Od początku czerwca, przez ponad trzy miesiące po Polsce będzie jeździć Tour de Konstytucja. To już IV edycja ogólnopolskiej akcji edukacyjno-społecznej, promującej wiedzy o Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej oraz wartości demokratycznych. Tegoroczna edycja poświęcona jest m.in. młodzieży oraz aktywizmom obywatelskim.
W środę 11 czerwca Tour de Konstytucja odwiedzi Warszawę - od 17 do 19.30 na Placu Pięciu Rogów. W planie m.in. debaty Patriotyzm – oczami młodych (art. 82 Konstytucji); "Elastyczne" prawo w imię "wyższego dobra"? (art. 7 Konstytucji). A kolejne dni tygodnia to Supraśl (czwartek, 13 czerwca), Czeremcha (piątek, 14 czerwca), Białystok (sobota, 15 czerwca), Hajnówka (niedziela, 16 czerwca).
Rozmowa z organizatorami IV edycji Tour de Konstytucja mec. Kingą Dagmarą Siadlak i Robertem Hojdą z Fundacji Aktywna Demokracja.
Kinga Dagmara Siadlak: - Czas szybko leci...
- Praworządność to podstawa, której musimy się trzymać bez żadnych wyjątków. Jak stosować przepisy? Czy można je interpretować w imię wyższego celu, balansując na granicy łamania prawa? Czy możemy w ogóle myśleć, że ustanowione normy mogą mieć mniejszą wartość? W ostatnich dniach wiele pytań wymaga odpowiedzi.
Tour de Konstytucja, jako inicjatywa promująca świadomość prawną i konstytucyjną, przypomina nam, że przestrzeganie prawa jest fundamentem demokratycznego społeczeństwa. Jakiekolwiek manipulowanie prawem prowadzi do jego erozji i podważa zaufanie obywateli do instytucji państwowych. Prawa człowieka są wartością nadrzędną, której nie można podważać czy negocjować. Granica tych praw jest święta i nienaruszalna, a licytowanie się w jedną czy w drugą stronę jest absolutnie niedopuszczalne.
- Polska musi zapewnić ochronę i wsparcie humanitarne osobom ubiegającym się o azyl, które utknęły na granicy z Białorusią. Zgodnie z prawem międzynarodowym, Polska ma obowiązek zapewnić indywidualną ocenę wszystkich wniosków o azyl oraz umożliwić uchodźcom dostęp do swojego terytorium i procedur azylowych. Helsińska Fundacja Praw Człowieka wielokrotnie podkreślała, że praktyki wypychania uchodźców z powrotem na Białoruś są niezgodne z międzynarodowymi zobowiązaniami Polski i narażają ludzi na poważne niebezpieczeństwo.
Nie chcę udawać, że mam gotową receptę na rozwiązanie tego problemu. Jednak absolutnie niedopuszczalne jest poświęcanie życia i zdrowia ludzi w imię jakiegokolwiek wyższego dobra. Ignorowanie tej sytuacji jest sprzeczne z podstawowymi zasadami humanitaryzmu i praworządności. Odpowiedź na to pytanie znajduje się w Konstytucji oraz w umowach międzynarodowych, które Polska zobowiązała się przestrzegać. Zgodnie z prawem międzynarodowym i krajowym, mamy obowiązek udzielić schronienia i pomocy osobom ubiegającym się o azyl, przynajmniej do czasu weryfikacji ich wniosków. Przestrzeganie tych norm jest kluczowe dla utrzymania praworządności i humanitarnego podejścia do kwestii uchodźców.
- Od samego początku mówiliśmy, że Tour de Konstytucja ma jeden cel – propagowanie konstytucji, praworządności, mówienie o godności i prawach człowieka. To jedyna rzecz, do której się odnosimy bez względu na to, kto jest u władzy. I to się nie zmieni. Może dzięki tegorocznym dyskusjom rozwiejemy wszelkie wątpliwości co do tego, że Tour de Konstytucja nie opowiada się po jednej stronie politycznej.
Różnice poglądów są czymś naturalnym, ale jeśli interpretacja prawa zmierza do jego ominięcia czy wprost złamania podstawowych zasad, to nie można tego pozostawić bez echa. Praworządność i poszanowanie praw człowieka to fundamenty demokratycznego państwa, które muszą być bronione niezależnie od podziałów politycznych.
