przepychanek. Przez megafon policjant mówi: - Proszę się odsunąć i wykonywać polecenia policjantów.

Protestujący krzyczą: - Możemy tu być!

Senatorowie PO poinformowali, że po zakończeniu głosowań wyjdą podziękować manifestującym.

Głosowanie w sprawie ustawy o Sądzie Najwyższym ma się odbyć między godz. 1:35 a 1:40.

#wolnesądy #demokracja #rewolucjajestkobietą #demonstracja #senat @martalempart @czarny_protest @JankowskaAgata @Warakomska pic.twitter.com/oyMQepOZsm

— Kongres Kobiet (@kongreskobiet) 21 lipca 2017

W okolicy kładki przy ul. Górnośląskiej ekipa Demokracji Ilustrowanej rozdaje plakat, który stał się już symbolem protestów. Rozchodzi się na pniu! - Został wydrukowany dziś po spontanicznej zrzutce wśród znajomych i dzięki dobrej woli pewnego drukarza w nakładzie 7 tys. egzemplarzy - mówi Łukasz Rayski, autor plakatu.

Przed Senatem tłum skanduje: - Nie ma wakacji od demokracji!

Tłum śpiewa: - Kładź się Rejtanem. Senacie, kładź się Rejtanem.

Minister Ziobro odnosi się też do sprawy SKOK-ów i zarzutów o opieszałość prokuratury w tej kwestii. Informuje, że prokuratura zajmuje się m.in. sprawą SKOK Wołomin i zabezpiecza majątki podejrzanych.

- Zleciłem też śledztwo, którego zadaniem jest wyjaśnić, kto odpowiada za bierność organów państwa od roku 2009 poprzez zaniechanie organów ścigania, organów skarbowych wobec tak ogromnych przestępstw. Mam podstawy sądzić, że będą to ludzie, którzy odpowiadali za organy ścigania i nie byli to ludzie Prawa i Sprawiedliwości, tylko innej koalicji - mówi.

Po wystąpieniu ministra Ziobry przewodniczący obradom Adam Bielan (PiS) ogłosił przerwę. Teraz zbierze się posiedzenie komisji praw człowieka i petycji, by rozpatrzeć porpawki.

Głosowania w Senacie mocno opóźnione. Nadal nie zebrała się komisja praw człowieka. Głos zabrał ponownie Minister Sprawiedliwości.

— Roch Kowalski (@rochkowalski) 21 lipca 2017

- Nam nie chodzi o wybory. Bo mogliśmy pod pretekstem tej ustawy wymienić też sędziów Państwowej Komisji Wyborczej. Nie zrobiliśmy tego - mówi minister Zbigniew Ziobro

Senatorowie poinformowali tłum zebrany przed Senatem, że szacują, iż głosowanie ustawy o Sądzie Najwyższym odbędzie się za ok. 1,5 godziny.

Minister sprawiedliwości zapewnia, że szczególne uprawnienia będzie miał tylko na czas reorganizacji sądów w okresie przejściowym.Jest to konieczne, podkreśla Zbigniew Ziobro, by wskazać, które osoby są o najwyższych kwalifikacjach moralnych. - A więc nie uchybi to w żaden sposób ich niezawisłości. Nie będzie można ich dalej oskarżać, że są sędziami na telefon - ocenia.

- A kiedy przejdziemy przez okres przejściowy, to gigantyczna władza ministra sprawiedliwości sprowadza się do kompetencji technicznych i wyrażania zgody na dodatkową pracę ponad tą, na którą zezwala ustawa. Ale nie jest to przypadek, ale przekonanie, że sędziowie zamiast koncentrować się na orzekaniu w sądzie często zajmują się pracą na różnych uczelniach, czy dodatkową pracą, która związana jest z niemałymi źródłami przychodu, ale cierpi na tym praca sądownicza, a my chcemy ją poprawić - mówi dalej Zbigniew Ziobro.

Minister odnosi się też do kwestii rzecznika dyscyplinarnego, który będzie działał przy ministrze sprawiedliwości i przejmował postępowania w izbie dyscyplinarnej. - Chodzi tu jedynie o to, by w sytuacjach gdy delikt dyscyplinarny jest jednocześnie przestępstwem, by nie powielać dwóch ról, tylko żeby to była jedna rola. Prokurator uprawniony do oskarżania sędziego będzie jednocześnie uczestniczył w postępowaniu dyscyplinarnym i będzie znał najlepiej materiał dowodowy. A rolą niezawisłego sądu będzie ocenić, czy te zarzuty są zasadne, czy niezasadne - argumentuje.

Przyspieszenie biegu prac nad ustawą miało być według ministra sprawiedliwości Zbigniewa Ziobry reakcją na fakt, że opozycja chciała tylko opóźniać prace, a nie dyskutować nad projektem.

Na uwagi odpowiada minister sprawiedliwości Zbigniew Ziobro. Oskarża opozycję, że do debaty w parlamencie wokół ustawy nie doszło z powodu zachowania polityków opozycji na komisji sejmowej.

Tłum przed Senatem gęstnieje. Ludzie krzyczą: "Buduj rządzie te więzienia, będziesz miał tam posiedzenia." i "Jutro tutaj będzie pusto, a ty musisz spojrzeć w lustro!"

Senat https://t.co/AtktzlkPRp

— Monika Rosa (@moanrosa) 21 lipca 2017

W Senacie przemawia jeszcze Rzecznik Praw Obywatelskich Adam Bodnar.

- Podejrzewam, że na poziomie formalnym to co się wydarzyło wokół ustawy o Sądzie Najwyższym najpewniej wypełniało względy regulaminowe. Są jednak jeszcze kryteria materialne, czy ustawa została należycie, dogłębnie przedyskutowana. Na to potrzeba by było kilku tygodni lub kilku miesięcy, żeby to zrobić. Żałuję, że nie możemy skorzystać z opinii OBWE, które potrzebowało kilku tygodni, żeby ją przygotować - mówi.

- W wypowiedzi pana ministra był rysowany taki świat bogaci-biedni - zaznacza RPO Bodnar i przypomina swój raport o policji, w którym podkreślał, że inaczej traktowane są tam zwłaszcza osoby wykluczone. - Niestety pan minister odpowiedział mi, że nie przewiduje zmian w tym zakresie - mówi.

- Uważam, że ustawa o SN w tym kształcie doprowadzi do naruszenia standardu niezależności sądów i w konsekwencji prawa obywateli do sądu - kończy RPO Adam Bodnar

Senatorowie PO zorganizowali konferencję prasową na senackim korytarzu. - Dyskusja trwała 15 godzin i dobrze, bo wszyscy wszystko powiedzieli. Nikt później nie będzie mógł powiedzieć, że czegoś nie wiedział, czegoś nie dosłyszał. My mówiliśmy o całości, o tym, że to jest skok na sądownictwo - mówią.

Manifestacje i "Łańcuchy Światła" były organizowane w piątek również poza granicami Polski. Zdjęcia z Londynu dostaliśmy od naszego czytelnika Marcina Leszczyńskiego.

Senatorowie skończyli już zgłaszanie uwag. Prezes Izby Karnej Sądu Najwyższego Stanisław Zabłocki poprosił o głos:

Pan minister przemawiał półtorej godziny, ja mam trzy minuty. Otóż panie ministrze prokuratorze generalny. Problem naprawdę nie jest w tym, do czego pan dąży. A przynajmniej ja naprawdę chcę wierzyć, że problem nie jest w tym, do czego pan dąży. Problem jest w tym, w jaki sposób do tego pan dąży. Miałby pan moje daleko idące poparcie, gdyby chciał pan wypalać te wszystkie patologie z wymiaru sprawiedliwości, ale elektrycznym skalpelem, a nie tępym nożem. Problem polega na tym, że pan jako polityk uważa, że cel uświęca środki. A ja jako prawnik uważam, że cel nie uświęca środków.

Wojciech Karpieszuk sprzed Senatu: - Jest coraz więcej młodych ludzi. Tłum ciągnął od placu Trzech Krzyży, ludzie zmienili plany i zamiast imprez, poszli przed Senat.

Kajetan Szewczyk sprzed Senatu: - Dziewczyny z Trójmiasta śpiewają na melodię "The Wall' Pink Floyd: "Sprawiedliwość, niezależność", "sądownictwo, trzecia władza", "i tak macie pierwsze dwie", "przestań łamać prawo, bo poczujesz nasz gniew, nie pójdziemy w ciemno jak barany na rzeź".

"Senatorze!Senatorko! Nie zadzieraj z wściekłą Polką!" Pod#Senat protestują REWELACYJNE dziewczyny! Moc! #WolneSady pic.twitter.com/gKZA9Y1ehk

— A. Dziemianowicz-Bąk (@AgaBak) 21 lipca 2017

- Mam nadzieję, że tę władzę, którą pan uzyska, będzie pan wykorzystywał tylko pro publico pono. Choć pańska droga polityczna nie wskazuje, by tylko w tym celu chciał ją pan wykorzystywać - mówi do Zbigniewa Ziobro senator Waldemar Sługocki (PO) - Mam nadzieję, że teraz będzie czas, by wyjść do manifestujących i podzielić się z nimi swoimi refleksjami z dzisiejszych obrad Rzeczypospolitej Polskiej - kończy.

W trwającej już kilkanaście godzin dyskusji w Senacie senatorom towarzyszy Adam Bodnar, Rzecznik Praw Obywatelskich.

- Chyba możemy im obiecać, że jak przegłosujecie to... - krzyczy Marta Lempart do ludzi zgromadzonych przed Senatem.

Tłum odpowiada: - Nie wyjdziecie!

O tym kto napisał ustawę o SN mogą powiedzieć maile pracowników @MS_GOV_PL Ta sprawa pokaże czy suweren ma kontrolę https://t.co/ptUphWcnV6 pic.twitter.com/7NPteVVlRn

— Watchdog Polska (@SiecObywatelska) 21 lipca 2017

Wśród manifestantów jest Adrian Zandberg z Partii Razem.

Nie pomogą wam kordony, gdy suweren jest wkurzony! Tysiące ludzi pod Senatem pic.twitter.com/NQf787Dqf3

— Adrian Zandberg (@ZandbergRAZEM) 21 lipca 2017

Po wystąpieniu senatora Bonkowskiego (PiS) przemawiał wywołany przez niego z nazwiska wicemarszałek Senatu Bohdan Borusewicz:

- Panie, którego nazwiska nie wymienię, bo nie mam ochoty. Ja się nie pogubiłem, ja wiem, gdzie jest prawda. Myślę, że niepotrzebnie pan mnie popierał, bo ja poparcia od takich ludzi jak pan nie potrzebowałem i nie potrzebuję - powiedział tylko.

Kolejny przemawiał także wymieniony przez senatora Bonkowskiego senator Marek Borowski. - Polemizował nie będę, bo nie ma pan zdolności honorowej.

Następnie senator Borowski przeszedł do krytyki reformy Zbigniewa Ziobry:

- Nasz złotousty ministrze. Jak ja pana słucham, to błogość na mnie jakaś spływa. Ma pan wielki talent. Tylko problem polega na tym, że my znamy pańską działalność i pańskie wypowiedzi. I pan ma wiele na sumieniu. Więc kiedy słyszymy, że władza polityczna, konkretnie pan, ma wyznaczać sędziów, że poprzez rzecznika dyscyplinarnego może pan pilnować sędziów... Ale może pan też ich prześladować, a pan lubi prześladować sędziów i publicznie wypowiadać nie tylko o wyrokach, czego nie powinien pan robić jako minister sprawiedliwości, ale również o sędziach - mówił.

- Pan ma wytoczoną sprawę przez jedną sędzię, że pan ją obraził publicznie, mimo że miała rację, w tym co robiła. My to wszystko wiemy. Najważniejsze jest to, kto ma być tym sprawiedliwym sędzią nas sędziami. Pan powiada: władza wykonawcza musi tu jakąś rolę odgrywać, bo korporacje się zamykają same w sobie. Tylko jak pan jest prokuratorem generalnym i rzeczywiście pewne osiągnięcia ma, to w sprawach kryminalnych będzie pan miał osiągnięcia. Problem pojawia się, gdy ma pan sprawy polityczne. A te już takie proste nie są. Np. sprawa Stachowiaka. Ile czasu potrzebowała prokuratura, żeby ją wyjaśnić? Ale to była sprawa na styku władzy z panem ministrem Błaszczakiem, więc niewygodna. Seicento pani premier - czy doczekamy się tu szybkiej interwencji prokuratury? - pyta senator Borowski.

