Wchodząc na wystawę, widzimy ogromną (5x7 m) XVI-wieczną tkaną z wełny i jedwabiu tapiserię z brukselskiej manufaktury Balthazara van Vlierdena przedstawiającą ucztę Scypiona. Z liczącej 1300 pozycji kolekcji tkanin Patrimonio Nacional na wystawę wybrano jeszcze m.in. najstarszą w zbiorach, wykonaną we Flandrii, tapiserię ''Narodziny Jezusa''. Królowa Izabela Katolicka dostała ją w prezencie od rabina Abrahama Seneora, kiedy przeszedł na katolicyzm. ''Mszę św. Grzegorza'' z kolei królowa Izabela otrzymała w darze od córki, Joanny Kastylijskiej.
Wystawa ma układ chronologiczny; tapiserii przy wejściu towarzyszą pochodzące z tej samej epoki dwie paradne zbroje cesarza Karola V - mediolańska i augsburska, obie rytowane i złocone. Jest także stylizowany na antyczny złocony hełm z dekoracją przedstawiającą wojnę trojańską i z grzebieniem w kształcie delfina. Sądząc po rozmiarach zbroi, cesarz nie był olbrzymem.
Późniejsze o ponad 300 lat tkaniny wykonane w Królewskiej Manufakturze Tapiserii w Madrycie powstały według kartonów Goi. Twórczość Goi na wystawie reprezentowana jest właśnie poprzez tkaniny (i projekt tapiserii ''Polowanie na odyńca''). Znakomita jest zwłaszcza ''Ciuciubabka'', przeznaczona do sypialni infantów.
Na wystawie nie znajdziemy infantek Velazqueza, które chyba najbardziej kojarzą się z hiszpańskim dworem; są w muzeum Prado, które w 1819 r. utworzył król Ferdynand VII, przeznaczając na ten cel część królewskich zbiorów. Ale znajdziemy portrety innych królewskich dzieci, autorstwa mniej znanych malarzy. Twarzą wystawy (znalazła się na wszystkich drukach) jest królewna Anna Maria Wazówna sportretowana przez Marcina Kobera. Trzyletnia dziewczynka w sztywnej sukni z kryzą, w ciężkich rodowych klejnotach, ma poważne, dorosłe spojrzenie. Nieco weselszy jest roczny królewicz Władysław Waza, również wystrojony w sukienkę i klejnoty. Namalowany przez Alonsa Sancheza Coella sześcioletni infant Ferdynand Habsburg wygląda jak dorosły w miniaturze - w dworskim stroju i z mieczem. Zmianę obyczajów i sposobu portretowania ilustruje portret małego Filipa Burbona pędzla Jeana Ranca z 1725 r. - choć książę nosi bogato haftowaną sukienkę z błękitną szarfą, jego poza jest swobodniejsza, a mina mniej dostojna. Młodszy o dwa wieki Alfons Burbon (namalowany przez Joaquina Sorollę y Bastida) jest już zwyczajnym dzieckiem z piłką w rączce.
Oglądając wystawę, nie da się zapomnieć, że Hiszpania to monarchia katolicka. Przypomina o tym m.in. wspaniały przenośny ołtarz Karola V, ze scenami z życia Chrystusa w złoconym srebrze, wykładane koralami kadzielnice, monstrancje, relikwiarze, sceny religijne na obrazach, tkaninach i rzeźbach, figury Chrystusa i świętych. O tym, że Hiszpania to kraina, w której ścierały się kultury arabska i chrześcijańska, przypomina XIV-wieczna skrzynia z malowidłem na wieku, przedstawiającym pojedynek Maura o pomalowanej na czarno twarzy i rycerza w zbroi.
Na fotografii ''Ecce homo'', dzieło przypisywane Pedrowi de Meine.
Upadek Chrystusa ''El Pasmo de Sicilia'' Celedonia Nicolasa de Arce y Cacho.
''Śpiące Dzieciątko Jezus z narzędziami Męki Pańskiej'', rzeźba z II połowy XVIII wieku.
W środkowej części wystawy, na ciemnej półkolistej ścianie, wyeksponowano najcenniejsze obrazy. Piękną XVI-wieczną ''Matkę Boską z kądzielą'' Luisa de Moralesa...
''Adoracja imienia Jezus'' El Greca.
''Najświętsza Maria Panna z Dzieciątkiem Jezus i małym św. Janem'' Giovanniego Francesca Romanellego.
''Ecce Homo'' Tycjana.
''Złożenie Chrystusa do grobu'' Domenica Tintoretta, syna Jacopa.
''Martwa natura z owocami drzewa truskawkowego'' Luisa Melendeza.
O tym, jak cenne było zamówienie królewskie, świadczy model łoża wykonany we Francji na początku XIX w. Łoże dla króla Karola IV Burbona najprawdopodobniej nigdy nie powstało, ale niewielki model (długość ok. metra) jest wykonany starannie i precyzyjnie, bez oszczędzania na materiałach i pracy.
Wystawa ''Skarby korony hiszpańskiej''.
- Wystawa ma przedstawić publiczności 400 lat historii, kultury i sztuki Hiszpanii. Jak zazwyczaj bywa w tego rodzaju przedsięwzięciach, to tylko fragment historii - pokazujemy bowiem jedynie część kolekcji Patrimonio Nacional, na dodatek w moim osobistym ujęciu, które, jak to bywa, jest siłą rzeczy fragmentaryczne - mówi José Gabriel Moya Valganon, kurator wystawy. - Na potrzeby tej ekspozycji użyto wyłącznie przedmiotów codziennego użytku, tyle że przeznaczonych dla ludzi związanych z kręgami dworskimi, których potrzeby, pragnienia i marzenia nie odzwierciedlają rzecz jasna potrzeb, pragnień i marzeń całego społeczeństwa - dodaje
Patrimonio Nacional de Espana to instytucja opiekująca się ogromnymi zbiorami sztuki (sporządzony w latach 90. XX w. katalog liczy ponad 150 tys. pozycji), pałacami, zamkami i klasztorami należącymi do monarchii. Na doskonale zaaranżowaną wystawę w Krakowie kurator wybrał niewiele ponad sto eksponatów, ale i tak wychodzi się z muzeum z wrażeniem niezwykłej obfitości.
Wystawa w Muzeum Narodowym w Krakowie czynna będzie do 9 października.
Materiał promocyjny
Dzisiejsza gazeta (e-wydanie)
Wszystkie komentarze