Wybierz prenumeratę, by czytać to, co Cię ciekawi Sprawdź ofertę
    Szukaj
    Dzisiejsza gazeta (e-wydanie)
    wyborcza.pl Zdjęcia

    Bezrobocie, migracje i przesiedlenia - wielki kryzys w Ameryce w obiektywie Dorothei Lange

    Zdjęcia
    Magdalena Stroka-Felicka
    Ameryka dorothea lange emigracja zarobkowa fotografia Stany Zjednoczone wielki kryzys wystawa
    W nowojorskim MoMA zorganizowano retrospektywną wystawę zdjęć Dorothei Lange - "Words & Pictures". Z oczywistych względów ekspozycji przez jakiś czas nie obejrzymy. Zapraszamy więc na wirtualny spacer po galerii zdjęć ukazujących dramatyczne skutki społeczne wielkiego kryzysu lat 30. To fotografie konkretnych ludzi, portrety całych rodzin migrujących po amerykańskich stanach w poszukiwaniu pracy, funkcjonujących na granicy przetrwania. Portret intymny i przejmujący. Dorothea Lange urodziła się w rodzinie niemieckich imigrantów w New Jersey jako Dorothea Nutzhorn. Po rozwodzie rodziców przyjęła nazwisko panieńskie matki. Przygotowywała się do zawodu nauczycielki. Jednak po odbyciu praktyk w studiu fotograficznym założyła własne, nieźle prosperujące studio portretowe. Kiedy nastał wielki kryzys gospodarczy, przynosząc upadek tysięcy małych i dużych przedsiębiorstw, a miliony ludzi pozbawiając pracy, Lange wyszła z aparatem na ulice i zaczęła fotografować życie codzienne czasu kryzysu - kolejki bezrobotnych, demonstracje i strajki. Pracując dla FSA (Farm Security Administration), agencji rządowej realizującej program reform mających na celu poprawę sytuacji zubożałego rolnictwa, trafiła w 1936 r. do kalifornijskiego obozu migracyjnego zbieraczy grochu. Tam powstało najsłynniejsze zdjęcie Lange - "Migrująca matka". Ten portret kobiety, matki siedmiorga dzieci zmuszonej do życia poniżej progu ubóstwa, stał się symbolem wielkiego kryzysu. Ze względu na kompozycję nazywana często "Migrującą Madonną" zapewniła fotografce miejsce w panteonie klasyków amerykańskiej fotografii. Jej reportaże były dokumentowaniem z bliska, jak najbliżej bohatera, rozmową z nim i przedstawianiem jego osobistej historii. Nie sztuczną kreacją (co zarzucała później młodszym kolegom po fachu), a zatrzymywaniem w kadrze prawdziwego świata, ludzi żyjących w biedzie, na skraju egzystencji. Fotoreportażowi towarzyszą wypowiedzi portretowanych osób przytaczane w pierwszej osobie i ukazujące dramat przesiedleń i migracji w poszukiwaniu środków do życia. To właśnie oddawanie głosu bohaterom fotografii i niestrudzenie w portretowaniu ich niedoli decydują o sile prac Lange. Jak mówi kuratorka wystawy Sarah Meister: "Jej sukces w używaniu fotografii (i słów) w odpowiedzi na nieszczęście i nierówności społeczne skłania nas do refleksji nad własną obywatelską odpowiedzialnością". Wystawa Dorothei Lange w MoMA NY, do 9.05
    Wielki kryzys lat 30. na zdjęciach Dorothei Lange
    Dorothea Lange/Digital Image2012 MOMA, NY
    1 z 35

    Wielki kryzys lat 30. na zdjęciach Dorothei Lange

    Kolejka po chleb od Białej Anielicy

    San Francisco, 1933

    Wielki kryzys lat 30. na zdjęciach Dorothei Lange
    Dorothea Lange/Library of Congress
    2 z 35

