Adam Michnik: Gdy dziś oglądam tzw. marsz niepodległości Bąkiewicza, słyszę te hasła, czuję temperaturę, emocje, mam przed oczami Narutowicza jadącego do parlamentu składać przysięgę prezydencką, a jego powóz jest obrzucany brudnym śniegiem i kamieniami.

100. rocznica zabójstwa Gabriela Narutowicza

Bartosz T. Wieliński: Narutowicz i Adamowicz. Słowa mogą zabijać

Gdy Narutowicz został prezydentem, odezwały się wszystkie fobie prawicy

Narutowicza zabiła szczujnia narodowo-katolicka

Zamordowanie Narutowicza przeorało psychikę Piłsudskiego

Kronika zapowiedzianej śmierci. Osiem dni prezydenta Narutowicza

Eligiusz Niewiadomski przed sądem: Winni są Żydzi

Z ADAMEM MICHNIKIEM ROZMAWIA PAWEŁ SMOLEŃSKI

Paweł Smoleński: Mija 100 lat od zamordowania pierwszego prezydenta Polski. To jeden z najważniejszych i najpaskudniejszych aktów założycielskich II Rzeczypospolitej.

icon/Bell Czytaj ten tekst i setki innych dzięki prenumeracie
Wybierz prenumeratę, by czytać to, co Cię ciekawi
Wyborcza.pl to zawsze sprawdzone informacje, szczere wywiady, zaskakujące reportaże i porady ekspertów w sprawach, którymi żyjemy na co dzień. Do tego magazyny o książkach, historii i teksty z mediów europejskich. 
 
Więcej
    Komentarze
    "A na to endecy argumentują: To byli Polacy zaprzedani Żydom"

    ...a na to pisiory argumentują: to są Polacy zaprzedani Niemcom...
    I to wspólne, ponadczasowe, zrozumienie dla Rosji i niechęć do zepsutego Zachodu
    (Narutowicz był zdecydowanie zbyt zachodni, coś jak Tusk)

    Nihil novi sub sole
    @JimmyDore
    Tak, tak, w końcu Michnik to znany nazista jest
    Cały świat zresztą to są naziści - poza Chinami zdaje się?
    już oceniałe(a)ś
    30
    2
    @PiekielnyPedro-dawniej.666

    gdyby biznes wyszedł takim Bąkiewiczom to nie byłoby dziada na marszach
    już oceniałe(a)ś
    12
    0
    @JimmyDore

    Kacapie co ty tu robisz? Czy Putlera stać na ciebie jak ruskie wojaki polują na froncie na yorki i maja robaki w mundurach?
    już oceniałe(a)ś
    14
    0
    @PiekielnyPedro-dawniej.666
    Ja zwróciłem uwagę na inne zdanie:
    "Obóz Narodowej Demokracji niewątpliwie dążył do niepodległej Polski i wiele dla niej uczynił. Tych zasług nie da się podważyć..."

    To zdanie sugeruje, że można wzywać do nienawiści, do wykluczania, do mordowania, a nawet do wojny, a mimo wszystko być uznanym (uznaną) człowiekiem (organizacją) mającym wielkie zasługi dla czegoś - i to bez względu na dalekosiężne negatywne skutki, jakie ta aktywność przyniosła. Ten sposób myślenia w zasadzie rehabilituje Hitlera - wszak to on odbudował niemiecka gospodarkę po kryzysie gospodarczym 1933, myślał o stworzeniu wielkich Niemiec, o "przestrzeni życiowej" dla Niemców itd.

    Trzeba także pamiętać, że "niepodległość" nie istnieje bez uwzględnienia praw wszystkich ludzi żyjących na danym obszarze. Polska przedwojenna, zwłaszcza w drugiej połowie lat '30, zupełnie o to nie zadbała. Skutkiem tego były mordy polityczne i dążenia irredentystyczne mniejszości narodowych - zwłaszcza Ukraińców. Dla Ukraińców Polska przedwojenna była więc takim samym "więzieniem narodów" jakim wcześniej była Rosja! O taką właśnie niepodległość chodziło? Czy za to mamy endecji dziękować? Ogólniej: czy każde dążenie do niepodległości należy pochwalać, i jak rozumieć niepodległość? Kiedy i w jakich okolicznościach dążenie (w dzisiejszych czasach) Ślązaków polskiego Śląska do niepodległości należy popierać - czy to ruch pozytywny, choć grozi dzisiaj rozumianej niepodległości Polski? Czy konstrukcja polityczna, jaką jest Unia Europejska niepodległość krajów członkowskich znosi? Czy rzeczywiście polscy przedwojenni komuniści - ci nawet, którym marzył się jeden wspólny "świat proletariackiego braterstwa", w którym nie ma narodów ani granic, a wszyscy ludzie są "braćmi", nie byli przypadkiem ówczesnymi zwolennikami politycznego tworu, wówczas utopijnego, ale będącego w istocie niedojrzałą wersją dzisiejszej Unii Europejskiej?