- A Finansowanie pana partii? To już sprawa bezpośrednia. Nie wiem, czy któryś prokurator się jeszcze tym zajmuje. Sprawa SKOK-ów, które padają jeden po drugim, a byli i tacy, co wyprowadzali pieniądze do Luksemburga. Ale to jest zaplecze polityczne PiS. Kiedy damy za dużo władzy władzy wykonawczej, to wtedy kiedy spotykamy się z kwestiami politycznymi, to do takiego układu nie możemy mieć zaufania - kończy senator Borowski.

Tymczasem na Twitterze o sytuacji w Polsce pisze Beau Willimon, amerykański scenarzysta odpowiedzialny za serial House of Cards.

Poland is currently showing us how it's done. Regular citizens standing up to an authoritarian regime. pic.twitter.com/qBHd5Zb85g

— Beau Willimon (@BeauWillimon) 21 lipca 2017

Przed Senatem tłum, ludzie skandują: "przegłosujecie, to nie zaśniecie", "nie pomogą wam kordony, gdy suweren jest wkurzony", "buduj PiSie swe więzienia, będziesz robił posiedzenia".

Przed Senatem #teraz wideo: Jędrzej Słodkowki pic.twitter.com/hwFu8FML5r

— Justyna Suchecka (@jsuchecka) 21 lipca 2017

Elżbieta Ruebenbauer: - W sąsiedztwie Sejmu kilku młodych ludzi zrywa plakaty naklejone na barierkach. Część osób chce im przeszkodzić, ale słychać nawoływanie przez megafon, by im nie przeszkadzać. Zrywający mówią, że protestujący nie mieli prawa niszczyć mienia, czyli barierek. A manifestanci, że jest wolność słowa.

Senator Waldemar Bonkowski (PiS): Po raz pierwszy wam podziękuję. Zawsze siejecie obstrukcję. Mówicie, że nie macie demokracji. A przecież rozmawiamy od godz. 9 i głównie wy mówicie.

- Dzięki waszej obstrukcji zagłosujemy po północy, 22 lipca. To haniebna data w historii - data II rozbioru Polski i manifestu PKWN. Cieszę się, że będziemy jutro głosować, bo wreszcie ta data się będzie dobrze Polakom kojarzyć. Bo tego dnia rozbroimy SN, ostatni bastion bolszewizmu w Polsce - kontynuuje senator Bonkowski. Mówi też, kto chodzi na demonstracje przeciw ustawie o Sądzie Najwyższym. To "stare upiory bolszewickie, ubeckie wdowy, oczadzeni i pożyteczni idioci".

- W najśmielszych snach bym się nie spodziewał, że przez półtora roku rządów PiS przejdziecie taką metamorfozę. Że będziecie krzyczeć "Solidarność", "Precz z komuną". Że kolaborujący z wami za komuny artyści śpiewają "Mury" - mówi senator PiS.

Senator Bonkowski zaznacza też, że wicemarszałek Borusewicz i senator Rulewski byli dla niego autorytetami. - A teraz pan Borusewicz daje świadectwo moralności panu Borowskiemu. Ja się nie odnoszę, co pan Borowski tam robił. Ale jeśli pan Borowski vel Berman w 1968 roku był autentycznym bohaterem, to na pewno by nie zasiadał dzisiaj tutaj w Senacie.

Senator Jerzy Czerwiński (PiS) do Pierwszego Prezesa Sądu Najwyższego: Niezależność działa w dwie strony. Jeśli władza sądownicza powinna być niezależna od władzy wykonawczej i ustawodawczej, to i polityka powinna być niezależna od władzy sądowniczej. To będzie wtedy pełna niezależność.

Za to dziś przed Sejmem cisza i spokój. Mało ludzi. Przez megafon zachęta do pójścia na demonstrację przed Senatem.

Senator Jerzy Czerwiński (PiS) ocenia, że Rzecznik Praw Obywatelskich zarzucił ustawie jedynie, że jest procedowana zbyt szybko. RPO Adam Bodnar protestuje ze swojego krzesła.

Tłum przed Senatem zareagował gwizdami i buczeniem na pomysł jednego z senatorów PiS, żeby ustawę o SN skierować do Trybunału Konstytucyjnego.

A teraz skanduje: - Nie ma wakacji od demokracji!

Minister Zbigniew Ziobro został na sali po przemówieniu i słucha uwag senatorów PO.

Senator Przemysław Termiński dziękuje mu za to i pyta, czemu przegłosowywana jest ona w tak szybkim trybie. - Zaufanie, to coś, czego brakuje między obiema stronami. To zaufanie ciężko zbudować, w sytuacji kiedy państwo nie tylko nie mówicie, co zrobicie, ale też nie robicie tego, co mówicie. Z jednej strony obiecujecie transparentność, a z drugiej - likwidujecie konkursy. Z jednej strony obiecujecie profesjonalizm, a z drugiej hodowca rybek akwariowych zostaje prezesem Polskiego Koncernu Zbrojeniowego - mówi.

- Reforma sądownictwa nie może polegać na wyrzucaniu wszystkich sędziów. Ja rozumiem, że macie takie przemyślenie, że chcecie to zrobić, ale najpierw wygrajcie wybory większością konstytucyjną - mówi.

Rafał Wójcik sprzed Senatu: - Dziewczynom od megafonu wyładowały się baterie. Więc tłum zaczął skandować: "kto ma baterie!? Kto ma baterie!?". I baterie już są.

Senator Krzysztof Mróz (PiS) mówi na posiedzeniu, że na demonstracjach pada pod adresem polityków Prawa i Sprawiedliwości wiele niewybrednych słów, a lider PO Grzegorz Schetyna zagroził politykom PiS odpowiedzialnością karną. - Szkoda, że do tych bezprawnych gróźb się pan nie odniósł - mówi do jednego z senatorów PO.

Senator Mróz mówi też, że wczoraj poseł Pięta został oblany parafiną ze zniczy. - To są tak zwane pokojowe manifestacje? - pyta.

- Senator Jan Rulewski przyszedł dziś rano w więziennym drelichu. O godz. 20 Władysław Frasyniuk apelował ze sceny, by przekazać ten drelich marszałkowi Karczewskiemu. To są właśnie te pokojowe demonstracje - kontynuuje.

- Mówicie, że to, co szykujemy, jest gorsze, niż w PRL-u. Pan, panie Janie, siedział w więzieniu, ale w PRL-u, a nie pod rządami Prawa i Sprawiedliwości - mówi do senatora Rulewskiego. Podkreśla, że czuje się pod presją wrzasków i gróźb zza okien.

- Krzyczycie "konstytucja, konstytucja". W tej konstytucji jest napisane, że jeżeli macie państwo wątpliwości, czy ta ustawa jest zgodna z konstytucją, możecie ją zaskarżyć do Trybunału Konstytucyjnego. Tak go przecież broniliście - mówi senator Mróz.

Senator Tomasz Grodzki (PO) wchodzi na mównicę i milczy. - Czy pan już skończył, panie senatorze? - pyta prowadzący obrady senator Adam Bielan (PiS).

- Mowa jest srebrem, a milczenie złotem - odpowiada mu po chwili senator Grodzki. Chciałem wykorzystać część moich pięciu minut, żeby chwilę pomilczeć.

- Pokazał pan, panie ministrze kartkę z ośmioma nazwiskami. Czy pan naprawdę wierzy, że dzięki tej reformie nie będzie więcej karteczek? - pyta. I przypomina, że posłowie PiS podpisują się in blanco pod projektami ustaw.

W Senacie wicemarszałek Bogdan Borusewicz (PO) krytykuje wpływ ministra sprawiedliwości na wybór składu Sądu Najwyższego: Sąd Najwyższy to najważniejsze miejsce, bo Sąd Najwyższy zatwierdza wybory i zajmuje się protestami wyborczymi. To kolejny krok nie tylko do zniszczenia wymiaru sprawiedliwości, ale także do zniszczenia demokracji.

Wicemarszałek Borusewicz przypomina też, że Sąd Najwyższy wybiera trzech członków Państwowej Komisji Wyborczej.

Minister Ziobro uzasadnia konieczność powołania Izby Dyscyplinarnej. - Europejski Trybunał Praw Człowieka jest zalany skargami polskich obywateli na opieszałość sądów. Temu ma służyć mechanizm dyscyplinarny, aby tych, którzy ze swoich obowiązków się nie wywiązują zdyscyplinować groźbą kary - mówi, dodając, że na sędziów potrzebny jest "kij".

- Ale taki, który jest w rękach niezawisłych sędziów, ale pryncypialnych, a tacy chcemy, żeby tam się znaleźli... - dodaje.

Chwilę później minister Ziobro zakończył przemówienie.

Przed Senat wciąż przychodzą ludzie. Tłum wykrzykuje kolejne nazwiska senatorów: - Senatorze jeszcze możesz!

- Ten mechanizm jest zagwarantowany też dla wszystkich kolejnych ekip, które będą rządzić Polską. My nie będziemy rządzić wiecznie. Mimo że podchodzę krytycznie do tego, co robi dziś opozycja, uważam, że nie ma innego modelu, niż odejście od korporacjonizmu - mówi minister Ziobro o reformie.

"Senatorze jeszcze możesz!", "Senatorko jeszcze możesz!" Wideo: Karolina Mroczka #teraz pic.twitter.com/Mur1sACbCx

— Justyna Suchecka (@jsuchecka) 21 lipca 2017

Zbigniew Ziobro skończył uzasadniać potrzebę reformy i zaczął omawiać założenia ustawy.

- Nasze zmiany odchodzą od modelu korporacyjnego, przechodzą do modelu demokratycznych mechanizmów kontroli funkcjonowania polskiego sądownictwa. Ta zmiana jest konieczna. Nie powiem, ze jest idealna, ale my nie znamy rozwiązań idealnych i wy też nie, bo nie przedstawiliście. Ja mam nadzieję, że ta kontrola będzie optymalna - mówi minister.

Oda do radości, Senat, teraz :) @jsuchecka pic.twitter.com/H2NiQF5nez

— Rafał Wójcik (@rafal_wojcik05) 21 lipca 2017

Minister Ziobro nawiązuje do sprawy posłanki Beaty Sawickiej (wówczas PO) (sąd uznał działania CBA w efekcie których posłanka przyjęła łapówkę za nielegalne). Mówi, że sądy nie będą już więcej tak życzliwe.

Tłum powtarza nazwiska senatorów i krzyczy: - Senatorze jeszcze możesz!

"Lista hańby" odczytywana jest już po raz piąty. Manifestujący dodają też okręg, z jakiego senator został wybrany.

Skoro według policji w Poznaniu protestowało dziś 10 tysięcy ludzi, to ile było naprawdę? #ZamachLipcowy #ChcemyWeta

— Piotr Żytnicki (@PiotrZytnicki) 21 lipca 2017

Marsz spod Sądu Najwyższego dotarł przed Senat. Policja zamknęła dojście od strony ulicy Na Skarpie.

Zbigniew Ziobro nie odnosi się na razie do szczegółowych zapisów ustawy. Przedstawia wciąż, jakie wady obecnego systemu sprawiedliwości widzi i omawia przypadki sędziów, którzy jego zdaniem nie powinni piastować odpowiedzialnych funkcji.

Do płotu przed Senatem podszedł senator Bogdan Klich. Policjant podał mu megafon. - Gdyby nie wasza obecność, to chyba byśmy tam nie wytrzymali. Dziękuję wam za trwania przy polskiej demokracji. Każdy z nas ma poczucie, że w sądownictwie potrzebne są zmiany. Ale oni chcąc zapanować nad wymiarem sprawiedliwości. Próbujemy przekonać senatorów PiS by przeszli na jasną stronę mocny. Głosowanie będzie o północy albo później - poinformował.

Tłum: - Poczekamy!

Klich: - Czy chcemy tego, aby Polska wróciła na wschód Europy?

Tłum: - Nie!

Klich: - Czy chcemy tego, żeby Polska pozostała w kręgu cywilizacji Zachodu?

Tłum: - Tak! To dlatego tutaj jesteśmy i będziemy!

"Przerost korporacjonizmu", "państwo w państwie" - tak określa wymiar sprawiedliwości minister Zbigniew Ziobro. - Dlatego proponujemy te zmiany, że podzielamy taką diagnozę.

Wcześniej minister powołał się na krytyczne pod adresem wymiaru sprawiedliwości wypowiedzi prof. Andrzeja Rzeplińskiego i byłego sędziego Trybunału Konstytucyjnego Jerzego Stępnia.