    Wielki kryzys lat 30. na zdjęciach Dorothei Lange

    Kolejka po wnioski o dopłaty dla weteranów wojennych

    Nowy Jork, czerwiec 1936

    Wielki kryzys lat 30. na zdjęciach Dorothei Lange
    Dorothea Lange/Library of Congress
    3 z 35

    Wielki kryzys lat 30. na zdjęciach Dorothei Lange

    Protestujący na ulicy Nowego Jorku

    Czerwiec 1936

    Wielki kryzys lat 30. na zdjęciach Dorothei Lange
    Dorothea Lange/Library of Congress
    4 z 35

    Wielki kryzys lat 30. na zdjęciach Dorothei Lange

    Kolejka pod stanowym urzędem zatrudnienia

    Czerwiec 1938

    Wielki kryzys lat 30. na zdjęciach Dorothei Lange
    Dorothea Lange/Library of Congress
    5 z 35

    Wielki kryzys lat 30. na zdjęciach Dorothei Lange

    Rejestracja pasażerów statku na wybrzeżu San Francisco

    Maj 1935

    Wielki kryzys lat 30. na zdjęciach Dorothei Lange
    Dorothea Lange/Library of Congress
    6 z 35

    Wielki kryzys lat 30. na zdjęciach Dorothei Lange

    Siódma Aleja w Nowym Jorku, pracownicy fabryki wychodzą w południe z zakładu

    Czerwiec 1936

    Wielki kryzys lat 30. na zdjęciach Dorothei Lange
    Dorothea Lange/Library of Congress
    7 z 35

    Wielki kryzys lat 30. na zdjęciach Dorothei Lange

    Młoda rodzina bez grosza przy duszy czeka na okazję przy autostradzie nr 99 w Kalifornii. Pochodzą z Winston-Salem w stanie Północna Karolina. Ojciec - lat 24, matka - 17. Ich dziecko przyszło na świat w Imperial Valley w Kalifornii, gdzie pracowali w polu

    Listopad 1936

    Wielki kryzys lat 30. na zdjęciach Dorothei Lange
    Dorothea Lange/Library of Congress
    8 z 35

    Wielki kryzys lat 30. na zdjęciach Dorothei Lange

    Uciekający przed katastrofalną suszą mieszkańcy Oklahomy szukają pracy na polach grochu przy San Jose w Kalifornii

    Marzec 1935

    Wielki kryzys lat 30. na zdjęciach Dorothei Lange
    Dorothea Lange/Library of Congress
    9 z 35

    Wielki kryzys lat 30. na zdjęciach Dorothei Lange

    Odpoczynek od pracy przy zbiorze ziemniaków. Kent County, Kalifornia

    Czerwiec 1935

    Wielki kryzys lat 30. na zdjęciach Dorothei Lange
    Dorothea Lange/Library of Congress
    10 z 35

    Wielki kryzys lat 30. na zdjęciach Dorothei Lange

    Wywłaszczeni rolnicy z Arkansas osiedlają się na przedmieściach Bakersfield w Kalifornii

    1935

    Wielki kryzys lat 30. na zdjęciach Dorothei Lange
    Dorothea Lange/Library of Congress
    11 z 35

    Wielki kryzys lat 30. na zdjęciach Dorothei Lange

    Zbieracze grochu przed swoim przenośnym domem. "Droga pani, zbieraliśmy groch od Calipatrii po Ukiah. To życie to prostota w najczystszej postaci"

    Kalifornia, marzec 1936

    Wielki kryzys lat 30. na zdjęciach Dorothei Lange
    Dorothea Lange/Library of Congress
    12 z 35

    Wielki kryzys lat 30. na zdjęciach Dorothei Lange

    Emigrantki uczestniczą w kursie szycia dywanów. Obóz Shafter, wspierany przez FSA i Work Project Administration, zapewnia opiekę i naukę nowego fachu bezrobotnym

    Kalifornia, listopad 1938

    Wielki kryzys lat 30. na zdjęciach Dorothei Lange
    Dorothea Lange/Library of Congress
    13 z 35

