Niy muszymy sie "sztiglować" (stroić) ani kupować biletow do tyjatru, bo tyjater, i to taki z "binom" (sceną) i "szałszpilerami" (aktorami), momy na kożdym kroku. Cowiek cuje sie keby na "romlu" (odpustowym kiermaszu), kaj kożdy go "wochli" (kusi)...
"Forsztelujcie" (wyobraźcie) se "brifkarta" (widokówkę), i to z Katowicow, na kery wszysko sie ruszo: Rawa płynie, "dziamble" (wróble) furgajom, kominy kopcom, "fora" (furmanka) ciongnom konie, a ludzie szpacerujom. Powiycie, że "dziambla" (tu:...
Kej godałach, coby kupić "sztacheldrot" (drut kolczasty), i to taki pod "sztromym" (prądem), to mie "żodyn" (nikt) niy suchoł. Bo "zaś" (znowu) jakiś "kradziok" (złodziej) "podiwaniył" (ukradł) nasza "Heksa" (czarownica, wiedźma) ze Szlaku Ślonski...
Terozki już żodno mamulka ani "starka" (babcia) niy muszom "dować pozor" (uważać, pilnować), coby "szkolorz" (uczeń) mioł do "szule" (szkoły) bioły "kraglik" (kołnierzyk), tarcza i "modry" (niebieski) "arbajtancug" (ubranie robocze, dlo bajtlow...
Anich sie niy "kapła" (zorientowała), kej z "konzomow" (sklepów) i "warynhałzow" (domów towarowych), a nawet z torgu, "straciyły sie" (zgubiły, znikły) "gywichta" (odważniki używane do ważenia). Niy miały jich "ino" (tylko) "waserwoga" (poziomica) i...
Moja kamratka zaparła sie choćby "ciga" (koza) w "marasie" (błocie), że do "dochtora" (lekarza) wiyncy niy pódzie, bo tam terozki jes taki "lyjamt", że niy "poradzi" (potrafi) sie w niym "pochytać" (połapać). A że downoch tego ślonskego słowa niy...
Jak za bajtla szłach "polotać" (pobiegać) abo nad rzyka, zawdy mie "starka" (babcia) napominali.
Zrobiyło sie "gorko" (gorąco) i "hica" (upał) niy łodpuszco. Niykerzi majom w "robocie" (pracy) "hicyfraj" (wolne z powodu upału), inksi dostowajom za darmo "zelter" (wodę sodową). Na "sztandach" (straganach) już downo "idzie" (można) kupić...
"Ległach" (położyłam) se, coby "dychnońć" (odpocząć). Ale "psinco" (figa z makiem) s tego było, bo "straciył" (zgubił) mi sie pilot łod telewizora. A że ta plastikowo krzinia niy mo żodnych "knefli" (guzików), niy "poradziyłach" (potrafiłam) gizda...
Niydowno "trefiyłach" (spotkałam) "Walaszcyno" (panią Walaszek), kero sie "poasiyła" (pochwaliła), że "przekludziyła" (przeprowadziła) sie z "hinterhauzu" (oficyny, tylnego domu) do "fodehauzu" (przedniej, reprezentacyjnej części kamienicy). I choć...
Niydowno "łostomajte" (rozmaite) Ślonzoki, cyli Hanyse (od imienia Hans czyli Jan, początkowo obraźliwe, sugerujące niemieckie pochodzenie) szpacerowały "ofyn" (jawnie, bez skrępowania) po Katowicach. Niosły "srogo" (duża), "naszpanowano"...
Jedyn przed drugym chce sie teroz "przekozać" (pochwalić), co we "feryje" (wakacje) "przeszeł świat i pyjterkarty". To "auzdruk" (powiedzenie) i tak godali ło kymś, co sie "asiył" (chwalił), że wszyndy był i widzioł, co w piekle "warzom" (gotują).
Za bajtla jedni "szpicowali dakle", drudzy "morchle", a inksi uszy (wytężali słuch), jak "łojce" (rodzice) godali po cichu abo po niymiecku.