- Rozumiem, że może nie podobać się wam kierunek wprowadzanych zmian. Ale wy mieliście na tę reformę osiem lat - mówi Ziobro.

Nasz dziennikarz Dominik Uhlig z koncertu Depeche Mode na Stadionie Narodowym: - W czasie koncertu Depeche Mode podczas utworu "Where's the revolution" wśród publiczności pojawił się banner "Revolution is Here". Na koniec utworu na ekranie z wizualizacjami można było zobaczyć podniesiona rękę Davida Gahana palcami wzniesionymi w geście Wiktorii.

Zbigniew Ziobro w Senacie przytacza m.in. opinię OBWE, zgodnie z którą Rady Sądownictwa nie powinny składać się wyłącznie bądź w zbyt znaczącym stopniu z samych sędziów, by zapobiegać kumoterstwu. - Nie ulega wątpliwości, że to właśnie polski model jest spaczony skrajnym korporacjonizmem - ocenia. W polskim KRS przedstawiciele polityków stanowią 8 na 25 członków rady.

Wielu senatorów PO zgodnie z zapowiedziami wyszło w trakcie przemówienia Ziobry w Senacie.

Senator Bogdan Klich podszedł do płotu oddzielającego parlament od protestujących. Jeden z policjantów podał mu megafon.

- Gdyby nie wasza obecność, to chyba byśmy tam nie wytrzymali. Dziękuję wam za trwanie przy polskiej demokracji. Każdy z nas ma poczucie, że w sądownictwie potrzebne są zmiany. Ale oni chcą zapanować nad wymiarem sprawiedliwości. Próbujemy przekonać senatorów PiS, by przeszli na jasną stronę mocy. Głosowanie będzie o północy albo później - mówi.

- Poczekamy! - odpowiadają demonstrujący.

W Łodzi protest przed sądem przy pl. Dąbrowskiego zbiegł się z galą zamknięcia festiwalu Transatlantyk. Transparenty towarzyszyły gościom imprezy, m.in. amerykańskiemu aktorowi Edwardowi Nortonowi oraz organizatorowi - Janowi A. P. Kaczmarkowi.

W piątek w akcję "Łańcuch Światła" włączyło się wiele mniejszych miast i miejscowości np. Brodnica.

Ludzi więcej niż wczoraj. Mieszkańcy Brodnicy protestują!!! ????????????????#Brodnica #protest #WolneSady #ZamachLipcowy pic.twitter.com/ZQRi98dbJu

— Jakub Majczuk? (@jmajczuk) 21 lipca 2017

Na manifestację we Wrocławiu mogło przyjść nawet 10 tys. osób - informują uczestnicy.

10 tys. protestujących skanduje "Wrocław twierdzą demokracji!" #Wrocław #ZamachLipcowy #WolneSądy #ChcemyWeta #NiePodpisuj pic.twitter.com/BxZCIIGHeb

— Adrian Zawisza (@AdrianZawisza) 21 lipca 2017

Tymczasem przed wicemarszałek Bogdan Borusewicz (PO) informuje zebranych przed Senatem:

- Przewodniczący zamknął możliwość zadawania pytań. Tego nie było w historii Senatu!

Wśród protestujących w Berlinie pojawiła się popularna modelka Anja Rubik.

Wśród protestujących przeciwko #zamachlipcowy pod ambasadą w Berlinie @anjarubikblog. Wielkie dzięki za wsparcie! pic.twitter.com/1AS7HQxxKI

— Jarzab (@Jarzabowo) 21 lipca 2017

Henryk Woźniakowski ze "Znaku" tłumaczy decyzję w sprawie Jarosława Gowina tym, że ostatnie działania rządu zmierzające do likwidacji niezależności sądów, stoją w sprzeczności z zasadami tego środowiska.

W oknie Senatu pojawili się senatorowie PO. Tłum ucichł. A senatowie zaczęli skandować: - Dziękujemy! Zwyciężymy!

- Wszystko słychać na sali obrad. Dziękujemy! Będziemy walczyć do końca! - krzyczy senator Borusewicz.

Ktoś tu zdenerwował suwerena @jsuchecka pic.twitter.com/JnRzX3rH7h

— Rafał Wójcik (@rafal_wojcik05) 21 lipca 2017

Minister Ziobro mówi teraz o reprywatyzacji. - Co robiła poprzednia prokuratura, oddzielona od ministerstwa sprawiedliwości? Zajmowała się głównie zamiataniem spraw pod dywan. Dziś prokuratura prowadzi już ponad 150 śledztw, które doprowadziły do zatrzymań. W aresztach tymczasowych znajduje się grupa wpływowych adwokatów i biznesmenów. Ludzie wreszcie poczuli się bezpiecznie i poczuli, że państwo o nich dba. Nastąpiła zmiana jakościowa, myślę, że to była dobra zmiana w prokuraturze - mówi.

- Repertuar argumentów, który był podnoszony przeciw połączeniu prokuratora generalnego i ministra sprawiedliwości, dziś się powtarza. Adresaci i autorzy tych zarzutów, które były wówczas formułowane, są ci sami. Adresatem było polskie społeczeństwo, któremu mówiono, że robimy to z chęci upartyjnienia i zysku politycznego, a nie po to, by poprawić wymiar sprawiedliwości. A autorami były te same osoby, które teraz krytykują reformę Sądu Najwyższego - mówi minister Ziobro.

Minister sprawiedliwości Zbigniew Ziobro w Senacie mówi, że reforma sądownictwa była obietnicą wyborczą PiS, podobnie jak program 500+.

- Polskie społeczeństwo było dotąd zwodzone i przyzwyczajone do innych standardów - ocenia minister.

Do budynku Senatu przyszedł minister sprawiedliwości Zbigniew Ziobro. Gdy poinformowano o tym na demonstracji, tłum zareagował okrzykami "zero".

Rafał Wójcik donosi, że inicjatywę przed Senatem przejęły organizacje kobiece ze Strajku Kobiet i to one sterują teraz tłumem.

Ludzie krzyczą: - Możesz zostać bohaterem! Czy naprawdę chcesz być zerem? Senacie kładź się Rejtanem. Senacie kładź się Rejtanem. Senacie kładź się Rejtanem. Senstorze, senatorko nie zadzieraj z wściekłą Polką!

A to tłumy manifestujących w Juracie, które zmierzają przed rezydencję prezydenta Andrzeja Dudy.

Tym razem w Poznaniu "Łańcuch Światła" nie płonie na Placu Wolności a w parku Mickiewicza.

Aleks Deryło z Berlina: - Na "Łańcuchu Światła" jest tyle ludzi, że policja zamknęła jezdnię Unter den Linden.

KOD wzywa, by pod Sąd Najwyższy przychodzić codziennie o 21. Demonstracja przenosi się teraz pod Senat.

"Chcemy weta!" i "Zwyciężymy!" - krzyczą zebrani pod Sądem Najwyższym.

Organizator: - Po światełkach widać, jak wiele nas jest: Polek i Polaków. Serdecznie za to dziękujemy, jesteście w wielu miastach w całej Polsce!

Jedna z organizatorek dodaje: - Nie jesteśmy przeciwko Jarosławowi Kaczyńskiemu, bo jest niski, nie ma żony albo ma kota. Jesteśmy przeciw niemu, bo jest zły i źle czyni.

W oknie Senatu pojawił się Bogdan Borusewicz i przemówił do manifestujuących: - Dziękuję, że was tylu przyszło, trwa dyskusja. Ona się skończy za godzinę, półtorej. Głosowanie może być nad ranem. Dodajecie nam sił!

Tłum skanduje: - Zostajemy! My jesteśmy opozycją!

Światełko pod Sądem Najwyższym.

Łańcuch Światła zapłonął właśnie przed Sądem Najwyższym.

Kuba Sienkiewicz ze sceny wykonał "Czy ktoś się przyzna, że w nim jest Dyzma", "Gdy zostanę prezydentem" i "Ekshumacje".

Po nim wystąpiła działaczka na rzecz praw kobiet i politolożka Agata Czarnacka. Wskazuje że na pomniku powstańców nie ma ani jednej kobiety, mimo że też brały udział w powstaniu.

- Równe prawa dopiero teraz dostrzegamy. Wiemy już wszyscy, nie tylko kobiety, że wykluczenie może dotknąć każdego. Dotyka to nas, gorszego sortu. Nas, spacerowiczów - mówi.

Czarnacka proponuje "pakt dla wolności wyborów". Wzywa w nim do poszanowania trójpodziału władz, poszanowania różnic i solidarnego współdziałania na rzecz jak najszybszego zorganizowania przedterminowych wyborów prezydenta i parlamentu.

Po wystąpieniu Czarnackiej z głośników puszczono "Wolność" Chłopców z Placu Broni. Za chwilę wszyscy zapalą świeczki.

- Jest jeszcze sąd w Warszawie. Sąd Najwyższy. Stójmy po stronie tego sądu. Stoimi na straży tego, żeby prawo było tworzone na podstawie demokracji konstytucyjnej - mówi do zgromadzonych przed Senatem Andrzej Rzepliński. - Ustawy Rzeczypospolitej stanowi Sejm. A Sejm kontroluje rząd. Bez tego nie ma państwa prawa, nie ma demokracji.

Tłum skanduje: - My jesteśmy konstytucją! Wolne sądy!

W Juracie protestujący przeciw zmianom w sądownictwie maszerują przed rezydencję prezydenta Andrzeja Dudy.

Policja Błaszczaka już się turystami interesuje. pic.twitter.com/MBfn3uTTQQ

— Mandark ???? (@XKubiak) 21 lipca 2017

Łańcuch Światla w #Berlin. @AkcjaDemokracja @partiarazem @Kom_Obr_Dem #ChcemyWeta #3xWeto #WolneSądy pic.twitter.com/Y7XLP7gTEk

— Marcin Wroński (@mk_wronski) 21 lipca 2017

Demonstracja pod Sądem Najwyższym w obiektywie Agaty Grzybowskiej. Na scenie zaczął się właśnie koncert Kuby Sienkiewicza.

- Mam informację, że słychać was bardzo wyraźnie na sali - mówi do manifestujących przed Senatem Marta Lempart. Tłum długo buczy i gwiżdżę. Listę senatorów odczytano już cztery rany. Powtarzają się okrzyki: - Senatorze jeszcze możesz!

- Musimy nazwać zło złem. To jest moment, w którym zanikają różnice między nami. Nie pogodzimy się z zamachem stanu - kończy przemówienie Frasyniuk. Tłum skanduje: "Konstytucja!"

Przed Senatem manifestujący odczytują nazwiska senatorów i skandują: - Senatorze jeszcze możesz!

Jak informuje nasz dziennikarz Rafał Wójcik przed Senatem jest ok. 1500 osób i stale ich przybywa.

Senatorze! Jeszcze możesz! @jsuchecka pic.twitter.com/W1K7X1ScGY

— Rafał Wójcik (@rafal_wojcik05) 21 lipca 2017

Nasi dziennikarze są na Półwyspie Helskim, gdzie niedaleko prezydenckiej rezydencji w Helu też odbywają się dziś protesty. Na zdjęciu manifestacja w Juracie.

Władysław Frasyniuk zaprasza ze sceny pod Sądem Najwyższym, aby o godz. 22 przenieść się pod Senat i wesprzeć senatorów przed głosowaniem.

Chris Niedenthal z aparatem przy pracy pod Sądem Najwyższym.

Tymczasem na scenę wyszła grupa młodzieży, która przedstawiła się jako "grupa młodych, którzy tworzą front przeciwko temu, co robi PiS". Przeczytali cytaty dotyczące sądownictwa z wypowiedzi byłych prezydentów - Lecha Wałęsy, Aleksandra Kwaśniewskiego, Lecha Kaczyńskiego i Bronisława Komorowskiego. A na koniec zaapelowali do prezydenta Andrzeja Dudy:

- Od pana zalezy, w jaki sposob wpisze sie pan w poczet prezydentow Polski. Apelujemy o decyzję, która będzie dobra także dla naszego pokolenia. Bo my chcemy weta!

Tłum zaczyna skandować "Chcemy weta"!

Pod Sądem Najwyższym aktorka Agnieszka Przepiórska przeczytała wiersz Roberta Frosta "Droga nie wybrana". Kończy się on słowami:

Po wielu latach, z twarzą przez zmarszczki zoraną,

Opowiem to, z westchnieniem i mglistym morałem:

Zdarzyło mi się niegdyś ujrzeć w lesie rano

Dwie drogi; pojechałem tą mniej uczęszczaną-

Reszta wzięła się z tego, że to ja wybrałem.

