NAUKA Gazeta Wyborcza

Wicewojewoda wielkopolska z dyplomem Collegium Humanum. Do��cza do d�ugiej listy polityk�w i urz�dnik�w

Collegium Humanum

Tomasz Cylka

Karolina Fabi�-Szulc z PO to kolejna polityczka, kt�ra studiowa�a w Collegium Humanum. Ale nie p�jdzie tak daleko, jak wiceprezydentka �odzi, kt�ra chce uniewa�nienia swojego dyplomu.
04.12.2024 | 05:50

nauka

polityka

studia

Tylko na Wyborcza.pl
Granty na nauk� b�d� coraz wi�ksze. Do Polski trafiaj� okruchy

Kraj

Alicja Gardulska

Wydatki na nauk� i szkolnictwo wy�sze w Polsce od lat oscyluj� na poziomie procenta PKB. Od lat panuje zgoda, �e to co najmniej o po�ow� za ma�o. Ale na deklaracjach si� ko�czy. Zawsze s� inne priorytety.
03.12.2024 | 15:52

badania naukowe

Dariusz Wieczorek

Ministerstwo Nauki

nauka
Dlaczego ludzie maj� tak du�e m�zgi? Naukowcy wskazuj� na nasz mikrobiom

m�zg

Tomasz Ulanowski

M�zg czyni cz�owieka, ale nie m�g�by si� rozwin�� bez odpowiedniej przemiany materii. Sk�d si� wzi�� nasz dziwacznie szybki (na tle innych naczelnych) metabolizm? - pytali�my ledwie dwa tygodnie temu. W�a�nie dostali�my odpowied�.
03.12.2024 | 12:18

antropologia

mikrobiom

mikrobiota

nauka
Niemal 700 mln euro dla wybitnych europejskich uczonych. Do Polski trafi 2,5 mln

badania naukowe

Alicja Gardulska

W najnowszym rozdaniu grant�w Europejskiej Rady ds. Bada� Naukowych (ERC) jest tylko jedna badaczka z Polski.
03.12.2024 | 12:03

archeologia

granty

granty ERC

nauka
Du�e pieni�dze dla uczelni z regionu. "O tej kwocie dowiedzieli�my si� z Facebooka"

UMK

Paulina B�aszkiewicz, Agata Szczygielska-Jakubowska

UMK w Toruniu otrzyma a� 86 mln z�, a 17,5 mln z� trafi do bydgoskiego UKW. - Musimy te� pami�ta�, �e te pieni�dze powinny by� rozdzielone na dwie cz�ci naszego uniwersytetu. Tak�e to jest dobra wiadomo�� zar�wno dla cz�ci toru�skiej, jak i...
02.12.2024 | 17:13

nauka

pieni�dze

skarb pa�stwa

Toru�
Jak rozwija si� m�zg w pierwszych dniach �ycia?

m�zg

Kasper Kalinowski

Dynamiczny rozw�j m�zgu tu� po narodzinach jest stosunkowo s�abo zbadany. Luk� w wiedzy wype�nia najnowsze, unikatowe badanie.
02.12.2024 | 14:39

ewolucja

nauka

niemowlaki
I znowu mikrobiom. Tym razem ma wp�ywa� na alergie

mikrobiom

Tomasz Ulanowski

Wed�ug naukowc�w to inny mikrobiom jelitowy mo�e wyja�nia� r�nice w zapadaniu na alergie pomi�dzy dzie�mi wychowuj�cymi si� w�r�d zwierz�t a dzie�mi pozbawionych kontaktu z innymi gatunkami.
02.12.2024 | 12:21

alergia

mikrobiota

nauka

przyroda
7 rzeczy, kt�rych nie wiedzieli�my tydzie� temu

7 rzeczy

Margit Kossobudzka

Atak ptasiej grypy na Kanadyjczyka, tajna baza USA pod radarem NASA i pocz�tki powstawania pot�gi Maj�w. Oto naukowe odkrycia, kt�rymi nas nakarmili uczeni w minionym tygodniu
02.12.2024 | 12:20

archeologia

dinozaury

kosmos

nasa
Dostojka malinowiec - w pu�apce feromon�w

kocham owady!

