Mursi obalony przez armię, pl. Tahrir świętuje

Reuters

W ciągu kilku godzin w środowe popołudnie egipska armia odsunęła prezydenta kraju Mohameda Mursiego i przejęła władzę. Wystarczyły zapowiedzi wojskowych oraz wprowadzenie do Kairu czołgów i żołnierzy. Przywódca armii generał Abdul Fattah al-Sisi podkreślał w przemówieniu w państwowej telewizji, że wojsko zdecydowało się na to rozwiązanie w interesie publicznym, by zakończyć spór pomiędzy prezydentem a opozycją. Tylko we wtorkową noc w ulicznych walkach pomiędzy zwolennikami tych obozów zginęło kilkanaście osób.

Egiptem będzie teraz kierować teraz rząd techniczny, rozwiązany zostanie parlament, a w kraju odbędą się przyśpieszone wybory prezydenckie i parlamentarne. Armia zawiesiła obowiązywanie nowej konstytucji. Setki tysięcy manifestantów na placu Tahrir zareagowało na te wiadomości eksplozją radości.

Co oznaczają dzisiejsze wydarzenia w Egipcie, tłumaczy Patrycja Sasnal, ekspertka od Afryki Północnej i Bliskiego Wschodu w Polskim Instytucie Spraw Międzynarodowych. Rozmowę z nią publikujemy poniżej. Dziękujemy za uwagę i kończymy relację z dzisiejszych wydarzeń w Egipcie.

Agencja Reuters podaje, że Partia Światła - drugie co do wielkości islamistyczne ugrupowanie w Egipcie - popiera ''mapę drogową” dla kraju zaproponowaną przez przywódców armii. Wcześniej za scenariuszem działań zaproponowanym przez wojskowych opowiedzieli się inni opozycyjni politycy, przywódcy religijni oraz młodzieżowy ruch protestu animujący demonstracje na placu Tahrir. Mapa zakłada, że po odsunięciu od władzy Mohameda Mursiego odbędą się przyśpieszone wybory prezydenckie i parlamentarne, a obecny parlament zostanie rozwiązany.

Lider Partii Światła Galal Murra stwierdził, że to jedyne rozwiązanie, które może zatrzymać rozlew krwi w Egipcie.

Jedyną liczącą się siłą polityczną w Egipcie, która nie popiera obalenia prezydenta przez armię jest więc Bractwo Muzułmańskie, z którego wywodzi się Mursi.

Rzecznik Bractwa Muzułmańskiego Gehad El-Haddad podał na Twitterze, że po zdjęciu z anteny przez armię głównych stacji telewizyjnych wspierających obalonego prezydenta Mursiego, aresztowani zostali dziennikarze tych mediów.

Na placu Tahrir od kilku godzin trwa fiesta, z obalenia Mohameda Mursiego i odsunięcia od władzy Bractwa Muzułmańskiego cieszą się setki tysięcy Egipcjan. Jak donoszą na Twitterze mieszkańcy Kairu i zagraniczni dziennikarze, w niebo nieustannie wystrzeliwane są sztuczne ognie, kierowcy trąbią klaksonami, stanął ruch uliczny.

Przedstawiciel armii poinformował w telewizji CNN, że Mohamed Mursi może pozostać w kraju lub go opuścić. Zasugerował też, że mógłby kandydować w nowych wyborach prezydenckich.

