Od premiery "Upadku" Joela Schumachera minęło 30 lat. Jak to jest, że opowieść o "zwykłym facecie", który pęka i rusza przez miasto z bronią, staje się coraz bardziej aktualna?

Upalny dzień, samochód stoi w korku, powietrze jest gęste od spalin. W zbliżeniu widzimy kropelki potu zbierające się na górnej wardze mężczyzny w białej koszuli, migające światła ostrzegawcze, kobietę poprawiającą w lusterku szminkę. Słyszymy klaksony, piszczące dzieci, dorosłego wrzeszczącego do telefonu, muchę obijającą się o szybę.

Korek nie porusza się ani o centymetr. Klimatyzacja nie działa, spocony mężczyzna próbuje otworzyć okno, ale korbka tylko zwisa bezwładnie. W końcu otwiera drzwi, chwyta teczkę i wychodzi, zostawiając samochód na jezdni. "Gdzie niby idziesz?" – woła stojący na nim kierowca. "Idę do domu" – odpowiada mężczyzna. 

icon/Bell Czytaj ten tekst i setki innych dzięki prenumeracie
Wybierz prenumeratę, by czytać to, co Cię ciekawi
Wyborcza.pl to zawsze sprawdzone informacje, szczere wywiady, zaskakujące reportaże i porady ekspertów w sprawach, którymi żyjemy na co dzień. Do tego magazyny o książkach, historii i teksty z mediów europejskich. 
 
Więcej
    Komentarze
    Ciekawy, dający do myślenia artykuł, który pozwolił mi spojrzeć szerzej na irytujące zachowania i poglądy niektórych z moich kolegów. Widzę w nich tę wściekłość.
    @PedroKraQs
    Plus świetny film. Klasyk mojej młodości.
    już oceniałe(a)ś
    24
    1
    @PedroKraQs
    Tak, bardzo ciekawy artykuł. Na zasadzie "uderz w stół" natychmiast wyłania sfrustrowanych panów, wymądrzających się i zaprzeczających histerycznie, konkluzje autorki. Genialne.
    już oceniałe(a)ś
    16
    9
    @sekwoja16
    'sfrustrowanych panów, wymądrzających się i zaprzeczających histerycznie'

    Cóż, my, panowie, nazywamy to dyskusją i polemiką, ale dałaś świetny przykład tego jak wygląda wymiana zdań w obecnym świecie, kiedy 'wykluczeni' zaczęli być słuchani... ;-) jakakolwiek RÓŻNICA oceny zwykłego filmu jest powodem frustracji i obrażania.

