Najbardziej wszechstronny polski artysta Stanisław Wyspiański zmarł w wieku 38 lat. Zawładnął wyobraźnią Polaków postaciami z "Wesela" i "Wyzwolenia", ale był przede wszystkim malarzem.

Malarz, rysownik, poeta, autor dramatów, które sam inscenizował, reformator teatru, wizjoner. Projektował kościelne polichromie i witraże, a nawet meble w secesyjnym stylu - piękne, lecz niewygodne, które można do dziś oglądać w budynku Towarzystwa Lekarskiego w Krakowie. 

"Nie umiał w literki" - stwierdził Janusz Rudnicki na łamach "Książek. Magazynu do Czytania". Być może, ale jak mało który literat, a był nim przecież z doskoku, zawładnął wyobraźnią Polaków, w których ocenie bywał okrutny, i słusznie („Złośliwość, najprzedniejsza dowcipem złośliwość, wyostrzona i lśniąca jak brzytwa" - pisał o nim Tadeusz Boy-Żeleński). 

icon/Bell Czytaj ten tekst i setki innych dzięki prenumeracie
Wybierz prenumeratę, by czytać to, co Cię ciekawi
Wyborcza.pl to zawsze sprawdzone informacje, szczere wywiady, zaskakujące reportaże i porady ekspertów w sprawach, którymi żyjemy na co dzień. Do tego magazyny o książkach, historii i teksty z mediów europejskich. 
 
Monika Tutak-Goll poleca
Podobne artykuły
Więcej
    Komentarze
    Przed laty poloniści mieli kłopot z wytłumaczeniem uczniom na co właściwie zmarł genialny artysta....Mówiono na lekcjach o " ciężkiej chorobie". Andrzej Wajda opowiadał o pokazie ekranizacji " wesela" we Francji: jego francuscy znajomi mówili: " czujemy że to niezwykły film, tylko wytłumacz nam o czym on jest..." . Przemysław Gintrowski w utworze o margrabim Wielopolskim śpiewa: " bo ma pecha kto tutaj się rodzi".... " pech " Mickiewicza czy Wyspiańskiego polegał na tym że talentem nie byli gorsi niż Byron czy Goethe, ale ich miejsce urodzenia spowodowało że ich wspaniała twórczość może być zrozumiana tylko w tej części Europy. " Giaur " czy " cierpienia młodego wertera" zrozumie każdy średnio inteligentny człowiek na świecie, ale " dziady" czy " wesele" zrozumie tylko Polak, a i to po dobrym liceum. ( " dziady" może jeszcze Litwini i Białorusini, w końcu to obrzęd tych ostatnich ).
    @marekpoplawski
    Ten pech to albo pijacko-narkotyczne opary albo szukanie inspiracji w swiecie zabobonow i gusel.
    już oceniałe(a)ś
    8
    7
    @Hnasken
    W czasach Wyspiańskiego nie tylko " cyganeria" Przybyszewskiego lubiła " te" klimaty, na Zachodzie Europy artyści też nurzali się w tych oparach. I nie tylko Mickiewicz pisał o " gusłach i zabobonach", romantycy na Zachodzie podobnie: przecież doktor Faust Goethego zawiera pakt z diabłem...w Szkocji i Angli połowa romantycznych utworów ma miejsce na zamkach gdzie " straszy". Ale nawet polskie opary narkotyczne I gusła mogą być zrozumiane tylko tutaj...
    już oceniałe(a)ś
    11
    0
    @marekpoplawski
    W moim liceum bez żadnego czajenia się nasz polonista, ś.p. prof. Łukasiak powiedział nam, że Wyspiański zmarł na syfilis.
    już oceniałe(a)ś
    15
    0
    @marekpoplawski
    jestem Polakiem po dobrym liceum (a nawet dwóch) i nic nie rozumiem z Dziadów, poza tym że to jest jakiś upiornie depresyjny bełkot
    już oceniałe(a)ś
    6
    14
    @BazylB
    Jedno skończyłeś,po co drugie. W efekcie i tak nic nie zyskałeś. Czytanie ze zrozumieniem to podstawówka... Szkoda
    już oceniałe(a)ś
    1
    1
    @marekpoplawski
    starałam się i nie zrozumiałam ani Dziadów ani Nieboskiej, uwielbiam natomiast Fausta, Wesele, Cierpienia młodego Wertera. Może dlatego, że takie lektury czyta się z zadęciem i już gotową interpretacją na lekcjach polskiego i że należy z zachwytu przy nich wzdychać.
    już oceniałe(a)ś
    0
    0
    dziękuję za tekst.