    Wielki kryzys lat 30. na zdjęciach Dorothei Lange

    Pracownica opuszczonego urzędu pocztowego w Widtsoe w stanie Utah

    Kwiecień 1936

    Wielki kryzys lat 30. na zdjęciach Dorothei Lange
    Dorothea Lange/Library of Congress
    14 z 35

    Wielki kryzys lat 30. na zdjęciach Dorothei Lange

    Zagroda uprawna na utrzymaniu rządowym. "Trzypokojowy dom - siedemdziesiąt dolarów i siedemdziesiąt centów miesięcznie. Czteroosobowa rodzina. Ojciec, z zawodu cieśla, zarabia siedemdziesiąt dolarów miesięcznie"

    Kalifornia, luty 1936

    Wielki kryzys lat 30. na zdjęciach Dorothei Lange
    Dorothea Lange/Library of Congress
    15 z 35

    Wielki kryzys lat 30. na zdjęciach Dorothei Lange

    Miasteczko Mills w Nowym Meksyku. "Silos widoczny w tle po prawej stronie jest od dawna opuszczony. Bank zamknięty"

    Maj 1935

    Wielki kryzys lat 30. na zdjęciach Dorothei Lange
    Dorothea Lange/Library of Congress
    16 z 35

    Wielki kryzys lat 30. na zdjęciach Dorothei Lange

    Dom zbieraczy daktyli

    Coachella Valley, Kalifornia, marzec 1935

    Wielki kryzys lat 30. na zdjęciach Dorothei Lange
    Dorothea Lange/Library of Congress
    17 z 35

    Wielki kryzys lat 30. na zdjęciach Dorothei Lange

    Słynna "Migrująca matka"

    "Wędrowna rodzina rolników. Siedmioro głodnych dzieci. Matka, lat 32. Ojciec jest Kalifornijczykiem. Z powodu niepowodzenia wczesnych zbiorów są bez środków do życia. Aby kupić jedzenie, rodzina właśnie sprzedała swój namiot. Wśród 2,5 tys. mieszkańców obozu większość nie ma za co się utrzymać"

    Nipomo, Kalifornia, marzec 1936

    Wielki kryzys lat 30. na zdjęciach Dorothei Lange
    Dorothea Lange/Library of Congress
    18 z 35

    Wielki kryzys lat 30. na zdjęciach Dorothei Lange

    "Ta wędrująca rodzina została zatrzymana na granicy stanu Kalifornia. Pozwolono jej na wstęp do stanu dopiero po okazaniu 50 dolarów. Po pożyczone pieniądze musieli wrócić do Arkansas"

    Kern County, Kalifornia, luty 1936

    Wielki kryzys lat 30. na zdjęciach Dorothei Lange
    Dorothea Lange/Library of Congress
    19 z 35

    Wielki kryzys lat 30. na zdjęciach Dorothei Lange

    Uciekający przed suszą mieszkańcy Oklahomy, bez grosza przy duszy, koczują na poboczu autostrady od siedmiu miesięcy. "Nie damy rady, chcemy wrócić. Przejedliśmy samochód. Przejedliśmy namiot. Żyjemy jak zwierzęta"

    Kalifornia, luty 1936

    Wielki kryzys lat 30. na zdjęciach Dorothei Lange
    Dorothea Lange/Library of Congress
    20 z 35

    Wielki kryzys lat 30. na zdjęciach Dorothei Lange

    14-letni chłopiec, uczeń ósmej klasy. Z powodu braku pieniędzy, jedzenia i ubrań nie może chodzić do szkoły. Przeżył dwa dni na zamarzniętych pomidorach z pobliskiego pola. Jego ojciec mówi: "Nazywają mnie przydrożną świnią, włóczęgą. Jeśli tak jest, to jak ten chłopiec dobrnął do ósmej klasy?"