    A mi bohater 'Upadku' kojarzy się z kimś kogo wkurza JAKAKOLWIEK niekompetencja w otaczającym go świecie. To dokładnie taka sama osoba jak bohater cukierkowatego 'Mężczyzny zwanego Otto' - który też potrafił użyć przemocy...
    już oceniałe(a)ś
    8
    5
    To się nazywa "pełzający determinizm" albo - prościej - "analiza wsteczna zawsze skuteczna". Po 30 latach od premiery intencje autorów filmu ocenia Pani, która w dacie premiery miała 5 lat. I robi to z punktu widzenia dzisiejszego odbiorcy... Nie pamiętam, żeby w 1993 r. ktokolwiek oceniał nomen omen upadek bohatera jako frustrację białego samca, którego świat się zawalił. Przypominam, że jedyną osobą jaką z premedytacją zabija jest biały nazista, którego poglądami bohater się brzydzi. Razi go po prostu brak normalności i uczciwości. A że nakłada się na to jego choroba psychiczna? Inaczej pewnie by nie pękł. Warto zauważyć, że policjant, który go ściga (Robert Duvall - tak, też biały facet...) bardzo dobrze go rozumie i znajduje logikę w jego działaniach. Ciekawe jakie Pani redaktor wyciągnęłaby z filmu "Zmiana pasa", gdzie to czarny bohater pęka (Sam L. Jackson). Biednemu Afroamerykaninowi też się posypał bezpieczny świat, w którym do tej pory żył jak pączek w maśle?
    @Jaroslaw Kolkowski
    Oglądałem ten film wiele razy. Nijak facet strzelający w nogę gangsterowi, który chwilę wcześniej chciał go zabić, nie kojarzy mi się z wściekłymi białymi strzelającymi strzelającymi do dziewczyn na uniwersyteckich kampusach. Facet rzeczywiście ma dość, wszystko mu jedno, ale co najwyżej może strzelać do maszyn budowlanych, dąży do samozagłady i kończy samobójstwem. Faszysta sam się prosił, należało mu się.
    Ale jak się ma gotowe wnioski to wszystko da się dopasować.
    już oceniałe(a)ś
    48
    16
    @Jaroslaw Kolkowski
    tak
    ten artykuł to bełkocik, udający analizę socjologiczną
    typowy dla wielu autorów, produkujących się mojej Wyborczej
    mojej - bo do dziś jestem jej wierna
    ale nie wiem czy wytrzymam do wyborów
    już oceniałe(a)ś
    50
    43
    @k.brudnik
    Dłużeska jest po prostu głupiutka
    już oceniałe(a)ś
    14
    45
    @Jaroslaw Kolkowski
    Nic dodać, nic ująć.
    już oceniałe(a)ś
    5
    1
    @Jaroslaw Kolkowski
    "D-Fens jest uzbrojonym psychopatą o szczerej, sympatycznej twarzy" a chwilę potem "Wściekłość mężczyzn takich jak D-Fence jest trudna do zagospodarowania" i już gotowe uogólnienie: "Choć od premiery "Upadku" minęło 30 lat, wściekłość D-Fensa nie zniknęła - wypełnia media społecznościowe, fora internetowe i marsze niepodległości.", z czego wyciągam logiczny wniosek, że uczestnicy marszy niepodległości to psychopaci. Naprawdę?

    Dalej zaś autorka pochyla się z "troską nad mężczyznami, którzy cierpią, bo świat przestał kręcić się wokół nich". Akurat ta teza z filmu zupełnie nie wynika, w filmie jest dokładnie odwrotnie: świat "Upadku" to świat męski, w którym kobiety to co najwyżej "paprotki", echm, zabawki o lekkim, acz niedwuznacznym zabarwieniu erotycznym.

    No nie, świat nie jest takie prosty.
    już oceniałe(a)ś
    16
    15
    @Jaroslaw Kolkowski

    ale może być tak że jakiś film czy dzieło sztuki nieświadomie przepowiada przyszłość ,