- Apelujemy do pana, niech pan wybierze trudniejszą drogę. Prosimy o trzy razy weto - aktorka kieruje swoje słowa do prezydenta Andrzeja Dudy.

- Przepis konstytucji jest jednoznaczny. Zrozumiałaby go moja wnuczka - komentował senator Aleksander Bobko, wiceminister nauki.

Do protestujących przed Senatem przyszli politycy opozycji: Ryszard Petru, Latarzyna Lubnauer, Joanna Scheuring-Wielugs i Joanna Szmidt.

- Zawsze chciałam żyć w kraju, w którym jeden lubi drugiego. Ale oni chyba nas nie lubią. Wczoraj widziałam wielu młodych ludzi i już nie pozwolę mówić nikomu, że młodzież w Polsce jest słaba. Młodzież w Polsce jest najlepsza! - mówi Scheuring-Wielgus.

Ludzie krzyczą: - Brawo młodzi!

Pod Sądem Najwyższym zakończyło się właśnie czytanie Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka. Prof. Rzepliński wymieniał kolejne niezbywalne prawa człowieka. Tłum podziękował mu gromkim "dziękujemy".

- Musimy bronić konstytucji, bo to my jesteśmy konstytucją. Tu są nasi strażnicy. Czy chcemy, by zostali wyprowadzeni? - pyta prof. Rzepliński, wskazując na gmach Sądu Najwyższego. Tłum odpowiada: - Nie!

Pod Sądem Najwyższym jest kilka tysięcy osób. Ze sceny czytana jest teraz na prośbę Andrzeja Rzeplińskiego preambuła do Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka.

Senator PiS Aleksander Bobko komentuje zgłoszoną przez siebie poprawkę uniemożliwiająca odwołanie Pierwszej Prezes Sądu Najwyższego: - Była silna sugestia władz klubu, żeby głosować bez poprawek. Nie podporządkowałem się temu.

Pod Senat przychodzi coraz więcej osób. W środku wciąż trwa dyskusja, kolejni senatorowie zabierają głos w sprawie ustawy o Sądzie Najwyższym.

Przed budynkiem ludzie skandują "Nie ma wakacji od demokracji!" i "Senatorze, jeszcze możesz!", trzymają też kartki z napisem "konstytucja".

Jako pierwszy przemawia były prezes Trybunału Konstytucyjnego, prof. Andrzej Rzepliński.

- Mamy przed sobą jeden z najważniejszych gmachów publicznych RP. Jeden z najpiękniejszych gmachów w Europie. Nasza obecność tu będzie potrzebna nie tylko dziś, ale przez kolejne dni. Wydawałoby się ze sędzia żadnego zgromadzenia i obrony nie oczekuje. A jednak tak. Chronimy ich nie przed napaścią fizyczna, ale przed agresja prawa. Chronimy by na polecenie przełożonych nie wkroczyła policja, by wyprowadzić sędziów, wynieść ich książki i by ten gmach był martwy. I my również będziemy wtedy ogołoceni ze świadomości o ostoi RP- mówi.

- Nie sędziom, ale sami sobie jesteśmy winni, żeby tu był Sąd Najwyższy i żeby pracowali w nim sędziowie nieusuwalni. Nie bronimy ich przywilejów. Bycie sędzia to nie jest nigdy przywilej. To poczucie wbudowane w osobowość niektórych z na. Tak jak niektórzy chcą być pilotami, farmerami, kierowcami rajdowym, tak niektórzy chcą być sędziami - tłumaczy prof. Rzepliński

- Sędzia jest nieusuwalny przez cały okres dobrego sprawowania swego urzędu. I prawie wszyscy sprawują go dobrze. Mało jest sędziów, którzy żyją długo w stanie spoczynku. To ciężka praca. Płacą dziś cenę za trud, odwagę, rozum. Za to by każdemu zagwarantować każdemu to co w konstytucji: sprawiedliwość - mówi.

Donald Tusk: - Mamy opinie wielu instytucji i są one zbieżne: władze majstrują przy przepisach, żeby jeśli zechcą uzyskać władzę sądowniczą nad obywatelem.

Prowadząca program Katarzyna Kolenda-Zalewska pyta, czemu PO przez osiem lat nie zreformowała sądów. - Najważniejszą wartością, jaką mamy w Polsce była pełna niezależność sędziów. Mówiąc wprost: byliśmy świadomi, że sądy nie zawsze pracują tak, jak powinny. Reformy, jakie zaczęliśmy miały na celu usprawnienie orzekania. Ale zatrzymywaliśmy się tam, gdzie niezależność była zagrożona - odpowiada Tusk. - Dziś nie będziemy mieli takiej sytuacji, że dziennikarz prowokuje sędziego [jak w przypadku "sędziego na telefon"] tylko legalny system polityków nad sędziami. To jest leczenie grypy cholerą.

Początek demonstracji pod Sądem Najwyższym. - Dziękujemy, że tu z nami jesteście. I prosimy zostańcie z nami przez najbliższe dni - mówią organizatorzy. - Ostatnie dni pokazują, że są środowiska, które chcą podporządkować sobie trzecią władzę. Polskie społeczeństwo wie, że władza sądownicza powinna być niezależna, a sędziowie niezawiśli - dodają.

Przewodniczący Rady Europejskiej Donald Tusk w TVN24: - Od wielu lat nie mówiło się o Polsce tak źle. Byłem dumny, że przez 25 lat zbudowaliśmy podwaliny bardzo zdrowej demokracji, w której państwo jest tak zbudowane, by jak najmniej szkodzić obywatelom. Dziś wyraźnie widać, że odwraca się kierunek, jak przyjęliśmy: na Zachód. Nie w sensie geograficznym, ale szacunku dla praw człowieka, ograniczenia władzy politycznej nad człowiekiem. Prezydent Rzeczpospolitej powinien przejąć się tym, że wymiar sprawiedliwości podlega partii politycznej. Jako szef Rady Europejskiej mam obowiązek, by się włączyć.

Senator Jan Żaryn (PiS) przyznał, że głos jego klubowego kolegi senatora Bobko (zażądał jednej poprawki do ustawy, uznając ją za niekonstytucyjną) dał mu do myślenia, podobnie jak niektóre głosy senatorów PO. - Dlatego powinniśmy przedyskutować zmianę konstytucji - skomentował.

Senator Barbara Zdrojewska (PO) poinformowała, że planuje wyjść z obrad, kiedy wejdzie na salę minister sprawiedliwości Zbigniew Ziobro. Powód? Minister, zdaniem senator Zdrojewskiej, powinien uczestniczyć w dyskusji i odpowiadać na pytania, a nie wygłaszać oświadczenie.

- To mogę nazwać tylko bezczelnością. Minister Ziobro zapowiedział uroczyście swoją wizytę, następnie przyjechał tutaj ze dwie godziny temu, zorganizował konferencję, nie pojawił się tu na sali, nie wysłuchał głosu senatora Bobko, tylko przyjdzie na koniec obwieścić nam, co ma do powiedzenia. Ja zapowiadam, że ja wyjdę, bo mnie nie interesuje, co pan minister Ziobro ma do powiedzenia. Jest mi wstyd, że senatorowie godzą się na to - komentuje senator Zdrojewska.

- Z tego co wiem pan minister Ziobro obserwuje naszą obradę. W internecie, w telewizji... - komentuje prowadzący obrady senator PiS Adam Bielan.

Poprawkę do ustawy chce też zgłosić senator PiS Aleksander Bobko. Ma ona uniemożliwić odwołanie Pierwszego Prezesa Sądu Najwyższego przed końcem jego kadencji. - Nie podzielam tych zdań, że w Polsce jest zagrożona wolność, demokracja, albo że stajemy się dziwadłem Europy. Ale to nie znaczy, że z tą ustawą nie ma problemu - tłumaczy.

- Czasem pojawia się po naszej stronie przekonanie, ale ja jestem przekonany, że to nie jest prawdziwe przekonanie, że wola suwerena jest ponad konstytucją. Demokracja bez osadzenia w wartościach i prawie; tego rodzaju demokracja i społeczeństwo nie ma przed sobą dobrej przyszłości. Konstytucja jest wiążąca i zmiana tej umowy musi dokonywać się wedle określonych, przyjętych wspólnie zasad. Bez tego posuwamy się w bardzo niedobrą stronę - ocenia.

Uzasadniając swoją poprawkę senator Bobko mówi: - Art. 183 pkt 3 konstytucji mówi wyraźnie o wyborze, mianowaniu przez prezydenta Pierwszego Prezesa Sądu Najwyższego na okres sześciu lat. Nie ma tam żadnego odniesienia do możliwości skrócenia kadencji w trybie konstytucyjnym. Stąd ja nie bardzo rozumiem na jakiej zasadzie ustawa miałaby skrócić kadencję aktualnie urzędującego Pierwszego Prezesa Sądu Najwyższego. Ale w tej sprawie chodzi jeszcze o coś nawet więcej, niż o samą niezgodność z konstytucją, którą moim zdaniem można stwierdzić nawet nie będąc konstytucjonalistą. To, że ten zapis znalazł się w konstytucji, jest wyrazem czegoś niezwykle ważnego - niezawisłości i niezależności sędziego poza wyjątkowymi trybami - ocenia.

- Bez zapewnienia niezawisłości sądów nie uda nam się przeprowadzić tej reformy, na którą czeka wielu Polaków - podkreśla senator Bobko.

Wojciech Czuchnowski o zaplanowanym na poniedziałek spotkaniu prezydenta Andrzeja Dudy z Pierwszą Prezes Sądu Najwyższego Małgorzatą Gersdorf:

Marek Borowski (niezależny): - Wszyscy wokół krzyczą o łamaniu konstytucji, a PiS zachowuje się jak szatniarz z filmu "Miś", który mówi "nie mamy pana płaszcza i co nam pan zrobi". Skalą bezczelności PiS bije wszelkie rekordy. Twierdzi, że oddaje sądy narodowi. Wystarczy przeczytać ustawę, by wiedzieć, że oddaje je Kaczyńskiemu i Ziobrze. Pan prezydent robił groźne miny, ale został przez Kaczyńskiego ograny jak dziecko. Nawet gdybym miał blade pojęcie o prawie, to z jednej strony są profesorowie Strzembosz, Zoll, Gersdorf, a z drugiej Kaczyński, Ziobro i prokurator Piotrowicz. Kaczyńskiemu zawładnięcie sądami jest potrzebne, żeby się mścić. Ziobro od lat marzy, by dopaść lekarzy, którzy rzekomo zamordowali jego ojca i sędziów, którzy ich uniewinnili. Dla swoich prywatnych wojenek chcą przejąć cały wymiar sprawiedliwości. - mówi. Przypomina o ograniczaniu praw kobiet i próbie wpływania na samorządy. - Demokrację zamieniliście w demokraturę. To, co rozbudowaliście, to pozbawione kontroli służby specjalne.

Obywatele pytają, co robić w tej sytuacji. Szanujemy demokrację, nie ma mowy o żadnych puczach. Będziemy czekać na wybory - samorządowe i parlamentarne. Ale nie będziemy czekać biernie. Czas przejść do innej formy aktywności. Po pierwsze: powołać pilnie komitet partii prodemokratycznych, zaprosić lewicę pozaparlamentarną. Po drugie: stworzyć demokratyczne forum dialogu równoległe do sejmu, które będzie pracować nad ustawami. W ruinach, które zostawi po sobie PiS, potrzebny będzie pakiet ustaw. Po trzecie: powołać społeczny Trybunał Konstytucyjny. Dziś opozycja, i słusznie, nie zgłasza wniosków do Trybunału. Ludzie są pozbawieni rzetelnych ocen. Społeczny trybunał dawałby takie uzasadnienia. Po czwarte: społeczny komitet musi się przygotować na szalbierstwa, które będą nas czekać przy wyborach na ordynacji i kodeksie wyborczym. Te działania mogą mieć miejsce tuż przed wyborami. Musimy być gotowi. A wreszcie - zacząć grac na własnym boisku, a nie według zasad narzucanych nam przez PiS.

Pod Senatem zebrani skandują: "Jest nas więcej, będzie sprawa, odzyskamy nasze prawa!".

W tle przemówień senatorów słychać coraz głośniejsze skandowanie. - Pod Senatem jest około 150 osób. Obok głównego namiotu stoi namiot Ogólnopolskiego Strajku Kobiet. Organizatorzy puszczają muzykę, m.in. Jacka Kaczmarskiego. Zebrani śpiewają hymn Polski - relacjonuje Estera Flieger.