    Sacramento, Kalifornia, listopad 1936

    Wielki kryzys lat 30. na zdjęciach Dorothei Lange
    Dorothea Lange/Library of Congress
    21 z 35

    Wielki kryzys lat 30. na zdjęciach Dorothei Lange

    Rodzina farmerów z Oklahomy przy autostradzie pomiędzy Blythe a Indio. Po wielkiej suszy zostawili swoją farmę i z dwójką dzieci jechali do Kalifornii. Mogli kontynuować podróż po zarobieniu niewielkich pieniędzy przy zbieraniu bawełny w Arizonie. Na zdjęciu widać ich o dzień drogi od miejsca, do którego zmierzali - Bakersfield. Po drodze jednak ich samochód się zepsuł i musieli porzucić go na trasie

    Sierpień 1936

    Wielki kryzys lat 30. na zdjęciach Dorothei Lange
    Dorothea Lange/Digital Image2012 MOMA, NY
    22 z 35

    Wielki kryzys lat 30. na zdjęciach Dorothei Lange

    Dorothea Lange szukała powiązań między słowem a obrazem. Często fotografowała billboardy, napisy na murach czy przydrożne ogłoszenia

    Kern County, 1938

    Wielki kryzys lat 30. na zdjęciach Dorothei Lange
    Dorothea Lange/Library of Congress
    23 z 35

    Wielki kryzys lat 30. na zdjęciach Dorothei Lange

    Masowe protesty pracowników WPA (Works Progress Administration) przeciw uchwalonym przez Kongres cięciom zasiłków pomocowych

    San Francisco, Kalifornia, luty 1939

    Wielki kryzys lat 30. na zdjęciach Dorothei Lange
    Dorothea Lange/Library of Congress
    24 z 35

    Wielki kryzys lat 30. na zdjęciach Dorothei Lange

    Starsza kobieta wyznania mormońskiego. W dłoni trzyma pierwszy czek z zapomogą dla osób w podeszłym wieku

    Widtsoe, Utah, marzec 1936

    Wielki kryzys lat 30. na zdjęciach Dorothei Lange
    Dorothea Lange/Library of Congress
    25 z 35

    Wielki kryzys lat 30. na zdjęciach Dorothei Lange

    Zastąpieni przez traktor. Robotnicy rolni nie są tu już potrzebni

    Childress County, Teksas, czerwiec 1938

    Wielki kryzys lat 30. na zdjęciach Dorothei Lange
    Dorothea Lange/Library of Congress
    26 z 35

    Wielki kryzys lat 30. na zdjęciach Dorothei Lange

    Zbieracz bawełny

    San Joaquin Valley, Kalifornia, listopad 1936

    Wielki kryzys lat 30. na zdjęciach Dorothei Lange
    Dorothea Lange/Library of Congress
    27 z 35

    Wielki kryzys lat 30. na zdjęciach Dorothei Lange

    Chłopiec z motyką, biedne południe

    Północna Karolina, lipiec 1936

    Wielki kryzys lat 30. na zdjęciach Dorothei Lange
    Dorothea Lange/Library of Congress
    28 z 35

    Wielki kryzys lat 30. na zdjęciach Dorothei Lange

    Starszy meksykański pracownik: "Pracowałem całe życie i wszystko, co teraz mam, to moje obolałe ciało"

    Imperial Valley, Kalifornia, czerwiec 1935

    Wielki kryzys lat 30. na zdjęciach Dorothei Lange
    Dorothea Lange/Library of Congress
    29 z 35

    Wielki kryzys lat 30. na zdjęciach Dorothei Lange

    Wagon towarowy zmieniony w dom mieszkalny

    Region "Mała Oklahoma", Kalifornia, luty 1936

    Wielki kryzys lat 30. na zdjęciach Dorothei Lange
    Dorothea Lange/Library of Congress
    30 z 35

    Wielki kryzys lat 30. na zdjęciach Dorothei Lange

    Dzieci migrantów z Oklahomy

    Kalifornia, luty 1936

    Wielki kryzys lat 30. na zdjęciach Dorothei Lange
    Dorothea Lange/Library of Congress
    31 z 35

    Wielki kryzys lat 30. na zdjęciach Dorothei Lange

    Farmerzy uciekający przed wielką suszą (Dust Bowl) koczują przy autostradzie w okolicach Bakersfield. Bez pieniędzy, bez schronienia ani wody. Szukają pracy przy zbiorach bawełny