Robert Hojda: Często zdarza się, że jesteśmy pytani o kwestie polityczne. Naszym celem jednak nie jest ocena działań rządu, ale umożliwienie każdemu obywatelowi wyrobienia sobie własnej opinii na podstawie prawa, o którym rozmawiamy. Nie zamierzamy nikomu dawać gotowych rozwiązań.
Dziś musimy wspólnie budować silne, wyedukowane społeczeństwo obywatelskie, które będzie zdolne radzić sobie z różnymi dylematami. Poprzez edukację i dialog, chcemy rozwiać wszelkie wątpliwości co do naszej apartyjności i skoncentrowania się na wartościach konstytucyjnych oraz prawach człowieka.
KDS: Debata o sytuacji na granicy z Białorusią, czy o słynnej poprawce Senatu, będzie wyglądać tak samo, jak dotychczas. Nasze rozmowy zawsze będą oparte na konkretnych przepisach konstytucji. Będziemy analizować prawo w kontekście aktualnych wydarzeń i wyzwań, z którymi się mierzymy.
Podczas debat, nasi goście mogą odnosić się do różnych przykładów, w zależności od ich doświadczeń i perspektyw. Nie jesteśmy w stanie przewidzieć, jakie konkretnie tematy zostaną poruszone, ale zapewniamy, że dyskusje będą merytoryczne i skupione na prawie oraz jego interpretacji. Naszym celem jest stworzenie platformy do rzeczowej wymiany poglądów, która pomoże obywatelom lepiej zrozumieć zasady praworządności i konstytucji.
RH: Zawsze będziemy dążyć do tego, aby rozmowy były prowadzone w duchu poszanowania prawa i zrozumienia dla różnych punktów widzenia, jednocześnie unikając politycznych podziałów. Chcemy, aby każdy uczestnik miał możliwość wyrobienia sobie własnej opinii na podstawie rzetelnej analizy i dyskusji.
KDS: Na pewno będziemy o tym mówić i, tak jak w poprzednich latach, przypominać o prawach człowieka i obowiązkach państwa. Siedem punktów o pomaganiu potrzebującym, opracowanych przez sędziego SN, prof. Włodzimierza Wróbla, stanowi ważny element tej dyskusji. Wskazują one na kluczowe aspekty prawne, które powinny być respektowane, niezależnie od aktualnych podziałów politycznych.
W tym roku chcemy skupić się na budowaniu międzypokoleniowego społeczeństwa obywatelskiego. Wspólnie przypominamy rządzącym, że nam, obywatelom, zależy na przestrzeganiu umowy społecznej, na którą zgodziliśmy się w 1997 roku. Nasze działania mają na celu edukowanie i angażowanie wszystkich pokoleń w dialog na temat konstytucji, praw człowieka oraz odpowiedzialności państwa wobec swoich obywateli.
Podczas debat i spotkań będziemy omawiać te siedem punktów i inne istotne kwestie, aby wspólnie budować świadomość prawną i wzmacniać naszą wspólną odpowiedzialność za przestrzeganie praworządności. Nasze dyskusje będą bazować na konkretnych przepisach konstytucji oraz prawie międzynarodowym, podkreślając znaczenie poszanowania praw człowieka w każdej sytuacji.
RH: Pluralizm jest istotną częścią demokratycznego państwa prawnego, dlatego nie widzę żadnych przeciwwskazań do tego, żeby różne punkty widzenia wybrzmiały. Różnorodność opinii i perspektyw jest fundamentem zdrowej demokracji, umożliwiając szeroką debatę i pełne zrozumienie problemów, z jakimi się mierzymy. To właśnie dzięki pluralizmowi możemy prowadzić konstruktywne dyskusje, które uwzględniają różnorodne doświadczenia i spostrzeżenia.
W kontekście budowania społeczeństwa obywatelskiego, ważne jest, abyśmy słuchali i uwzględniali różne głosy. Każdy obywatel ma prawo do wyrażenia swojej opinii i uczestniczenia w debacie publicznej. Pluralizm nie tylko wzbogaca nasze rozmowy, ale również umacnia naszą zdolność do rozwiązywania problemów w sposób sprawiedliwy i inkluzywny.