Bogdan Borusewicz: - Następnym krokiem będzie wyprowadzenie Polski z Unii. Sądy, które nie mają opinii niezależnych przestaną funkcjonować. Każdy w Szwecji, Francji, Niemczech będzie mógł podważyć wyrok takiego sądu.

Bogdan Klich (PO): - Kto wam dał do tego prawo? 19 proc. uprawionych do głosowania, który oddali na was głos? Obywatele? Oni tam są, po drugiej stronie senatu. Są z nami i domagają się prawa do niezależnych sądów.

Senator wymienia sześć artykułów, które narusza ustawa o Sądzie Najwyższym. - Jeśli je przegłosujecie, będzie to zamach stanu.- Wiecie doskonale, że macie większość arytmetyczną, ale nie rację moralną.

Przyjęta przez posłów Prawa i Sprawiedliwości ustawa o Sądzie Najwyższym zawiera błędy. W dokumencie znajdują się odmienne regulacje dotyczące tej samej kwestii. Chodzi dokładnie o artykuły 12 i 18 - w tym pierwszym napisano, że 'Zgromadzenie Ogólne Sędziów SN przedstawia prezydentowi RP pięciu sędziów', a w drugim stwierdzono, że prezydentowi przedstawiane są kandydatury trzech osób. Jako pierwszy zwrócił na to uwagę senator Marek Borowski na posiedzeniu Senatu. W jaki sposób sprzeczność w przepisach tłumaczy minister Zbigniew Ziobro?

Rybicki: - Nie mogę zrozumieć tempa tych zmian, które uderza w naszą godność Czy grozi nam jakaś wojna? Wrogowie są u granic? Obywatele dostrzegają zagrożenia płynące z tej ustawy i wychodzą na ulicę.

Sławomir Rybicki (PO): - To sądny dzień dla polskiego parlamentaryzmu i demokracji. Wysadzacie w powietrze jeden z trzech filarów demokracji. Łamiecie zasady konstytucyjne: demokratycznego państwa prawnego i prawa do niezależnych sądów. Następuje podporządkowanie wymiaru sprawiedliwości władzy wykonawczej. Prawo i Sprawiedliwość przejmuje pełną kontrolę nad sądami, a wcześniej nad aparaturą ścigania. Nie mogę powiedzieć więcej niż prezes Zabłocki czy Adam Bodnar, ale mogę odwołać się do swoich doświadczeń z okresu rodzącej się "Solidarności" Do marzeń o państwie, za które mogliśmy poświęcić wiele i często poświęcaliśmy. Można reformować system sądowniczy, ale to nie może oznaczać rozmontowania demokracji!

Zientarski: - Poprawki prezydenta zostały wprowadzone w drugim czytaniu. Nie mają mocy prawnej! Wprowadzone przez prokuratora Piotrowicza, który w komunie był odpowiedzialny za szkolenie i który skierował akt oskarżenia przeciwko człowiekowi bez powodów!

Senator Piotr Zientarski (PO) uniemożliwienie senatorom wpisanym na listę zadawania pytań nazywa "bezprecedensowym". - Jest tyle zarzutów merytorycznych, które dziś padły, zwłaszcza z ust pana prezesa Zabłockiego i pana rzecznika prawa obywatelskich, że zostały one wyłuszczone. Pan minister uciekł od odpowiedzi o art. 183, ustęp 3 konstytucji. Tu nie ma żadnej dyskusji, złamana jest konstytucja. Nie obrażajcie się, że nazywamy to rażącym bezprawiem. To jest bezprawie. Na orzeczenie w Sądzie Najwyższym czeka się kilka miesięcy. Teraz ma ich być o połowę mniej, żeby ten proces przyspieszyć. To kpina! Słyszę, jak rzecznik rządu mówi, że nie ma problemu, bo do izby dyscyplinarnej zostaną powołani sędziowie, którzy już są. To nieprawda. To mogą być prokuratorzy, którzy nie mają sędziowskiego doświadczenia. Tworzy się kastę z 40-procentowym dodatkiem do pensji i uprawnieniami większymi od Pierwszego Prezesa Sądu Najwyższego. O co tu chodzi? Skąd ten pośpiech? Prezes izby karnej powiedział: terminy są ustalone, w tym sprawy Mariusza Kamińskiego.

Skończyły się pytania do Adam Bodnara. Senatorowie PO domagają się jeszcze wysłuchania przewodniczącego KRS Dariusza Zawistowskiego, ale wicemarszałek Adam Bielan odrzucił wniosek w tej sprawie i przechodzi do debaty.

Minister Zbigniew Ziobro zapewnił na konferencji prasowej w Senacie, że sędziowie SN, którzy jednocześnie są członkami Państwowej Komisji Wyborczej, nie będą pozbawieni funkcji. - Naszym celem nie jest proces wyborczy. Gwarantuję państwu, że wszyscy, powołani na dziewięcioletnią kadencję przez prezydenta Bronisława Komorowskiego członkowie PKW, będą nimi do końca kadencji - mówił Ziobro.

Tysiące poprawek złożonych przez opozycję do projektu ustawy minister sprawiedliwości nazwał happeningiem. Dodawał, że ustawa o Sądzie Najwyższym poszerzy kompetencje prezydenta. - Dziś rola prezydenta jest symboliczna. To się zmieni. Zwiększamy uprawnienia prezydenta i to jest dobra zmiana - stwierdził Ziobro.

Bodnar odpowiadając na pytania senatorów wspomina, że wprowadzenie ustawy o Sądzie Najwyższym może mieć dla gospodarki. Podobnie uważa Wojciech Warski, szef Konwentu Business Centre Club i wiceprzewodniczący Rady Dialogu Społecznego, który wczoraj demonstrował pod Sejmem.

Adam Gawęda (PiS) przypomina Adamowi Bodnarowi jego związane interwencje jako RPO. - Jak to się ma do tak dobrze funkcjonującego systemu sądownictwa?

Adam Bodnar: - Dziękuję, że pan zwrócił na to uwagę. Jak podkreślałem, jestem krytyczny wobec systemu sądownictwa. Jestem za tym, by nikt za wafelek nie trafiał do więzienia i dużo robimy w tym temacie. To ciężka, mozolna praca. Pan minister Warchoł wie, ile dostaje ode mnie pism w tym temacie. Ale to zmiana, która powinna być przeprowadzana w inny sposób, stopniowo, z udziałem sędziów i innych przedstawicieli zawodów prawniczych. Ta ustawa takiej refleksji i zmianie nie służy.

Wiceminister Warchoł z powrotem na sali. Bogdan Klich prosi jeszcze o wysłuchanie sędziego Zawistowskiego. Najpierw pytania do sędziego Zabłockiego i Rzecznika Praw Obywatelskich.

Bogdan Borusewicz wnosi o przerwę do czasu powrotu min. Warchoła lub innego przedstawiciele ministerstwa sprawiedliwości. Senator Gawęda (PiS) zgłasza wniosek przeciwny. - Pan minister też ma prawo do kilkuminutowej przerwy.

- Nie ma go od ponad godziny - wołają senatorowie. Zaczyna się poszukiwanie ministra.

- Zmiany w tej ustawie dokonują zmiany konstytucji bez formalnej podstawy. Konstytucja została przyjęta przez cały naród w referendum. Ja przysięgałem na konstytucję i nie będę się z tym godził - mówi Bodnar. - Zacząłem zajmować się prawami człowieka w 2004 r., jako młody prawnik w Helsinskiej Fundacji Praw Człowieka. Wychowywałem się na duchu tego, co chcieli przekazać starsi koledzy, wiele zacnych osób, które obserwowały procesy polityczne, wydawały bibułę. Wsłuchiwałem się w opowieści o niezłomnych adwokatach. Wiele z tych osób jest za oknem i protestuje. Wierzę, że o tych ideałach łatwo nie zapomną.

Bodnar: - Te trzy ustawy, a zwłaszcza ustawa o Sądzie Najwyższym mają charakter pozorny. Pan minister mówi, że musimy uchwalić tę ustawę, bo uchwała z 2007 r. odstępuje od karania za zbrodnie komunistyczne zagrożone karą do lat trzech. Zgadzam się, że ona jest błędna. Złożyłem w tej sprawie wniosek do Trybunały Konstytucyjnego. Ona wciąż czeka na rozpatrzenie.

- Jako RPO muszę się martwić i alarmować, kiedy może dochodzić do zmian w prawie, które mogą powodować nierówność obywateli - kontynuuje Bodnar. - Kiedy zastanawiam się nad moją codzienną praktyką, zastanawiam się, jakie te zmiany będą miały konsekwencje dla zwykłego obywatela. Jest ich wiele. Na przykład to, że prezes sądu ma wpływ, jaki sędzia jest na dyżurze. Jeśli mamy ofiarę przemocy, tortur ze strony policji, czy może ona liczyć na pełne, dogłębne wyjaśnienie sprawy, jeśli budzi ona wielkie zainteresowanie polityczne? Dużo było mówione, że zmiany w sądownictwie mają wzmocnić biednych. Ostatnio proponowałem, by zagwarantować adwokatów na posterunku policji. To coś, z czym bogaty sobie poradzi, a biedny nie. Dostałem odpowiedź od ministra, że nie ma potrzeby zmiany. Czy ofiara przemocy domowej będzie mogła liczyć na pełne wsparcie sądu, jeśli sprawcą przemocy okaże się polityk? Czy mieszkańcy małej wioski wywalczą odszkodowanie od spółek skarbu państwa? Czy posiadacze kredytów walutowych będą mogli liczyć na sprawiedliwość, jeśli połowa sektora bankowego należy obecnie do państwa? Czy mieszkańcy gmin będą mogli podważać decyzję o budowie ferm, jeśli za ich budową stoi lokalny polityk? Niezależne sądy są podstawą wolności zwykłych ludzi.

- Dziś rano dostałem list od pani Anny Sabatowej, słynnej czeskiej dysydentki i Rzeczniczki Praw Obywatelskich. Chcę go państwu przeczytać - zapowiada Bodnar. Autorzy listu, pod którym poza Szabatową podpisali się m.in. prezes czeskiego Trybunału Konstytucyjnego Pavel Rychetský i Najwyższego Sądu Administracyjnego Josef Baxa, krytykują zamach na sądownictwo i Trybunał Konstytucyjny, który nazywają "atakiem na same zasady funkcjonowania państwa demokratycznego". - To nie są głosy sprzeciwu, ale troski - zaznacza Bodnar.

Cały list od sędziów z Czech przeczytasz tutaj

- Uwag jest mnóstwo. Każda lektura ustawy powoduje, że dowiadujemy się o pewnych ukrytych intencjach. Dla mnie ciekawe były uwagi pana ministra Warchoła, że prawdopodobnie będzie ona powodowała zmiany w Państwowej Komisji Wyborczej - mówi Bodnar. - Przeciw tej ustawie protestuje wiele organizacji. Na posiedzeniu komisji praw człowieka wystąpił przedstawiciel OBWE, z którym Sejm na stałe współpracuje. Przedstawiciel OBWE szczerze powiedział, że jest gotów przygotować opinię i że to zajmie cztery do sześciu tygodni. Bo tyle to zajmuje. Nie da się tego robić szybciej.

Bodnar: - Naruszenie standardów będzie polegało konsekwencje z punktu widzenie prawa europejskiego. Pojawia się pytanie, czy sądy, które nie są niezależne będą nadal sądami wspólnotowymi. Nie zgadzam się z opinią, że to nie wchodzi w kompetencje wspólnoty europejskiej. Takie rozwiązania są sprzeczne z art. 47 Karty Praw Podstawowych Unii Europejskiej.

Rzecznik Praw Obywatelskich: - Należy dyskutować o tym, czy ta zmiana doprowadzi do większej efektywności. Wiele zostało już tu powiedziane. Obecnie mamy 83 sędziów. Po zmianie będzie 44 w dwóch izbach i 12 dyscyplinarnych. Tych 44 sędziów nie przyspieszy orzekania - mówi Bodnar. - Zastrzeżenia budzi powołanie izby dyscyplinarnej. Czy ma mieć ona mieć odrębność? Pani legislator wskazywała, że ta izba jest doskonale uregulowana, podczas gdy izbie prawa publicznego nie poświęcono prawie w ogóle uwagi. Przyznanie sędziom izby dyscyplinarnej 40 proc. dodatku to naruszenie zasady konstytucyjnej art. 178 mówiącej o wynagradzaniu w odniesieniu do zakresu obowiązków.