    Kalifornia, listopad 1935

    Wielki kryzys lat 30. na zdjęciach Dorothei Lange
    Dorothea Lange/Library of Congress
    32 z 35

    Wielki kryzys lat 30. na zdjęciach Dorothei Lange

    Wytarty napis za szybą samochodu należącego do robotnika rolnego

    Obóz pracowniczy niedaleko Sacramento, Kalifornia, listopad 1936

    Wielki kryzys lat 30. na zdjęciach Dorothei Lange
    Dorothea Lange/Library of Congress
    33 z 35

    Wielki kryzys lat 30. na zdjęciach Dorothei Lange

    Kiedy matki pracują na polu, najmłodsze dzieci pozostają w prowizorycznym żłobku. Mają zapewnioną opiekę

    Obóz koczowniczy w Kern, Kalifornia, listopad 1936

    Wielki kryzys lat 30. na zdjęciach Dorothei Lange
    Dorothea Lange/Library of Congress
    34 z 35

    Wielki kryzys lat 30. na zdjęciach Dorothei Lange

    W stronę Los Angeles... Poszukujący zatrudnienia farmerzy mijają billboard zachęcający: "Następnym razem wybierz pociąg, zrelaksuj się"

    Marzec 1937

    Wielki kryzys lat 30. na zdjęciach Dorothei Lange
    Dorothea Lange/Library of Congress
    35 z 35

    Wielki kryzys lat 30. na zdjęciach Dorothei Lange

    Córka górnika z Tennessee, mieszkanka obozu dla pracowników American River

    Okolice Sacramento, Kalifornia, listopad 1936

    Ameryka dorothea lange emigracja zarobkowa fotografia Stany Zjednoczone wielki kryzys wystawa
    Czytaj teraz

    Przydatne linki

    Więcej

      Popularne

      Komentarze
      Zaloguj się
      Chcesz dołączyć do dyskusji? Kup prenumeratę, by czytać artykuły i je komentować

      Wszystkie komentarze

      sortuj:
      od najnowszego od najstarszego od najpopularniejszego od najmniej popularnego
      Dobry pomysł z przypomnieniem fotografii z tamtych czasów. Już wkrótce czeka nas powtórka.
      już oceniałe(a)ś
      6
      0
      Zgłoś
      Odpowiedz
      Czy mozna zobaczyc wiecej zdjec? Mam dreszcze, boje sie ze niedlugo bedzie to samo...
      już oceniałe(a)ś
      1
      0
      Zgłoś
      Odpowiedz
      Czy można gdzieś zobaczyć kolekcję podobnych zdjęć z Polski (kryzys gospodarczy i życie codzienne w latach 20. i 30.)?
      już oceniałe(a)ś
      1
      0
      Zgłoś
      Odpowiedz
      Walker evans w spódnicy wymiata
      już oceniałe(a)ś
      1
      0
      Zgłoś
      Odpowiedz
      Przejmujące fotografie, jakby ilustracje do "Gron gniewu" Steinbecka. Pochodzą z lat 1936-38. Oficjalnie Wielki Kryzys w USA trwał w latach 1929-1933. Jeśli w latach przedstawionych na fotografiach jeszcze była taka bieda, to jaka musiała być wcześniej? Podziwiać należy Amerykanów-wytrzymali. U nas kryzys trwał dłużej, bieda była większa ale fotografii typu p. Lange mniej. Polacy też wytrzymali.
      już oceniałe(a)ś
      0
      0
      Zgłoś
      Odpowiedz
      wyborcza.pl
      Serwisy partnerskie

      Copyright © Wyborcza sp. z o.o.

      Właściciel niniejszego serwisu nie wyraża zgody na zwielokrotnianie ani inne korzystanie z utworów rozpowszechnionych w tym serwisie, w celu eksploracji tekstów i danych. Więcej informacji w zastrzeżeniu dot. eksploracji tekstów i danych.