    tak podobno było z niemieckim ekspresjonizmem przepowiadającym faszyzm
    już oceniałe(a)ś
    9
    1
    @IlTrovatore13Hal_Bregg
    Pieknie sie wpisujesz w poruszony temat. Ale pewnie tego nawet nie widzisz
    już oceniałe(a)ś
    12
    4
    @Jaroslaw Kolkowski
    I to jest bardzo dobry komentarz. "Upadek" jest świetnym filmem, zawsze warto o nim przypominać, ale napisany pod tezę słabiutki tekścik pani Dłużewskiej nadaje się do kosza. Jeszcze kilka takich tekstów i trzeba będzie zrobić sobie kolejny odpoczynek od "Wyborczej".
    już oceniałe(a)ś
    7
    6
    @Jaroslaw Kolkowski
    Nie mogąc odmówić pewnej racji temu komentarzowi, mam wrażenie, ze autor sam moglby być bohaterem tego filmu: sfrustrowany, zły, niegodzący sie z młodsza wychowana w innym świecie kobietą…
    już oceniałe(a)ś
    6
    6
    @wmpawlak
    Bardzo dobrze mu napisałeś. To przecież oczywiste, że jeśli ma inne zdanie, musi być frustratem. To jak 2+2 =4 prawda?
    już oceniałe(a)ś
    6
    2
    @Jaroslaw Kolkowski
    Co to jest za durny pomysł żeby dzieła kultury mogli omawiać tylko ludzie dość starzy by być na premierze? Kto ma pisać o Balzaku? Szekspirze? Grekach? Tak starych dziadów to nawet w Watykanie nie mają. Chyba że wystarczy być starszawym mężczyzna, żeby komentować wszystko, a kobieta pod 40 to nadal podlotek, tak?
    już oceniałe(a)ś
    1
    0
    @wujcioszela
    Wystarczy poznać kontekst, tego p Dlużewska nie zrobila
    już oceniałe(a)ś
    0
    0
    Film jest dobry. Tylko odnośnie Trumpa: w ostatnich wyborach na tego " białego suprematystę" głosowało wielu Afro-Amerykanów i Latynosów,dzięki temu wygrał na Florydzie. Co do Alt-prawicy, to w kongresie reprezentuje ją kobieta co jawnie sympatyzuje z tą sektą Qanon, więc to nie jest tak że Trumpa popierali tylko sfrustrowani biali heterosexualiści. Poza tym kiedyś ktoś napisał na tym forum:" nikt przez ostatnie dziesięć lat nie zrobił tyle dla popularności skrajnej prawicy co...skrajna lewica "...
    @marekpoplawski
    Fałszywa świadomość
    już oceniałe(a)ś
    4
    21
    @marekpoplawski
    Ten film może bardziej odnosi Się do sytuacji w polskiej polityce gdzie na konfederację rzeczywiście głosuje wielu " zagubionych i niepewnych" młodych facetów którzy nagle spotykają masę kobiet pewnych siebie ambitnych które szukają partnera a nie " głowy rodziny", I jakoś kiepsko się czują w tym nowym świecie. Ich ojcowie nie mieli takich doświadczeń... już dawno zauważono że w Polsce młode kobiety "poszły na lewo" a młodzi faceci " na prawo". ( choć też są wyjątki typu Kaja Godek )....
    już oceniałe(a)ś
    29
    4
    @Galadriela123
    ???? O tym że Trump wygrał na Florydzie dzięki głosom latynosów, czy o tej kongresmence co sympatyzuje z Qanon ? O tym wszystkim pisała nasza gazeta wyborcza.
    już oceniałe(a)ś
    18
    1
    @marekpoplawski
    W niektórych kręgach w Polsce za lewicę uchodzi PO, gdy tymczasem na tle innych krajów europejskich spokojnie można ich uznać za centro-prawicę, jak pokazuje chociażby ich miejsce w euro-parlamencie. Ciekawi mnie zatem, kto to jest ta mityczna 'skrajna lewica' w Polsce?
    już oceniałe(a)ś
    31
    3
    @marekpoplawski
    Niedawno dowiedziałem się, że postulat, aby przywrócić silnie progresywne podatki od dochodów osobistych, takie mniej-więcej, jakie obowiązywały w USA w czasie Eisenhowera (republikanina), i ogólnie całego powojennego trzydziestolecia, które to trzydziestolecie było najlepszym czasem Ameryki, wspominanym jako Golden Age - jest pomysłem "skrajnie lewackim".