Bodnar podkreśla też konsekwencje ustawy dla pracowników Sądu Najwyższego. - Nie może być tak, że mocą ustawy wygasza się stosunek pracy. To narusza art. 60 konstytucji o prawie równego dostępu do służby publicznej. Cieszy mnie, że za pracownikami ujęła się NSZZ "Solidarność".

Adam Bodnar przypomina, że podobna sytuacja do Polski wydarzyła się tylko na Węgrzech. - Tam zmieniono konstytucję tak, by prezes Sądu Najwyższego nie mógł kontynuować swojej izby. Sprawa skończyła się w sądzie Trybunału Europejskiego, ale zmiana już się dokonała. Tego typu metody są niezgodne z zasadami rządów prawa i z naszą konstytucją. Art. 180 trzeba odczytywać całościowo.

Bodnar: - Preambuła do konstytucji zawiera jeden niezwykle ważny fragment. "Pomni gorzkich doświadczeń z czasów, gdy podstawowe prawa człowieka i obywatela były w naszym kraju łamane". A potem "pragnąc na zawsze zachować prawa obywatelskie". Podkreślam: na zawsze. Zrobimy co możemy, by sytuacje z przeszłości się nie zdarzały. By sędzia miał wolny umysł, mógł się kierować tylko konstytucją i zasadami. Do tej ustawy jest szereg zarzutów. Najważniejszy sprowadza się do de facto wysłania sędziów Sądu Najwyższego na emeryturę i zweryfikowaniu tych, którzy budzą zaufanie czynnika politycznego. Cały proces zdefiniowany jest w taki sposób, że minister sprawiedliwości, prokurator generalny - a więc strona w postępowaniach - będzie o tym decydował.

Bodnar: - To, co obserwujemy w ciągu ostatnich dni to naruszanie standardów demokratycznych. Ustawa o Sądzie Najwyższym to ustawa ustrojowa, a nawet zmieniająca porządek Rzeczpospolitej. Wszyscy dowiedzieliśmy się o niej dopiero w środę wieczorem. W pakiecie dyskutujemy o ustawach o KRS i sądach powszechnych, które też stwarzają zagrożenie dla obywateli, bo mogą pozbawić ich prawa do niezależnego sądu.

Bodnar: - To zaszczyt przemawiać po sędzim Zabłockim. Kiedy kończyłem studia prawnicze, był wzorem niezłomnego adwokata.

Odprowadzają go gromkie brawa. Prezes Sądu Najwyższego przemawiał ponad 1,5 godziny. Teraz czas na RPO Adama Bodnara.

- Byłem na światełku przed Sądem Najwyższym. Uważam, że była to powinność każdego sędziego. To nie było spotkanie polityczne, a obywatelskie. Wisiał tam napis: "wolne sądy, wolni ludzie". W tych czterech słowach mieści się wszystko. Tyle, że chyba słyszycie państwo w moim g;osie nutę wzruszenia. Ona nie jest udawana. Na frontonie wyświetlany był napis "to jest nasz sąd". Politycy drwili, że sędziowie SN sobie to wyświetlili. To nie oni byli organizatorami tylko Iusticia. To byłoby piękne, gdyby młodzi sędziowie napisali tak na sądzie, bo to przeczy tej teorii o kastach. Wszyscy sędziowie są teraz razem. Ale przede wszystkim był tam wielki tłum, bo to obywatele uznali i uznają, że ten sąd to jest ich sąd. Nie polityków. Nie interesuje mnie, której opcji - kończy Zabłocki.

Pod Senatem stanął właśnie pierwszy namiot. Protestujący przenoszą pod niego nagłośnienie - pisze nasza reporterka Estera Flieger.

Sędzia Zabłocki odnosi się do argumentu, że obecnie sędziowie są zbyt często uniewinniani przez sąd dyscyplinarny. - Czyli po wprowadzeniu ustawy nie będzie 40 proc. uniewinnień, tylko 100 proc. skazań? Przecież tego się nie da przewidzieć!

Sędzia Zabłocki przemawia coraz bardziej płomiennie. Wiceminister Warchoł wychodzi z sali.

Sędzia Zabłocki: - Jeszcze niedawno orzekałem jako sędzia dyscyplinarny. Pamiętam o fatalnym uwikłaniu wokół Sądu Apelacyjnego w Krakowie. Tak samo oceniamy te wypadki, jednostkowa, nieakceptowalne zachowania sędziów. Nie zgadzam się tylko z tym, by z kilku wypadków robić ekstrapolację na 10-tysięczną populację sędziów polskich. Działają po prostu prawa statystyki. Też bym chciał, żeby rozkład krzywej Gaussa w środowisku sędziowskim był inny. Ale wtedy krzywa Gaussa przestałaby być krzywą Gaussa!

Sędzia Zabłocki punktuje statystyki podawane przez wiceministra Warchoła. - Około 40 proc. spraw kasacyjnych idzie do merytorycznego rozpatrzenia w izbach. Jak to się ma do podawanych przez pana 90-95 proc. odrzuconych? Łatwo rzucić takie argumenty, powiedzieć "odwracają się plecami do społeczeństwa". Poza tym sąd ma wymogi formalne. Co ma robić z wnioskami, które ich nie spełniają? W imię sprawiedliwości łamać prawo? Poza tym jak strona chce, to zawsze zna uzasadnienie. Wystarczy złożyć wniosek i sędzia ma psi obowiązek to uzasadnienie napisać Sędzia może odstąpić w skargach uznanych za oczywiście bezzasadne. Ale wtedy strona może się tego dowiedzieć osobiście lub przez reprezentanta na sali.

Sędzia Zabłocki podkreśla, że Sąd Najwyższy mimo politycznego sporu działa tak samo, jak zawsze. - Żaden termin rozprawy nie został zmieniony. Sprawy są powyznaczane na wokandy - mówi. - Co stanie się w tej izbie w najbliższym czasie? W mojej najgłębszej ocenie ta ustawa nie może przyspieszyć postępowania. Może tylko doprowadzić do powstania znacznych zaległości. W Izbie Karnej, Cywilnej, Izbie Pracy, Ubezpieczeń i Praw Społecznych są powyznaczane wokandy. Co się stanie z tymi sprawami? Osoba wyznaczona na Pierwszego Prezesa pozdejmuje je z wokand. Bo tych izb zgodnie z nową ustawą nie będzie! Pan minister mówi, że "to się jakoś...". Co to znaczy "jakoś"? I kiedy? To są elementarne rzeczy wpływające na los setek bądź tysięcy obywateli!

Zabłocki: - Ostatnia płaszczyzna uzasadnienia: jeżeli nawet sędziowie są młodzi czy bronili opozycji, kiedy spotkali się z sędziami sprzed 1989 r., może przesiąkli ich miazmatami. Powiem otwarcie: z jednym z orzeczeń, które są używane w tym uzasadnieniu też się nie zgadzam. Może warto było rozliczyć się z historią. Ale w orzeczeniu o nowym Sądzie Najwyższym jest fragment o tym, że będzie lepszy od starego, bo bazuje na wartościach chrześcijańskich. Ja się tego nie wstydzę. I można by parafrazując zapytać: a gdyby w tym sądzie było tylko 10 sprawiedliwych, zniszczysz instytucję? A tu chce się zniszczyć instytucję. Nie pokazać, które osoby są niegodne orzekania, a zniszczyć instytucję W moim głębokim przekonaniu w obecnym Sądzie Najwyższym orzekają ludzie, którzy nie są skompromitowani i którym nie można zarzucać tego, co im się zarzuca. Nie bez kozery powiedziałem o czarnym PR. To, co państwo mają legitymizować jest oparte na twierdzeniu, że wszyscy są z sądownictwa niezadowoleni. Ubolewam, że z sądu zadowolonych jest tylko 30 proc. Ale z sądu cywilnego, gdzie z reguły mamy dwie strony tylko jedna może wyjść usatysfakcjonowana. A często obie wychodzą niezadowolone, bo ta, co wygrała uważa, że powinna wygrać więcej. A w karnych procent uniewinnień jest taki, że siłą rzeczy ci, którzy siedzą po drugiej stronie niż prokurator będą niezadowoleni. Proszę mi wskazać badania nakierowane na ocenę Sądu Najwyższego.

Senatorowie PO krzyczą "hańba". Zabłocki ich ucisza: - Jestem sędzią i proszę, by takie rzecz nie działy się przynajmniej podczas mojego wystąpienia.

- Drugi argument: trzeba zrobić rewolucję w Sądzie Najwyższym, bo to - boli mnie ten cytat - "komunistyczne złogi". Mam nadzieję, że znacie państwo drogę życiową pani prezes, że wiecie, co robiła w stanie wojennym. To absurd. Rewolucja w Sądzie Najwyższym była w 1990 r. Ze starego składu zostało tylko kilka osób. Dziś z naturalnych przyczyn już ich nie ma - wylicza Zabłocki. - Ja jestem jednym z najstarszych członków tej izby. Nie jest może najlepszą metodą odwoływać się do własnych przykładów, ale są takie momenty. Przez cały okres stanu wojennego do kwietnia 1991 r. byłem adwokatem. Broniłem ludzi, również tych, którzy byli opresjonowani przez władze czasów słusznie minionych. Bardzo mi niezręcznie o tym mówić. Ale tak się w Sądzie Najwyższym znalazłem. Dziś mam odchodzić jako "złóg komunistyczny" - przemawia Zabłocki.

- Istnieje dramatyczna przepaść między tekstem ustawy, a jej uzasadnieniem. Proszę zwrócić uwagę, jakie przełożenie na tekst uchwalonego przez Sejm aktu miały przedstawione w uzasadnieniu argumenty - mówi Zabłocki i wylicza - Konieczność zapewnienia szybkości i sprawność reagowania Sądu Najwyższego. Konia z rzędem temu, kto wskaże mi jeden przepis, który to spowoduje. Od ministra usłyszeliśmy, że trzeba tak zdemolować Sąd Najwyższy, by przyspieszyć i usprawnić orzekanie w niższych instancjach. W ramach czarnego PR-u wokół sądownictwa powiela się tezy o dramatycznym obrazie sprawności postępowania przed Sądem Najwyższym. Tymczasem średnia rozpoznania sprawy od momentu wpłynięcia do wydania orzeczenia to 7 miesięcy!

Zabłocki: - Nie chodzi mi o to, że to będzie sąd bez pani prof. Gersdorf, bez sędziego Zabłockiego i moich znakomitych kolegów. Chodzi o to, że to nie będzie sąd, o którym mowa w polskiej konstytucji!

- Nawet osoby związane ze środowiskami sympatyzującymi z większością sejmową krytycznie spojrzały na tę ustawę - podkreśla Zabłocki. - Po poprawce o tym, kto zostanie w sądzie ma decydować prezydent. Ale istota nie w tym, że prezydent decyduje, kto zostanie powołany. On zdecyduje, kto z sędziów wskazanych przez Ziobrę nie zostanie powołany! To minister będzie wskazywał. Potem jest opinia KRS, który ma w tej ustawie rolę listonosza. Etap trzeci jest taki, że te osoby wskazane przez ministra idą do prezydenta, a on może zrobić jedną rzecz: nominacji nie zatwierdzić. Ale nie może wskazać nikogo innego na jego miejsce. To co, pan prezydent decyduje, czy ktoś inny? Nie wiemy, jak długo potrwa okres przejściowy Sądu Najwyższego. W ustawie uchwalonej przez Sejm nie ma żadnej gwarancji. On może trwać bardzo długo.

Za chwilę konferencja prasowa Grzegorza Schetyny. "Wyborcza" będzie ją transmitować na żywo http://wyborcza.pl/7,154385,22129265,konferencja-prasowa-grzegorza-schetyny-co-dalej-z-ustawa-o.html

- Jak się ma czuć zewnętrzny obserwator, który pójdzie do sądu i będzie wiedział, że sędzia może w każdej chwili, jeśli wyda niepodobające się władzy wykonawczej orzeczenie, stanąć pod pręgierzem komisji dyscyplinarnej. Być karanym za orzeczenia. Nie za naruszenie zasad, bo to już teraz jest karalne, ale za pogląd! Obywatel będzie o tym wiedział - mówi Zabłocki.