Musimy nauczyć się, że różnorodność nie powinna dzielić, lecz wzbogacać społeczeństwo. Dyskusje o prawach człowieka, konstytucji czy obowiązkach państwa wobec obywateli powinny być prowadzone w duchu otwartości i poszanowania dla różnych punktów widzenia. Takie podejście pozwala nam budować silniejsze, bardziej zjednoczone społeczeństwo, które jest w stanie sprostać współczesnym wyzwaniom i ochronić wartości demokratyczne. Dlatego tak ważne jest, aby różnorodność myśli i poglądów była nieodłącznym elementem naszej debaty publicznej.
KDS: Absolutnie nie. Bywały już głębokie różnice zdań pomiędzy panelistami i zwykle kończyły się konkluzją, że na całe szczęście umiemy się pięknie różnić.
RH: Spodziewam się, że wiele osób, takich jak sędzia Igor Tuleya, może wyrazić swoje odmienne zdanie od tego, które zaprezentował minister Adam Bodnar. Podobnie inni przedstawiciele stowarzyszeń sędziowskich, takich jak Iustitia, Themis, czy prokuratorskich, jak Lex Super Omnia, mogą mieć różne opinie. Jednak najważniejsze jest, aby w toku dyskusji wybrzmiały argumenty obu stron. Tylko w ten sposób możemy ocenić, która strona dyskusji ma rację, a być może dojść do jeszcze innych wniosków i pogodzić ogień z wodą. Rozmawiajmy i szanujmy różnice, aby wspólnie budować lepsze społeczeństwo.
KDS: Przypominam jednak, że podczas naszych zgromadzeń politycy nie zabierają głosu – mogą jedynie przyjść i posłuchać.
KDS: Jesteśmy apartyjni, nawet przez myśl nam nie przeszło.
RH: Przed czterema laty zwracaliśmy się nie do Adama Bodnara jako osoby, lecz do rzecznika praw obywatelskich, kierując prośbę do instytucji, która stoi na straży praw obywatelskich, a nie do konkretnej osoby. Prof. Bodnar, jako osoba aktywna w polityce, nie bierze udziału w Tour de Konstytucja. Nie ubiegaliśmy się o patronat ministerstwa sprawiedliwości, ponieważ jesteśmy niezależni od jakichkolwiek partii politycznych i od każdej rządzącej koalicji. To jest siła Tour de Konstytucja i pozostaniemy wierni tej zasadzie, koncentrując się na praworządności i edukacji obywatelskiej.
KDS: Bardzo chcemy rozwinąć ubiegłoroczne doświadczenia z angażowaniem młodych osób. Zaczęliśmy współpracę z organizacjami, które zrzeszają generacje millennialsów i Zetki. Bardzo liczymy na ich zapał oraz pomysły w odnowieniu myślenia o obywatelskości. Włączenie młodych ludzi i ich świeżej energii może znacząco wzbogacić nasze inicjatywy i pomóc nam dotrzeć do szerszego grona odbiorców.
RH: Energia młodych jest niesamowita, ale my również mamy w sobie dużo zapału. Często nie ustępuje młodym pod względem entuzjazmu i dynamizmu. Wierzę, że współpraca międzypokoleniowa jest kluczem do sukcesu. Młodzi ludzie przynoszą innowacyjne pomysły i nowoczesne spojrzenie, podczas gdy starsze pokolenie wnosi doświadczenie i mądrość. Razem możemy tworzyć silną, zróżnicowaną społeczność, zdolną do zmierzenia się z każdym wyzwaniem. To właśnie dzięki tej synergii możemy skutecznie propagować wartości, takie jak praworządność i poszanowanie praw człowieka.
KDS: Od grudnia spotykamy się z uczniami, głównie szkół średnich. Staramy się znaleźć sposób, aby młodzi i starsi chcieli się nawzajem słuchać i szanowali swoje punkty widzenia. W ubiegłym roku tłumaczyliśmy metodę D’Honta, co okazało się bardzo skuteczne. Uczestnicy wychodzili zadowoleni, a my mieliśmy ambicję, aby każdy zrozumiał tę zasadę. W tym roku chcemy przybliżyć - również w formie zabawy - zasadę trójpodziału władzy oraz artykuł 7 Konstytucji, które stanowią fundamenty praworządności.