Mateusz Sowi�ski

Nazwa tej dostojki sugeruje, �e g�sienice rozwijaj� si� g��wnie na malinach, jednak znacznie bardziej wol� li�cie r�nych gatunk�w fio�k�w.
01.12.2024 | 16:50

biologia

motyle

nauka

przyroda
Prof. Traba: Na uczelnie humanistyczne wprowadzi�bym semestr uczenia wyobra�ni [WIDEO]

Borussia

Robert Robaszewski

Wsp�za�o�yciel Wsp�lnoty Kulturowej "Borussia" spotka� si� z Olsztynianami w ramach IX Festiwalu Mendelsohna.
30.11.2024 | 07:00

edukacja

historia

nauka

Olsztyn
Historyk: Chyba wiem, sk�d pochodzi� Gall Anonim

polscy naukowcy donosz�

Prof. Tomasz Jasi�ski

W komedii "Poszukiwany, poszukiwana" badano, jaka jest zawarto�� cukru w cukrze. Ja bada�em, ile jest Galla w Gallu Anonimie. Uwa�am, �e s�ynny kronikarz pochodzi� z Chorwacji.
29.11.2024 | 15:00

biblioteka

historia

ksi��ki

nauka
Premier Tusk do naukowc�w: "Jeste�cie du�o potrzebniejsi ni� politycy"

badania naukowe

Alicja Gardulska

Po roku rz�d�w premier po raz pierwszy m�wi naukowcom, �e s� wa�ni dla kraju. I dorzuca na badania naukowe dwa razy wi�cej pieni�dzy, ni� postulowali. "Presja ma sens" - komentuj� badacze.
29.11.2024 | 13:06

bud�et pa�stwa

Donald Tusk

Narodowe Centrum Nauki

nauka
Mamy dost�p do coraz wi�kszych pieni�dzy na innowacje. Ale Polki po nie nie si�gaj�

innowacje

Joanna Sosnowska

Im wy�sza tytulatura naukowa, tym mniej kobiet. Horyzont Europa to pierwszy program ramowy, w kt�rym obowi�zkowym wymogiem dla startuj�cych, jest posiadanie planu r�wno�ci p�ci. S� te� inicjatywy dodatkowe wspieraj�ce przedsi�biorczo�� kobiet - m�wi...
29.11.2024 | 07:13

artyku�

badania naukowe

nauka

technologie
Podczas mistrzostw �wiata w 2026 r. pi�karze padn� z przegrzania - strasz� naukowcy

pi�ka no�na

Tomasz Ulanowski

Ekstremalne upa�y zagro�� pi�karzom na 10 z 16 mundialowych boisk Ameryki P�nocnej.
29.11.2024 | 06:00

antropocen

globalne ocieplenie

mistrzostwa �wiata

nauka
O obcych habilitacjach i hochsztaplerskich kooperacjach w szkolnictwie wy�szym

szko�y wy�sze

Sergiusz Michalski

W pierwszej dekadzie naszego wieku by�o bodaj kilkadziesi�t - a mo�e i wi�cej - habilitacji polskich "uczonych" na uniwersytetach bia�oruskich. Potem Bia�oru� zast�piona zosta�a przez bli�sz� nam kulturowo S�owacj�. Gdy i ten kierunek zatka� si� w...
28.11.2024 | 18:40

bu�garskie habilitacje

nauka

wyborcza to wy
�wicz, a odrosn� ci nerwy? Naukowcy testuj� now� koncepcj� wp�ywu wysi�ku na organizm

aktywno�� fizyczna

Margit Kossobudzka

�wiczenie mi�ni mo�e pom�c w leczeniu nerw�w po urazie, pobudzaj�c neurony do szybszego wzrostu.
28.11.2024 | 16:55

biologia

fizjologia

mi�nie

nauka
Jak Homo sapiens uczy� si� przez 99 proc. swojej historii?