    Moim zdaniem endecji nic nie usprawiedliwia ani nie tłumaczy. W ostatecznej ocenie to była organizacja zbrodnicza i powinna być "post mortem" zdelegalizowana - podobnie jak hitlerowskie Niemcy, i jak każdy morderca, nawet jeżeli miał wcześniej i jakieś zasługi.
    już oceniałe(a)ś
    23
    3
    @JimmyDore
    Rosyjski trollu masz krew na rękach. Gwałty na kobietach i dzieciach (!) których dopuszczają się rosyjscy zbrodniarze. Morderstwa na ludności cywilnej strzałem w głowę z zawiązanymi rękami w tył głowy, ostrzeliwanie szkół i miejsc cywilnych z napisem "DZIECI". Wreszcie tak jak ty to robisz od dawna: lobbowanie na rzecz Rosji, mimo świadomosci nieuczciwości Rosji i jej zbrodni. Ty wiesz że rosja postępuje zbrodniczo atakując Ukraine. Wiesz że rosyjscy żołnierze gwałcą. Mordują dzieci. Wiesz o tych wszystkich zbrodniczych działaniach Rosjan w Ukrainie. I wciąż piszesz tu kolejne komentarze językiem proklemlowskiej propagandy. Masz krew na rękach.
    już oceniałe(a)ś
    23
    0
    @JimmyDore
    Kanalia. Ruska kanalia.
    już oceniałe(a)ś
    16
    0
    @kociol
    Przypisujesz Michnikowi swoje myśli. Zdanie, które cytujesz na początku nie jest próbą usprawiedliwienia, ani nie zawiera intencji rehabilitacji kogokolwiek. A twój wywód najlepiej dowodzi, że każdej idei, każdemu poglądowi (tu stwierdzeniu faktu: także endecja przyczyniła się do odzyskania niepodległości) można przypisać złe intencje. Ale - to są twoje intencje, twoja nadinterpretacja, a nie autora wypowiedzi.
    miau
    już oceniałe(a)ś
    8
    3
    @PiekielnyPedro-dawniej.666
    Dlaczego Michnik nie wypowiada się o Donaldzie Tusku? Odpowiedź znam, ale nie powiem. Taka teraz moda. Hej!
    już oceniałe(a)ś
    3
    10
    @zemanco
    Ale ze co? Ciągle ma za złe UW?
    już oceniałe(a)ś
    9
    0
    @PiekielnyPedro-dawniej.666
    Wyrazę inaczej moje pytanie. Dlaczego Michnik nie popiera Donalda Tuska? Otwarcie i publicznie?
    już oceniałe(a)ś
    0
    8
    @kociol
    100 na 100%, trafione w punkt
    już oceniałe(a)ś
    4
    0
    @kociol
    Wybacz, ale twój wpis to idealistyczne brednie. Każdy proces państwowotwórczy, czy to walka narodowo - wyzwoleńcza, czy ekspansja, polegają na tym, że na jakimś terenie zwycięzcy czyją się jego właścicielami, cała reszta zaś to tzw. inni. Tak było w IIRP i w tym samym, mniej więcej, czasie w Irlandii, tak było znacznie wcześniej w USA, później zaś - w Izraelu. Zwłaszcza w Izraelu. Wszędzie indziej również. Nie miej pretensji do Polski, że nie sprostała jakimś tam wydumanym ideałom, które nigdy i nigdzie nie zostały wcielone w życie.
    już oceniałe(a)ś
    2
    3
    Jak się wpompowało w kościół katolicki miliardy publicznych majątków i publicznej kasy, jak się wprowadziło indoktrynację katolicką do szkół za państwowe pieniądze, jak się zrobiło z ideologii katolickiej ideologię państwa, to nie ma się co dziwić, że wrócił do Polski przedwojenny katofaszyzm w polskim, endeckim wydaniu.

    To nie kryzys, to rezultat.
    @diabollo
    Państwo zamiast wychowywać światłych obywateli, postawiło na wychowanie zaściankowych katolików, wiernych dla KK. To nie ma się co dziwić, że kiedy nastał pislam i zaczął zrównywać demokrację z ziemią, to mało kto z młodych rozumiał co się dzieje.
    To katolickie przede wszystkim wychowanie bardzo odpowiadało tzw. polskim elitom. My zawsze mamy jakieś krótkowzroczne elity.
    już oceniałe(a)ś
    24
    0
    @diabollo
    "Jak się wpompowało w kościół katolicki miliardy publicznych majątków i publicznej kasy, jak się wprowadziło indoktrynację katolicką do szkół za państwowe pieniądze"

    No właśnie - która władza tak postępowała?