Wiemy, że kiedy trudne tematy są prezentowane w sposób angażujący i interaktywny, łatwiej je zrozumieć i zapamiętać. Kiedy uczestnicy bawią się i żartują, złożone kwestie stają się bardziej przystępne. Dlatego staramy się łączyć edukację z elementami rozrywki. Wspólne działania młodszych i starszych pokoleń pomagają budować silne, zjednoczone społeczeństwo obywatelskie, które jest w stanie sprostać różnym wyzwaniom i razem dążyć do lepszego zrozumienia i ochrony naszych wspólnych wartości.
RH: Tegoroczny Tour de Konstytucja rozpoczął się 2 czerwca w Tomaszowie Mazowieckim. Było to wyjątkowe wydarzenie, podczas którego poruszono istotne kwestie dotyczące granic działania organów administracji publicznej. Rozmawialiśmy również o godności człowieka, odwołując się do artykułu 30 Konstytucji, który jednoznacznie wskazuje, że godność jest fundamentem wszystkich praw i wolności. To właśnie ta zasada może być receptą na pogłębiającą się polaryzację społeczną.
4 czerwca był również kluczowym dniem. Wspólnie z krakowskim Teatrem Juliusza Słowackiego zorganizowaliśmy panel dyskusyjny z udziałem wybitnych ekspertów: dr Hanny Machińskiej, dr Katarzyny Kasi, Piotra Maślaka z TVP oraz Krzysztofa Głuchowskiego, dyrektora tego teatru. Dyskusja rozpoczęła się od refleksji nad przełomowymi momentami w historii Polski, takimi jak wydarzenia z 4 czerwca 1989 roku, członkostwo w Radzie Europy, przystąpienie do NATO oraz wejście do Unii Europejskiej, które otworzyły przed nami ogromne możliwości, ale nie zabrakło też rozmów na temat aktualnych wyzwań, takich jak sytuacja na granicy z Białorusią.
Te momenty stanowią jedynie początek naszych działań w tym roku. Każde spotkanie i dyskusja będą kolejnymi kluczowymi chwilami, które będą budować naszą wspólną świadomość prawną i obywatelską. Czekają nas kolejne spotkania, podczas których będziemy kontynuować dialog na temat praworządności, konstytucji oraz obowiązków państwa wobec obywateli.
Po raz drugi zostaliśmy zaproszeni przez Fundację Olgi Tokarczuk do współudziału i współorganizacji Gór Literatury, które odbędą się od 5 do 11 lipca. To dla nas ogromna radość, ponieważ możemy łączyć kulturę z edukacją obywatelską w wyjątkowy sposób.
Mamy nadzieję, że uda nam się również uczestniczyć w Pol’and’Rock Festival – obecnie czekamy na odpowiedź od WOŚP. To miejsce idealne do promowania wartości, które są nam bliskie, w otoczeniu entuzjastycznych i zaangażowanych ludzi.
Będziemy też obecni na innych lokalnych wydarzeniach, takich jak Dni Sokółki i Dni Suwałk, gdzie będziemy prowadzić nasze panele dyskusyjne i aktywności edukacyjne.
Warszawa będzie gościć Tour de Konstytucja nie tylko przy okazji wielkiego finału 7 września. Otrzymaliśmy wiele sygnałów od mieszkańców stolicy, że chcą mieć regularne przystanki TDK z panelami dyskusyjnymi i naszymi interaktywnymi zabawami edukacyjnymi.
RH: - Wybierając miejsce na rozpoczęcie tegorocznego Tour de Konstytucja, szukaliśmy miasta i organizatora, którzy wykazali się największym zaangażowaniem w poprzednich edycjach. Tomaszów Mazowiecki wyróżnił się wyjątkowym entuzjazmem i współpracą całej społeczności lokalnej. W poprzednich latach, to miasto naprawdę zaangażowało całe swoje środowisko – mieszkańców, instytucje społeczne oraz lokalne organizacje. Dzięki ich determinacji i wsparciu udało nam się zorganizować wydarzenia, które przyciągnęły szerokie grono uczestników i promowały wartości, które są nam bliskie. Chcieliśmy docenić ich wysiłki i pokazać, jak ważna jest aktywna rola społeczności lokalnych w propagowaniu praworządności i świadomości obywatelskiej.
- Wielki entuzjazm i mnóstwo ludzi.