- Wojsko wybrało dziś mniejsze zło - powiedział w państwowej telewizji imam z ważnego meczetu al-Azhar, cieszący się wielkim autorytetem wśród egipskich sunitów. Jak podaje telewizja BBC podczas przemówienia zwierzchnika egipskiej armii, przywódców religijnych i polityków opozycji w państwowej TV z anteny zostały zdjęte główne proislamistyczne na kanały telewizyjne w Egipcie

- Przemówienie prezydenta Mursiego z zeszłej nocy było sprzeczne z aspiracjami i żądaniami ludzi. To nakazało armii konsultacje z ważnymi postaciami w kraju - politykami, przywódcami religijnymi i młodzieżą protestującą na placu Tahrir - tymi, którzy zgadzają się że nowa ''mapa drogowa'' działań zbuduje silne i zjednoczone społeczeństwo Egiptu

- Armia uznała, że Egipcjanie wzywają ją na pomoc nie po to, by przejęła władze, ale by służyła interesowi publicznemu i chroniła rewolucję - powiedział generał Abdul Fattah al-Sisi

AP

Egipska armia - która komunikuje się za pośrednictwem Facebooka - umieściła oświadczenie, w którym stanowczo zaprzecza pojawiającym się plotkom, jakoby żołnierze mieli strzelać do demonstrantów popierających prezydenta Mursiego. Jego zwolennicy znajdują się w okolicach Uniwersytetu Kairskiego, wszystkie drogi prowadzące do miejsca ich manifestacji są zablokowane przez wojsko.

Stany Zjednoczone są "bardzo zaniepokojone" sytuacją w Egipcie - oświadczył w środę Departament Stanu USA. Zaapelował do prezydenta Mohammeda Mursiego, aby "zrobił więcej", by odpowiedzieć na żądania demonstrantów, i był bardziej wrażliwy na ich głosy.

"Jesteśmy bardzo zaniepokojeni tym, co widzimy w Egipcie. Mamy wrażenie, że w wypowiedziach prezydenta Mursiego brakuje rozstrzygających propozycji" rozwiązania problemów - powiedziała Jennifer Psaki, rzeczniczka prasowa Departamentu Stanu.

"Sytuacja w Egipcie jest płynna i USA nie mogą potwierdzić, czy odbywa się tam przewrót wojskowy" - podkreśliła Psaki. Zaapelowała do wszystkich stron w Egipcie o prowadzenie rozmów, gdyż dla kraju - jak zaznaczyła - najlepsza opcja to pokojowe rozwiązanie problemów politycznych.

Psaki przypomniała, że propozycja prezydenta Mursiego utworzenia rządu konsensusu padała już wcześniej i nie jest wystarczająca w oczach wielu Egipcjan.

Pytana, czy USA wstrzymają pomoc militarną dla Kairu w wysokości ponad miliarda dolarów rocznie, odpowiedziała, że jest "za wcześnie, aby uważać, że podjęliśmy takie decyzje".

Egipska amia rozmieściła w środę po południu wozy opancerzone w pobliżu miejsc, w których zbierają się zwolennicy prezydenta Mohammeda Mursiego w Kairze. Otoczenie Mursiego twierdzi, że w kraju trwa już

pełny zamach stanu. Przed pałacem w dzielnicy Heliopolis zgromadzili się natomiast przeciwnicy szefa państwa, według których koniec jego rządów jest nieuchronny

Telewizja BBC Arabic podaje, że główny przywódca Bractwa Muzułmańskiego Mohammed Badie próbował wyjechać z Egiptu do Libii, ale uniemożliwiły mu to służby bezpieczeństwa. Badie nie został jednak aresztowany.

AP Hassan Ammar

Armia zajęła główne punkty Kairu, w tym największe mosty. Rozlokowuje też swoje siły wokół miasta.

Fot. Hassan Ammar AP

Wojsko otoczyło demonstrację zwolenników prezydenta Mursiego, ale jej uczestnicy szybko zorganizowali własną straż: https://twitter.com/mosaaberizing/status/352484130191208448/photo/1

Tymczasem państwowa telewizja emituje informację o numerach telefonów, pod które należy zgłaszać armii ewentualne zamieszki. Na razie jednak wojskowa interwencja w Egipcie przebiega bardzo spokojnie.

Dziennikarz Radia Sawa - arabskiego odpowiednika Voice of America - Zaid Benjamin umieścił niedawno na Twitterze zdjęcie prezydenta Mursiego w otoczeniu żołnierzy. Fotografię błyskawicznie udostępniło wiele osób. Ale szybko się okazało, że zdjęcie wykonano w przeszłości. Co teraz dzieje się z prezydentem Egiptu, nie wiadomo.