Dziynki Ponbockowi, ale tyż "łojcom" (rodzicom), bo przeca "bocoń" (bocian) tak "richtich" (naprawdę) niy mo tu nic do "godanio" (powiedzenia), momy coroz wiyncy "bajtli" (małych dzieci). Kożdy ś nich mo "kindersztuba" (pokój dziecięcy) z...
Byłach niydowno na Giszowcu, a niywiela brakowało, siedziałabych przed "gasthałzym" (restauracją, jadłodajnią) na łosiedlu Staszica. Spomniało mi sie to "skuli tego" (dlatego), że łostatnio u nos jeszce we wiecor jakiś plac abo droga "mianuje"...
Za Niymca dlo kożdy porzonny kobiyty nojważniyjsze były: Kinder, Kueche i Kirche - "bajtle" (dzieci), kuchnia i kościoł. "Wynokwiył" (wymyślił) to cysorz Wilym II i na Ślonsku wszyscy sie tego czimali. A co ze "starymi frelami" (starymi pannami),...
"Kaj" (gdzie) by sie niy wejrzało, jakoś "utropa" (zmartwienie).
Niykerzi pedzom, że zaś cosik "wynokwiom" (wymyślam), ale my to już w naszy godce momy, "ino" (tylko) muszymy "poradzić" (potrafić) se to "wytuplikować" (wytłumaczyć). Bo jak idymy do lasa, "kajś" (gdzieś) "polotać" (pobiegać), na "pońć"...
Bajtle tyż poradzom godać. Co tam bajtle, nawet "skrzotki" ("blank" - całkiem małe dzieci) ze "szkołki" (przedszkola), i to tak "gryfnie" (pięknie), że niyroz miałach "płacki" (łzy) w łocach. Na konkurs ślonski godki do Szopynicow nikerzi prziszli...
Jak mie coś "latoś" (w tym roku) łozjedzie, pewnikym bydzie to "koło" (rower). Bo ledwo "wyleza" (wyjdę) z "chałpy" (domu), na kożdym kroku mijajom mie ludzie na kołach. Wszyscy to kwolom, a już nojbarzi "dochtory" (lekarze). Ale te cyklisty...
A mogło być tak "gryfnie" (tyż "fajnie" abo "fajniście" - pięknie). Poszlibymy na szpacer, "perkling" abo "par am" (z kimś pod rękę, pod ramię) Szlakym Ślonski Godki, coby sie pośmioć, a nawet "polachać" (uśmiać). A tu "psinco" (nic z tego), bo...
Teroz już żodyn synek w łostatnio, kwietniowo noc, niy pódzie do lasa po "moje" (drzewka). Niy łostrugo jich z kory i "habinow" (gałęzi), a wiyrchu niy przistroji "blumami" (kwiatkami), "szlajfkami" (wstążkami) i "maszkami" (kokardkami), toż i...
Niywiela brakowało, a "chyciyłabych się" (weszłabym w konflikt) z jednom kamratkom. A poszło ło nasz ślonski żur. Ale jakżech "zmiarkowała" (zorientowałam się), co "skuli" (z powodu) żuru jedna kobiyta z Bytonia "zawarli" (zamknęli) do "herestu"...
Zaś momy "haja" (awantura) "skuli" (z powodu) Wojciecha Korfantego. I niy jes to cworte ślonske powstanie, "ino" (tylko) "swada" (kłótnia) ło jego "dynkmal" (pomnik), kery mo być postawiony we Warszawie. A tak po prowdzie, to niy "idzie" (chodzi) ło...
Choć Wielgi Piontek to nojbarzi postny dziyń w cołkym roku, to jednak ludzie "wyszczygali" (wypatrywali) kej woda zamiyni sie we wino.
Cosik sie dobrego podzioło i nasza "erbowizna" (dziedzictwo) zaś jes w modzie, bo nawet muzyja bydom "fajrować" (świętować) ślonsko Wielkanoc.
Niydugo Wielkanoc i "skuli" (z powodu) ni w chałpie musi być wszysko "poschroniane" (posprzątane) i "wypucowane" (wyczyszczone). Som teroz łod tego szpraje, kere same łozpuszcajom "maras" (brud) abo "fet" (tłuszcz) i "hadry" (szmatki) co wyglondajom...