nauka

Kasper Kalinowski

W przeciwie�stwie do dzieci ze �wiata zachodniego, dzieci ze spo�eczno�ci �owiecko-zbierackich w Kongo ucz� si� polowa�, rozpoznawa� jadalne ro�liny i opiekowa� si� niemowlakami ju� w wieku sze�ciu lat.
28.11.2024 | 11:59

antropologia

ewolucja
Ptasia grypa. Czy to pocz�tek nowej pandemii?

ptasia grypa

Margit Kossobudzka

W szpitalu dzieci�cym w Vancouver w Kanadzie le�y w stanie krytycznym nastolatek zaka�ony wirusem ptasiej grypy. Nie wiadomo, jak si� zakazi�. Epidemiolodzy s� zaniepokojeni.
28.11.2024 | 06:00

choroby zaka�ne

epidemiologia

nauka

zdrowie
Po g... do k��bka. Jak dinozaury podbi�y �wiat? Wyja�niaj� to m.in. polscy naukowcy

dinozaury

Tomasz Ulanowski

Prowadzone w Polsce przez �wier� wieku badania skamienia�ych kup i wymiocin dinozaur�w znalaz�y w�a�nie szcz�liwy fina� w presti�owym "Nature". Kieruj�cy zespo�em uczonych dr Grzegorz Nied�wiedzki zapowiada jednak, �e to nie koniec.
27.11.2024 | 17:00

geologia

nauka

odkrycie naukowe

paleontologia
Ministerstwo Nauki "naprawia rachunek krzywd". Obligacje od premiera nie dla wszystkich

nauka

Alicja Gardulska

30 uczelni nie dostanie w tym roku dodatkowych pieni�dzy na inwestycje, bo by�y "pieszczochami Czarnka". Minister Wieczorek znalaz� w swoim bud�ecie jeszcze sto milion�w z�otych dla instytut�w naukowych PAN.
27.11.2024 | 14:44

Dariusz Wieczorek

Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wy�szego

Narodowe Centrum Nauki

Polska Akademia Nauk
Czy Trump rzeczywi�cie zaszkodzi klimatowi?

Donald Trump

Franciszek Badziak

Donald Trump nie zamierza przejmowa� si� globalnym ociepleniem. Na wiecach wyborczych zapewnia�: "och�odzi si�, zobaczycie". Mimo to szkody, jakie jego polityka mo�e wyrz�dzi� klimatowi, s� wyolbrzymiane.
27.11.2024 | 10:19

antropocen

globalne ocieplenie

klimat

nauka
�adnych Nobli, ma�o pieni�dzy, sporo pochwa�. W jakiej kondycji jest tak naprawd� polska nauka

nauka

Alicja Gardulska

Profesor psychologii PAN: Prowadz� trzy granty, mam odnosz�cych sukcesy doktorant�w. A nie wiem, czy zim� b�d� w stanie zap�aci� rachunki. Szukam dodatkowej pracy
27.11.2024 | 05:00

edukacja

granty

Maciej Gdula

polska akademia nauk
Jak wygl�da�by �wiat po eksplozji nuklearnej?

bomba atomowa

Annie Jacobsen

Eksplozja nuklearna o mocy 300 kiloton w ci�gu milionowej cz�ci sekundy wyzwala 300 bilion�w kalorii energii. Aby uzyska� wybuch o takiej samej sile przy u�yciu trotylu, potrzebna by�aby r�wnie niewyobra�alna ilo�� - ponad 270 tysi�cy ton tego...
26.11.2024 | 18:00

eksplozja

ksi��ki

nauka
Si�a mikrobiomu. Dlaczego na jedne kobiety tamoksyfen dzia�a, a na inne nie