    Otóż każda.
    już oceniałe(a)ś
    19
    0
    @Killick
    Ale żadna na taką skalę.
    już oceniałe(a)ś
    11
    0
    @diabollo
    To prawda
    już oceniałe(a)ś
    4
    0
    @cholinexy
    Sorry, nie państwo ale styropianowe elity. Które tak jak armia sowiecka przyniosła nam wolność "na bagnetach", także przyniosły swoją wolność.
    już oceniałe(a)ś
    3
    0
    W Polsce źródłem faszyzmu był i jest kościół katolicki. Ta wroga demokracji instytucja nie miała i nie ma żadnego interesu żeby Polska była cywilizowanym, kulturalnym, zachodnim krajem. Wręcz przeciwnie. Motłoch, prymitywny, ciemny napędza kiesę, łatwo nim rządzić. Polska musi być krajem ciemnym, zapyziałym, wrogim wszystkiemu i wszystkim.Amen
    @TrelePastele
    Nie tylko w Polsce. Wszędzie na świecie.
    już oceniałe(a)ś
    11
    1
    @miko1aj.nephesh
    Taaaaak, nawet tam, gdzie nie ma KK, prawda?
    już oceniałe(a)ś
    2
    10
    @antoninus2
    Kiepsko ci ironia wychodzi.
    miau
    już oceniałe(a)ś
    10
    2
    @TrelePastele
    Oczywiście, że tak. Instytucja taka jak kościół katolicki nie rozumie i nie chce demokracji. W końcu ta instytucja jest zhierarchizowana do szpiku kości. Ich przywódca to monarcha absolutny, z usankcjonowaną nieomylnością. Każdy wyższy rangą funkcjonariusz jest wręcz właścicielem tego, który jest rangą niższy. To feudalizm czystej postaci. I tę sektę dobrowolnie wpuszczamy do ustroju państwa. Od zaprzysiężenia prezydenta, po otwarcie osiedlowego placu zabaw obecność katabasa obowiązkowa. To jak w tym kraju ma być dobrze?
    już oceniałe(a)ś
    14
    2
    @TrelePastele
    Kościół to czysty feudalizm. Niewolnicza struktura społeczna z czasów gdy ludzkość jeszcze nie znała narzędzi, i może nie mówiła, ale potrafiła zastraszać swoich. Jak tasiemiec, który im więcej wyssie, tym bardziej jest zadowolony, rośnie i chce więcej.
    Próżne i jałowe są wszelkie próby oswojenia takiego agresora. Tu jest potrzebne energiczne leczenie objawowe tego zrobaczywienia, a nie ckliwa atencja nad "wartościami", którymi się ta zgnilizna wypróżnia.
    Czy panowie Redaktorowie mnie słyszą?
    już oceniałe(a)ś
    4
    1
    @TrelePastele
    Faszyzm, ten z definicji, to precież Watykański wynalazek i troskliwa hodowla, mająca na celu walkę z największym wrogiem KK, czyli bolszewią. Bo to był pierwszy masowy ruch społeczny który powiedział "nie od boga wasza władza", a tym samym uderzył w podstawy Odwiecznego Interesu. A gdy faszyzm zebrał cięgi, kto chronił i nadal chroni zasłużone dla sprawy niedobitki? A kto szkoli i hoduje nowe kadry?
    już oceniałe(a)ś
    5
    0
    Dziwnym trafem ideowym spoidłem wydarzeń sprzed 100 lat, jak i szczujni czasów obecnych jest polski kk. Zbieg okoliczności?
    @karylion
    Nie , to jest po prostu taka TRADYCJA KRK .
    już oceniałe(a)ś
    17
    1
    Julian Tuwim - Pogrzeb prezydenta Narutowicza

    Krzyż mieliście na piersi, a brauning w kieszeni.
    Z Bogiem byli w sojuszu, a z mordercą w pakcie,
    Wy, w chichocie zastygli, bladzi, przestraszeni,
    Chodźcie, głupcy, do okien - i patrzcie! i patrzcie!

    Z Belwederu na Zamek, tętnicą Warszawy,
    Alejami, Nowym Światem, Krakowskiem Przedmieściem,
    Idzie kondukt żałobny, krepowy i krwawy:
    Drugi raz Pan Prezydent jest dzisiaj na mieście.