- Perspektywa prawno-międzynarodowa, w jednym, szczególnie ważnym aspekcie. Jesteśmy w Radzie Europy. Jesteśmy sygnatariuszami Europejskiej Konwencji Praw Człowieka i Obywatela. Tam jest zapisane, że sędzia musi być niezależny, że jego ufundowanie musi gwarantować niezawisłość. Głęboką niezawisłość nosi się w sercu. To niezawisłość wewnętrzna. Ale jest coś takiego jak niezawisłość zewnętrza, postrzeganie przez obserwatora. Podsądny może mieć uzasadnione wątpliwości, czy sąd, którego skład determinuje decyzja ministra sprawiedliwości będzie bezstronnie orzekał w jego sprawie, zwłaszcza, że minister sprawiedliwości to jednocześnie prokurator generalny. Na to trzeba spojrzeć nie tak, jak proponuje min. Warchoł, że w pewnych krajach jest przewidziana jakaś rola ministra sprawiedliwości, choć skrywa on, że chodzi tylko o etap finalny. Ale musimy patrzeć z punktu nie konstytucji Niemiec, Włoch czy Hiszpanii a Polski. Widzieć uwarunkowania płynące z całokształtu systemu prawa.

Zabłocki: - A teraz krótko perspektywa konstytucyjna. Sąd Najwyższy złożył swoją analityczną, szczegółową opinię. Chcę wierzyć, że mimo, że ta ustawa procedowana jest w "trybie Pendolino", póki państwo nie przeanalizują tej opinii nie będą głosować. Wierzę, że przeczytali państwo te argumenty, więc przytoczę tylko pierwszy. Artykuł 183 ustęp 3 konstytucji - twardy zapis o sześcioletniej kadencji prezesa Sądu Najwyższego. W moim przekonaniu mnie jako prawnika konstytucja nie chroni. Ale jako prezesa izby tak. Ja nie tylko rządzę, ja orzekam. W szeregu opinii jest podane, dlaczego takie gremialne, bez podania przyczyn, totalne masowe odesłania w stan spoczynku wszystkich sędziów Sądu Najwyższego pozostaje w kolizji z przepisami. Musi być pozostawiony przynajmniej jeden sędzia, który będzie pełnił rolę pierwszego prezesa Sądu Najwyższego w okresie przejściowym. Pewnie będzie takich sędziów więcej, ale z punktu widzenia prawnika musi być gwarancja.

Jak tłumaczy, ponad 300 pracowników może nie dostać nowych umów. - Kiedy siedzieliśmy już na tej sali dostałem mejla, że przewodniczący NSZZ "Solidarność" pan Duda skierował pismo w tej sprawie. Oni mogą wylecieć na bruk. I nie ma żadnej gwarancji w ustawie, że nie wylecą. Pan minister powiedział "prawdopodobnie nic się nie stanie". Przyjmuję to z ulgą, ale jako prawnik muszę wiedzieć, że póki to nie jest zapisane, nawet najbardziej szlachetne słowa nic nie znaczą.

Sędzia Stanisław Zabłocki: - Zostawiam na chwilę na boku konstytucyjność, uwarunkowania prawno-międzynarodowe, koncentruję się na jednym jedynym przepisie tej ustawy, który dotyczy nie sędziów, a naszych współpracowników. Nie otrzymaliśmy odpowiedzi, jak będzie się plasowała sytuacja pracowników Sądu Najwyższego po wprowadzeniu ustawy. To nie chwyt retoryczny. Jestem na tyle pesymistycznie nastawiony, że łatwiej nam będzie obronić naszym współpracowników, niż sędziów. Chcę zaprzeczyć kłamliwym oskarżeniom, ze walczymy o stołki, przywileje. Ja mam swoje lata i niedługo i tak bym się z Sądem Najwyższym pożegnał. Wszyscy moi koledzy sędziowie prosili, bym nie zapomniał wspomnieć o naszych współpracownikach. - mówi.

Przemawia wiceprezes Sądu Najwyższego Stanisław Zabłocki. - Pani prezes Małgorzata Gersdorf przeprasza, że nie przemawia osobiście, tylko przesłała zastępcę. Niestety ostatnie dni są dla nas wyczerpujące. Pani pierwsza prezes poczuła się tak źle, że nie mogła dziś przybyć - mówi. - Będę się starał mówić językiem prawa, nie polityki. Będę się odwoływał do języka refleksji, a nie emocji. Jestem sędzią i innym językiem mówić mi nie przystoi.

- Mamy na sali przedstawiciela Sądu Najwyższego i Rzecznika Praw Obywatelskich. Wnosimy o to, by udzielić im głosu - mówi senator Klich.

Senator Marek Martynowski z PiS zgłasza wniosek formalny o zmianę sposobu prowadzenia obrad i zakończenie pytań. - Przejdźmy do dyskusji. Pytania się powtarzają, to nic nie wnosi do dyskusji - mówi.

Bogdan Klich (PO) zgłasza wniosek przeciwny. - Do zadawania pytań upoważnili nas wyborcy. To oni chcą wiedzieć, co ministerstwo myśli o tych kwestiach. Takie historie nie zdarzały się wcześniej w Senacie. Dziś po raz drugi zdarza się, że państwo chcecie zamknąć zadawanie pytań ministrowi, który jest zobowiązany na nie odpowiadać.

Wniosek Martynowskiego przyjęty.

Mimo że okna sali obrad Senatu są szczelnie zasłonięte, od czasu do czasu słychać okrzyki grupy demonstrantów, która zebrała się na tyłach gmachu. Przemawia wiceminister Marcin Warchoł, a do sali dociera: "wolne sądy!", "wolne sądy!" Protestujący nadal odczytują też nazwiska senatorów i po każdym skandują: "senatorze, jeszcze możesz!" - relacjonują nasi reporterzy z Senatu.

Krajowa Rada Sądownictwa dziękuje obywatelom za udział w protestach i zachęca do dalszych manifestacji. - "W imieniu polskich sędziów dziękujemy wszystkim, którzy wczoraj zebrali się pod Pałacem Prezydenckim w Warszawie i sądami w całym kraju, by wspierać polskich sędziów" - czytamy w przesłanym do redakcji "Wyborczej" oświadczeniu podpisanym przez rzecznika KRS Waldemara Żurka. - "Wszyscy byliśmy zbudowani powagą i spokojem, z jakim liczni zebrani wyrażali sprzeciw wobec zawłaszczania sądownictwa przez rządzącą dzisiaj większość parlamentarną. Musimy przekonywać wszystkich, którzy nie interesują się aktualnymi wydarzeniami oraz z powagą i godnością prosić Prezydenta o zawetowanie ustaw zmierzających do upolitycznienia sądownictwa. Wszystkich, którzy chcą nas wspierać prosimy, żeby to robili zapalając każdego dnia o godzinie 21 świece przed siedzibami sądów oraz włączając się w lokalne 'Łańcuchy Światła'".

Wiceminister czyta fragmenty konstytucji Malty i Grecji odwołujące się do chrześcijaństwa. - Nie mam wątpliwości, że konstytucja powinna się odwoływać do wartości będących podstawą naszej cywilizacji - mówi.

- Słucham pana panie ministrze z otwartymi ustami. Skromnie pan poszedł. W Rosji taką religią państwową jest na przykład prawosławie, Putin się tym podpiera. A w Arabii Saudyjskiej to dopiero jest ciekawie - odpowiada mu Marek Borowski.

Wiceminister w Senacie gra aferą reprywatyzacyjną. - Jak to możliwe, żeby sędzia kierujący się zdrowym rozsądkiem wyznaczał kuratora żyjącego na Karaibach dla 140-letnie osoby? - pyta min. Warchoł i dodaje, że sędziowie "brali udział w procederze wyłudzania kamienic". - Sprawiedliwość społeczna polega na tym, by nie było równych i równiejszych, by nie było cwaniaków wyłudzających kamienice. By obywatele widzieli, że nie ma podwójnych standardów. Że osoba z grubym portfelem jest bezpieczna, a babcia chora na cukrzycę, która zjadła wafelek z 69 gr jest skazywana przez Sąd Najwyższy. Był taki wyrok w 2001 r. - mówi Warchoł.

Klub Inteligencji Katolickiej apeluje do Konferencji Episkopatu Polski "o pilne zajęcie zdecydowanego stanowiska w sprawie prób zmian ustrojowych". - Władza ustawodawcza i wykonawcza, nie zrównoważona władzą sądowniczą, a przez to nie ograniczona przez konstytucję, nieuchronnie prowadzi do autorytaryzmu, który pozbawia obywateli praw, wynikających między innymi z nauki Kościoła katolickiego. Dokonująca się na naszych oczach zmiana ustroju państwa jest jednocześnie związana z rozbudzeniem nienawiści, która pogłębia podziały w społeczeństwie, niszcząc w ten sposób ojczyźnianą wspólnotę. Kościół może i powinien odegrać ważną rolę w rozwiązaniu tych trudnych problemów - czytamy w oświadczeniu KIK. Całość: http://www.kik.waw.pl/aktualnosci-kik/apel-kik-do-konferencji-episkopatu-polski/

Marek Borowski odnosi się do powtarzanego przez ministerstwo sprawiedliwości argumentu, że w Niemczech sędziów mianują komisje złożone z posłów i ministrów sprawiedliwości landów: - Warto porównywać się do innych krajów europejskich, ale to się trzeba porządnie przygotować. Inaczej będzie się przerzucać argumentami. Ja mam informację, że Niemczech działają komisje do wyłaniania sędziów złożone z samych sędziów. A to, że ktoś potem mianuje - u nas też mianuje prezydent.

Senat: ustawa o likwidacji SN: kasacji nie będzie już rozpatrywał SN,tylko sąd apelacyjny,czyli ten sam,który wydał wyrok!!!

— Marek Borowski (@MarekBorowski) July 21, 2017

Senator Marek Borowski komentuje na Twitterze wypowiedź wiceministra, że kasacje mógłby rozpatrywać Sąd Apelacyjny. "Obywatel praktycznie traci możliwość uzyskania sprawiedliwości,gdy dwa kolejne sądy się mylą" - napisał.

Senatorowie PO zadają wiceministrowi Marcinowi Warchołowi przygotowane pytania i jednym tchem proszą o zapisanie ich na kolejną rundę pytań.

Wiceminister Warchoł zamiast odpowiadać na pytania poleca senatorom książkę o zmierzchu elit. - O tym się mówi! O tym się dyskutuje! - powtarza.

Wiceminister Warchoł obiecuje senatorom, że na koniec dyskusji na sali będzie obecny minister sprawiedliwości Zbigniew Ziobro. Teraz nie może być obecny, bo "ma inne obowiązki".

Warchoł: - Rozmawiałem z kolegami z Holandii. W ciągu ostatnich pięciu lat w Holandii było pięć postępowań dyscyplinarnych. Kiedy spytałem, dlaczego tak mało, powiedzieli, że gdy sędziowie mają coś na sumieniu, dochodzą z urzędu. Gdybyśmy mieli takie standardy, żadna reforma nie byłaby potrzebna.

Senator Maciej Grupski z PO prosi o komentarz wiceministra Warchoła o komentarz do przedstawionych podczas senackiej komisji opinii zewnętrznych, "które były dla ustawy druzgocące". - Opinie podważały tę ustawę, ale sprowadzały do przeniesienia sędziów w stan spoczynku. Ta ustawa byłaby niekonstytucyjna, gdyby sędziego złożono z urzędu bez zapewnienia wynagrodzenia, immunitetu. Tu mamy zachowanie wszystkich przywilejów, możliwość przejścia do sądów powszechnych. Ta ustawa konstytucji nie narusza - odpowiada wiceminister Warchoł.

Marszałek Bogdan Borusewicz wyjrzał przez okno do protestujących pod Senatem: - Słyszymy was z sali. Czytajcie nazwiska senatorów dalej.

Warchoł: - Przykłady korupcji? Sprawa sędziego na telefon jest tak znana, że nie muszę jej przywoływać. Jeśli chodzi o pytanie o projekt poselski, wiele ustaw było reformowanych takimi projektami. To kwestia wyboru i nie mi przesądzać w tym zakresie.

Protestujący pod oknami Senatu wyczytują trzykrotnie imię i nazwisko każdego z senatorów i skandują: "Senatorze jeszcze możesz".

- Rozważamy zmianę modelu kasacyjnego na model kasacyjności rozproszonej - przyznaje wiceminister Warchoł i dodaje, że takie pomysły były rozważane w latach 90., a na 2580 kasacji przekazanych do rozpoznania w zeszłym roku, Sąd Najwyższy odmówił ponad 1,2 tys. przypadków. - Można usłyszeć często od obywateli, że kasacje są rozpatrywane w sposób powierzchowny. To są fakty - mówi. Kasacje miałyby według niego rozpatrywać sądy apelacyjne.