mikrobiota

Margit Kossobudzka

Tamoksyfen jest powszechnym i wa�nym lekiem zapobiegaj�cym nawrotom raka piersi. Jednak a� niemal po�owa pacjentek nie reaguje na niego dobrze.
26.11.2024 | 13:21

leki

mikrobiom

nauka

rak piersi
Robert Kennedy Jr. By�y heroinista z martwym tasiemcem w m�zgu pokieruje departamentem zdrowia w USA

robert kennedy

Piotr Cie�li�ski

Robert Kennedy Jr. krytykuje szczepionki, nie wierzy wsp�czesnej medycynie i nie ufa korporacjom farmaceutycznym. Donald Trump wyznaczy� go na sekretarza zdrowia.
26.11.2024 | 06:05

antyszczepionkowcy

Donald Trump

ekologia

nauka
Sz�sty Kongres "Zdrowie Polak�w". Naukowcy b�d� rozmawia� o powi�zaniach medycyny z innymi naukami

Tylko Zdrowie

Ewa Tomkowska

Naukowcy, eksperci, czo�owi decydenci ze �wiata polityki, przedstawiciele samorz�d�w i uniwersytet�w spotykaj� si�, by porozmawia� o problemach w ochronie zdrowia i najnowszych osi�gni�ciach w nauce.
25.11.2024 | 19:27

debata

kongres

nauka

naukowcy odkryli
Dlaczego Koszalin sta� si� na chwil� zimow� stolic� Polski

zjawiska pogodowe

Krzysztof Drozdowski

Wszystko za spraw� tzw. efektu morza i konwekcji adwekcyjnej.
25.11.2024 | 16:46

Koszalin

morze

nauka

pogoda
Szekspir czy ChatGPT? Oto jest pytanie

sztuczna inteligencja

Kasper Kalinowski

Czyj� poezj� cenimy wy�ej? Nie jeste�my najlepsi w odr�nianiu poezji wygenerowanej przez algorytmy od tej autorstwa najwi�kszych poet�w �wiata.
25.11.2024 | 14:00

ChatGPT

kultura

nauka

poezja
Czy przestaniemy za�mieca� �wiat plastikiem? Zaczyna si� kolejna runda negocjacji

plastik

Tomasz Ulanowski

Podczas "szczytu plastikowego" pa�stwa b�d� pr�bowa�y wynegocjowa� traktat, kt�ry ograniczy zanieczyszczenie �rodowiska tworzywami sztucznymi. Rozmawiamy z dr Melanie Bergmann, jedn� z ekspertek ONZ-towskich negocjacji.
25.11.2024 | 09:52

nauka

ochrona �rodowiska

ONZ

przyroda
7 rzeczy, kt�rych nie wiedzieli�my tydzie� temu

odkrycia naukowe

Tomasz Ulanowski

Dropie wracaj�. Wybite p� wieku temu ogromne ptaki, zwane polskimi strusiami (tyle �e lotnymi), maj� zosta� reintrodukowane w naszym kraju. Zapraszamy na przegl�d najwa�niejszych wiadomo�ci naukowych ub. tygodnia.
25.11.2024 | 06:00

nauka
Zagadkowy patron bu�garskich doktor�w habilitowanych. Na jego li�cie s� nawet rektorzy

Tylko na Wyborcza.pl

Agata Kulczycka

Ukrai�ski profesor Igor Britchenko, pracownik UKEN w Krakowie, publikuje w internecie nazwiska kilkudziesi�ciu doktor�w habilitowanych, kt�rych wypromowa� na trzech bu�garskich uczelniach w P�owdiw, Sofii oraz Warnie. Na czym polega jego rola?
25.11.2024 | 05:55

bu�garskie habilitacje

nauka

UKEN
Dropie wr�c� do Polski. Te majestatyczne ptaki wymar�y u nas p� wieku temu

ptaki

Jakub Che�mi�ski

Ju� na jesieni przysz�ego roku mamy szanse zn�w zobaczy� dropie na wolno�ci. Te pot�ne ptaki wygin�y w naszym kraju w latach 80. ub. wieku. Rozpocz�� si� program ich reintrodukcji.
24.11.2024 | 13:42