    dlaczego jednak pani autor wpadła na pomysł upaćkania tego sympatycznego tekstu bobkami złotych myśli pana Rudnickiego?

    nawet jeżeli miał to być celowy zabieg zderzenia sztuki jasnej i czystej z mierzwą wydzielin tego dziwacznego niby-literata - to zbyt brutalny...
    @asinau
    no, genialna riposta .bravko...
    już oceniałe(a)ś
    1
    4
    @asinau
    Gratuluję subtelnego intelektu i....w ogóle
    już oceniałe(a)ś
    0
    0
    @asinau
    “Pani autor”?
    już oceniałe(a)ś
    0
    0
    Podziwiam dzieła Wyspiańskiego. Tym bardziej, że są jak wino - najlepiej smakują tam, gdzie powstały. Zjawiskowo piękne są w Krakowie. Witraż "Stań się" o zachodzie słońca zachwyca. "Wesele" aktualne jest do dziś.
    Przykre i zawstydzające jest to, że nie powstał dotąd film biograficzny na miarę geniuszu tego Polaka i krakowianina.
    już oceniałe(a)ś
    26
    1
    Intrygująca myśl ; czy Wyspiański zdawał sobie sprawę jakim geniuszem jest ?
    @gosc2.0.
    Wyspiański nie, ale kaczyński TAK !
    już oceniałe(a)ś
    7
    1
    @gosc2.0.
    Tak!
    już oceniałe(a)ś
    2
    0
    Dołączam się do podziękowań @asinau nie tylko za tekst, lecz i zdjęcia obrazów/grafik/witraży.
    -
    PS. Czy ktoś z forumowiczów mi wyjaśni co znaczy "Domena publiczna" zamiast nazwiska właściciela czy nazwy instytucji?
    Przy opisie historii obrazu "Planty o świcie" widnieje informacja, że obraz nabył od artysty doktor Julian Nowak. Natomiast pod zdjęciem obrazu widnieje dopisek "Domena publiczna".
    @zabicdrozda59
    zapewne chodzi o prawa do zdjęcia
    już oceniałe(a)ś
    11
    0
    @zabicdrozda59
    Domena publiczna oznacza źródło, pochodzenie zamieszczonego zdjęcia.
    już oceniałe(a)ś
    7
    0
    @zabicdrozda59
    bo Domena Publiczna wielką malarką była!
    już oceniałe(a)ś
    5
    0
    @zabicdrozda59
    Generalnie wszystkie obrazy Wyspiańskiego należą do domeny publicznej, czyli mogą być reprodukowane bez pytania o zgodę jego spadkobierców, bo artysta zmarł ponad 70 lat temu. Ale akurat ten obraz to własność prywatna, więc gdyby nie było jego zdjęcia w sieci (w domenie publicznej), to trzeba by prosić właścicieli o zgodę na jego sfotografowanie i opublikowanie.
    już oceniałe(a)ś
    3
    0
    malowanie owszem ale pisanie rowniez, Gorzej z meblami.....
    @jajota
    W punkt
    już oceniałe(a)ś
    1
    0
    O, Rudnicki za to umie w literki, że ho ho! Szóstym wieszczem zostanie. Nie to co jakiś Wyspiański.
    @szasza
    Odczepcie siod Rudnickiego. A zresztą kogo obchodzi Wasze toporne poczucie humoru
    już oceniałe(a)ś
    1
    0
    @Lakpo
    Siod, dobre
    już oceniałe(a)ś
    0
    0
    Śluby Jana Kazimierza chyba inspirowane Muchą
    już oceniałe(a)ś
    6
    2