    Widać gdzie zdryfowali, i dokąd ich to zaprowadziło.
    Ciekawe że Trump głosząc te swoje MAGA jakoś nie wnikał, co takiego sprawiało, że Ameryka była kiedyś "great", a potem przestała, i jaki ma to związek z neoliberalizmem.
    już oceniałe(a)ś
    19
    0
    @marekpoplawski
    Trump wygrał na Florydzie przede wszystkim dzięki pieniądzom bogatych i białych emerytów którzy tam mieszkają. Grube miliony szły na promocję białego mizogina puszczającego oko do wszystkich tęskniących za czasami segregacji rasowej i patriarchatu. A jak się postarasz, to Latynosom wciśniesz wszystko. Wystarczy że podlejesz to sosem konserwatyzmu. Wszakże to katolicy.
    już oceniałe(a)ś
    15
    8
    @kuba_wu
    W tamtych czasach południe czyli obecna twierdza republikanów głosowało na demokratów. Republikaninem był też Abraham Lincoln który doprowadził do zniesienia niewolnictwa....poza tym podobnie można napisać o brytyjskiej polityce: współczesny Eisenhowerowi konserwatywny premier Winston Churchill mówił wtedy że torysi ZNACJONALIZOWALI więcej firm niż partia pracy....czy w takim razie Margaret Thatcher " zdradziła" dawne " konserwatywne wartości " ?.....
    już oceniałe(a)ś
    6
    1
    @lobo13
    Nie wszystkim Latynosom, a Latynosom z Florydy,ktorzy w olbrzymiej wiekszosci pochodza z Kuby/uciekly z Kuby przed rezimem Castro i alergicznie reaguja na cokolwiek ze slowem lewicowy.
    Wystarczy ze Trump,DeSantis,Republikanie nazwa Bidena ,Demokratow lewakami i to wystarczy,zeby Latynosi z Florydy w duzej wiekszosci glosowali na republikanow.
    już oceniałe(a)ś
    9
    2
    @marekpoplawski
    Trump: I love uneducated!
    już oceniałe(a)ś
    7
    0
    @peteroski
    Czyli te ponad 70 milionów co na niego głosowali to sami " uneducated "?
    już oceniałe(a)ś
    3
    2
    @marekpoplawski
    To podobna sytuacja, jak we Francji gdzie w wyborach prezydenckich na starego Le Pena też głosowało całkiem sporo emigrantów z Afryki Północnej.
    już oceniałe(a)ś
    4
    0
    @kuba_wu
    Podatki to nie tylko PiT. A progresja dotyczy w zasadzie tylko etatowcow. Moze lewica wrocilaby do podatku Tobina? A nie... sroczynski i zakowski tego nie ogarna.
    już oceniałe(a)ś
    2
    0
    @hubert454
    Jeśli razem nie jest dla ciebie skrajną lewicą, to wiele to mówi o twoim sposobie pojmowania świata i myślenia.
    już oceniałe(a)ś
    3
    2
    @marekpoplawski
    "Uneducated" , wielu pozornie wyedukowanych z tytułami, z pisu to kompletni ignoranci. Ludzie prości, bezkrytyczni pod wodzą troglodytów z "sekty" potrafią być niebezpieczni dla porządku publicznego i postępu!
    już oceniałe(a)ś
    0
    0
    @hubert454
    Wysokie Obcasy na przykład. To że nie ma partii politycznej, nie znaczy, że nie ma lewicy.
    już oceniałe(a)ś
    1
    1
    @MDB
    Nie, nie jest. Na tle europejskim Lewica Razem to socjaldemokraci. Już coś świta?
    już oceniałe(a)ś
    1
    1
    Film wybitny. Świetne zdjęcia Andrzeja Bartkowiaka
    @zupa_w_sam_raz
    poza nudnymi scenkami z życia tego detektywa
    już oceniałe(a)ś
    2
    4
    @test null

    nie tyle nudne ..Co niesłychanie sztampowe ,
    ostatni dzień w pracy albo ostatnie zadanie policjanta i
    Wierna żona czekająca w domu , jedzeniedo pracy

