W 2008 r. na biennale pokazaliśmy wystawę ''Hotel Polonia'', której kuratorami byli krytycy architektury Grzegorz Piątek i Jarosław Trybuś. Wraz z artystami Kobasem Laksą i Nicolasem Grospierre'em przygotowali ekspozycję złożoną ze zdjęć sześciu ikonicznych budynków, które powstały w Polsce w ostatnich latach.
Za każdym z wziętych na warsztat budynków stały prestiż i duma oraz przeświadczenie o wieczności i niezmienności architektury. Kuratorzy i artyści polskiego pawilonu z 2008 roku poddali to w wątpliwość i dopisali budynkom prowokacyjne scenariusze dalszego życia po wyczerpaniu ich dzisiejszych funkcji. Następnie zobrazowali te wizje przy pomocy fotomontaży.
Grosspierre i Laksa warszawskiemu biurowcowi Metropolitan zaprojektowanemu przez Normana Fostera nadali wygląd azjatyckich slumsów, sanktuarium maryjne w Licheniu przerobili na aquapark, we wnętrzach warszawskiej biblioteki uniwersyteckiej dostrzegli przyszłe centrum handlowe, a dla ekskluzywnego zamkniętego osiedla Marina Mokotów przewidzieli rolę wysypiska śmieci.
Zmianie w ramach wystawy z 2008 roku uległ też sam Pawilon Polski, który przez większość czasu stał pusty. Kuratorzy uznali, że w Wenecji borykającej się z brakiem hoteli i hosteli może on pełnić rolę miejsca do spania. Wystawa zdobyła najwyższy laur na biennale - nagrodę Złotego Lwa.
W 2010 r. Polskę reprezentowała instalacja Aleksandry Wasilkowskiej i Agnieszki Kurant ''Emergency Exit''. Ekspozycja składała się z setek używanych klatek dla ptaków. Wnętrze pawilonu oświetlono tak, by zwiedzający mieli wrażenie, że znajdują się w pogrążonym w nocnych ciemnościach, odrealnionym świecie. Widzowie wspinali się po delikatnej konstrukcji, a u jej szczytu stawali nad kłębiącymi się pod stopami chmurami. Na wystawie prezentowana była dokumentacja skoków w tą tajemniczą otchłań. Kształt instalacji nawiązywał do skoczni narciarskiej, miała ona symbolizować przekraczanie logiki miejskiej rzeczywistości. Wystawa została dobrze odebrana, ale nie zdobyła żadnej nagrody.
W naszym pawilonie wystawy nie można było obejrzeć, ale można było ją... usłyszeć. Polskę reprezentowała odważna instalacja artystki Katarzyny Krakowiak i kuratora Michała Libery pt. ''Making The Walls Quake as if They Were Dilating with the Secret Knowledge of Great Powers''. To słowa z powieści Chalesa Dickensa ''Dombey i syn'', które Libera przetłumaczył jako ''iżby ściany drżały, pęczniejąc skrywaną wiedzą o wielkiej mocy''.
Wnętrze pawilonu było bardzo surowe, otynkowane ściany pozostały nie umalowane. Wszystko po to, by zwiedzający zamiast widzieć, zaczęli słyszeć. Z zamaskowanych głośników w ścianach, podłodze i wentylatorach dochodziły do nich odgłosy rozmów i kroków, pracujących instalacji wentylacyjnych i tego, co działo się w sąsiednich pawilonach. Była to odpowiedź na hasło przewodnie biennale ''Wspólny grunt''. Dźwięk jest jednym z najczęstszych doświadczeń współistnienia w architekturze. Nawet, jeśli kogoś nie widzimy, to przecież słyszymy jego życie zza ściany. Polska ekspozycja opisywana jako ''rzeźba dźwiękowa'' zdobyła w Wenecji wyróżnienie.
Kuratorem przyszłorocznego biennale będzie światowej sławy holenderski architekt Rem Koolhaas, projektant m.in. nowej siedziby chińskiej telewizji CCTV w Pekinie, czy sali koncertowej Dom Muzyki w Porto.
Zaproponowany przez niego temat biennale to ''Absorbing Modernity: 1914-2014''.
- W 1914 roku mówienie o architekturze Chin, architekturze Szwajcarii czy Indii miało jeszcze sens. Sto lat później, pod wpływem wojen, powstania rozmaitych reżimów politycznych, rozwoju narodowych i międzynarodowych nurtów architektonicznych, indywidualnych talentów, przyjaźni, losów poszczególnych jednostek oraz rozwoju technologicznego, architektura mająca niegdyś swój specyficzny i lokalny charakter stała się wymienna i globalna. Tożsamość narodowa ustąpiła pozornie nowoczesności - pisze Koolhaas w deklaracji ideowej przyszłorocznego biennale. Chce, by w swoich pawilonach poszczególne kraje zaprezentowały proces zacierania się w architekturze cech narodowych na rzecz uniwersalnego języka architektury.
Jako datę początkową dla refleksji o zmianach w architekturze Koolhaas zaproponował rok wybuchu I wojny światowej, która jego zdaniem dała początek erze współczesnej globalizacji. Datą końcową jest oczywiście przyszły rok i Biennale Architektury.
Konkurs na Pawilon Polski na 14. Biennale Architektury w Wenecji, które rozpocznie się w czerwcu przyszłego roku, tradycyjnie zorganizuje Narodowa Galeria Sztuki Zachęta. Powinien zostać rozpisany w najbliższych tygodniach, zostanie rozstrzygnięty po wakacjach, we wrześniu lub październiku. Konkurs będzie miał charakter otwarty. Zgłoszone projekty zostaną po raz pierwszy upublicznione, odbędzie się też szeroka dyskusja publiczna na ich temat.
Dr Krzysztof Nawratek, architekt, urbanista i wykładowca, juror w poprzedniej edycji konkursu, zaproponował szersze podejście do tematu biennale wyznaczonego przez Koolhaasa. Zdaniem Nawratka trzeba spojrzeć na niego również w kontekście kryzysu współczesnego modelu kapitalizmu i społecznej roli architektury w Polsce, kraju, który boryka się ze sporym problemem mieszkaniowym.
Materiał promocyjny
Dzisiejsza gazeta (e-wydanie)
Wszystkie komentarze