Armia ma wydać ok. godz. 21 czasu polskiego oświadczenie na temat przyszłości Egiptu i swoich zamierzeń.

Wieczornej modlitwie oddali się nie tylko protestujący zwolennicy Bractwa Muzułmańskiego, ale również żołnierze blokujący jeden z kairskich mostów. Sfotografował to korespondent CNN Ivan Watson: https://twitter.com/IvanCNN/status/352479702587432960/photo/1

Nariman El-Mofty AP

Nad placem Tahrir krąży wojskowy helikopter. Poniżej kilkaset tysięcy przeciwników prezydenta Mursiego świętuje już od kilku godzin.

Armia ogrodziła teren wokół budynku, w którym przebywa prezydent Mursi, ustawiła tam też opancerzone transportery. Wojsko prawdopodobnie nie chce, by dostali się tam manifestujący nieopodal zwolennicy prezydenta. Protest popierających Mursiego i Bractwo Muzułmańskie przebiega spokojnie, manifestujący niedawno przerwali wiec, by się modlić.

Rzecznik prezydenta powiedział dziennikarzowi ”Guardiana”, że Mursi wciąż przebywa w swoim biurze w kwaterze głównej Gwardii Narodowej. Dziennikarze telewizji Al-Jazeera Arabic podają, że pozostał tam sam, a budynek opuścili jego doradcy. Tymczasem armia zablokowała główne ulice prowadzące do proprezydenckiej demonstracji w okolicach Uniwersytetu Kairskiego. Wojsko zajmuje też inne strategiczne lokalizacje, m.in. na drodze do Aleksandrii.

W okolicach kairskiego uniwersytetu zbierają się zwolennicy prezydenta. Fama głosi, że Mursi przebywa w kwaterze Gwardii Narodowej znajdującej się w okolicy. Tymczasem CNN podaje, że to zwykła zmyłka i tak naprawdę nie wiadomo, gdzie jest prezydent. Z oczywistych względów: chodzi o jego bezpieczeństwo w przypadku zaostrzenia konfliktu i ewentualnego użycia siły przez armię.

Essam el-Haddad, jeden z najważniejszych doradców prezydenta Mursiego umieścił na Facebooku oświadczenie o tym, że rozpoczął się wojskowy zamach stanu. Napisał również: ”Obawiam się, że mogą być to ostatnie słowa, które tu umieszczam”.

Nie ma jednak żadnych potwierdzonych informacji o rozpędzaniu proprezydenckich demonstracji, a zdjęcia umieszczane przez dziennikarzy telewizji Al Jazeera wskazują, że jest tam spokojnie. Zdaniem komentatorów przedstawiciele Bractwa Muzułmańskiego i administracji prezydenckiej celowo podgrzewają atmosferę, by mobilizować swoich zwolenników.

Mieszkańcy Kairu umieszczają na Twitterze zdjęcia wojskowych pojazdów przemieszczających się po mieście. Jedno z nich: https://pbs.twimg.com/media/BOQtf9uCYAAIMvF.jpg:large

MOHAMED ABD EL GHANY REUTERS

Tymczasem giełda w Kairze działa normalnie, a indeksy jedynie nieznacznie spadają.

Poniżej publikujemy transmisję z placu Tahrir. Tłum wiwatuje, bo pojawiła się plotka, że armia aresztowała prezydenta Mursiego.

Fot. Manu Brabo AP

Plac Tahrir jest już szczelnie wypełniony ludźmi, z relacji dziennikarzy i protestujących wynika, że panuje tam radosna atmosfera, ludzie odpalają sztuczne ognie, tańczą i wiwatują.

Egipska armia ma lada chwilę wydać oświadczenie o swoich planach, zostanie ono opublikowane, jak tylko skończy się spotkanie generałów z liderami opozycji i przywódcami religijnymi.