    Zimny, sztywny, zakryty chorągwią i kirem,
    Jedzie Prezydent Martwy a wielki stokrotnie.
    Nie odwracając oczu! Stać i patrzeć, zbiry!
    Tak! Za karki was trzeba trzymać przy tym oknie!

    Przez serce swe na wylot pogrzebem przeszyta,
    Jak Jego pierś kulami, niech widzi stolica
    Twarze wasze, zbrodniarze - i niech was przywita
    Strasznym krzykiem milczenia żałobna ulica.
    @dziubdziusie
    Tak, wstrząsajce. Za każdym razem. "Krzyż mieliście na piersi, a brauning w kieszeni/ZBogiem byli w sojuszu, a z mordercą w pakcie..." Jakie to aktualne. Szczególnie dzisiaj. Dzięki za ten cytat!
    już oceniałe(a)ś
    17
    0
    Nie ma dymu bez ognia, powiadasz?
    O hitleryzmie też tak powiesz?
    Co się zaś tyczy Artura Rubinsteina, to bardzo szybko ten PRL zapomnial o tym, że to "wiellki Polak" i patriota. Kiedy to po wojnie 6-dniowej Rubinstein ukląkł przed Dajanem, a Dajan przed nim - Rubinstein na wiele lat został wymazany. NIe zamieszczano np.jego nazwiska w pewuenowskiej encyklopedii, we wznowianych edycjach Malej Encyklopedii Powszechnej.
    Duch endecki zawsze jest obecny.
    już oceniałe(a)ś
    57
    6
    Staram sie w tej naszej dgrendoladzie znalezc pozytywny powiew.Stajemy sie spoleczenstwem lepiej wyedekuowanym,bogatszym,otwartym na swiat i bardziej optymistycznym.Z bolesnej historii wyciagamy najczesciej nie fakty,lecz mity,ktore ze slaba ciagle edukacja, sa nasza kula u nogi.
    @majak
    W porównaniu z tamtą epoką jednak przesunęliśmy się w stronę Zachodu (nie do końca, ale sporo - nie tylko geograficznie)
    I nawet PiS ma teraz problem, żeby nas tak całkiem przeciągnąć z powrotem w rejony poleskich bagien tak pięknie im pachnących onucą
    już oceniałe(a)ś
    28
    0
    @PiekielnyPedro-dawniej.666
    Tamta epoka miala ogromne sukcesy kulturotworcze,ta z kolei, jest zachlystnieciem sie cywilizacyjnego powietrza.
    już oceniałe(a)ś
    12
    1
    @majak
    Piszesz z Marsa? ;)
    już oceniałe(a)ś
    1
    10
    @majak
    problem polega na tym, ze Polska na powierzchni prosperujaca, europejska - nie jest otwarta na swiat - i moze w tym nalezy szukac przyczyny, dlaczego Opozycja nie ma konstruktywnego planu na zjednoczenie, ktore pozwoli zmienic wladze - a jedynie koncentruje sie na rozkladaniu na czesci przeciwnikow politycznych, taplajac sie w niemoznosci znalezienia wspolnego jezyka. Taplanie samo w sobie jest porazka.

    Kazdy mlody uzdolniony polak/polka powinien spedzic kilka lat poza Polska, studiujac, rozwijajac sie, tworzac, i przede wszystkim widzac z zewnatrz tyle absurdow... moze to zrodziloby nie godzenie sie na tyle nie dzialajacych rzeczy w Polsce, jak: nie funkcjonujaca nowoczesna medycyna, spetana w absurdalnym systemie punktacji nauka (ten absurd nie jest znany nigdzie na swiecie, poza polskim akademickim skansenem), itd itd itd...

    mlodych nalezy uczyc, ze najwazniejsza jest wolnosc wyboru, kontrola nad otwieraniem skrzydel i udanie sie do lotu na wlasnych warunkach... tego najbardziej brakuje w Polsce, patrzac z zewnatrz
    już oceniałe(a)ś
    10
    3
    @Manaosdois
    Jesli Warszawa jest dla Ciebie kosmosem,to lecz nogi,bo na glowe za pozno :)
    już oceniałe(a)ś
    8
    1
    @komentatorka333
    zgadzam się w 100%
    już oceniałe(a)ś
    4
    2
    Widzieć i pamiętać Narutowicza - Pan Adam to ma pamięć - 200 lat życzę zdrowia.
    @Yokokasta
    Podpinam się pod życzenia.
    już oceniałe(a)ś
    12
    3
    @Yokokasta
    my też pamiętamy
    już oceniałe(a)ś
    12
    1