nauka

ochrona przyrody

przyroda

reintrodukcja
Larwy owad�w zjedz� plastikowe �mieci. Wroc�awskie uczone odkry�y, kt�ry gatunek najlepiej sobie z tym poradzi

nauka

Rafa� Zieli�ski

- Mo�liwe, �e w przysz�o�ci b�dziemy na "plastikowy kompost" rzuca� odpowiedni� szczepionk� mikrobiologiczn�, kt�ra roz�o�y nam tworzywa sztuczne - m�wi prof. Aleksandra Miro�czuk z Uniwersytetu Przyrodniczego we Wroc�awiu. Jej zesp� odkry�, kt�re...
24.11.2024 | 07:02

badania

larwy

plastik

Politechnika Wroc�awska
S�odziak tygodnia. Pszczo�a, kt�ra muruje jak dzika

kocham owady!

Mateusz Sowi�ski

Murarka le�na, znana tak�e jako murarka dwubarwna, nale�y do najbardziej fascynuj�cych dzikich pszcz� w Polsce.
23.11.2024 | 14:03

nauka

owady

przyroda

pszczo�y
Przedszkolak szykuje si� na studia. "A przecie� dziecko musi mie� te� czas na nud�"

edukacja

Katarzyna Stefa�ska

- C�rka chodzi do przedszkola. Zapisa�am j� na korepetycje z czytania i liczenia, bo chc�, �eby mia�a jak najlepszy start, jak zacznie edukacj� w pierwszej klasie - m�wi Monika.
23.11.2024 | 07:01

dzieci

korepetycje

nauka

przedszkola
Piotr Cie�li�ski z pierwszym miejscem w konkursie Urz�du Patentowego

nagrody dla dziennikarzy gazety wyborczej

Ewa Tomkowska

Urz�d Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej nagrodzi� Piotra Cie�li�skiego za artyku� pt. "Diabe� za klawiatur�". Nasz dziennikarz zaj�� pierwsze miejsce w XII edycji konkursu na informacj� medialn� o tematyce zwi�zanej z ochron� w�asno�ci...
22.11.2024 | 17:31

dziennikarze

konkurs

nagroda

nauka
W zdrowym ciele zdrowy duch - potwierdzaj� naukowcy

demencja

Tomasz Ulanowski

Wysoka wydolno�� organizmu zmniejsza ryzyko demencji.
22.11.2024 | 17:12

aktywno�� fizyczna

m�zg

nauka

zdrowie
Pierwszy "atak zimy" dobiega ko�ca. Od poniedzia�ku wyra�ne ocieplenie

�nieg

Krzysztof Drozdowski

Prognozy s� zgodne. Weekend jeszcze b�dzie ch�odny, ale ju� bez wi�kszych opad�w �niegu.
22.11.2024 | 14:51

nauka

ostrze�enie imgw

pogoda

prognoza pogody
Europa musi podwoi� wydatki na badania i innowacje, �eby dogoni� USA i Chiny. Raport niezale�nych ekspert�w

nauka

Piotr Cie�li�ski

Niezale�na grupa ekspert�w ostrzega, �e Europa traci grunt pod nogami. Przegrywa wy�cig w zakresie bada� i innowacji, kt�re s� si�� nap�dow� gospodarki i zdecyduj� o przysz�o�ci.
22.11.2024 | 06:05

badania naukowe

Chiny

innowacje

sztuczna inteligencja
Rozwi�� quiz. Co wiesz o tygrysach?

quizy Wyborczej

Robert Jurszo

Dlaczego ludy syberyjskie nazywaj� tygrysa "amba" i co to znaczy? Dlaczego niekt�re tygrysy s� bia�e? Sprawd� si� w naszym te�cie!
21.11.2024 | 18:55

nauka

przyroda

tygrysy

zwierz�ta

1 2 3 4 5 ... Nast�pna