"Na świyntego Grzegorza idzie zima do morza". Tak godali, ale cy łona "latoś" (w tym roku) ło tym wiy? Gregorjankow już żodyn niy "fajruje" (świętuje), "rechtory" (nauczyciele) niy chodzom po "fechcie" (prośbie), a ło mszach gregorjańskich tyż mało...
Pamiyntom ze "szule" (szkoły), co była jedna "Roźla" (Rozalka), kero "skuli" (z powodu) choroby "wraziyli" (włożyli) do chlebowego pieca na trzi zdrowaśki. Miała sie wygrzoć i łozdrowieć, ale ty "hicy" (gorąca) niy szczimała. A "Sztefka" (Stefania)...
Łod Popielca do Wielkanocy momy Wielgi Post i "pora" (kilka) niydzielow, kere downi miały swoje "miana" (nazwy): wstympno (godali tak tyż na Popielec); sucho (chudo), bo downi "suszyć" znacyło pościć; gucho (bez śpiywanio i łorganow, wtynczos bajtle...
Ulica Warszawska, bo to jej fragment widzimy na pocztówce, dość często zmieniała nazwę. Najpierw była polną drogą wiodącą do Mysłowic, więc mówiono o niej droga mysłowicka.
Kej jakiś "auslynder" (obcy, spoza Śląska) przecyto "garnitury", to pomyśli, co bydymy łosprowiać ło "ancugach" (garniturach, ubraniach męskich) - "galotach" (spodniach), "szakecie" (marynarce) i "weście" (kamizelce). A psinco prowda, bo pogodomy se...
Mówiono i mówi się o nim różnie: pałac, pałacyk, zamek albo dwór. Usytuowany jest w Załężu przy ul. Gliwickiej, trochę w głębi, ale widać go z okien przejeżdżającego tramwaju. Ma bezpośredni związek z folwarkiem, którego historia sięga czasów, kiedy...
To musioł ftoś "zaheksować" (zaczarować, "heksa" to czarownica), bo bydymy mieć "latoś" (w tym roku) "srogo" (wielka) "haja" (awantura), kej zacnom sie "prać" (bić) "faszing" (karnawał) z postym. Bo fto to widzioł, coby w jedyn dziyń przipodały...
Z okazji Międzynarodowego Dnia Języka Ojczystego filia nr 1 Miejskiego Domu Kultury,,Szopienice-Giszowiec" organizuje konkurs "Bajtle tyż poradzom godać".
Fto niy nawiedziył kościelnych betlyjkow, to już jes "po ptokach" (za późno). Downi na Matka Bosko Gromnicno wszysko musiało być "poschroniane" (pochowane). U jednych "gojiki", a u inkszych "kristbaumy" (choinki) "wyciepowało" (wyrzucało) sie na...
Zaś było co "fajrować" (świętować), komu "winszować" (składać życzenia), dować "gyszynki" (prezenty) i "blumy" (kwiaty), bo mielimy Dzień Babci i Dziadka. Downi takego świynta niy łobchodziyli, ale tyż byli "starki", "starziki" "omy", "ołpy",...
Ani my sie łobejrzeli, kej "pizła" (stuknęła) nom setka, bo to jes setno "tajla" (część) naszy ślonski godki. "Cajtongowy" (gazetowy) godki, ale niy "ino" (tylko). Zaclimy spominać stare dzieje, mode lata, "łostomajte" (rozmaite) "ausdruki"...
Droga, przy której usytuowany jest szopienicki ratusz, istniała już w XVIII w. i stanowiła trakt z Dąbrówki Małej do Mysłowic.
Dzieciontko "krom" (prócz) "kamelokow" (tyż "kamelszuły - papucie z wielbłądziej wełny, bo "kamela" to wielbłąd), "szlafancuga" (piżamy) i gryfny "taśki" (torebki) "na podoba" (na wzór) "huta" (kapelusza) prziniosło mi ksionszka pisano po naszymu....
Copyright © Wyborcza sp. z o.o.
Dzisiejsza gazeta (e-wydanie)
