To nie były, jak do tej pory podejrzewano, wirusy odry czy ospy ani bakterie tyfusu. Sprawcą przerażających epidemii na ziemiach Azteków w XVI wieku były przywleczone z Europy przez hiszpańskich konkwistadorów pałeczki Salmonelli enterica Paratyphi C, wywołujące tzw. dur rzekomy (paratyfus).

Po raz pierwszy naukowcom udało się wskazać konkretną bakterię i powodowaną przez nią chorobę odpowiedzialną za epidemię w państwie Azteków. Dowód znaleźli w zębach pierwszych ofiar zarazy pochowanych w 1545 roku na cmentarzu w niewielkiej wiosce Teposcolula Yucundaa koło miasta Oaxaca na południu dzisiejszego Meksyku.

Odkrycie zaskakuje, bo paratyfus znamy i w naszych czasach w krajach Trzeciego Świata, zwłaszcza tam, gdzie nieprzestrzegane są podstawowe zasady higieny. Tylko że teraz, nieleczony, powoduje śmierć 10-15 proc. zarażonych, a nie niemal wszystkich. Chorzy mają wysoką gorączkę, silne dreszcze, nudności, wymioty, biegunkę, na skórze pojawiają się charakterystyczne różowe plamy.

icon/Bell Czytaj ten tekst i setki innych dzięki prenumeracie
Wybierz prenumeratę, by czytać to, co Cię ciekawi
Wyborcza.pl to zawsze sprawdzone informacje, szczere wywiady, zaskakujące reportaże i porady ekspertów w sprawach, którymi żyjemy na co dzień. Do tego magazyny o książkach, historii i teksty z mediów europejskich. 
 