Na inauguracji gościliśmy wiele wyjątkowych osób. m.in. Andrzeja Chyrę, red. Aleksandrę Pawlicką, Danutę Przywarę, prof. Monikę Płatek, mec. Włodzimierza Chróścika Prezesa Krajowej Izby radców Prawnych, Mirosława Wróblewskiego Prezesa Urzędu Ochrony Danych Osobowych, mec. Ewę Marcjoniak, prezeskę Stowarzyszenia Adwokackiego Defensor Iuris, sędziego Wojcecha Hermelińskiego, sędziego Igora Tuleyę, Klarę Nadolską i Adama Augusta Michalika (Młodzi o Polityce).
Oprócz inspirujących dyskusji, mieliśmy okazję cieszyć się wieloma atrakcjami przygotowanymi przez mieszkańców Tomaszowa. Były to koncerty, występy taneczne oraz różnorodne animacje.
Mieszkańcy Tomaszowa zadbali o wyjątkową atmosferę, organizując stoiska z zabawami dla dzieci, oferując pyszne wypieki, sałatki i napoje przygotowane przez Koła Gospodyń, oraz prezentując piękne robótki ręczne i biżuterię wykonane przez lokalne rękodzielniczki.
Na scenie wystąpili Gminny Dziecięco-Młodzieżowy Zespół Ludowy z Brzostowa koło Inowłodza, Uczniowie II LO, Ola Szperna, uwiódł nas występ osób uczniowskich Zespołu Szkół Ponadpodstawowych nr 6 z „Zorbą" i „Tańcem wachlarzy. Goście przystanku i publiczność mieli także możliwość rozruszania stawów z grupą DFC Latino. Wieczór zakończył się koncertem młodego rapera z Gdańska, MaKo CEO, który porwał publiczność swoją charyzmą. Uczniowie II LO przygotowali także prezentację "Mamy pociąg do Europy", podczas której opowiadali o programach EPAS i Erasmus. Całe wydarzenie było wzbogacone konkursem plastycznym współorganizowanym przez Tomaszowski Informator Tygodniowy.
Jesteśmy naprawdę wdzięczni organizatorom, w szczególności Kongresowi Kobiet Tomaszów Mazowiecki oraz Społeczności Obywatelskiej Wandzie Motyl, Dorocie Tkaczyk-Skrzoskaiej, Jakubowi Olczykowi, Dorocie Lesiak-Olczyk, Ewie Pierzchale, Ewie Koteli, Bogdanowi Smolarek, Iwonie Stroń, Izie Białkowskiej i wielu innych, których nie jestesmy w stanie wyminić, za ich fenomenalną pracę i zaangażowanie.
To było na inauguracji, ale przed nami cały letni Tour. Jesteśmy niezmiernie ciekawi czym nas jeszcze zaskoczy, a zaskoczy na pewno. To wszystko nie byłoby możliwe bez cudownych osób i instytucji. Możemy im podziękować?
- Nasi wspaniali partnerzy medialni to „Gazeta Wyborcza", Radio Tok FM i - po raz pierwszy - Telewizja Polska.
Wsparcie merytoryczne zapewnia Kancelaria Adwokacka Wardyński i Wspólnicy, pomaga nam też Urząd Ochrony Danych Osobowych, Helsińska Fundacja Praw Człowieka, Stowarzyszenie Adwokackie Defensor Iuris, Młodzi o Polityce, Grow Space.
Niemniej ważne jest wsparcie finansowe, bo wiadomo, że bez pieniędzy nie moglibysmy robić tego wszystkiego. I za to wsparcie dziekujemy Open Society Foundation, Krajowej Izbie Radców Prawnych, Fundacji Wolności Gospodarczej, Funduszowi im. Henryka i Ludwiki Wujców oraz Fundacji SOl.
Ale chcemy też szczególnie podziękować Danucie Przywarze z Helsińskiej Fundacji Praw Człowieka (tytanka pracy), sędziemu Wojciechowi Hermelińskiemu (niezwykłe poczucie humoru), Mai Ostaszewskiej i Maciejowi Stuhrowi (czytają preambułę konstytucji) i całej rzeszy wolontariuszy np. z grupy Radomianie dla Demokracji (m.in. Waldemar Bukalski i Katarzyna Maj-Wężyk).
Szczegóły i rozkład jazdy na stronie www.tour-de-konstytucja.pl
Materiał promocyjny
Materiał promocyjny
Materiał promocyjny
Wszystkie komentarze