W sprawie Egiptu głos zabrało też polskie MSZ. "Polska jest w najwyższym stopniu zaniepokojona rozwojem wydarzeń w Egipcie. Jedynym sposobem uniknięcia eskalacji konfliktu wewnętrznego jest rozpoczęcie rzeczywistego dialogu społecznego.

Mając w pamięci własne doświadczenia w zakresie demokratycznych przemian ustrojowych dokonanych bez rozlewu krwi, zwracamy się do stron konfliktu w Egipcie z apelem o kontynuację procesu demokratyzacji kraju na drodze rokowań, bez uciekania się do aktów przemocy i rozwiązań siłowych" - czytamy w komunikacie.

Ministerstwo Spraw Wewnętrznych Egiptu wydało oświadczenie, w którym obiecuje bronić Egipcjan w "tych niespokojnych czasach", zapowiadając użycie do tego celu wszelkich możliwych środków. Przy okazji MSW deklaruje, że stanie po stronie armii, nie po stronie prezydenta. Oświadczenie publikuje strona Dailynewsegypt.com.

Egipcjanie podają na Twitterze, że plac Tahrir jest wypełniony ludźmi w połowie, panuje tam raczej optymistyczna, nawet festiwalowa atmosfera, choć ludzie nie wiedzą do końca, czego się spodziewać.

Na Twitterze jeden z Egipcjan napisał, że żołnierze weszli właśnie do kawiarni, gdzie przebywali jego przyjaciele i nawoływali wszystkich gości do natychmiastowego powrotu do domów.

Korespondent brytyjskiego „Guardiana” podaje natomiast, że państwowa telewizja wciąż pozostaje pod kontrolą Gwardii Republikańskiej wiernej prezydentowi Mursiemu.

Human Right Watch alarmuje, że w ciągu ostatnich czterech dni na placu Tahrir doszło do ponad 100 przypadków molestowania seksualnego wobec kobiet. Tytuł raportu: "Epidemia seksualnej przemocy"

Kilka godzin wcześniej minister obrony Egiptu i dowódca armii generał Abd el-Fatah Said es-Sisi spotkał się z przywódcą opozycji Mohammedem ElBaradeim oraz wpływowymi duchownymi. Jak podają światowe agencje, w spotkaniu uczestniczył zwierzchnik ważnego meczetu Al-Azhar oraz zwierzchnik egipskiego Kościoła koptyjskiego, a także przedstawiciele grupy Tamarod, która przewodzi protestom przeciwko prezydentowi Mursiemu. Bractwo Muzułmańskie odmówiło udziału w spotkaniu.

Źródła w egipskiej opozycji podają, że ElBaradei wezwał armię do interwencji polegającej na zatrzymaniu zamieszek i rozlewu krwi. Agencja Associated Press podaje, że spotkanie można uznać za sygnał, że wojsko zamierza usunąć prezydenta Mursiego. On sam nie zamierza ustępować, podczas nocnego przemówienia, że „jeśli ceną za ochronę prawowitej władzy jest moja krew, jestem gotów ją zapłacić”.

W Egipcie wrze. Ludzie wyszli na ulice, żądając ustąpienia ze stanowiska prezydenta Muhammada Mursiego. Protestujący przekonują, że prezydent nie spełnił oczekiwań Egipcjan, stawiając interesy partyjne Bractwa Muzułmańskiego ponad dobro kraju.

W nocy w Kairze doszło do ataku na zwolenników prezydenta Mursiego; 16 osób zginęło, setki zostały ranne. Za niecałą godzinę mija termin ultimatum postawionego przez armię egipskiemu rządowi. Partia rządząca miała 48 godzin na unormowanie sytuacji w kraju - jeśli jej nie unormuje , wojsko przejmie kontrolę. "To pierwszy zapowiedziany zamach stanu" - napisał ktoś na Twitterze.