    (
    ja z pamięci)
    już oceniałe(a)ś
    3
    2
    @dz.99
    Te scenki wcale nie są nudne. Ta żona wcale nie czeka "wiernie" w domu. Domaga się ciągłej atencji. Kot ja podrapał, cała tonie w krwi a mąż się jakimiś głupotami zajmuje.
    już oceniałe(a)ś
    1
    1
    @skorlon
    >Domaga się ciągłej atencji.
    Czyżby? SJP PWN:
    atencja «szczególny szacunek, względy okazywane komuś»
    Od zwykłego dostrzegania kogoś, zwracania na coś uwagi do atencji daleka droga...
    już oceniałe(a)ś
    1
    0
    Rządy Trumpa i etc. przewidział inny film "Idiokracja"
    @wmr200
    i te góry śmieci też... niezły film, komedia ale jakoś tak prorocza...
    już oceniałe(a)ś
    9
    0
    @ale.ja.bez.zadnego.trybu
    to nie tyle komedia, co raczej tragifarsa. I więcej niż prorocza, bo już w dużej części realizowana.
    już oceniałe(a)ś
    9
    0
    Jeden z niewielu filmów, które oglądałem więcej niż dwa razy
    już oceniałe(a)ś
    44
    0
    Ten film przypomina mi się zawsze gdy otwieram apkę McDonalda i widzę tam że zestaw śniadaniowy można zamówić do 10:30. I ponownie gdy enty raz stwierdzam że burgery w rzeczywistości nie wyglądają tak dobrze jak na zdjęciach.
    @poziomka2
    Prawdopodobnie najlepsza scena w filmie.
    już oceniałe(a)ś
    7
    0
    @tiktaktok
    Dla mnie ta, gdy próbuje być kulturalny wobec gangusów i tłumaczy im, że miał ciężki dzień.
    już oceniałe(a)ś
    12
    0
    W tej ciekawej analizie zabrakło informacji jak to ten wspaniały kapitalizm w turbo-neoliberalnym wydaniu a la Reagan doprowadził do pęknięcia balonu 'amerykańskiego snu'. Konsekwencje odczuwamy cały czas, bo media bogaczy dalej wmawiają klasie średniej, że to wszystko wina biednych. GW ze swoimi paleolibkowymi felietonistami jest i była w forpoczcie tego zjawiska na naszym podwórku.
    @hubert454
    GW medium bogaczy? Chyba żartujesz...
    już oceniałe(a)ś
    9
    7
    @hubert454
    Sam jesteś turbo... antypaleolibkowy :-)
    Pociecha z takich patafianów jak ty.
    Ubawiłem się setnie
    już oceniałe(a)ś
    7
    12
    @hubert454
    Na złość paleolibkom zagłosujesz na zandberga, więc wygra paleo katol i zrobi nam wszystkim jesień średniowiecza. Gratuluję logiki.
    już oceniałe(a)ś
    4
    5
    @hubert454
    To wyjaśnij, proszę, jak to jest, że do tego pękniętego balonu stoi kolejka chętnych? Jakie milion rocznie próbuje przepłynąć Rio Grande.
    już oceniałe(a)ś
    1
    3
    @Kloss
    Raczej medium, gdzie "stara gwardia" komentatorów nadal wmawia średniakom (którzy na tle średniaków europejskich są raczej niezamożni), że jadą na jednym wózku z klasą wyższą. Nie sądzę, żeby to była jakaś narzucona odgórnie linia redakcyjna*, raczej kwestia dominującej mentalności w pewnej formacji pokoleniowo-ideowej.

    *gdyby w Wyborczej miało miejsce ręczne sterowanie treściami, nie pojawiłby się wysyp artykułów o tuszowaniu przestępstw seksualnych przez Wojtyłę, krótko po broniącym go tekście Michnika.
    już oceniałe(a)ś
    2
    0
    @grrrrrrrrr
    Jak sam piszesz trzeba przepłynąć Rio Grande. To już eliminuje słabszych, starszych, zbyt młodych, mało inteligantnych. USA żerują na innych państwach wysysając najlepszych. I o ile w Europie ludność się zmniejszy to w USA wzrośnie. Dla młodych i zaradnych USA to raj, w porównaniu z ich ojczyzną, przynajmniej, dopóki się nie zestarzeją albo nie zachorują. Ale USA mogą być tylko jedne. Tak jest logika kapitalizmu. Zwycięzca bierze wszystko.
    już oceniałe(a)ś
    1
    1
    @skorlon
    To czemu Ci młodzi zaradni nie budują kapitalistycznego raju u siebie tylko w rasistowskich i seksistowskich USA?
    już oceniałe(a)ś
    0
    1
    @grrrrrrrrr
    Bo łatwiej wejść w gotową strukturę niż budować ją od podstaw.
    A dzięki wysokiej wartości dolara stać ich na więcej niż tych co zostają.
    I mają w obraz USA jako raju. Nawet nie myślą, że im się nie uda i dołącza do "white trash" jako "latino trash" . A w filmie pokazano dużo tego różnokolorowego "trash".
    już oceniałe(a)ś
    1
    0