Minister Warchoł: - Panie senatorze Kleina, zarzut najważniejszy, niekonstytucyjności tej ustawy nie jest zasadny. W ust. 5 konstytucji czytamy, że w przypadku zmiany ustroju można przenosić sędziego w stan spoczynku. Poza tym sędziowie mają wybór, mogą przejść do sądów powszechnych. Co do pozostałych zarzutów, wyrażałem się o tym dość obszernie już wczoraj. Reszta zarzutów dotyczy kwestii technicznych. Czy to powinno być "w wypadku" czy "w przypadku" to licentia poetica.

Pytania senatorów do wiceministra Marcina Warchoła.

Kazimierz Kleina (PO): - Czy pan minister uważa, że poprawki Biura Legislacyjnego są złe, wadliwe, niepotrzebne, czy trzeba je jednak uwzględnić? Czy przewidywana jest reforma prawa kasacyjnego po zmianie ustawy o Sądzie Najwyższym?

Wiesław Kilian (PO) prosi o przykłady korupcji w sądach

Sławomir Rybicki (PO): - Dlaczego projekt poselski? Czy ministerstwo nie ma własnych pomysłów?

Pod oknami Senatu trwa protest, na miejscu jest policja. Ludzie skandują: "Pomyśl chwilę senatorze, żaden sąd ci nie pokorze", "Jutro będzie tutaj pusto, a ty będziesz musiał spojrzeć w lustro", "Słuchaj sumienia, a nie prezesa", "Senatorze bądź mężczyzną, potrzebuje cię ojczyzna", "Senatorko bądź kobietą, cała Polska żąda weta" i "Przyszliśmy po prawo i sprawiedliwość" - relacjonuje Estera Flieger.

Dziennikarka "Wyborczej" Justyna Dobrosz-Oracz rozmawiała z senatorem PiS, prof. Janem Żarynem, który przyznał, że ustawa o Sądzie Najwyższym nie jest dla niego jednoznaczna. - Wątpliwości oczywiście budzi ten przepis, który mówi jednoznacznie o kadencyjności, wygaszeniu. Przeniesienie w stan spoczynku jest jakąś próbą szukania wyjścia z zapisu konstytucyjnego. Na ile zgrabnym wyjściem, na ile nie, jest to wątpliwość - powiedział.

Wniosek o godzinną przerwę w obradach odrzucony. Senator Stanisław Rybicki (PO) wnosi o przerwę dla komisji etyki. - Większość senacka zamyka nam usta. To jest rzecz niebywała, która rzuci się cieniem na historię prac senackich!

Senatorowie głosują w sprawie zmiany prowadzenia obrad. 55 głosów za zakończeniem pytań, 22 przeciwko. "Skandal" - skanduje opozycja.

Karczewski: - To dla waszego bezpieczeństwa jest tu policja! - woła. Senatorowie PO ironicznie skandują: "dziękujemy".

Marszałek Senatu Stanisław Karczewski: - Państwo tak samo postępowali w poprzedniej kadencji, podczas dyskusji o referendum prezydenta Bronisława Komorowskiego. My idziemy wazą drogą. Sądy będą wolne i niezależne, jeśli nie będziecie przy nich majstrować! - woła. Na sali słychać krzyki. - Ta zmiana jest dla Polek i Polaków, nie dla was! - przekrzykuje senatorów marszałek.

Senator Marek Martynowski wnosi o zakończeni zadawania pytań do Jana Rulewskiego i przejście do głosowania. - Pytania totalnej opozycji nic nie wnoszą - twierdzą. W odpowiedzi Bogdan Klich po raz kolejny żąda wyprowadzania policjantów z terenu Sejmu i Senatu. - Nie życzymy sobie wywierania presji. Składam wniosek formalny o godzinną przerwę i wyprowadzenie sił policyjnych - powtarza.

Senatorowie Platformy planują przedłużać obrady jak tylko się da. Chcą, żeby w Senacie wystąpili sędziowie Sądu Najwyższego, prezes Krajowej Rady Sądowniczej, Rzecznik Praw Obywatelskich. Potem ma się zacząć debata. W niej każdy senator ma dziesięć minut na wystąpienie. - Każdy będzie mówił, nie damy tego wypchnąć z Senatu tak szybko - mówi "Wyborczej" senator PO. Platforma ma w 33 senatorów.

Senatorowie opozycji jeszcze przedłużają, ale na salę wracają senatorowie, prowadzenie obrad przejął Stanisław Karczewski, marszałek Senatu. PiS szykuje się do głosowania nad ustawą o Sądzie Najwyższym - relacjonuje Agata Kondzińska.

Rulewski: - Nie było żadnej pozytywnej opinii prawników dotyczącej tej ustawy.

Sprawozdaje teraz przedstawiciel mniejszości w komisji senator Jan Rulewski. Odnosi się m.in. do ostrzeżeń Komisji Europejskiej. - Trzeba przewidzieć, choć tego bym nie chciał, że Polska zostanie uznana winną naruszania prawa unijnego, a z tym wiąże się nałożeni sankcji ekonomicznych. Przede wszystkim jednak Polska, nad którą nie wisiała do tej pory opinia państwa bezprawia, będzie tematem wielu niekorzystnych wystąpień - mówi. Ostrzega też, że Polska może stać się krajem mniej atrakcyjnym gospodarczo, jeśli inwestorzy będą się bali upolitycznienia sądów.

Mamątow o wczorajszych protestach i nocnym głosowaniu: - Nie wiem ile było osób, mamy w Polsce demokracje, każdy może sobie protestować. Ja jestem sprawozdawcą z komisji i tym się zajmuję. Że wczoraj wyszło tak jak wyszło, to nie było naszą winą. Wczoraj trzy godziny słuchaliśmy poprawek senatorów.

O sankcjach: Unia Europejska nie ma praw, by ingerować teraz w nasze prawo. Póki co rozmawiamy tylko o projekcie ustawy.

Obywatele Solidarni w Akcji proszą zebranych pod Sejmem, by przemieścili się pod okna Senatu. Tymczasem w środku senator Mieczysław Augustyn (PO) przestrzega przed sankcjami unijnymi wobec Polski.

Jak szef MSWiA Mariusz Błaszczak skomentował wczorajsze masowe protesty w obronie niezależności sądów? - Myślę, że wielu spacerowiczów zatrzymało się wczoraj na Krakowskim Przedmieściu - powiedział w programie "Kwadrans polityczny" w TVP 1.

Nasi reporterzy są pod Senatem i transmitują na żywo trwające tam protesty. http://wyborcza.pl/7,154385,22127846,senatorowie-debatuja-nad-ustawa-o-sn-przez-budynkiem-trwaja.html

Pod Senatem trwa manifestacja. Zebrani trzymają flagi "Solidarności" i Unii Europejskiej. - Przyszliśmy po prawo i sprawiedliwość! - skandują.

Senatorowie PO dopytują po raz, jak to możliwe, że ustawa usprawni działanie sądu, skoro jego skład zmniejszy się o połowę.

Mamątow: - Jeśli chodzi o szczegółowe pytania, proszę je przekierować do ministra.

W ławach dla gości na senackiej galerii siedzą posłowie opozycji, m.in. Michał Szczerba, Monika Wielichowska, Henryka Krzywonos, Arkadiusz Myrcha, Joanna Scheuring-Wielgus, którzy komentują na gorąco słowa senatorów. - To ja jestem tu od regulowania zadawania pytań i udzielania odpowiedzi - mówi Stanisław Karczewski, marszałek Senatu. - Regulator - słychać z ław gości.

Kiedy senatorowie dopytywali senatora sprawozdawcę jak w kilka godzin zapoznał się z ustawą, która zaledwie kilka godzin wcześniej wyszła z Sejmu, ten wziął do ręki regulamin Senatu.

- Trzeba pracować zgodnie z tym - machnął w stronę senatorów.

- Trzeba się na tym znać! - znów dobiegło z ław gości.

Obradom przysłuchuje się też Rzecznik Praw Obywatelskich Adam Bodnar.

Piotr Zientarski (PO) zarzuca Mamątowowi kłamstwo: - Dlaczego powiedział pan, że nie wie, czemu pani prezes Gersdorf wyszła? Wiedział pan, że ma w tym czasie sprawozdanie w Sejmie i nie może zostać?

Mamątow: - Nie wiem, czy pani prezes poszła do Sejmu, czy źle się poczuła, jak rano słyszałem. A skoro pan wiedział, że musi być w Sejmie, to po co pan wnosił o przerwy i składał wnioski? Gdybyśmy procedowali normalnie, pani prezes bez problemu by zdążyła. To mnie boli, bo panią prezes bardzo szanuję i nigdy bym sobie na to nie pozwolił. To przez państwa obstrukcję!

Senator Jerzy Wcisła pyta, czy senatorowie partii rządzącej widzą podobieństwo obecnej sytuacji z ingerencją w sądy za czasów poprzednich rządów PiS. - Doprowadziło to m.in. do wstrzymania transplantacji w Polsce na wiele lat i śmierci wielu osób oraz samobójstwa Barbary Blidy - mówi. - Czy komisji towarzyszyła refleksja na ten temat?

- Nie było to tematem posiedzenia komisji - odpowiada Mamątow.

Senator Grupski (PO) do Mamątowa: - Wczoraj nie wszyscy mieli okazję wysłuchać na komisji wszystkich wystąpień, między innymi poruszającego wystąpienia Rzecznika Praw Obywatelskich. Chciałbym poprosić o przytoczenie tego wystąpienia.

Mamątow: - Nie było to tematem posiedzenia. Państwo nie wszyscy mówiliście na temat, tylko mieliście swoje wystąpienia przeciw tej ustawie. Ja to nawet rozumiem. Ale niech państwo mnie nie proszą, żebym je przytaczał.

Senator Mamątow na pytanie, dlaczego pozwolił wyjść wiceministrowi Warchołowi podczas wczorajszych obrad komisji: - Co ja mam państwu na takie pytanie odpowiadać? A co miałem zrobić? Nie pozwolić mu wyjść?

Z sali: - Zatrzymać go!

Bogdan Borusewicz (PO): - Pytanie do marszałka Senatu: dlaczego do głosu nie był dopuszczony Dariusz Zawistowski, przewodniczący Krajowej Rady Sądownictwa?

Stanisław Karczewski (PiS): - Ale pan to wie?

Borusewicz: - Tak, wiem.

Karczewski: - To ma pan złe informacje

Senatorzy PO zgłaszają pytania do komisji. Pytają m.in. o to, dlaczego uniemożliwiono uczestnictwo w komisji prezes Sądu Najwyższego Małgorzacie Gersdorf i utrudnili uczestnictwo w niej innym senatorom. - W życiu nie przyszłoby mi to do głowy - odpowiada Mamątow. - Pani prezes powiedziała, że po przerwie nie może dłużej zostać, przeprosiła - odpowiada. Wcześniej senator Pociej mówił, że Małgorzata Gersdorf źle się poczuła, życzył zdrowia jej i przewodniczącemu senackiej komisji Michałowi Seweryńskiemu, którego zabrała wczoraj karetka.

Tymczasem pod Sejmem demontowana jest scena KOD, która zostanie przeniesiona pod Sąd Najwyższy, gdzie dziś o godz. 19 ma się rozpocząć kolejna manifestacja. Spod Sejmu zniknął też jeden z największych namiotów. Na miejscu zostają działacze stowarzyszenia Obywatele Solidarni w Akcji - relacjonuje nasza reporterka Estera Flieger.

Senator Pociej po swoim przemówieniu musiał na chwilę wyjść z sali, źle się poczuł.

- Jedne z najważniejszych zarzutów do sądu dotyczą korupcji. Sąd to przede wszystkim ławnicy! Każdy taki argument bije w zwykłych obywateli. wybieranych jako ławnicy. Chcecie powiedzieć kilkudziesięciu tysiącom zwykłych ludzi, że oni są w mafii? To jest absurd! - woła Pociej. - To nie jest próba usprawnienia. Próbę usprawnienia robił min. Ziobro 15 lat temu: dołożenie pieniędzy, etatów. Próbę robił wasz wicepremier min. Gowin, który wbrew środowisku prawniczemu usprawniała procedury i w konsekwencji miała dać obywatelowi szybkość orzekania. Co zrobił jego kolega z rządu? Wywalił tę reformę do kosza, bez możliwości sprawdzenia, czy by działała. Ta reforma dotyka najlepszy sąd, Sąd Najwyższy i nie daje tam pieniędzy a dotyka sędziów. Dziwicie się, że obywatele nie wierzą w to "usprawnienie" - pyta Pociej.

Zgromadzeni na sali skandują "wolne sądy!". - Będą wolne - odpowiada Karczewski.