Anna Gamdzyk-Chełmińska poleca
Podobne artykuły
Więcej
    Komentarze
    A Prawy i Sprawiedliwy Prezes Polski ostrzegał, że uchodźcy roznoszą pasożyty, pierwotniaki i inne choroby. Po ci Aztecy wpuszczali uchodźców z Europy? Teraz mają.
    @ekonomat Dobre! :-)
    już oceniałe(a)ś
    4
    0
    @ekonomat 10/10
    już oceniałe(a)ś
    4
    0
    @ekonomat posłuchali papieża i innych lewaków
    już oceniałe(a)ś
    1
    5
    @ekonomat godzi się zauważyć że ci "uchodźcy" posłużyli się, troszkę, ogniem armatnim i arkebuzowym ...
    już oceniałe(a)ś
    5
    0
    Doszło do wzajemnego ubogacenia, Hiszpanie sprezentowali paratyfus a w rewanżu otrzymali syfilisa.
    @stary.gniewny
    Bądź konsekwentny: jeśli "syfilisa" to i "paratyfusa".
    Chyba, że masz innego "pomysła".
    już oceniałe(a)ś
    3
    0
    Co zabijało ? - katoliki
    już oceniałe(a)ś
    9
    3
    Jeśli nie od choroby, to eksterminowano by ich fizycznie. Co się jednocześnie odbywało.
    @szats69 W Ameryce Łacińskiej praktycznie nie. Przeciwnie, listy kolonistów słane do ojczyzny w XVI wieku zawierają informacje utrzymane w rozpaczliwym tonie, o tym że całe miasta i prowincje wymierają na skutek chorób i nikt nie umie temu zarazić. Wynika to ze specyfiki hiszpańskiej (i portugalskiej) kolonizacji - w obu przypadkach nie było masowych emigracji ludności metropolii za morze, a przenosili się do Nowego Świata głównie feudałowie otrzymujący tamże nadania ziemskie, jak również "osoby towarzyszące", czyli urzędnicy, ambitni kupcy i biznesmeni, żołnierze etc. Nowi właściciele ziemscy byli ostatnimi ludźmi którzy byliby zainteresowani eksterminacją tubylców, gdyż potrzebowali przede wszystkim wielkiej ilości rąk do pracy w swoich majątkach, w związku z czym epidemie wielu z nich doprowadziły do bankructwa, a w konsekwencji w wielu regionach Ameryki Łacińskiej trzeba było interwencyjnie importować murzyńskich niewolników z Afryki. Zupełnie odmiennie wyglądała kolonizacja Ameryki Północnej w XVII i późniejszych wiekach - tam z Europy przybywali przede wszystkim rolnicy, myśliwi, rzemieślnicy itp., którym miejscowa ludność nie tylko była do niczego niepotrzebna, ale wręcz przeszkadzała w objęciu na własność ziemi i zagospodarowaniu jej na sposób europejski. Dlatego też tamtejszych Indian stopniowo i konsekwentnie przepędzano i wymordowywano, a resztki zamykano w rezerwatach. W efekcie w Ameryce Łacińskiej (z niewielkimi wyjątkami w postaci wysp na Karaibach) Indianie i Metysi stanowią nadal ogromną większość ludności, podczas gdy w USA i Kanadzie są to jakieś pojedyncze procenty populacji. Pozdrawiam
    już oceniałe(a)ś
    12
    0
    @bzychnur zwłaszcza potomkom białych przybyszów z dorzecza Wisły - im nikt nie dorówna ... co widać, słychać i czuć (niestety)w ich kwitnącej ojczyźnie
    już oceniałe(a)ś
    1
    1
    @kapitan.kirk Tak nieśmiało przypomnę o murzynach w USA i genezie ich pojawienia się tam... Nie ma to jak uproszczenia historyczne :).
    już oceniałe(a)ś
    3
    1
    I oto prawdziwa tajemnica wiary w Pana Boga Wszechmogącego w Ameryce Południowej i Srodkowej. Miecz i salmonella.
    już oceniałe(a)ś
    2
    0
    Co na to członkowie ruchu antyszczepionkowwgo?
    @raddy ale blysnales
    już oceniałe(a)ś
    0
    3
    @j1200 Błysnął. Też chciałbym wiedzieć.
    już oceniałe(a)ś
    1
    0
    @raddy Strzeliłeś kula w płot, bo akurat jednym z argumentów ruchu antyszczepionkowwgo jest, że to nie szczepionkom zawdzięczamy wyeliminowanie wielu chorób, a przestrzeganiu higieny. Akurat w omawianym przypadku jak wynika z opisu brak higieny był właśnie jedną z przyczyn skali epidemii.
    już oceniałe(a)ś
    0
    2
    @anj2 Ale higiena = dodawanie chemii do wody i żywności
    już oceniałe(a)ś
    2
    0
    @raddy wyborcza.pl /magazyn/1,124059,16482218,Zabojca_tez_chce_przetrwac__Jesli_cos_nas_zabije_. html Warto przeczytać i wyciągnąć wnioski. Szczególnie polecam fragmenty odnośnie odry, ospy i sensu szczepień. Błysnąłem? Po prostu widzę analogię między sytuacją Azteków i społeczności, w której zaprzestano powszechnych szczepień. Higiena? Tak, ale to tylko jeden z czynników. Przed np. zakażeniem odrą nie uratuje. Trzeba byłoby zastosować całkowitą izolację chorych oraz potencjalnych nosicieli, a także zaakceptować wysoki odsetek śmiertelności w razie zakażenia.
    już oceniałe(a)ś
    2
    0
    @anj2 zwariowales?jak chcesz sie obrinic przed czyms co zaraza droga kropelkowa? maseczke bedziesz nosil? odkazal sie co 5 minut?
    już oceniałe(a)ś
    1
    0
    @anj2 Wytłumacz proszę, jak poziom higieny w Indiach, gdzie 300 milionów ludzi nadal żyje w slumsach bez dostępu do wody bieżącej i kanalizacji, sprawił że wirus polio zniknął zupełnie, a nie zniknął w Afganistanie, Pakistanie i Nigerii, gdzie miejscowi talibowie strzelają do lekarzy szczepiących dzieci?
    już oceniałe(a)ś
    2
    0
    @raddy Fakt, odra jest świetnym przykładem. Ale podejrzewam że mutacje starych wirusów mogą być jeszcze groźniejsze...
    już oceniałe(a)ś
    0
    0
    @raddy Nic. Teraz są zajęci popieraniem specjalnej operacji wojskowej.
    już oceniałe(a)ś
    0
    0
    Ależ Hiszpanie nie byli pozornie zdrowi. Byli naprawdę zdrowi, bo byli odporni i im bakteria nie szkodziła.
    już oceniałe(a)ś
    1
    0
    A nuż się komuś przyda - fragment z wikipediowego hasła "Cocoliztli epidemics":

    "Some, including evolutionary geneticist, María Ávila-Arcos, have questioned this evidence, since S. enterica symptoms are poorly matched with the disease. Both Ávila-Arcos, and even Krause’s team, point out the fact that RNA viruses, among other non-bacterial pathogens, had not been screened for or investigated. Others have highlighted the fact that certain symptoms described, including gastrointestinal hemorrhaging, are not present in current observations of S. Paratyphi C infections. Ultimately, the Cocoliztli Outbreak of 1545–1548 is likely to be multi-faceted and the result of multiple pathogens working simultaneously."
    już oceniałe(a)ś
    0
    0